FfÀlm. &
B
Hpot. 7.1J,
I Matth. 14.
x? ‘
lean. 15. ;
57- '
magna, ad quatuor Angelos quibusdatubfsftnoteréterra &'rit'a-
riydicens. Notite noterc terra, ne que marfneque arbonbus, quo-
adufquefignemusferuös Donïtni noftriinfrôntïbùseorum.Etau-
diui numerumjtgnàtorum 144. milliafignati, exomm tribu film
nm Ifrael. Dominus in carne nâtusquimagni corifilij
: Angelus eft pâternæ fcilicet voluntatis nuncius'vifitauit
nos orietis ex altoivèiillùnr cruds quo fuorum fröntes ft-
gnaiét*adferens,& clamàtiit voce magna, & reliqua. Hoc
cftprædicatione lüblimi poenltenriâ agite; adpropinqüa-
ttit enim regnum cælor uni ,noli te nOcere,8c reliqua. quo-
adulque fignemus ieruos Domini noftriin frontibus eo-
rum. Ad hoc gentium confraótum eft imperium, vtfigno
fidei cui reftiterant facies fàn&æ libéré notarentur. Nam
8c iplàqjucisfigura dilatarum vbiqne Domini fignificac
regnum.Sicut vêtus diftichon probat. Refticediftinttis qua-
dratum parti bus orbem. Vt fignumfideicUntta t enere probes.Ne -
que enim fruftra in fronts pontifias nomen Dominire-
tragramtnaton feribebatur, nifi quia hoc eft fignum vni-
Xümfimul& quadratum in fronte fidelium , de quoin
Pfalmo pro torcularibus canitnr, Domine Dominus nofter,
quàm admitabile eft nomen uturn in vniuerftt terra. & cetera
vlq; dum àit.vt dèftruasinimicum.& defenforem. Sequitur,
amidd ftolis albis“& palmæ in manibus eorum vftolis
baptifmum.palfnis tfiumphum cruçisinlïnuat. Pro quo
mirabili&inefFabili cliuina;crucis facramenco orat Àpo-
ftolus fiia ad Deum fleôfcensgenua, vt donetur fidelibus,
• hocincelligere,dicensinepiltolaad Ephefios.
Huius reigrattafleftogenua mea ad pattern Domini noftri lefts
Chrifti,ex quo omnis pat emit afin calis & in terra nominatur,
vt det vobis fecundum diuitias gloria ftsa vit tut cm cor robot ati
perJp'trttumeiUs minterme homine habitare ebriftumperfidem
in cordibus veftrii,in caritate radicati &fundati, vtpoftitis comprehended,
cum omnibusfanftis quafit latituio,& longitude,&
fiublimitas & profundum feire, etiam fiipereminentemfcientia
çaritatem Chrifti. Et impleaminiin omneplenitudinem Domini.
Vnde AuguftinusinexpofitioneEuangelij lècüdumlo-
annem .Quid enim de ipfa cruce dUlurifiemus qua certe jimiliter
abinimicis atque imptjsChrifiofacia&‘impaftaeft?Sc tamen
ea fignificârireâé intelligitur, quod ait Apoftolus quæ fit
latitudo,8c longitude, & altitude,' & profundum.Latdeft
quippein tranfuerfo ligno quo extenduntur pendentes
‘mantis , 8cfignificat opera bona in latitudine caritatis.
Longa eft à tranfuerfo Vlq; ad terram,vbi dorfum pedefq;
figuntur, 8c fignificat,perleueranriamin longitudine temporis
vfque in finemalta eft in cacumine quod per tranf-
uerfiim lignum lurfiim verfus excedit? & fignificat fiiper-
num finem,quo cun&a opera referantur. Quoniâ'ëanôlà
quæ latitudineae longitudine bene ac perièueranter fi-
unt .propter altitudinem diuinorùm facienda fiintpræ-
miorum. Profu ndaeft in eaparte quaift terra figitur jibt
: quippe & occulta eft nèc videri pôteft,lèd cun&a eius àp-
paren tia 8c eminentia inde confiirgun t , ficut bona noftrà
deprofunditate'gratiæDei,quæcômprehcndiacindicari
» ion poteft vniuerfa procedun t. ' •
I ■ Item de eo ^uodltipra In Àpocalypfî ; Poftbacvidi turbo.
