I I&3# Pafchaßi Rat befti
i l
i
Tf.n l. 66.
quiaSymmachus huncPfalmum proflöribus interprets-
tus eft uie vos Vila liliorum pr qfentis fxculi,feu florum de*
pipiant blandimenta; quxianefimul inortu vitxcalcaftis
Scfpreuiftis, omniaautemdelitiarum oblcétamcnca, ve-
lutiftercorarefpuiftis. Vanam quoque lxtitiam, vanam-
quc gloriam fimulabdicaftis, vt veram vitam, veraqjgau-
dia per hoe compendium vitx ocyusapprehendatis. Hxc
idco,diieö:iiTimx,fortiterfertis, quiafurfum vbi Chriftus
fponfus videtur,radicem cordis fixiftis; quoniam alix funt
rofx,qux Ch rifti fanguinc intus pinguefcunt,& rubrican-
tur j vt femperfloreantjalix qux in terra radicantur,cito vt
Aoreant & poftmodum arefcant. Omnis quippe luxus
prxfentis vits,vapor eft, & fpumavani gaudij. Propterca,
Matrons ChriftUè&amini Temper virtutes vt vireant flo-
ridx, auge anturqj lilia caftitat is .In genis rubeat ro laChri-
fti iangiunerefpcrfa.Qui a omnis ornatus animi, m orum -
que probitasin facie refplendet virginis.Hinc, quxfo, eri-
gite fcopum, id eft, intentionem cordis iugiter ante ocu-
los, & telos,id eft,finem noli te negligere. Nam t tMt finis
^omnium return eft. V^ndein hoc titulolcriptum efbin fi-
netn pro his qui commutabuntur. Finis autem legis Gbri-
ftus eft, atiiuftitiam om ui credenti. Non ergo Chriftus finis
eft legis,ne fit; fed finis eius.eft, vt habeat confumma-
tam iuftidam ex fide lefu Chrifti. Quoniam fine Ghrifto
imperfeófca eft lex; perficitur autem per Ghriftum, cum
Chriftus in lege repromif^us, Crcditus fiifcipitur, &fufee-
ptus fideintegratenetur.Non enim Chriftusideofinisdi-
&us eft, vein eofinisntur nefint,quxcunqueftatutafunta
Deo vt fi nt;fed into & ad eum peraeniant vt bene fint. A ~
lioquin fineipfb nulla virtuseft c6 furamara;ficut nee ini-
pum habet virtus,finpn ab ipfb incipiantur, quoniam ipfè
eft o, & u.zb ipfb iuftitia fidei concipiatur, & in ipfocon-
fummetur; non yt non fi t , fed vt perfe&a fit, in ea iuftitia,
qux de cceloprofpexit.Vnde Dauid er udi tus a Spiritu lan-
£ko dicit, Omnis cmfummatiom vidifinem. Quia nihil eft
quodperfêdum fitautconlummatum, fi noninGhrifto
perficiatur, vt maneat in xtcrnum.Quod ad Chriftum. vfe
que cucurrit, ne fine Chrifto inueniretur. Hinc quoque
hortatur A p oftolu s, sic currite vt comprehendatis. Propterea
fjponfx Chrifti, quodcunque agitisChriftusfitfèmperin
caufa,vt ei placeat is,cui vos vouiftis. Quandoquidem virtus
virginitas turn bene Virtutibus falcimr, fi quid quid a-
git virgo, amore fpon fi Tui in anirho decpratur. Quoniam
neut nemo fponfuifine fponfa: ita nee fponfa fine com-
mercio & fcedere fponfa!itatis,vt poft fidem fponlalitatis,
deincepsfintduoinearne vna. Sic quippe venitDeusin
hominevthomoeflètinDeum, atque Deus&homov-
nus eflet Ch riftus.Ita necefle eft,chariflïmx,vt cum fpon-
f t vnum fit Ecclefia quodammodo.Non vt fitDeus,quod^
Chriftus eft,fed vt vna fit carq inipfb,vnum corpus,quate-
Kias carnis & Dei, fiat vnum commereiü.QuiaDeus tranfi-
uit in carnem,homo totus tran feat in Deum, & fiat vnum
cprpus,vnaq; .caro,Chriftus & Ecclefia.Qupd fi ita de om-
ni creditur corporejquid putat Virgo Dei, matrona Chrifti,
