& lucdmisficcatus'MnchumiliabiturfaperbiaAftur,&fce-
ptrum Mftppti rtcedet,id eftrolletur ab eis liberatoDei po-
pulb, &cotffortabo eos in 'Dominoi & in nomine eius umbula-
bunt, dicit Dominus ,reucrtentes inteiram fuam.Haec^uuni
iuxta Heb'neorum tradidonemdidtafintiuxta femum
niyfticum, tranfimus & nosangufturti rtiarehuiusfecuH,
& qUod faniäisangiiftiffiniutti&’periculis plenum'cft, a-
matoribusautem feciililatiffirnuni. Quia lata eß via qua
ducitad mortem, arttaautem eß qua ducit ad vitam. In hoc
man huius feculiarigufto & turbulento primus trahfiuit
redemptorriofter.’Deind'efequutiTnnteum Apoftoli,de
qiiibus die itar: Qui defeendunt mdre in nauibusffacitntei o-
perdiioneni in aquis mWtisiipfividerunt opera Domim,&mira-
b'tliaeiusinprofundo. Tuncbumiliabiiurfuperbia Affur, id eft
diabolij &imperiumitgyptijd^fttenebrarum & aeriä-
ruittt potfiftatum recede* a fandtis, quiivn nouiffima mors
deftruerur,& illequi liabebat niorrisirnperium trudStür
in gehenna: catcerem. San dH veto cohfortabunrur in
Domino, Sc dicenr: Pbftitudo'med &laus ini a Dominus. Et
ambu'abunt in nomine eitis, id eft at nomine Chrifti, a qtio
Chriftiani vocahtur. Ec fub dignitate Haitis titali ambu-
iabunc de virtiite in virtutem doneevideatur Dciis deo-
ruminSioifi'
A P E r i Libane portas tuas, & deuoret ignis cedros tuas. ]
Libanus nions eft Phoenicis, vbi terminus Idumææ
contra Septentrionalem eft.Sed hoc lobb templumLiba-
num vocat. qUod de ligms Libani conftrudtum eft.Prædi •-
citergoPropheta quodtcmplum quodnouirer fuerat à-
dificatum à Z'otôbabel & Ieiu, itèrum deftrucndû effet à
Vëfpàfïano & Tito principibus Romanorura. Àperi,în-
quir, Libane portas tuas, vt fufeipias hïgrëdièhtés hoftés.Et
quia dixery Libanum,ieniat metaphoram fiibdens:Efde-
uoret ignis cedros tuas. Per cedros Sc abief es & qùerçus ba-
fim & faltum memorofiim/pcincipes'&làcêrdbtes & populum
fignificat Iudæorum. Comedai, inquit, ignis cedros
r«it*.Vccundfca>elincendio vel hoftili impetu vaftèntur,
&tarti duces quaih populus cûnfdmanâit.Vluldabiesiquia
cecidït cedrus. Mutuate, iriquit, lamentationerti facerdotü
acprncipum& popiilivèftriprangite inttricum.Etquaïi
quæreres quid ngnificent cedri, quidueabietes Sc quer-
cus, reïpondet oitendens de hominibus fe dicerei quoni-
atnmagnificivaftatifunt. VtoSdn Confuno dicitur-. Quercus
érgoBafàn, côfufionis S: igrtominiæliomines dicit.[<2«o-
mam fuccifusefifia.lt ûs m u n i tü Saltum YnunitUm fiuene-
morofum dicit ipfîlm tèmplum, quod inexpugnabili fir-
rnitate conftrudtum fuerat axiiuerfisregibus, &ad vRiittu
âb Frerode. Quod dicit metaphorice fucciHcmdùm,ideft,
Romanis oppugnandbus deuaftandtlm,] Vox vluîdtUspa-
Jlorum quomam vaftata ejl magnifîcentià eorum. ] Quos fù-
périus Cedtosves AbietesfiueQuercusdixerat,nûcqua-
ft exponens quod dixerat, per aliam metaphoram voçat
Paftores, ideft, lacerdotes & principes cotùm dicit aiidi-
ri iam vlulatu m/quia màgnificcntia & decus eorum, tempi
uni videlicet in quo maxime gloriabantùr, ince’nfùm &
deftruftiim fit. [ Volerugitus leonum, quoniam^aflattjl fu-
perbialordan',s,&c.'] Qùos fu péri us arborés vel paftorès
dixerat, mine Vocat leones. Ec ficuc fuperius altitüdinem
tcmpli comparauitcelfimffni mohtis Libani, quo nihil
excelfiûsnihilqj condénfius eft'ifi terrapromifllonis, fie