magndm,quam dinumerare neino poter at, ex omnibus gentibus)
& tribubui, &pópulis ,&Jinguis ,ftantesante thronum &in
conjpectu agni, ami tiiftolis alb is, & pointa in manibuseorum, &
claniabant voce magna dicentesfalus Deohdflrtf,quiftdet fuper
thronum &agiiocur\6t\s & in frontibus &: in mânibüs hoc
eft in profelfionC 8c âiftiohe fignari.' Kà'enimDominus iii'
ëa forma in qùa p^ö nöbis pati:dign^tüs eft -, creditUr éfte
verirurusad iudiciura, : baiulanscrucem fiiam omnibui
obleuratis fïdehbUs Iblam miraibili & ineffabili fulgoré
1rötti^tótérÖ; fiëiït MjEiiangelio iegitur f Sol obfcurabitur,
'foluita non dabït lumenftuum, &fteUa cadent de cold, & viriù-
’fê$ calonmt ftiijhomi-
\nkWcdló‘.’'' ' ;
; Inde Ioànnes |tf Eiïangelio. Vïdebunt in quem ïrànsfixi-
vtmh IÖihquamvë^ntÏK numëtofiffimis & gloriofilfi-
rinSiöpërnörurfi'cmu^i&diótiiüft^ vallatus
cfitóftaÊus ?gmfhfti(s fiö ^ is; èórdni' Hóe' tfiiimj»Kélë
,vë^tMöWSiSÏ«efü|tós huhierisi * '
1 '^TÏlnc io^nnes iCKïyïbftoniu^ini hijmilia de crucé & là**
Voto yi aïids rationts cpgno^tüiCtUcéM foUm HohrelP-'
quit in terra,fedfecum earn leuauit ad calumfed ais hoc linde de-
nmftratur,&ideo atidi quod cum ipfa veniet,cum ipfajecundam
gloriamfuam praftntabit. Ideoglorio/am crucem nunevpaui.
Item poil pauca, & turn fignum videbiturfilii hominis in calo.
vidiftigloriam figni, id eft crucis , folis lumen reddetur obfeurum,
luna nortdabiturgratia fed illud radiabit& lucebit, & ficut Imper
atorem regalis pompa pracedit,&militaris of do praeundove-
xiUa burner isportare confueuit ,& bis eius declaratur aduentus,
fic Domino decslo veniente Angelo fumccetus, & Arcbangelorum
multitude, illud fignum humerisportant exeelfis, & regalem nobis
adtientum demntiant. Hinc etiam Paulinus in 1X. lib.
Qui cruce purpurea pretiofi fimgùinis oftro,
Arduus alcenl'u volqerit pénétra uit in alta
idem in XI. carmine deiadem re. ■
Alla iridem mihi Chriftus Sc •> qui fiimma fiipremis
Fini bus excelfi paritcr com plexus & imi, .
Vidor & inferna8c pariter cæleftiacepit
EfFradifque abyfis cxlos penetrauitaperros \
Vidricem referehs fîiperata morte làlutem
Vcqueilium patriae iunxic vi&oria dextrae
Vexillumqtie crucis fuper ora nia fidera fixir.
Corporeum ftatuit cælefti in lede trophaeum.
Quid ergo eriefadurus in ilia die inimiCus ,& perlecu tor
crucis Cnrifti, quando ea omnis exercitusDomini figna-
tus 8c ornaras apparuerit, ille autem ipfam femper exofus "
8c perlecutusnon merebicur cum cæteris confignari propter
hoc tamennonremanebit non fignatus,duo enim
fignaerunr,quibuscundiinilladie pro diuerfitate me-
ritorum fignandi funt. Vnum Chrifti alter urn diaboli*
Vnum ad laluandum, alterum ad perdendum. Vnum ad
defendendum, alteram ad decipiendum* Vnum ad diri-
gendum , alterum ad feducendum 8c deprauàndum.
Vnum ad glorificandum , 8c exalcandum. Alterum ad
condemnandum 8ç in barathrum aeternae mortis praecipi-
randum , 8c quicumque vno ligno cum Chrifto 8celedis !
fiiisnonfueritconfignatns. Alterocum fatana 8c eiusla-
rellidbus ipfius ligno 8c chara&ere notatis fignabitur.
