tik.+rérj
i l ®
nein 'Sialiquiseftcuiplacent bonaop&tapoftra, indua-
mivs'decocem^gratiasDcöreferendo. quod à öoblsex-
etwpfem bonæ opëratiohiscapipoflunt. Si autcmaliquis
eft-e^kftfplicentbona opera, indöamus contra ilhimforr
tirudincni,patientereumtolerando. Xt\fyctDominw rfc
gHfflitltfibirègnum obtinuit.& ideo regum more ornatus
eft,^qtùa induit decorem& fortitudinem.i.decoros &for-
féi.;S£^cptaBcinxk fëin fûis,vt expédiais e(Ter ad opetàii-
diiéi. quod alibij& ptacïnxïtfe virtute àdt bellum. Vel indn-
ruseftföbnetatern êc pztitntiom.Eten'stfrfirihmïtorbm ter-
^;q.d,'ihdùtus eftDominus fort! tu diheihV & przcinxit
fé; & hô'ceffeéfcos indicat, quia per illos virtuofbs firmauit
orbem terræ.i. in fide ftabiliuic3facicndo quofdam orbes*,
rorun Jos videlicet virrunbüS, qui orbis non commouebïtur
i.e.non amplius patietur inftabilicatem & receflïtm à Deo.
Quia ineo otbeparafa eïlfedestuab Deus ex tunc.i.ex tem-
pore IohannisBaptiftæ,ex quo homines in fide coeperunc
îundarb Sed nunquam ft dem tuam dicam à tempore illo
pr;rparari, tarnen tues Deus àfcculoX abætcrno in æcernû.
Eleuaueruntflumina domine. Oftenditqualiterfît paratafe-
des Domini,quiaflumina.i.prxdicatoresfèculi,de quibus
diétum eft: qui biberttaquam quam ego do ci ,flumina deventre
eins fluent aqtuviiu. Hæc fl ù mina eleuauerunt fe infubli-
mitate mentis.Eleuauerunt eadem\ flumina vo efitam,oAtx-
horrationem aliorurti eleuauerunt flumina ilia Scfluctusfuos
igcomafinmones,dicetite$wifipoemtentiamegeriti*,peribi-
tm.Ec htflüélus proceflèrunra vocibtu aquarum multarum:
quia alii pia:d:catores multi confonabant apoftolis prius
prædicantib us. & ( ic faélæ ilationes maris mirabiles, quia ela-
‘ ti inter gerftes»int«muerunt'contra prædicationem fedis
Domini & fluétus pra’dicatorum. Quod tarnen non fuit
curandum,quia Dominas foiemirabilisinaltît fluétibus ma-
ris dcprimédis.& hoc modo per elatioiiem maris.ttftimo-
niatuacrèdibiliafaâafunt nimis, quia hoc qüod tu teftatus
cSi'tn mundo prejfuram habebitis, in me veto pacem, in ft ipfis ex
pertifimt prïedicatores tui.&non hoccoturbet aliquem.
quiafanciitudo ralis .i.quæ per tribulationemtalis efScitur,
deCetdomum tuam .ecclcfiàm videlicet, te nden tem in longi-
tudinem dierum.i.in ærernitatem. Vel aliter: Parata fedes
tua ex tünc,à fèculo tues:& tunequando fedes tua ô Deus
p¶batur, eleuauerunt flumina. i.mundani philofo-
phtexalutriuntinelanone mentis, eleuauerunt ètiadïvo-
cem fuam vt dilputationibus vanis contrairent prædicato-
ribus tuis. Eleuauerunt & flumina. i. principes gentium flu-
[élus fuo s,i, ve r b a c omm inata. & hoc proceflit à v o cib us a-
quarum multarum.i à conlonantia multorüm populorum
& faélæ fu ut mi rabiies elationesmaris. & econtra Domi-
nus mirabilis faélus eft inaltisillis elationibus deprimédis
& fi e quafi illis deprellisjteiiimonia tua.i.miracula tua quç
i elEiban eut tui, nimis faéta flint credibilia.' Nimis, ideo <ga
'ligna confirmabant diétaeorum. Vnde illud, Domino coo-
perdmt,& fermonem confirmantefiquentibwfignit.Ethaxtalis
îhntb tudo decet domum tuam, id eft, eedefiara tuam,
tendentem in longi t udinem dierum.