qiie fic omnino in came ad hue eft,vt ia fine carnis cpr-
ruptione in Deo fït;Qux fpbnfoad integrü iam iura fpon-
falitfitis leruat-, quoniam nihil aliud qua ipfum & propter
iplum diligit.Iam enim totum refulget in fpecie, quod fu-
turö repromittitur in genére. Vnde necefle eft refpondeat
V irgo aotisritülo,refpondeat moribus fponfojmente atq;
interiusper Cc diabolus intus cprrumpatj quam exterius
nitor carnis adulat. Virginem enfin Chriftus integram fi-
bi quxrit,cui viam fe prxbuit, vt fèquatur quocunque ie-
rit ipfe vnigenitus Dei filius,vnigemtusetiamvirginisna-
tus. Vnus omnium'fecrarumVirginumfponfus, fandx
virginitatis fruâus, decus, &munus, quem corporaliter
&XIÛ& virginitas peperit, cui fpiritaliter fànâia virginitas
nubit. A quo fanda virginitas fçcundatur,vc perfèueret in-
ta«fta,à qjio decoratur vt permaneat pulchra ,a,quocoro-
naturvtrégnetperennirer gloriofa. Virginemiacram fuo,
fibigratuitomunereipfe fecit, quia Omnia quxçumque
vul t facit. A quo ideo nullis præcedentibus virginitas facra
datur mentis, vt illi fèmper gratiarumadiopuracordis
humilitate reddatur. Quod fi deleôat tanti nominis fefti-
gium, virgo Çequatur neceflè eft opus virtutum -, vt ex no
mineconiçcreturopus, & ex operecompleaturnomen.
Quiatam magnum voluit Deus cfle bonura virginitatis,
vtHludnon aliunde quam ex vocabulo fbrtiretur virtutis.
Virginitatis quippe fi qnis veliediligentius côfidérare vo-
cabulum,ex virtutis nomine deriuatur. Virgo enim dicitur
quafî virago, viraginem veroScriptura fànéta, nô ob aliud
vocatam infinuat'.nifi quia de viro fuitiptaeftjconftat vero
virginis nomen ex viro defcendere,viri autem,nulli dubia
quod à virtute fit di£tum. Quod beneéx Genefis reftimo-
nio comprobatur;& A poftolus fignanter de Ecclefia allu-
dic dicens,Dejpondi enim vos vni viro, virginem taftam exhibere
Chrifto, Quia omnino Chriftus vir oriens appellatur, ex
cuius làtere & virtute formaturEcclcfiainnde&.miferi-
cordia.defponfeta iuxtaProphetam à Chrifto per charita-
tem. Hinc quoque generaliter omnis Ecclefia iutc virgo,
quia de viro Chrifto lefu fumpta eft-, appellatur & fpon (a:.
Qüapropter, necfedüdfionedecipitnr, necviolentia vin-
citur confottata in Chrifto ; ne.c vllis perfêcutionum ge-
neri bus fuperat ur, quia in fide internae virginitatis virtute
fulcitur.De qua Ifàias in perfona C hrifti, Unbitabit iuuenü
cum virgine»& habttabunt in tefilij tui. Etvt oftenderetiuuer
nem fponfum efle, atq; virginem fponfam »fecutus adiünr
xitdicens. GaudebitfponfusJùperJponfam, &gaudebitfupertet
Deus tuus.Hxc namque virgo mater eft,cui dicitur, habita«
bunt in tefilij tui. Et harc mater virgo eft, dequadieftur . Et
habitabit iuuenis cum virgine-Hçc » irgo fpohfa eft,de qua di-
c i t u r gaudebitfitperfponfamJuam. Hæc èftigitur Ecclefia
vna& perfeâa columba£)ei,veraque Catholica mater,
fponfa,& virgo. Mater quia generat;virgo,quia fixie'incor-
rupta perfeuerat. Nec enim foecunditate virginitas corru-
pitur,nec virginitatc foecunditas impeditut.Tale namque
eft iftius virginis connubium, vc idçofoecundetur ab hoc
viro virginitas,quia ih hoc connubio nulla vnquam poteft.