Hinclegitur in Appcalypfi. si qttis adorauent beftiarn &
imagmem eius & acceperit charafterem in frontefuaaut in ma-
nufisa&hic bibet de vino ira Dei quimixtuseft meroin calice
I ira ipfius, & cruciabitur igne & fulphurein conjpeäu Angelo-
rum fan£lorum,& ante conjpettuwagni &fumus torment orum
eorumafeendet in facts!a faculorum. Immaniffiraæ vero 8c
milêrrimàe velaniæ eft, certilïimæ.que perditionis indicium,
hominem Chriftiano vocatum nomine, Epilcopa-
lemque locum pccupanrem. Hoc tale fignum dilpicere,
8cafinovilique cuilibet adfimulare ligno, vrvelutiadu-
lando 8c indilcreto laudando Chrifti gratiam ob hoc me-
retur fuam blalphemans 8c contemnens crucem, quafi de
eius laude & com mem oratione ipfi ellèt ignomi niolà, 8c
contiimeliolàerubelcétia, led quihocaeftimat plus eidif-
plicet,quam placet, 8c magis infert iniuriam quam honorem.
Vnde Gregorius ; Sed in fidelium mensgrdue in iüofcan-
dalum pertulit cumeum & pofttot miracula morientem vidir,
Vnde 8c Paulus dicit:Nof autem pradicamus .Ghriftum cruci-
ftxum , ludauquidem fiandalum, gentibus autemfttiltitiam.
StultumquippehominibusvifiimelljVtpro hominibus
au&or vit? moreretur, 8cinde contra eum homblcanda-
lum fumpfir, vnde etiam plus debet fieri vt honoraretur-
Debui t enim tan to Dominus ab hominibus dignius ho-
norandusefle quanto prohominibus 8c indigna fulcepe-
rar. Quid eft ergo dicere,beatus qui non fueric Icandabza-
tus in m e, nifi aperra voce abieâionem mortis fuæ humi-
litatemquefignare?Vnde Auguftfnus in expoifidone EtiS*
gelif fecundum Ioannem: Oportebat enim vt contemne-
retur; nifi enim contemneremr non crucifigeretilr fi nori
ctucifigereturnon hinderet 8clanguinem,quo pretio nos
redemit. Vt autem daret pro nobis ptedum crucifixus eft;
Vt ctücifigërëtüreonteraptüs ëft;vccônteitiftërëtur ,hu-
milis apparaît.Vnde Apoftolus in Epiftola ad Philippen-
lës ; ‘ Humiliauitfemetipfutnfaäus obedient vfque ad mortem,
mortem autem crucis. Vnde Auguftinus in librö quæftlon.
78.cap.crucifigiergofepermilic,vtpalfioeiusproficerec
nobis -, vchinccumfignöeiuseXcUntes à fecünda morte
minime tencremiir. Metuiteniitl ttiorsetiamferuoseiuä
kqüb
à quo vi&aeft. Hoc triumphali vexillo inelyea bellatrix
fobtietas , placidam virtutem cateruam cedcre lèque de
acte motientem fiibtrahere reuocauit inpraelium , 8c de
hoft€,multorumdcccptriceiuxuria,facilem pcofperamq;
obtinuit vidoriam. Vnde Prüdentius in liorö qui Ply-,
chomachiatitulacur figuratc loquens ait.
Ingemuittamtrifte ncfiis/fortillima virtus,,
Sobrietas,dextro focios decedere cornu
Inuiâamquetnanum quondam fine esede periré
V exillum fublimc crucis,quod in agmine primo
Dux bona prxtulerat defixa cufpide fiftit
Inftauratque leuem di&is mordacibus alam.
Exftimulans animos nunc probds nunc prece mixta.
Idem poft pauca.
En ego lobrietas fi conipirare paratis % -
Pando viam cumftis virtutibu s, vt male luada
Luxuries mùltoftipatt lâcellitepoenas
Cum legionefiia Chrifto luhiudice pendat.
Sic effata crucem Domini fer uenti bu s offert
Obuiâquadri-iugis lignum venerabile in ipfos
Intentans frenos quod vt expauere feroccs
Cornibus obpanfis 8c fiimmafronte cotulcum
Vermnt prarcipitem cæca formidine fufi
Perpræruptafiigamferturrcfupinareduâis
Nequiquaiu loris auriga comam que madencem
Pulucre fi»datur,tunc 8 c vertigo rotatum
Im plica texcufat Dominant nampronafiibaxem
LabitucSc lacero tardât fiifflamine cur rum.