nuiic rugitûm leonum & fuperbiam lordanis iüngit,quia
in illà regioiïë omnium ftuminum maximûs eft lordanis«
luxtàquem fhorantüt Icônes, fîue vt ardorem fids aqua
flumihis releuent,îîuequiâ viciriumeft defèrtumj & vaffa
(olitudo. Ait ergo Prôpheta; Vox fugitus leonum,id eft op*
dinar u m tk p rinci pum, feilicet au dira cd,quia deudjlata eft
füpëibialùrdàmthoc eft'dignitaS rempli derelida eft,vnde
auxiliurri Iperabatur. Hoc dicit pominui bettsmeur.Pàftepe-
coraoccifionts, qüa qui pojfedt rant bccidebant,H?non dolcbànt &
yendebaiitea, &c. Vox Domini ad Ptophetaih. Na^rj in-
quit, interim nutriatur grix &creïat,qui poftea âb htftibus capiat
ur Qu cpecora Romani qmpom'debqntiüre viâorü
occidebauc de noii dolebanf née rr.ilèrcbantur : quæferuabant
ad vitam,vendebant & lætabantur dicentes: Be««-
diftus Dominas > HuttesfaSifumUs. Haea ira gefta eflè, qui hi-
ftoriasîégerit înuehict, Trqpologicepoteft hoc referri ad
Epilcopos & Presbyteros Chriftianorum. Pafcunt n. pc -
eus occifionis mali paftorès, quoru negligentiaperiegrex
Dbinini,duin Tubiedos videnfrire perabrupta yitiorum,
SCnÔ corngunt riecemendant, dû metuunt àmittere cô-
modatemporalia, quæ diligum.-Sicquc palcunteosnô ad
vitam, led ad occifionem, 8c tton dolent yidentes: eorum
ioccifionem fiueperditionem, jiecpolïùnt dicere cum Apoftolo:
<2“h fcandaltzAtur, & ego nop vror ? Vendunt quoquecommiffijsfibi
populos, quum ex illointeritudiuiri-
asfibi parantfauentes peccàntibus,laudantes eos qui prç^
das agunt de miferis, Ôç iniquis bene dicentes:[Ef ego non
par cam vitrafuper habitantes terram, dicit Bominus.^Qmz in-
quit.peccatores gregi non parcebant. fedipfi deuoraue-
runt populummeüm, idcirco & ego non par cam vitra fitter
habitantes terram,Le. ludaram.Hoc n. iuxta literam de terta
Iudæorum, & mffde èmni orbe dicitur.Noninquit,par-
cam vitra, lèdcontinuo vicilcar,& tradamilloshqftibus.
Qùod impletü eft qiladragefimo lècundo anno poft Do
minitam paffionem.quod tempus datum fuerat illi$ad a
géndâm poenitentiam. [Ecceego tradant homines vnumquen
que in manu proximifui, & in manu regis fui, & cencident ter
ram'.f? non eruamde mantieorum.'] Dimittam, inquit, homi
ties vt mutua cadefe inter fie tant. Legamus Iolèphnm, & in-
ueniemus quodiniplàobfidione Ierufalem, tanta inter
iudæoseratdifcordia &feditio,vtintres pattes populus
diuidererar, & inuicem contra le pugnarent. Etconcidét,
inquit terram,Icilice t Romani.Quod veré dicit Regis fui,
tune quidem Iudæi regem non habebant, led Regem pro
reiftore & principe pofuir. Oftehdit autem quod ilia de-
folacio fit «eterna, quum dicit,E# non efuam de manu iltorum,
id eft Romariof üm. Propter hoc, quia E)ei eftfèntentia vt i-
ta fiat, opaupercsgregts, id eftiufti de Ifrael qui in Dominü
lèfurti credidiftis.Subaiidi, Audite & intelligite quæ dicü-
tur.f Et ajfumpfimihi duos virgas'.ynam vocau't decorem, & alteram
vocauifunicülum,&c. vfqùe & relïqui deuitrent vnuft
quififecarnem proximi/«i.] Creator&paftor DominùS Deus
duas fibiaftiimpfitvirgas, id eft, düospopulos.Primâ vir-
gam habuit le. omne genus humanum lub Noe, qua vo-
catftt decorem quando inftaurato pôftdiluuium m undo
Becdum homines leeleribus Ibrdnerant.Et nihil iuftius
quam yniuerfitatis creatorém o mnes æqualiter inuocare.