Pfàlmus Dauid quarta fàbbari. XCIII.
’ Eus vltionum Dominus, Deus vltionum libéré egit.
Exaltarequiiudtcas ten am, redde retributionem
fuperbis.Vfquequopeccatores Domine,vfô quo pec-
coloresgloriabuntur} Effabuntur & loquentür ini-
quitatentyloqucntur omnes quioperantur iniufiiti-
aiti. Populumtuum domine humiliauerunt,&hareditatem tuam
vexauerunt. Viduam & aduenam inter fcc er un t,&pupillos occi-
Iderunt. Etdixerunt;nonvidebit Dominante inteüiget Deus Ja-
cob. InteMigite infipienttsin populo, & finit i aliquando faptte.
Qui plantadsit aurem,non audieti aut quifinxstoculum, non con-
fiderq&QUi corripitgentes,non arguet, qui docethominem feien-
■ tiam ? Dominusfeit cogitations hominum, quoniam varia funt.
Beatus homo quem tu erudieris dominede lege tua docueris eit.
V t mit'iges ei à diebus malis,donecfodiatur peccaton fouea. Quia
non rçpellet Dominus plebem fuamy & hareditatem fuam non de-
rclinquetf, Quoadv/qtte iuflitia conuertatur in indicium, &qui
iuxpa iflam omnes qui reäofisnt corde. Quis coffurget mihi adutr
'{fus maligHqntesiaut quisfiabit met um aduerfus opérantes iniquitatem)
Nifiquia Dontinusadïuuïtmt,paulomïnus habit apt in in* £
ferno anima mea.Sidicebamymotutejlpesmeusy mifiricordia tua
Domineaiiuabatme. Secundum multitudinem dolorurnmeoru
incordcmeo, confoUtiones tua Uttficauenmt ammammta1 N liquid
adharet ttbsfedes iniquitatis, qui fin gts labortm in pracepto i
Captabunt in animam iufii, &fanguinem innocentem condtnt-
nabunt. l t falius eft mihi Dminus in refugium,& Deus meus in,
adiutoriumft times. Et reddet iüis intquttatem ipforu,&in nia-
litia corum dilperdeteofydifterdtt illos Dominus Deus nofttr*
Solent minus eruditi,id eft, minus perfeéti in corpore
Chrifti,quod eft ecclefia,peruerfe cogitare, tacite dolcrc,
in voeem etiam aliquando murmurando pxorumpere, vi-
dentes florem malorum & laborer» bOnorum.illos regna-
ré iftos feruire : ill os exaltari, iftos deprimi: illos abunda-
re, iftos egere:& dicunt fe fruftracrcdidiflè, & fic incitan-
tur ad malitiam eorum. velfi non audenc propter infirmi-
tatem,quia riment humanum iudicium, licet feruent minus
innoxias, mentem tamen coinquinant: &intcr esteras
iniquascogitationes habent caput iniquarum cogita-
tionum, dicentes quod Deusaucneritoculos iuos ctHde-
libus,&dicunt quod Deus non curct gubcrnare hæcinfi- f
ma, vel dicunt eum arqualiter diligerc bonos Sc malos: vel
quod peiuseft, bonos infedari* malis fàuere. & cum ftc
murmurant,nulli damnum faciunt,bbi tantummaximu,
malum inferunt,quia no n habet veram innocentiam. Vera
enim innocemia eft.quæ ne c flbi, nec alceri obeft. Hanc
innocentiam illi obferuabant, dc quibus didum eft : Qui zeel^i.
