Can. 4.
B
E/i/f.i.
Matth.i\
c
' j
J&qtck.JJ
' Matth. I
‘ loan.n.
Frou.it.
D
186 Hincmari RhemtnJisArcljiepiJcopi
autemfriritit, id eft,abfensfacie , prafens an tern auctoritate Spirit
us, qui nufquam abeft,iam nidi,.mi vt prafens eum qui ho. a., mi-
Jfa . I F - ,
Et quoniam alterius eft loci & temporis demonftiare,
quibus & quantis aliis modis fecundum leges Eccleliafticas
abfentes poffint&debeantiudicari,quod nunc ad remper-
tiner,quodque Valentina Sync dus iequens Romanam Ec-
clefiam dem onftraui t,i n medium deuocem us, videlicet,/*
[t quit fe retint,vel vert confejmne, vel mendaao falfitatis pronun-
iutue. ir.neque enim ( inquit) abfoluipoteft, qui infiipfo dixerit
mortiscaufam,quadicta in aliumpuniretur,cum omnis quifibifue-
rit mortis caufa maior bomicidafit.
Quod in Ecclefia,nec de iecreta confe flione.nec per ali-
um poteft fieri,quanto minus per Sacet dotes, quibus non
; licet fibiconfeilapublicarepeccata, nifi per ilium ipfiim,
qui peccatum commifit, id quod male egcrat fuerit propalatum.
Dequoetiam prouidere quantum potuerit debet
ru Teftificantibus autem fiiggerit , ingenium poteftis caper
e , vt it{t par eat quod dicit is verum ejfe. ludicibus vero
Diabolus fiepe fuadet vt dicant, quomodo poffum aliter \ Sic*
utaudio, iudico : Vnde au diant, & exaudiaut q us Icripta
funt. Vavobis qui iujiificatù vos cor am bummibus j Dominas Lue. te,
autem nouit corda vefira. Etfioculus turn, id eft., intentio tua, Matth.6t
fonpUxfuerit,totum corpus tuum lucidum erit. E t , inquoiudi- Matth j ,
cio iudicaueritisyiudicabiiur de v obis.lex,falfrn teftisnoneritimpu-
nitus.
Epiftopus,ad cuius hoccuramnolcitur pertinere, vt non
erröre lèdu&us,aut timoré coaâus .quiiquam mendaciter
in fe dicat, vnde vel le, vel Ecclefiam lædat, quia inde etiam
eft decretum, vt excorta confelïlo, vel coa&a fublcriptio
nihil vigorisobtineat,beato.Alexandro Martyre gloriolb,
& poft beatum Petrum quarto Apoftolicæ fedis Pontifi-
ce iudicante,Siab huiufmodi ( inquit ) perfonis, quod omnieft
Christlano nomini inimicum, quadamfcriptura quoquomodo per
met ton,autfraudent, aut per vim extortafuer int, velutfe liber are
poffent,quocumqueabcisconfcriptavelroboratafuerint ingenio,ad
nullum eispraiudicium,aut nocumentumprouenire cenfimus, ne-
quevilameisinfamiamyvelcalumniam,aut à fuis fequefirationem
bonis,vnquamtauftore Domino,&fanctis Apoftolis, eorumquefuc-
cefforibusfufiinerepermittimus.Confefiio vero in talibus non com-
pulfa, fedfrontamafieridebet, tpfoattejlantequiait ; Excorde
Et legant quod dici t fan dus Hieronymus in commenta*
rio Matthæi,Fw//«f (inquiens)teJlùefl,quinon eodemfenfudi-
cla intelhgit quo dicuntur, quanto magis qui ilia dicic quæ di-
<fta non liint îEcralicogitacioni quam Diabolus Hue praue
intendencibus liueteftificantibus,fuie ludicantibus deob-
tentupoenitentiæproponit (quod idem fim<ftus Hieronymus
in eodem^ libro di<?it ) opponant ; Ait enim de- fada,
Tline viilcns ludas,qtii earn traduit,quod damn atm effet,poeniten-