quos generauit, æqUali condi tione. Alteram vocauit fu-
hiculum,eligendo plebem Ifraeliticam lub Abtahâ.Quâ-
do enim diuidébataltiffimüs gentes, quando fepatabat fi-
lies Adam,cohftitUitterminospopulorUm iuxta numetü
filiorum Ilràel. Pats autem Donjini populus eius, Iacob
funiculus hxreditatis eius. ttpaui,inquit, gregem fiue I t
rael,fiueômnegenus humanum. Etfucctdi très pdftores in
menfe vno. Moyien&Aaron & Mariam fqforemcotû de-
bemus accipere: quorum Maria primo luehle, qui apud
iïlos vocatur Nifan,apud Romànos Aprilis, mortiia eft in
delêrto Sin. In eodem menlèatquein èodemloco Moy-
fes & Aaron condemnatilunt ne intrarent in tertam pro-
milfionis quia non lànâificauerunt Dominum ad aquas
contradittionis.Sicquidem luccifi funt très paftorès vnp
menlè: Maria prælènti morté, Moylès & Aaron futur#
m orti s. Et contrôla eft anima mea in eis, id eft indighatione
quadâ tædio affedta fuper trèsiftoS paftorès,qubs præpo-
fueram gregi meô. Siquide i& anima eorum Variauit in me du-
bicando,quia non glorificauërttntmè côtam filiis Ifrael ad
aqua's cô tradiétionis. Si vero ad populum hoc tefirrre vo-
luerimus, erit fenfùs: IdcircoindignatiiS fùm,quia anima
eorum,fcilicet populi Variauit in me, fiu’âuando inter me
& idola, & diuerfis contra me pugnado modis.Quamob-
rem indignâtes dixi, Nonpàfcam vos. Et ad Moylen dixit:
Dimittême > vtdeleameos. Iraliis quidem erat, lèdàdhuc
éxpetftabat.Nam quum dièit, Dimitte me ', proüocat ilium
ad le rogandum, & oftendit lè poflètenerf. [ Quod moritur,
m'oriatur. & quodfucctditür per moitë, fuccidaturi^Otnmd,
inquir,corporaprofternantur in delerto,& reliqui vorent
Vnüfquilque Carnem proxfihi lui: vertantur, inquit, in lè-*
ditioncm, &inftat beftiarum mutuis morfibus lacerétur»
nulluf-
Ufa. (o:
M
nûllufquc eorum terram ptomîfliônis introeat. Ettulivir-
gam qua vocabatur Decus, .& àbfcidi earn pbft àlTumptionem
ifraelis.Hæc eft prima vifga, nanr fecunda appeliabatut
Funiculus. [T'ttlit Dominusprimant virgam qua vocabatur De-
eus .lnationes Icilicet totius orbis,quia reliétoDeo lèquu-
tæ funtidola.Efvt Pfalmifta dicit,Omnes declinauerunt,
fimul inutiles fà&i font. Et quafi exponens quæ eflèt hæç
virga, adiuhxit: [. Vtirritum facerent feedus meum quod per-
eufitcum omnibuspopulis. ] Mox enim vt. Ifrael aflumprus
eft,proie<ftaeft multitudo Gentium,& irritumfadtum eft
foedus quod inieram eum omnibus nationibus. Et cogno-
ueruntfie pauperes gregis, ideft fidelesex lCnel,qui euftodittnt
«hf»,ideft man data mëa ,quia verbumDomini'cftMoc cft.vo-
luntas eius, vt Gentes abiieiantut & Ifrael in Abraham e-
ligatur. Et dixi ad eos: Si bont/fh ejfinoculis veftrii, after te mer-
ccdemmeam:&ftnon,quiefcete,&c. vlquè Decorum pretium
qùod appretiatusfum ab eis. Dixi inquit, ad eos,id cftad pauperes
gregis Iffaeiitici, poftquam cognouérunt verbum
Domini, quod videlicet voluntas efleaDomihivt omnibus
Gentibus abieâis & fui s promifsis erroribus, eligav
tur natiblfraebyîbonum eftinoculis veftris, id eftfi-vobis placet.