potuittranJgred*y&nontfttransgrejfus:&faceremalum,&non
fecit. Hosdolores Sc i niquas- cogitationes procurât pfàlmus
ifte, exhortando ipfos murmurantes, ne contra flore
malorum habeânt inuidiam &inlaborebonorum habe-
ant patientiam. Nam vnufqnifq-, qui vereeft Chriftianus,
cum videc tali ter murmurantes, dolet Sc irridet, Sc dicit :
Nonefthominis inucftigare cur Deus patiatur bonos la-
borare & malosflorerc. Sufficit mihi fcire, laborem bo-
norum efle temporalem,& florem màiorüm. Et hsc dicendo,
proponitflbipatientiamcontrafelicitatcmmaloru
Sc miferiam bônorum. Quam patiéndam docéc pialmus
iftei cui talis præponitur ntulùs : Pialmus Dauid quarta
iàbbati. In quarta iàbbati legitur Deus fcciflè luminaiia ffirfajf.
in firmam entOyjfblem inpoieftatem dieiÿ lunam & ftellas in po-
teftatem noftit. Hsec lummaria,quantumcunquehoniines
mentiun tur de eis,quan tcecunque cadanc grandincs,quan-
tacunque 6antpeticula,aftatu fuo non moucturcfed curium
luum qüi fibi eft à Deo diipofltus, peragunt. Per hsc
talialuminarialignificantUrilltjdequibus dicit Apofto-
lus: Omniafacitefthedifeeptattone & murmuratione,vtfitis ir-
reprehenfibiles & fjnceri ,immaculatifilii Deiin medio.nationis
prana &peruerfit,vbt lucttts velut luminariafisça infirmamcntOy
verbum vita continentes. Lucent ilii velut luminareinfirma-
meto,qui in icripturis iàcris jpmifliones Domini attedut.
Namquieasattendunc Jpfiquafi infirmamento curium
luum peragunt, ha ben tesvndiq; patientiam & in hoc, videlicet
quod vidée malos florerc-ibonos laborare.Qui vero
hoc impati en ter ferunt ,-ipfi qiiafl in finnamentQ cadunr,
non rede ftatum curfus fui perflcientes.Et quoniam p r imus
ifte patfenciam propbnit,merito intitulatus eft qtiar-
tâ labbati,nOtt quod plalmusagat dç rebus creatis quarta
lâbbati.ied de rebus fignificatis per res creatas quarta iàbbati.
Nam vox eorum eft in hocpiâlmo, qui figntficantuc
per luminaria, quarta iabbati in firmamento pofita, Sc dicunt*
’ _ - DEus vltionum Dominus, Deus vltionum libere egit. Quail
dicat: Nullns inuideat lrialis in flore fiiO.nec dolcat
fi bonikboraftt. ièd cor furiùm iemper habeat,quia Deus
eft Dominus'vltionum, fciliccragcndarum, à quono enc
impunitum omne malu. Deus eft vltionum dico, quia u*
bere egit in verbo,& ideo libcrc aget in iudicio. Liberee-
gitin verbo,vticripcum cfo& eratloquenstanquam virpote-
ftatem habens.nontanquamferiba &pbarifiti eorum.Lib&c c-
git,palfurus:& ideoticmincm timebit,cum venict iudica-
[ turus. Vt au tem libere agas iniudicio, naicere, morcre Sc
eXurge.&flc exalt are qui iudicasttnam,\:<\uiiviàictt cosqul
terra funt,& redde retributionemfuperbis. Supcrbifunt,qui
nolunt peccata fua confitcri:quibus reddet Dominus le-
■ ^ iA.+v9 £ ï«S cundum
cündumoperaiua. Velfi continuatur. Libere egit in vet-
bo & ideo libere agit in iudicio. Populqs vero malignus
non incellexit cum libere egit in yerbo. Vt autem ificelli-
gatpopulus te libere adurum in iudicio, exaltée quiiudi-
cas terram: redde retribudonefliperbis, qiiite ndluerunt
hic humilé cognofcere. vel libere agit in mdicio^çnapudeÜ
non eritperfinarumacceptioyfed vnicuique reddet fecunduth operafua.
