|, J 2
Hmcmari g.Ume»tis A r é ie fifio p i
loan. i .
A il. 8.
Grot. î.à.
, moueri, Apoftolica & cahönlcä decérhit au&oritas. Vn-
I de Principi terra: magnopere pröüidëhdum atquè cauen-
dura eft, ftein his Deus offendàcur,per quos religio Chn-
ftianâconiiftere débet, & carted ab öffénfione latUan.Nul-
lius enim rei intuitu eligendus cft Epifcopus, nui Dei lo-
lius.id eft,non pro aliquo munere præfentis vel futur* lub
foe retributionis, nec pro aliquo obfequio humano, vel
própinquitate confanguinitatis; feuamicitia, velferamo^
teriiporäli, aut aîiqua occafionefquæ contraria eue pollit
Veritati, aut.diuin* audoritóti: ficut & d e prelbytens,
ficut Êcra detnonftrac a u te ila s 1.
Cod. lib, I.
tit.}. x9 -eP-
x$. Noutll.
conflit. 6.
Greg. ho.+
Hbm. 17.
Him.
B
Horn. 16.
Gap. V Î .
Quaker aùtemoràinkti miniftros fibi fuppofitos rege-
debeant, facri canones & decretafedis Roman* Ponti-
ficum , fed & fextu's decitnus Uber Legutn., quibus vqa
cumfacris canonibus fanda moderatur Ecclefia patenter
oftendunt, quam puta etiam, intentiorie factos Ecctefiafti-
cos ordiiies debeant difpenfere, B. Gregorius in homilia
Euängelii. Mißt ItGistluotkcim difcipulosfues pjacipiens eit & .
dicens. InviaîhgeHtiùmnéabferitis.Et in homilia Euàpgelii.
Deßenauit Dominus & alios feptuagintadtios. Etinhomilia E-
riiangeiii. Fidif leCwrcitiitatem, drjleutt ,'uper tüam, aperte o-
ftendit.Qua veto difcretione ligare vel foluëre debeant
fubditos^m homilia EuangeUi. Cwwi fcrofaftum effet vnafab-
Ä Ä l r c u I e n t e r democrat. Qualiterautemquifque
adculmen regiminis videlicet Épiicqpatus venial , atque
ad hoc » ä c petileniens i qualittr viuat, & bene viucns,
qualiter doceat, & reiäedoceris inficmitatem fuam quori-
dié quanta confideratfone cognbicat,B. Gregorius in Pa-
ftoraiireguIaiufficienteC & eloquenriffime docetr
Cap. V l l .
, « '
Qualis dcniqueRex debeat efle.B. Cyprianilsin höno
ment urngemis, 'curaian$uórïm, gaùdïum bommutn ,,tfmperies
■aeris,ferenftas hiar is, terra.fecund tras, foUtium pauper um, ha-
r edit as filtoruin, & fibimetipfiffiesfutura beatitudmis. At taw en
feta Rex, quodficutinthroao hotnimmprimus conftifutus êfi, fic
& ihpixnisffi iuftitiam nonfecent, primatum habitumefi. Om-
nes mtnque quofeunque peu at ore« ftibfein pra 'èhti babuit, fupra
jernodo * implatabihinilla pana futur a habebït.
Cap. V I Ï I .
fpUgafi.
Hucufquc
jCÿpr.
Cjpr.de 11
Abuf.cs.
ii.egis offi- abufionisgiad u demonftrat docens. Etemm Regm non tnt-
Êbinu’ quant, fed correct or em inrquoram effe eportet. Inde in femettpfo
CU UUI nomïnisfaï dignitatem atfiidire débet. Nomenemm Régis intel-
Omnibus
Principibm
forti tudo
leclualiter hoc rttinct, vtfubiettis omnibus Reäoris officium prom
e t . Sed quaüteralios corrigerepotent, qui proprioi mores, ne
iniquifint, non corrigtt? Quonïam iniufiïtia Regs exaUaturjfo-
tium, & inventât e regis fohdantur gubernacuU poptdorum. lu-
ßitiaveroregisefl, neminem iniußeperpotentiä. n oppriniire j fi-
neperfonarumacceptiohe int.r virum & proximim fuumiùfiè
iudtcare: adttenis, & pupi:iis,& viduis defenßorem ejfé,furta ço-
bibere, adulter ta punir e, iniquosrton exaltare, impùdicos & hifirt-
onesçonnutrirt, impios de terra perdere,particidas & periuran-
tés v iuere nonfinira Ecclefias defendere,sViuerenonpmrfrbcciejMsaejenaerey ppaauuppeerrecsseelieeeetmnooßjmjniisi aaliec-- 'tatempariter:&negllgmiam errare. V *d c& Dominum àbfqà
. uifiosfuperregtènegotia confiuuere,fines &fapientes & f 0- irtutefierinondecet, qutmtutemfine Dei auxiho nulLtenus
bnosconfüianos,habite,magorum& aholorumpythontjjarum- 1 - - * ■
quefisperfiitiombus non intendere , iracmitam dtffierre patnàm
fortïter & iuße contra aduerfarios defendere, per omnia in Deo
ÈeeUf. 10.