( liberum n. habet arbitriùm eligendi quodvolueritj
Pro hacaflumptione qua ahieci omnes Gentes, & vos in
peciiliaremmihi elegi populum, Reddite mihi mercedé
roeam,id eft> præcepta mea feruate: fin autem non vultis
meo cenleri nomine, nèq; facere quæ præcépi, facite ma-
nifcfte quod vultis. At illi, tune quidem quum ilia eisdi-
cerentur.refponderunt Moyfv.Omnia qua pràcepit nobis Dominas
Deusnofterfaciemus. In fine autem temporùm, proo-
_ _ i i - r& t
oranem fortitudineth Antichriflimarcefèerefaciet: &o-
culuseiusftà eftacies mentis, quafb aciitif imeputabatyi-
dere fàcramenta Dei, perpétua cæcitate damnabit.
mnibus'quç eisfeceram liberans eos de lèruituteÆgypti,
& mihi eos in peculiarem aflümens populum,appenderunt
mercedem meant, dantes iudæ proditori pro fànguine meo '
trigmta argent eos. Et dixit, inquit Prophets, Dominus ad me,
id eft Saluator, cuius lunt verba fùperiora Proiice tUud ad
ftatuartttm#id eftfigulum fittéfidtorem & plafinatorem 6 -
nium,*y c iftiusfidorisiudidomerces reddità porideretur
& deinde cernens eam vili pretio triginta argenteorum fe
mundi ereatorem& Dominum appreciatum,perironiam
dixit decorum pretium, quô appretiatus lüm ab eis. Ac fi
cumquadamindignatione Scirrifione diceret-Eccequo
pretio populus meus (pecialiter à me dilëdus , quemqj in
filintn aaoptauetam, me védendum iud icaucrit.Er tuli, in-,
quitPropheta, triginta argent eos, & nbn. eos depofiii, fed
ptoieciad ftàtuariùm:hbc eft, feciiftud pretium à.prodi-;
tore depocrari & reddi fâcerdotibus, conficenteiploqui
vendiderat fe peccaflè. Quo pretio ilHagrum emerunt fi-
guli in fepulturam peregrinornm.^ Et dixitDominusad me;
A cb) uc fume tibivafitpaftor is finit i.] Paftor ftultus &imperi -
tus A ntichriftus eft,qui in cô fummatione dicitur eflè vé-
turus. Valà paftoris ftulti, habitum & cætcra eiusinfignia
dicit, peram, baailum, fiftulam &,fibilum. Sicut& Ielâi-
as, vr Captiüicatem futiuamin fuo habituqftendetet, am-
bulauit nudus & dïlcalceatus.Sic Zachariak habitum ftul- :
ti paftbris iubeturaflumere: vteum quem venturü nun-
tiabat, qnalis venturus eflèt oftenderec.Nam quia lùperi-
usitatus bonus paftor dixerat:Non pafeant vos, ideo præ-
diciturpaftor ftultus eflè venturus, qui tantæ fit ftultitiiæ,
vtintemploDeifedeat, oftendens fetanquam fit Deus:
quique non veniet vt lànet, fed vt perdat gregem. Hune
ftultumpaftocem lufcipient ludæi iufto iudicio, vt quia
noluerunrcredere veritati, credant mcn^cio.Qualis au-
I tem futurus fit apertiflîme Propheta delâlbit, oftendens
♦ eum per omnia Chrifto contraria agere. O paftor &iioluni
derelinqufasgregm. Defcrip to ftulto & pefsimo paftore,fi t
apoftfôphe ad ipfum, dicitur que O paftor & idolum. Tam;
î Ç A Pi- XIIv
ON v s verbïDomiftifitper ifrael: Dicit Dominus extenders
ccelum&funions terram , & fihgens ftitttum hominis
iâed.JExtendensDominus ccelum velue tabernaculum,
&fecundum Plâlmiftam ficut pellem. Sicut -enim pellis
corpus ànimalis vndique dreundât, fie ccelum luo ambi-
tu omnia continèt. Fundauit terram, quæ media eft & vna
omnium elementorum, quia immobilem earn Sc in fiia
mole ftamèm conftituir. Finxitfpir.tum hominis in eo, id eft,
animam in corpore hominis poiuit, Sc ex duabus fubftan-
tiis anima Sc corpore vnum animal compegit. Ifte itaque
vniuerfitatis cAator & Dominus dicit iuxta literam polV
turum fe [■lerufalemfuperltminare crapula othnibuspopulis in
circuitU, ] Vt qui lumen eius attigerit, inebtietur & cor-
ruat. Sed Sc Iudas captus ab hoftibus Sc in illoru t ran Hens
focietatem oblèllà Ierufalem eiuitâtefua cogetur obfide-
reipfamfuam ciuiratem Ierufalem, lapldem oneris cunäispo-
pults quern qui leuare voluerit com fione lacerabitur.Mos eft in
vrbibus Palæftinæ, vt dicit beatus Hieronymus, vt in ca-
ftcllis&vicispbnanturrotUndi lapides grauifsimi ponde
ris, ad quos iuùenes exerceri jblent, & eös pro fiiarûm vi-
riumleuare qualitare, alius vfquead genua, alius vfque ad
vmbilicum, alius vfque ad humeros Sc caput r nonriulli
fiiperverticem ereétisiunéUfquemanibüs extollere: raa-
-gnitudinemviriiun fiiarum hoc modo probantes. Eft ergo
fepfus:Ponarn lerufelem quafi lapidem grauifsimum-
cunélis Gentibus, vt quafi ad iudum fubleuandi lapidis fie
ad capiendam eam congrcgentur, vt fuam virtutem ofté-
dant. Sed ncceffè erit v t dum leuatur lapis, id eft dum op1
pugnatur Ierufalem, ipfe in fui eleuatione fcilfuram vel
rafuram aliquam in leuamium cerporibus derelinquat.