Vjquequopeccatores Domine,vfquequog'oriabuntur ? Ar-
tificiofe agiturin hoc plalmo contra minus eruditos &
m urmuran tes con tra Dominiim*qflia qui hic loquitur, vt
competentius ad gaudium & ad pàtiëntiam lèeùm dücàt,
prius vofçm eorum in ft transfert,&fic eis quaficondole-
do repraeftntat voeem illorum, vt & ipfi poftea aftumant
voeem iftorum. Qui cohlblatur amicum,non compétèn-
rius hocûciet,^uàm fi cum amico ft dolefè oftendàt,qUo-
niam fic leuius tecum dolentemad.gatidiumducerepot:-
eft,Quod fic dicit,yfqueqpo peccatores dpmine gloriabu-
tur?id eft, ququlq; patierispeccatores agerequivolunt?
&qiiou(que^loriabûturitîfelicitàté fua ? Èiecce apprêt
in quo gloriantur. Ejfabuntttr^r loquentur iniquitatem. Or-
do eftpraepofteratus,quia priusapud ft Ibquentur, & pofteaaliisextraloquentur.(^
idloqiientur.?Cb^'cancapucf
ft qupd Deo non difphcëat mala vitâ eoru m. quia li diipli-
cerct,vel penflus qos è vita aiiferrertvél ficebsflorerènon
permitteret.dçhæc cogicando^ furgutit Contra ahbsm de;
fbnfionem peccatorum. Qubpdibit, effibuntur&lbque-
tur iniqu!tatem,;%ft«»rar,dicb, qui operantur. imufiitiam,
quia operando loquentur. Eteccc iniquita&quà.m lo^
quuntur. Quia populum tuum Domine humilsauerunt in fide^
fibi conformandoliumiliandps reddidefunt fy hareditate
tuam, perfeélosvidelicer,quiâàte yfqupdperfedionem
p i tt funtj quosnon potuetunt humiiiare, vex<trunt,id eft ,
muftis tribuUtipnibus afflixemnt. Ët qfiæ ^ftæretjitas
quam vexauerunt,fubiüngit: Viduam & aduenafn mierfece-
runt drpupillos occiderunt. vidui flint pmhés ilftjqui ft a çé
pulatione diaboli feparàntxuiquisqueCopulatur,âuando
in peccatum cadit. Aduenas luntilli, qiiiintelligunt ftiion
habere hie manentem ciuitatem ,ftd fiiturari) inquirunt.
Pupilli funt,qui rplinquunt parentes mundàhæ ciuitatis.
Hi tales flepius vexati funtab impiis,cWixm<tttinipfa vb-
xatione contra Dominum murmurantes : non vijlebitdomt.
»«jflios ficplagari âb impiis.quia fi videt. cur patitiir ? & fi
patitur, non eft iuftus.&ficpbflentadhpc venire, vt non
elfttDeus. quia qui aqfe. t iuftinam ,auFert & deitatem.
Quod dicit,non videbit Dbminus.wccetiam inteüiget Deus
Jacob, quod adhuc maius e ft, intelligite inftpientesin populo.