tiu ductus r.tulittngihta argenteosprmiipibus Sacerdotum, &fe-
nioribus ,dicens, Peccaui tradesfangfmem iuftum. Auantta ma-
gnitudinem impittat is pondus exclufit. Vidons ludas Dominum ad-
iudicatummo ti, pretium retaht Sacerdotibus, quafiin potefiate
fua effet perfectltorum mat are fententiam. Itaque licet mutauerit
voluntatemfuam,tamen voluntatis prima exitum non mutauit. Si
autempeccauit Hie,qui tradtdit fanguineth-iuflum, quanto magis
peccauerunt qui emaantfanguinem iufium,dr offerendo pretium,
ad prodittonem itjdpulum prouocarunt ? At illidixerunt: Quid
adnosîTu vider is. Et protâtis argenteis in templo > recefit > &
abiens laqueo fe/ujpendit. Nihil profuit egiffe potnitentiam, per
[ quam fielus corrigere non potuit , f i quando fitfrater peccat in
! fratrem, vtemendarevaleat quod peccauit, poteft ei dimitti : fin
I autem permanent opera, frufira voce adfumitur poenitentia, hoc
eft quod tn Pfalmo de eodem infoeliciftimo Iuda dicitur : Et ora-
Matth, vj,
enimprocédanthomicidia,adultcria,forntcationes,blajphemia, & 1 tio eius fiat in peccatum : vt non folurri emendare nequiuerit
cetera qua funt a i bac pertinent ia. Et item, Amplius autem re- j proditionis nefxs ,. fed ad prim fcelusetiam proprijbomkidij crimen
fruit Deus ad Qeitationes, & (pontaneas voluntates , quam ad addiderit.
aétm, qui per pmpluitatem, aut per neceptatmfiunt. Confe ft
fiovero non extorqueri debet in talibus, fed potim front e profitera
p fiirnum ell enim de fufpictone, aut exiorta conjefftone quen-
qua n lud. care,cum magis infrector cordis, fit Domxnm quam ope-
risj &potius requirit cogitaticnespuras^& voluntates bonus,quam
ve. ba wendacia.
Talis enim in Ecclefia fieri debet. 3b illp, qui peccauit,
confeffio;, fiçut feriptum eft , Die tuprior iniqmtaRistuas,
vt lufiij, fer».Prior,inquam, vt Sc vocem acculât oris diabo li,
& faciem Domini in confelfione præuenias, vtiuftificeris,
non vtcondemneris : quiaiplaetiam Ecclefiafticaexcorn-
municationonæternaliterpcenalis, led temporalis e^at-
que medicipalis,tantum vt co nuertatur peecatot ad ilium,
& viuat,^«; non vult mortempeccatoris, led vitam. Et iterum
leriptum elLEx verbis tuis iufiificaberis,& ex verbis tuis condem-
naberts: Vnde Hycro.nymus,Jgx malis verbis dubium non eft quod
damnetur it Deo homo qui ea protulit,iuftificari autem ex bonis verbis
null 0 modo poteft, nifi de intima cordisearecta intentionepro-
ferat.Bona ettamfifint,& non reftoftudiofuerint prolata, tuftifi-
careloquentem non poterunt,ficut nec Caipbas interpret undo iuftus
inuenim eft,qui dixit, Expedit vt vnus homo moriatur pro populo,
&non totagenspen at. Ilia ergo verba iujiificant loquentem, qui
bona, quaoreprofertmeduüitm coi de remet, &fan Ha intention
neprofert : inverborum enim pondéré operattoconfijlit vita Humana
: quia , vt Salomon ait -, Mors & vita in manibus Un-.
J p i I j . _ ,
Et capitulis Auguftorum decernitur, Vt qui timoré compul-
fm feruum fe effeextra indicium dixerit,nullum praiudi. turn liber■
P/i/.iot.