efle corruptio, & tanta in hac matre virginitas perfeuerat
& integritaSjVt niû virgo fèmper effet, matercflè non poffen
Ac propterea fpiritaliter fèmper floret, quia fèmper
fru&us générât,& cum parereâefierit.ipfâ flos, & frudus
fèmper erit.Idcirco v iélo tiC hrifto triumpHus çanitur pro
floribus aut pro his qui commucabuntur. Quia qui cornu?
tabuntur florebunt ficut cedrus Libaniin atrijs Domini;
vnde dicitur 9luftus vtpalmaflorebit, ficut cedrus Libani multi*
plicabitur.Qnonhm omnium elc-étorum virtus, triumphus
eft Saluatoris. Qui triumpliauitin omnibus, de viôtqr ex-
ftitit. Hinc quoq;ipfè ait,confidite,quia ego vici mundum .Ma?
xime ramé in præcipuis Ecclefix membris.^quia nô minus
\Zfa.6xyt
aâuaflèrar coeleftera viram pernaturam,quam côfequuta t invirginibus.quam in MartyribusChriftus viélprefle cre-
eftpergratiam,& fequatur agnum quocunq; ierir. Sequi- | ditur. Etideo cumin diuerfis diftribuit mevnbris fùis do-
tur autem virginitas Agnum quocunque vâdit, ira ramé fi nationes fecundu m gratiam, qux do ta eft credentib, ma-
concordiam virtutum teneat. Quorfiàm Chriftus Dei vir- J iorem ramen donarionis gratiam in illisEcclefix mena bris
tus, & Dei fàpientia, principium eft omnium, viarû, &ipfè /dar,in quibus ipfa fpiritaliter ita virgo dieîtur*vt etiamcbr?
virtus omnium virtutum .Ideo quii.poft eum ire feftinat,& j porex virginitatis integritateporiatur. Nam prodiuerfis
fequi vulcquocunqueabierit ; debe t primummentis in- membrorum ordinibus, & varierate virtutum.fècundum
corruptionem fèruareatque carnis,deinde exterarum vir- j fideiCatholicx regulam,multisdecorarafpeciebus, reéfe
ttitum vias ingredi, charitatifque membra omnia cuftodi- 1 variaprX.dicatur,qux pudicitiam in omnibus fèruatvirgi-
re. Alioquin virginitas carnis,fine reliquis virtutibus.non . nalem, caftitatçm euftodit vidualem, thorumqueimma*
fèquituc Agnum quocunqueierjt. Quia Agnus DêiChri- i culatum coiugalem, Vnde in hoceodem canitur Pfalmo.