Propheta præuidens eos ficiniufte côtra Dominum thur-
muràre redarguiteps de murmuratione fua. Quàli dicat:
Vos qui eftisinflpienres popult,attendcntes flbrem-malo-
rum temporalem,non poenam ætcrnalem:& laborem bo-
norum teinporalcm non gloriam fempiternam. Incelli^-
teinfipientesjideftiinteliigenteragtejoculosvidelicetad
flitufa leuate, dfinrelligetis quiavidlt Dominus"& intel*
liget. Quoddiiçit. intelligite infipien tes in populo, & vos
ftülti aliqûandofapjte: qui hicflofetisi & qui vobis bene pu-
tatiseiïè cum tpale eft aliquando lapite.id îft, tandem re^
cognoftite floirem veftrum ex tempore elTè^y t futura bo-
na inqiiiratis quæætërrià funt, Oui plant aut t aurem, non au-
diet ‘.autquifinxit oculum,noh confident?^Qùafl diçat.-lhtel-
ligitë vos infipien tes iftud. Qui plant.mit aurem in aliis, non
aud.et ipfe? autquifinxit oculum, non confiderat omnia ? Qui corripit
gentes perprqphetas,peràpoftolbs, martÿrësqüoque
xelumDei habentes,KP«47^«irtipfeinfutu o. Velquicor-
ripit gentes in parte,non àrguët in toto. Et qui doèet homine
Jcientiamyià eft,quiiacit hominem Icientem non rieftito-
mnia. Scirvtique. Quia dominus non tantum feit opera, ftd
etiam cogitationes hominum, ftitdico, non vtprobet, fedvt
vapas cas attendat. Quod dicit, quoniam vanafunt. & fiieit,
confequitttëvtaniniaduertat * alioquin iuftus non eflèt.
Beatus homo quem tu erudieris Domine■ quafi dicat i Dominits
ftit çogirationeis hprainum.hpmo autem nefeit cogitatio-
°cs Dei.& ideo relinquat homocogirationes fiias vanas,
& perftrutetur cogitationes Dei yeras. Nam homo file
quem tu crudieti^dpminfr.vtattendatquodyisattendï,
beatus eft. &de lege tua docueris eum. Lex Domini docet
hiepatiqtiënquc tribnlationra& preffieu in hoc lulm-
do, vtinft veram pactm inueniàti regnum iuurn vetiale
hàbeat,pro quo laboirare pr*cebic. Eteffeîlafcdtandnm
ætffna!rre^?f “ S ° U1«, fed quia fiiàtjbr eilet æoero'alfs,
nüllaeflé^ glööaquam habieuri éffelu làbotânresj idcp ex
tempôrclabüfafcpræeepic.qnibiisÆtetnam g!oriar.:prommK
necetiïmpr&aiagnaglqria&aiterna, mâgVo tempôrelabotafeptæcëpit.
Nonn,dïnc,laboraperanillcan.
nosper centum ,fed laborat[uatidtuvixcnî.quod ïamen.
poteft concingere vt poft ires dies noh' viuas.yt poftsrter
r,a™ recipias. Vefiic, Domihus (cirpogitationcs
nomtnUm. & tamen petmtttii bbnps laborare, riialosflp.
IcrL’" Quem aucern o Domine tn iaborem erudiri pertntt-
ns;& de tege tua ddcUeris.eutn, ad dpies ? Vt mitim
a a dat» itateftd eft,midgationem facias di, poenitetitiani
ei teddendoMmcfotüatmpetcatorifóuea, id eft, perficidtur
iniquitaspeciatotum, quæipfipecçatori entfeneiau«
tple peccator qui non vultatten^ere Ôëum ad poenitennatnTorantem,
the&dri2atftbiiramtnft/eir*iufeindicii!