Timeamus omnes hanc verain fententiam, caueamus
han c perniciofilfimam erga dece-p tionem noftram Diabolic
cæ malignités aftutia,quafraudulen cerDiabolus etiam iub
poenitentiæ fpejios deludit,âc ex cpnlilio nosinculpaligat,
quodcumab llatuiuftitiæ peccando concidimus, plerun-
que fimql & in laqueum delperationis cadimus, & à radice
Ipeiiundjtus euellimur.Hinc eft quod per Prophetatn Dominus,
non tam præcipitationuin praua quam deliiftorum
ftudia reprehendit àicem,Neforteegrediatm,vt ignis indigna-
mmea,&fu cenddtur,& non fit qui extiqguat propter malitiam
ftudiorumveftrorum.Hincicctmniratusdicit,Vtfiiabo fuper vos
luxtafruttùmftudwrum veftrorum. Quomamigitur à peccatisdlijs
( vtdicic. beatus Gregorius,) differuntpeccataquaper confilium
perpetraritui-,non tam Domtnm prauafaiïa quamftudiaprauitatis
tnfequitur-.infaciis enim fiepe infirmitÿe, fiepe negligentia,infimes
ver9 malitiofàftmper intentionepetcktttr.Etipfein cathedra pefti-
lentiafedet,qui tanta iniqtdtatiselatione extoUitur,vt imp 1er e malum
etiam per confilia conetur.
Hinc.ergo colligant qui in culpa le etiam per conlilmm
liganr,qua quandoqüe vltione feriendi limt, qui nunc pra-
uorum noii lôeij lèd principes fiunt?Cauendàeft eriai» caU
lidihoftis^’erfutia, qui menremquampeccato fupplanrat,
cum de ruina fua adflidam relpici^fçcuricatis peftifcræ bla-
ditiis feducic,& ei Ipes ac fecùritates vacuas ante Oculosvo-
.cat.quatenus vtilitarem triftiti» fubtrahat.Modo enim alio-
rumfadagrauiora, modo ei verecundiamdepromilfibne
fua,quam praue adimplere promiferar,opponit : modo nihil
eflçquod perpetratumeft.modo mifericordem Deum
tat is incfirrat, donee iudicioprafientetur,vt liber tat cm fuamffi earn 1 loquitur : modo vtilicacem, vel quodcutnqueemolumenprobauerit,
prafente iudiceobtinear,autfifierumconuinciturfiatim
Domino reformetur.
DcbentnimirumEpilcopividelicet, & iudicesani-
marum magnopere prouidere, S clèculi hominibus inti-
mare, neinacrulandi , vel teftificandi,auciudicandine-
gorio , quafi fub prretextu future confelfionis ac posni-
tentias, fuggeftio diabolica latenter cis fiibripiat, dicens
non yerbo, léd hortamento cuicumquepoft cóncupifcen-
tiamcordêsluiirc delideraqti, Uitende (inquit Diabolus)
vtcdmpleas quod defideras, ne de eo vine ar is ifkod cceperas, melius
tibi eft poftea pcenitentiam agere, quam viftum deboneftatum,
aut gratiae vel honoris corrupt* menri obiicic: modo
malum aliud , quod de malo minori excludi poteft,
oftendit modo adhuc tempus fubfequens ad pcenitentiam
pollicetur, vt dum per h*c decepta mens dudtur, ä
malo ccepto non reuocetur, Sc ab incentione poenitenti*
fulpendatur: quatenus tunc bona nulla percipiat , quam
nunc maja nulla contriftant , & tunc plenius obruatur
fuppliciis, qux nunc etiafn ggudefin delidis. Sarpi etiam
Ipeciali malo duplicium corda ingenio arris anriqtue per-
uertit, vt dum peruerla & dupUci adlione csteros fel-
lunt , quafi praeftantius caereris prudentes fe cfle gio-
P/al.t
rientur,
kc(ltfx9-
I A&.$.