ft us omnium viarum Dei forma eft,i pfe via & principium. ! Aftitit reginaàdextristuisinveftitu deaurato, circuiidatavarie*
Qv a PR o P T E a virgo Chrifti, Vt firfponfa, & fequa- tott.Quià vnufquifque eledorumproprium habet donu à
tur in omnibus cuiièvouit,oportet iuxra Apoftolum v tfit, Deo,alius quidc fic,alius verofic, omnes ramen patiter in
carne ac mente fanéfe,& incontami»ata,ne forte mentém | finem, id eft, in Chrifto comn^utabuntur^in quibus ipfè
Tfiiyt
triumphacj&r Vincit.Etideo totus hic Pfalmüs ac fiËpitha-
laroiürii fil làiide fponfi ac fponfx decantatur.Introdudt e-
nirü fpôhfùm in orbem terrarum,&defcribit fponfam val-
dé gloriôfàm, & decoratam innumeris varietatUm vimïti-
btii, iquàm etiam in eius dexteram aftare teftâtur. Idcirco
hinc indedulcia fins fréquentât cantica dramatis ; &nunc
fponfô, nunç*fponfæ, miris exornat in breui laudibus,
quam foedere coniungit nuptiarum, caftifqué conneâit
amplexibus.
Commendat autem primum Chrifti gratiam in tijtulo,
Vt totum fponfb capiti tribuatur | quidquid prædicatur in
corpore honeftatis,quoniatn ipfius eft laus,quod contuUt
fponfx gratis ipfius virtus. Etomriia qux ex ea gloriofà di-
cuntur^eius funt muneris dona. Vnde dicamus omnes,di-
: camus finguli,Non nobis,Domine, non nobis, fed nominituo da
gloriam. Profc&o quia gratuita fèmper çius eft,fàn&a lari'
gitio,eo quod humani meriti nulla vnquamprçcedit exa-
âio . Quia &fi quod eft bonum cuiuflibet hominis meri-
cum, ab ipfb vriqueeft, à quo eftomne datum optimum,
&omne donumperfedum : quod nec haberepoteftho-
I mov,nifî fuerit datum, nec perfeucranter habere, nifi ab i-
pfo fuerit çuftoditum.Hinc quoque 8c ego; veftris iuuan-
tibus mériris, ab ipfb pofcO, vobis digne reddete queam
hifius aebitifecultatem, à quo accepi reddendi volunta-
tcm. Neque enim reddere veftris in me prxccdentib. mentis
iffa véllèm,ûifi mifèricorsipfè dbnaret vt vellem. Vnde
fi quid in hoc opéré dixero, quod placeat ex hoc&fuf-
ficiacvobis, immo placeat & profit fan<ftodefiejeriove-
ftro;noneritinfipientiæ meae virtus, fed diuinx fufficien-
tiç fruélus.Sicut è contrario,fi quid dixcroforte,quodnec
fufliccre,nec prodefle lànélo poflit defiderio veftro, non
erir diuinx fplnciènrix exinanitiô, fed infipien tix mex re-
prehenfio. Proinde charitas veftra fic vtrumque temperet,
nqnminus in vobis quam in me , vt & prudentia ve-
ftra in omnibus Deibeneficiahumiliteragnofear, & quidquid
minus fuerit in eloquio, charitas patienterignofeat.
Quia obfeura funt qux dmèrimus,&altiflima qux propo-
nimus.Hinc eft quod fequitur in titùlo, filiorum Chore ifa
telligentia. Alioquin nifi ODfcuca eflèn t.nequaquam fbb in-
teiligéntlafiliorum Chore,Pfàlmus ab omnibus interpre-
tibus ram diligenter commendaretur ; vt qui habet aures
audiendiaudiac. Vbicunque enim inSciipcurisfàcrisin-
telligentia requiritur, non carnale aliquid auttertenum,
fed fpititale totum àtqùearcanum diuinitus cômendatur.
Hinc&in^lioPfàlmo>(2ttKfdpiens, inquit, & cuftodiethac,
& ihtelliget mifèricordias Domini ? Qux nimiriun intelligén-
tia hoc in loco non quorumeunque, fed filiorum Chore
effe dicitur.Ex quo liquido confiât,quia valde arcanum, &
admirabile eft, in eorum incelligentia quoddeferibithr.