De quo etiam gloriofiftimo&fublimilfimo veneran-
d* Sc colend ç crucis ligno,iitnul cum rëliquis lànâorum
reuerendilfimis,Paulinus ad Seuerum lcribensait: Frater
Vi(5tor inter alias operutn tuorum 8c votoratn narracio-
nes , retulir nobis defiderare read bafilicam quant modo
apud Primoliu cum noftram maiorem priorecondideris, ;
de lâcris land orum reliquiis benedi«ftionem,qua adorne- !
tur domeftica tua Ecclefia, vt fide 8c gratia tuadignum
ëft: reftis eft autem Dominus quodfi yel lcripulum làcri
cineris habuiflèmus, (ùpra quam nobis ad bafilicam quæ
proxime in nomine Domini confiimmabitut dèdican-
dam, necellarium erir, mifilïèmus vnanimitati tuæ. Sed
quia nos lion habuimus huius muneris copiam, 8c ille fe.
IpemeHifdem gratiæcopiolàm habere dixic,slfanda Sil-
uiaquæillidemultorum ex oriente marry ru m reliquiis
Ipopondiflet inueniunt quod digne, 8cad bafilicæ fandi-
ncationem vobis 8cad fan&orum cinerum cumulandam
bcneditftionem mitteremus partem parritulæ de iigho
diutnæ crucis, quod nobis bonùm beneditfta Melania ad
leruûiem munere landli inde Epilcopi Ioannisattulit.
Accipite ergo magnum in modico munus & in legmen to
pene atomo aftulæ b reui s fiimite muni 1 nen tu m prælen**
•ris 8c pignus æternæ falutis. Nonanguftetur fidesvellra
carnalibus oculis parua cernencibus, fed intemaacie to *
tamin hoc minimo vim crucis videat.Dum vider© vos co-
gitatis lignum illud quo làlus noftra, quoDominus maie-
ftatisadnxus tiemente mundo pependcric, exultetis cum
tremore „rceordemur 8c petras fcilfas ad huius alpeâum
crucis, 8c làlrim làxorum æmulatione præcordia noftra
findamus timoré diuino.Reputemus8c-vélum templi e o -:
dem crucis myfterio fcilTum, : 8c intelligamus illius veli
fcilluram eofuilTe prætentam,vt audiences voceni Domini,
8c myfterium pietatis immenfæ, non obduremus corda
noftra/ed à carnalibus diuidamur Sdcindamus infide-
litatis velamen, vt reuelata cordis facie lâlucarium Domini
munerum làcraménta videamus»
Nonautemvobis 8c hoc lcribimus, vtimiteminicompofitionem
iftam,qua tubello aurcoloremtantæbene-
didionis incîufimus, magis enim nos tali param fidem
veftrani tmicarifiimus>vt veftram vobis formulant mitte-
temus, in fpecie auri,quia feiraus vos vt aurum ignitum*
intra vos habere regnum Bei,hoc eft fidem crucis qua re-
8nun» cælorum inuadicur.Idem poft pauca: Sed in biftoria
crucis accipite magnum &verediuinum miracuiisni Regina iBa
vtneralnlu, vt venit Hursfoymam, diligenter & pie loti illius &
Xlf<a omnium ütsinorum curnfa'wfignium, & oculis baurirege- !
'Jftffsfidem quampijsaurjbus lu terifqueperceperatt crucem Do- ■
- ' : . ' _ J >5
minifhidnpme inqsirmAiwfi lit Jttm iii /cquencikislSot
cum trespdrittr truces, vt qttomUmJix. Domino & Utronibni
fleurant réfuta fuifltnt grandath - repertarnen ccepit anxia
itulfitati.neeenfundi,inflopicrummetH.neforJàanamfrvcrsie
Dontitlipa'iMimla/roniteligeremnuttfitlMmUgmimproflipteUmnxabmendo
violate», Rtflexit piaefiiUlittraJluanc
»mcuras Dominusi&épflpotbflmiumqitatampiafo.kitudtnii
l*irtcpierat,buMtonfilijlummmfwtit,rtaliquemre,cnsmor-
tuum luari&iuferri iuberet ; nec niera re/butn foôtum, Ceda-
uerinlattlmefl, deponitur .iaeenti vnadeenteibus admouetur,
ftdeommlignamorsjjneutt.paflremo Domimcam cructmpmdiitre/
mùah.à-adfiluurisligmtaaummorttprofuiafunm
cxcujfum, & corpus enüum tSi tnmefailrfyut viutntim■fient
momut&funtbtibus vt Urartu,quondam vmutùixpedubs
id cointtrft'Bjtorctfaos rediuiuwinctflk. tigocrux Domini
toi opma ttaubus & d tuden m tempore pafionu abfimduatnc-
quegentibuo modification fani terrant f i» dubtoad tpfamü.