\c tr . II.
Éjpoc.*6.
mMatth. 15.
De Diuortw Hlot. çfrTeth
tientùr. Et qilia diftriiftienem retributionis hon con-
fiderant, de dàinnis fuis mileri exultant, dè quibils Pro-
plieta dicit , E. ce dies Dominivtnit magnus dr horribilis fuper
onnes chinâtes munit.is , & fuper omnes angulos excel}osi
quia ira extremi iudicij humanâ corda & defenlionibus
contra vericatem ckufa deftruit, Sc dupHcitatibus inuoluta
difloluit.
Attendant & aceulàtores forte innocentium, & tefteS
dolofi, Sc indices quod eis dicitur, Va his qui condutit leges ini*
quits, fertbentes ihiuftitids: Et quod per Sulannam dicit( Vio-
lenta paffio inlata ab iniuftitia habet enim vocem luam,fic-
iit & milericordia, de .qua leriptum eft, Abfionde eleemo-
fÿnam, id eft milericordiam, inJim pauperis, & ipfit or obit pro
te) Ait enim violenta pillio inlata, licut dfitimus ab iniufti-
iiz, Dens at erne, qui abfeonditorumes cognitor,qui nofii omnia
antequam fiant., tu nofii quontamfalfium teftimonium tulerunt
aduerfumme ,& ecce morior , cum nihil horum fecerim quaifii
malitiofe compofueruntaduerfum n». Exaudiuit autem Domvnus
vocem eius. E t reddidit presbyteris qui erant confti tuti indices
pop uli in anno-illo, & falfiim niiernnt teftimonium,iu-
xta quod nialum egerant erga proximü, qui inr«rfe(fti fun c.
Et attendétes quia multiprælèntaliter etiamcorporemo-
riuntur, vt Ananias, & Saphira; Sc qui communicantes, vt
Paülus dicit , non difeernunt corpus Domini. Multi autem
in corpore viuun t, led pro aftu malo lunt anima mot-
tui, ficutilla dé qua leriptum eft, Viuensmortua eït, lemper
autem anima quç peccat moriturj&perfeueranter peccantes
duplici contri done conterentur,quando ponentur fic-
utebbamis ignis, & induentur lîcut diploide confufione
lua, cun^ perdentur corpore Sc anima in gebenna. Hæc di-
cimus nontollentes iuftaiudicia,fed timentes neiudice-
muslcientes iniufta, non proliibentes teftificaci y era, led
refugientes mendacia.
S ed & quia luperius, & ex aliorUm inftitutiorie dewfto-
rum fiifficienter ordinemdiffinitionis decaula vnde agi-
tur ex decretis beati Gregorij demonftrauimus, adhuc
non piget oftendere quem modum in inquilitione Sc
diffinirioitie huiulmodi quæftionis debeamus ienere, Air
enim ; Si de caulà poftinicum coniugium agitur, ad Adria-
num nocarium , Agathofa ( inquiens ) latrix prafentium
quefta eft maritum fuum contra voluntatem fuam in monafie-
rio Vrbici Abbatis ejfe cornerfum. Qupd quia ad eiufdem Ab-
batls culpatn & inmdiam non eft dubium pertinere, experien-
tia tua pracipimus, vt diligents mquifitionediftuiias, ne'forte
cum eius volant ate conuerfusfit, vel.ipfafe mut are promiferit.
EtH hoc repererit, & ilium in monafterio permanere prouideat,
& banc,ficutpr.omifit, mutarecompeUat. Si vero nihil horum ell,
nec quoddainfornicationis crimen, propter quod vtro licet vxo-
rem rclmquere, pradiclam mulierem commififfe cognoueris ,ne
illius conuerfio vxoris nliftitinfitculo fieri pofitt perditionis occa-
fio, vohmùs vt maritum fuum illi, velfi iam tonfuratus ell, red-
dereomnino debeas, excufationecejfante : nom exceptafornicatio-
niscaufit, virumvxorem relinquerediuina lex nullarationecon- <
cedit,quia poftquam copulations coniugij vtri at que muheris vnum
corpus efficitur, non poteft exporte corner ti, & ex parte in fieculo
remanête.