Nam ficut diuinus fermo ait, feâum eftmirabile facra-
.mèneum in fèditionéChore,vt pereunte pâtre filij permâ-
nerent à morte illxfi; & ideo non abfqùe re. accipiendum,
quod fub eorum incelligentia diuihirus prxdicatur* Porro
.Chore,Caluus in noftra linguaVvel decaluatio interpreta-
tur,cùius filij. elfe dicuntur. Sed quis fit ifte caluus, quxri-
tur reéte. Fortaffis ergo Helifieus afeendens de Bethel,
quem pûeriilludebant dicen tes, afeende calue, afeende calue.
Sed quos filios habuerit, ad quorum intclligentiam hic
Pfàlmus canitur, minime inuenicur. Verum ipfe rebus &
.gèftisprophetiamde Chrifto texuit, vt eüm oftenderet
venturum in carne, quem præfigurabaripfein opéré. Et
ideo illùdebatur à pueris, quia Chriftus illudendus eratà
Iudæis.Quos duo vrfide faltu, Titusvidelicet&Vefpafia-
nus,peremerunt in vindiétam Dei. Vetuntamen Chriftus
nonob aliud ac fi decaluatus inhuitur, nifi quia in Calua- j
rix.loco cruce leuatur 8>c illüdicur.Cuius profeéèo filij fâne
omnesquocquotreceperunteum, quibus dedir potefta-
tem filios Deifieri,quieiusfànguine funt redempti. Quorum
intelligentia,eft, eum in carne de corde partis genitu
ad nos veniffe, & omnia qux de eo prxfcns Pfàlmus infi-
nuat, & in Chrifti Ecclefia fide Catholica prxdicantùr cre-
dete.Hxcnamqueeftintelligentiafiliorum,vteuminteI-
ligant fine initiofubftantialicerex natura patris coæternu
& coxqualcm genicum,ipfum eundemque in finefxculo-
rum pro nobis homihem feäumi cui fponfb nubit Eccléfia,&
in cüius laude hxc pénitus celebrantur. Ifte igitur eft
Chore,quod interptetatur,vcdixi,caluus, vel decaluatio;
cuius filij tantamaflecuri funt gratiam,vt ad eorum intellK
genriam diuinitatis referentur arcana.Ipfe eft Chorefpon-
lus Ecçlefix,cuius non poffimtîeiunare filij,quaiidiu cum
illis eft fponfus.Ët ideo esrgo filij Dei, quia filij fponfi, qui
non funtinuoluti in feditipne patris, qui viuens ad!inferna
defçcndit. De quo in hoc eodemquePfelmofjjonfe'dici-
turacfifilix, Obliûifcerepopulum tmm & domumpatristui.
Fuimus pnim nos omnesfilij'irx.id eft,diaboli rqüëm ob-
liuifciiubemur, vna cum fùa domo, neforteinfëdicione,
quam fèmper contiaDeum mPuet,contraquè éius meni-
bra,complices pereamus. Idcirco incerdûàpib pàtréitîd-
uemur,cui renati fïimus4ne in illius inuoluamur faftù j cui
proprpr prxuaricationem primi parentis.fi^j hâèifumus:
quoniam & ipfe Chore merito vocatur, èo quodab omni
Deigratia fit decaluatus & éxfpoliatus virnitibusj Àdhx^
reamus ergo eijcui renati fumus, quoniam ipfè eftcôditor
quifecit rioscum nô eflemus ; qui ctlm in forma Dei effet;
fèmetipfùm exinaniuit formam ferai accipiéns, vtfpofaÀ
fibi acquirent virginem caftam&gloriofem, non habén-
tem maculam aür rugam. In loco Caluarix decalùatüs ; in
crucequidem leuatus, morte peremptüSi Vhdëprbpter
veriratem&manfuetudinem &iuftitiammirabilitercxal-
tatus,etiam in corde inimicorum régit Ôc do minât ur, quia
çonfticutus eftin throno Dei partis rex in Xternum. Ifta
nam que eft yera intelligentia filiorum Chôre.Et hxc laus;
gloria,honor & virtus,triumphus quoq; &fortitudo qux
decanratur in cho^o filiorum Chore viétori Chrifto, pro
his qui commucabuntur, quoniam iuxta Apüftolurii ; etfl
omnesrefurgemus,nontzmcn omnesimmutabimur.Lieéi eriffti
r in diuerfis codicibus,maxime Græcorum,de hac imihuia-
rione diucrfà legantur, vna ramen eritrefurretfttb ômniü.