irricamegeremibut reuelata cS. Non»Jiumathauuiatnit, vt
nuniinnemretur.tumnltgiofequaneturitavtcrucemcllrifii
decuit expermoto refurreüiomsmuentaeSrprobatacrux Chrifti
e ü , dignoque moxambiru cenfecraturamditam pafimit idea
bafilita, que auratù certifia laquearibm & aums dtues altari-
bm, anano repofitamfacrarm crucemftruat. Quam Epifiopus ,
. vrbio eius quotannû cum. Pafiba Demim agttur adorandumpo.
pulo prmeeps tpft vénérant turn promut neque prater haneditm
quaJracmpfint mjftemimtdtbratur, ipfitquefacrameinortml
taafitéaquafiquoddaMlatrafoUnmitaHimfignproferturiSifi
interdumrdtgtofifimipoflulent qmtautumcaufj tbo ptreorma-
tionitaduenert» , vtfibiem rtuelarh quafi in pretium length-.
qusperegrinationit dtferatur. quod fila Eptfcopi bénéficia ibti.
nm feront, cuint&itantummtmeredeeadm cmcehacmmù-
tafacriligniad magndmfidei.& benediSi.mi gratin» bob ri
datur.
Qut qu'tdtm crux m materia mfinfata vim vmant ocntns, ha
extüo tempore tnnnmeritpene qrnidie homin',m votit lignum
faum commodat, vtdimmrntamnfinriat.&quafitnucla-er.
mmtat,quotid,edmduufumentibui,érfimpertotamvene‘ran-'
ubutfid tfta imptarmlem vtttutcm é- mdetnbtlemfiltdttatmt
deMmprofiilocarnufimgumebtbit, quepajfamortem m u r é
ditcmupt 'mcm. _ 4 ; 5
Idem Paulinus*
Hinc titulus tndicat dtpofitafitb altari fihSafimOorUm.
Hicpietas, hic atmafides,hic gloria Chrifti:
Hiccft mattpribw cftix fociatalùis.1
Nam crucisc ligno magnum breuis aftnjaifenas,
Toraqncinex^yàfegmincviscrùCis^: ‘
Hoc Melani lànâoddacum munere Nolàm
SnmmumHicrofoiymiveiiitab »tbebonum.
San^aDeogeminnm vêlant altariahonorem
Cumcmcc Apoftolicosquæiocianccmercs
Qram beneinngurimr ligno cruoe olEpioram
Pro crncevcoccilîs in cruce fit reqtiies
Idem dtfigno dmint fuper ingrejfism piélo bac fie. : ] ,
cie quaverfiss indicant. j
Cerne.coronataraDominifuperatriaChriftf .
Stare crucem duro Ipbndentem celftlabori <
Præmia: tollé crucem qui vis aüferrë coronam .
Item kxtra ftuaque Crucibusminiofitperpiftis bec
: epigrammata fisnu
Ardüafloriferæ ceux cingitur orbe coron*
EtDominifulbtindacraocerubet --
Quaque fuper fignum tdïdcnt cæleftetolumbæ
Simplicibiis produnt régna patere&ëi.: : Itm.
Hac cruce nos. mundo 8c nobisinterficemundura
Interituculpæviuificansanimam
Nos quoque perficies placitastibi Chrifte columbas j
Si vigeat puris pars tua pedoribus,
Super medianumarcumhiverfusfisnt {
Y t medium valli pax noftra reloluit Iefiis
Et cruce dilfidium penmens duo fecit itî vnum,
Sic noua diftruâo y etëris dilcrim ine tedi
Culmina confpicimus portarum foedere iungî
Sanâanitensfamulisjinterluitariialimphis
Cantharus intrantumque manuslauacamneminiftro
Plebs gemina Ghriftum Felicis adorat in aula
Paulus