Et quia vnalex viri & vxorishinc conftare dinolcitiir,,
demouftratin Èpiftola, quamluprapofiiimus, adSecun-
dinum Epilcopum Taur o minitanum : Prafentiu (inquiensj
portitor Leo Cbartularius ad nos veniens mdicauit, vxoremfuam,
quarehclo eoprofornicationiseritninc, quovehementiusftimula-
lamaiebat, at que ob hoc religiofitm vefttrn mduerat ,culpabilem
nullatemisextitijfe, neque poft jnitum coniugium in fomicationis
culpam conlapfum, adijetens quofe quod eidem vxorifuadiftriftif-
fima fitcr ament a prabuerit, infont em fie ea de re, vnde illam mor-
dtbat fufricio, per manfiffe,& ideifeo propria earnJportté ad fere-
ucrfantuSed quiaiommunionc illam cum fmilia fiiapro hoefiolo a
fiat emit ate vefirapriuatam dfferit,quodadeum clam poftpofitis
vobis redierk yVolumus vtfmiliaquidem ipfiusfacramcommu-
nionem recipiat, & Ûomïna earn culpa in huius adjUftionis
pana din nori tentât. De ipfi vero idem : De Vxore pradiftji
portitor is hoevos obferuareneceffe eft, vtfimanifefttcdnfiat,quia
contra coniugem fuum dicert nihil potuit, fedïnfiuper fufricio ip-
fiusyprafiito (vtedoftifiumus) Sacramento, amputata eft ,atquo \
poft hocfud adeum fronte feiterfiteÜ, & in èàqudqutitÀ têiïifit- È
randaeft cenfura iuaicijÿ vt longo tam tempore communione minime
priketuu
Et dura maritüs I coiiiügéjVel v&otä niaritö per liriptd-
tatn fecretæcqnfeffionis lènonpolfint difiungere,ncuc
Epifcopus ab Ecclelia fibi commiflàvel graduant"quilibet
in ordine Ecclefiaftico ab officio le pradualet; fi voltierit.re*
mouere, ficut auüoritate Ecclefiaftica fupra ftuduimus de-
monftrare.
Nequö libelle» lécrétæ confelfiohiè porré<51d ptlblicæ xMst.
Jioenitentiæ quilquamdebet fubmitti, nec per feripturam
direktem,vel ab alio porrectam valeat condemnari, lèd
vnde publice débetiudicâri, publice & in prælèntipoli-
tus debetf, autdofiuinci, aut confiteri. Ad Nicetam Aqui*
lcienfem Epilcopnm lcripfit magnus Led Papa'dicens,
înprafentipofitus,autconfatatus,autcerteconfrffu$ iuftapoteft
fubiacere fient entia : quia comraritm eft ratiorà eorum , illôt
cernere pcenas , quorum non valent nofeere caufits. Quem
etiam ordinem iudicandi demonftrat feriptura diuina
dicentibüs dé criminaca accu (n toi ibus in iüdicio præpa-
rato, Mittite (inqüiunt) ad Su fan nam f liant tiehhiavxo. em
loacbim, & miferUnr, Et venit cumparentibus &filqs. Et poft
datum teftimonium, condemnauerunt indices eam ad mot1’
tem : qua liberata, véritate eain libérante, plmitiluntlàl-
fi telles iuxta quod maluni in proximutn egerant. Sed&"
depreherilà in adulterio, oblatacorpôrali prælèntia, non
peralienüni teftimonium vel lcripturam, quod Ecclelia^
fticæ& Romanæ pröhibeht léges,eftacculàtà,cuius etiam
Confeffiq.fnbiiinuituf ,'ctim eià Domino dicitur , Nemo tt 'i0au. %.