j Namalij codiceshzbent,OmnesqUidemrefiirgethftsfednono-
j mnesimmutabimur,aÜj vero, omneidormiemus, & non omnes
; immutabïmur.QuoàPaulus mariifeftiüs ediflèrens,ait,Ca-
, nitenim tubay&mortui refiitgenf incorrupt i, & nos itifmutabi-
mur. Oportet enim corruptibile hoc induere incorrüptionem, &
mortàlehoc induere immortalitatem. Ad hoc qüippè aiunt do-
éfcores Eccfefiaftid,ita fietvtpofficin vtramq; pattern, Vel
in pcenis,vélin coelorum regno, quifq; mancre perpetuus.
Alias autem quid neceflè fuit dicëre, incorr tipri refürgent
mortui,& nos immutabimurfVtrümquead hoc iritelugi-
tur, quod omnes ad meliora refürgent immutari & incor-
rupti.Nunquid non vnum horam fàtis èrac,vtdiceret,otn-
nés refurgemùs incorrapri^ut omnes immütabirnur?Nif>
quia hoc voluit intelligi, quod incotrüptio comm un is fit
omnium refurgentium, immuratio vero proprié iuftorü;
dura non folum incorrüptionem & immortalitatem, ftd
& gloriam côfequunturxternam. Porro pëccatores & re-
probirefufeitabunturincorrupri, quatenus corpora  x
prius habuer un t,incorrup ti bilia ad pcenas fùftinendas, in
quibus pecbauerunt, perpétua recipianc. Vndtfignxirer
Apoftblus ait, nosqutffy immutabimur, fè volens exprimere,
& e os qui cum eo iufti inuenientu^qui de virtute in virtn-
tem,&.3 égloria transferentur ad gloriam. Hinc qUoqJidé [
Apoftoluâadincorruptiohem mort u orum innilitfo/>or- I
tet,inquit, corrupturn hoc induere incorrüptionem. A,d id verb |
?quod dixerzty&nosimmurabmurtâdinnxk, tir mortàlehoc j
induere immortalitatem. Aliud eftenim immortalîras, aliud
iricorrupcio ; fleur aliud mortale, & aliud incbrruptttm.
Quandoquideitiquidcjuid mortale eft corrUp tiâû: ëft , fed
non omne quodcomtptiuumj>ftatim etiâ5fmortàle. Sic-
utfiint corpora qux carent anima,qtnahunquam hàbucre,
viram . qux proprie ànimanrium eft. Vndé'qüàm bçilfe A-i
poftolus,corruptioni incorrüptionem, &motraliratiitn-l
mortalitacem tefùrreétionis fucuratn in mornèncb iri'iétu ;
oculi copulauic. Qüapropter ipiaincorriip'trbrn or ruorum ’
immurarioérir. Séd aha erir ilia immùfetip quà infcbrrà-*
ptibiles omnes erunt/cU ad poena.feu ad gloriaim; alia qua
Paujüs & oranesSanéliglprificandi erühc.vbi eritalia plantas
Solis, alia clariras Lünx, alia clàritas ftellarum ; cùrti
perpétuirare xterna, vbi ftella à ftelkdiffert iri clarirace.
Vndé ôc hicdicttutjPro his qui commutabmiur, velprofiort*
f'/wjquoniam Omnes florebunt in atrijs doroa& Dei. Et fie-
PhU.i. 7. )
\iCor.if.
iSf-M !
Bibliotb.Vet.Patr.Tom.y.Pàrsi, ut dif