findteil'a, dicit Dominus, Percutiam omnemeqttum inftupo-
rem, & afcenforem eius in amentiam, &ç.} In die ilia, hoe eft
in temporè'qùôobfeflàfùerit Ierufàlem/ita vt Iudase-
am oblidere cogatur, percutiet'Dominus omnes e'quos
aduerfariorum in ftuporem, id eft, vtftuperentomnes
qui eos viderint elfe percullos: hue percutiet in ftuporem
ytquafiftupidi&abfque fenfu efliciantur: & afeenfores eorum
in amentiam, hoc eft tanta maguitudine forrhidinis
. premchtur, vt vertan cur in amentiam .Super domum autem
Iudaqm contra ciuitatem faam facere'cogebatur, aperïet
Dominusoculos, ideft reipedtum mifèrationis, vt fuo eos
dignoSfaciat afpedtu,& oculorixm fuorum illuftret liirnû-
ne, Spiritualirer equi. quando in malam partem accipiuntur,
luxuriofbs htque fu'perbosdefignant. H oilm a-
feenfores fiint dæmones, velfelfbrutn dqgmatum magi-
ftrit qui omriesverrentur in ftuporem & amentiam-, vt
conuincantûrnullamhabuiflèfcientiam:& oppriment e-
ospalbabiles tenebræ ficut quondam Ægyptum. Super
domum aurem iuda, ideftconfitentes Dominum, aperi-
et oculos fiios, id eft miferebitur illius clamantis ad fe, Re-,
jpiccin me &miferere met. [" Et disent duces iuda in cordefuoi
Confertentur mihi habitatoresIerufalem in Domino txercituum
Deo cor um. ]Quum, inquit, aperuerit Dominus oculos
fiiper ludam, & mifèricors fuerit eorum, tunc duces Iuda
qui eranwin obfîdionecoritgpilerulàlcm coaäi ab hoftibus,
fàciènt vota in cordibus fuis, quia loqui libéré non
audebunt, yr Deus côfortèt habitatores Ierufalem quam
-obfidènr, vt ipfe Iudas vincat cumciuibus fuis.Tropolo-
___ __________^_____ /gieeDuces Iuda, Apoftöli, ^•Apoftoliciviri,ç«tèrique
fceleratum cum oftendit, vt non cultorem eum idolorum’ dodtoresqui præfunt exercitibus Chrifti.Hi nolunc.habe-
fedipfiimidolumeum vocet,dum.-fe vult vt Dcum.ab re alios auxiliatores quam habitatores Ierufalem, id eft
omnibusadorari, qmdereliquitgregem deuorandum à be- orthodoxos & Catholicos yiros, qui optant conforcari
ftiis, quem Dominus tanto tempore cuftodierat, gladirn inDomiuoDeofiio.Dehis ducibusvnusfuitPetrus,qui
fitper brachium eins, id eft manifefta vttio, vt omne robur erudiuit Marcum habitatorem Ierufalem. Paulus quoq;
& lortitudo illius arefcat: & fuper oc ilium dextrum eius, vt &ipfeduxegregius habuitTimotheum , Titum,JLu-
ömnis ^üs feien tia&in telleâus de quofe ia&abat, æter- cam atque Syluanum viros Ierofolymitas &cumeis or-
Biistfehefcfrisobfcurerur. Poteft quoqueille gladius acci- bem terrarum fubdidit Ghrifto, [ in ilia dteponam.duces lu-
pij de quo alibi dicitur: Inebriatus eft in coeio gladius me- da ficut cam inuqt ignis in lignis, & ficutfacem ignis in famo, &
hs.Hie gladius, feilicec verbum Dei,' penetrans omnia, deuorabunt ad dextSra& adfiniftr a omnes populos incircumiru.
Pfid. iq j.
“%blioth>Vet. Pdtr.Tm.fr Pars aa Quum
: 1 3 1
pfid.i$.