condemnauit: & ilia. NemoDomine. Pilatus quoque de Do* I
mino tanquam latfone compréhenlo arque ligato , pet
cohortem, ficut AuguftinüS dicit,legitidio orditiepote* .
ftatis lèruatoj & per tniniftros Iudæorum , Sc ab Anna I
Caiphæ.atque à Caipbain prætoriunifibi tranlhiiilo di* Luc.tj.
cit, Obtutiftismihihuncbominm: Quemque aiiiens dTe de
poteftate Herodis j remilit eum ad ilium,dbcehs"nosde
lècularibus lècularium Chriftiana &iufta expetftare iudi-
cia,&tunc Ecclcfiaftica, videlicet medicinaiiumiudicio-
rum malagmata,debere'infirmisimpohere, hoc idem A*
poftoIodemôhftrârtte,quahdoadhuc inter infidèlescon- ^ Cûf 6,
uerfaba n tur fideles : lam delictum eft (inquit) inter vos , quia 1
iudicanùni apudextraneos, & non apudfiat tes. Secularia igitur
mû cia fi habueritis inter bits, côntemptibiies qui fiait in Eidefid
conftituite adiudicandum. Vnde Gregöriüs inreglilapafto-
. rali, Vtfaltem torrents negotijs infèruiaht, qüds dona fpirtfuaüd
non exomant. Et Auguftin. in Enchridion, Cunifint ta lia tu**
dicidfii ri rieceffuria, nonvetari,fed apudfideles debèré iudïcdride-
monftrat.Et Ambrofius j •Qtàaergofunt ("inquit) fapientesjrd-
très,aliquihorumeligantur adiudicandum, quorum tuditiunrpe-
retur mundtu'.magnm enim pudor eft,fi inter (os qui difuritur DeU
cognoUiffe, nonimenitur qui exam inare pofitt uidu mm .Quomodo
enim bomicida panitenspacem fumet Ecclefia, antequam cum Ittb
gantibiupacificetur ? Quomodo indulgintiam actipetepoterit âifr
cors, antequam charitatisglutino vnïaturl Qiiomodordpâx dignoi
peenitentiafritäus aget, antequam iuxta Dautdiudiciuin, & Za-
chai exemption, aut emendando, aut fat'isfaciendo■,plaçationis
hoftiam ojfarat', qui rdpihis crudeltter infudduit ? Vel quomodo
foluetur coniugium nifi decernentibus Chriftianis legibus, quitus
fueratauttore Domino copulatum,vel quia non iHitum,fidma-
gisiffurpatum contra Chriftianas leget fuetdt, extitetit dimbn*
ftratumi Et hocquorrfcdo ordinabiliterfieripoterie,nilî
legibus humanis'àbeo inlpiratis t per quem conditores
legum iufta decernunt? Vnde làmftus Gélalïus ad Ana-
ftafium Impèratoiem: Si ('inqt'tit ) quantum ad ordmempub-
licapertinet d ifcipUHa, cognofcens Imperium iibijuperna dfrofi- ;
tione collation, legibus tun ipfi quoqùi parent Religionis Anttfti-
tes, ne vel tebus mandants exclufi vide an tur obuiare fernem ta,
quo,oro,tedecet affeâUi&eiste conuenit obed'tre quiprarogan-
dis venerabilibus fuht dttributi myfterifs i vtalibi icriptùm eft
te\ègentes\RedditeqU£/ùntC*farisCafari,&quafuntDeibeO:
Cælari quidem nummum, tributum, & pèCüfiiam, honorem
debitum, quandiu iplè Dominütti fideljtèr ho*
norauerit, & v^rigàl .* Deo quidem décimas, priimi*
tiasjoblationes, ac viirimas, atque côtïtinaam 1er ui tutem ;
i. Reg. 14«
Luc. o
0 ^ 4 quomodo it