DciQmttiimrepelfeiPmihKtpUkmJiAm.^QaaÜd.'Veic
w fe credentii diefeiii malis.uuia
non repellet Dqttiinusplebçm ruant, quid yidetur malis
dum iaamint in ea.& quia ftàgélfat Do^ninus' oinnetn fili-
umquem reciptt.d- hmtHtattmfium non dmlmauct, con.
ieruandoabimpugnantibuseatn.quoaduiqueiuftitia.i e
tnftus 6c perfctftus quifq-conuet’taturad hoc, vtadiudiei- '
um vemat cum Domino,veliudicandus, vel iudicamnis
iUdi^taru^ftcundum hoc: Sedebitisfiper throws, iudican-
" s ^ c * lie,quoadufqueiuftitia,C\xtiiu%videlicetM
.bftuuuttUs, conuertaturin iudicium, id eft, in manifedovenietvcwdiceta;
i6 s.% m »w.j/i,m,itIe/iioniea
runt tlnqut iniudidolhoftirmiitint iti latere Chrifta, qui
hicnobls efttuftitii Omnei videlicet qui rtliofimtctirik,id
eft, panes tUiquorum cor hie Opmplanatur incomtmita,
billregul*tuftttiæeius. ' Velfic,.Qiandoqindem inffitia
^ na^ ^ ar^n‘qdieium,'quiiiihthici[ixtai]lam,i.quiiunc
tilt qui ttifte vmunt? 0 ‘mhcs qni redlo hint corde. 0«h ««
[target mihi àdlurftu nuligtuntts, anfquit fiat,tmtcutn adutr
[Htoptfantes iniquitatem tEçceiHeqmihhoc piàlmo l0q ui-
tur.ramfitpentts fe pofuifletin vooem inùrmurantium,
tarn tplps murmurantes in voce ftcum.affitmit fua vtnune
iecum'gaudeant,quibus tpie fîtpërinsepndôiuir.Ûuaiî dicatficvnuiqUtique'ilnrelfigoita
efllraciepdummaros » .
IerapdQs,fedhocp4r'tncnOnpoirum.&qhismihicritau.
ylltomtcrim?Quod dicit,quit cènfurgecmiHi,iàeft, quis
eoiurgeremçfâaetaduerliismalignanresï Autquisftabit
mecum,id eft,quismciintnobilemiacir,Vroon cadamaduerius
omnes qut operantur iniquitatem ! Dominus qui
adtuuitme. Ecquomodoadiumti N in animamea habita,
mtnunfetm, conftmiendo i|lis quibus iiorem tempora-
IcniIleusijcmiiluInhere, dopiulonumuhabitaffet ideft
multum parum diftabar.quod nonibi perfeucMirec, n m j
qmaDenmmaiiuuit me. Etquomcrdoadiuiitt? Dixi, mortis^
eft pes meusddeft affliiftio mèa rtota eft ab qptaridne flo-
fis.malomm.&ipfe audiuit me &.non tantum audiuit me
pod confeihonem, fedetiath fi diceba,nMome!tpeSmeutM
ed,mox vt rragilttatis meat mpbilitatem recognofcebam,
tuamfimordu Domine admüahat me, quiafimilis erar tua
miiericqrdiacummcaconfeifiûnëiEcce habes,quiafitu
agnofcis quod Deus ignoicit.&eatetiusignoTcirquatenus
fu agnofeas. Quod fubfequensverfef detfio'nftrabir. Se-
cundum multitudinem dolorum in eorum in totdenten eonfila-
tnmettUaUttficauetuntanimam. Quafid. Mifcricordiatua
adutuabar me.dc hoc non modtcû.quta multi fiiemuc mei
dolpres & iccutæ hint multæ tu» miierariones vel conio-
lactönes. Prarceflirunt vülneramra amartiriiha.fecuta
funt médicamenta (da fiiauiffihta. Sc fie hetificauerunt
ammam meam in hoc videlicet, quod inteUigo qua
nullus ïmpms ent tibi fe des. Q tó 'to e r r o g ^ d o V
tandem eitges tibi ftdes , illos qui 'operantur iniqiiita-
<quifingii laiireminprqcepte, ideft, qui
facts Jaborarëin prfccepto tuomanentcs. Vnde Pe
crus : Tempus eftn'ktipiat indicium à domo D ó f Bt f i n i
ttumà mbit, qui finis eti, in Ut,s qui nmobediunt euangelio!
M4
Snuft us