Èt fèxtus abuiîonis gràdus eft, qui lion foliim Régi, (èd
ôc omnibus,quiDominotum ceniêntur nomine, conue-
nit. Ûominusfinev&me: quiantbilproficitdoniinandi habere pb-
teftatem,fi Dominas ipfe non. habeat virtutisrigorem. Sed hic Vir-
tutis rigor, non tam ejcteriçrifortitudine, q t& & ipfafaculànbus
Dtminis necejfaria eft, indiget, quant animi inter iori fortitudine,
bonis moribus exerceridebef.fitpe enim domtnandi per animi ne-
gligentiam pe.diturfortitudo,ficutin Helifacerdote fattumfuif-
fe comprobatâr.Qui dum ferueriÿte iudicij peccantesfiliés non cé-
ercuit, in eortî vmlittaDofkinus, veïut cohjentienti ,ferociter1ion
pepercit. Tria ergo necejfaria ho s qui dominant tir habere oportet,
terroremftilicet, ºationem &amorem. Ni/î enim atnttur
Dominmpariter & metuatur, ordinatio minime conftare illius
poieft. Pér bénéficia efgo & .iffàbilitàjeth procuret, Vr dtligk rur,&
per iuftas vindittas non propria iniuriee, fed iegis Déi,ftudeat Pt metuatur.
Propterea quoque, dum multipendent in eo, ipfe Deoâdba-
reredetet, fyù ilium in ducatum conflit ait: qui ad portanik ifiiA-
torum oner a, ipfum velutifgrtioremfolidauit. Paxillas enim, nîfi
beneforte * firme tur, & altcui fortidri adhareqt,owne qubd ih eo
ptndet, cito labitur, & ipfefolutus À rigor efuafirmitatis cam one-
ribus ad tenam delabittir. Sic & Printeps nijifiro çonditorî peŸt'i-
naetter adluferit,ê‘ ipfe,& omnequod continet, cito dépérit.Quidam
namque per dominandi officiant plus Deo appropinquanv.qiti ■
dam impofitofibi dignitatis honore détériorés fiant. Moyfes nam-
que acceptopopuli Ducatufamiliariuin Deilocutionibus vtebatur.
Saul ver0films §is,poftquant feeptra Regnifufcepit,per inobedi-
entU/hperbiam Deumoffendit. Rex Salomonpofiquampatt-is fui
DanidfedemobtiMit, Deus ilium vitra mort aies vd'ut ad
numerofipopuliguhernationem ftpientia munere iitauit. Ecàn-
trario ver0 Hieroboam ftrùusSàlomoniS, pàfiq§am regnidomus
Dauidotxtipauitpartem, ad idiHorumcülturam decèm tribus lf-
■ rabel, qua erant inparte Samaria àttràxitlPer qua exempta eut-
dehter oftenditur, quofidam ïnfublimïorifiatüad tnaiûrew perfe-
iHonemcrefcerefquofdam ver0 per fupeYcïliam dominâtionis ad
deter'wqdefluete>Perqao&vtrumqueihtelli$itUr,eoiquiadjiië-;
hora condefcendunt,per virtUtem ànimï,&Deiiuxilitim p-fii id
facer et & eos qui a i détériora diuertuntur, per mentis imboàflï-
F
Tria neeef
bus Dônii
'fixus fin
liter alicui
Princcps
p e ô debet
:Jïe con- |
ixnftus.
pxod. 33
\. Reg. ïy I
k-Rfgh
§.Rcg.rl t .
}>Reg. i i+
confidere, frofperttatibus anintum non eleuarè, cunéla aduerfifpa-
tienter tolerare fidem Cath.licam in Deum haberefilmfuos non
finerempicagere,cettishorisorationibusi;fifiere,antehorjscon-
gruas ahum non gufiare.Ÿa enim terra, cuius rex puer eft, & c u -
iusprincipes mane comedunt. Ritregni proffieritatim inprafeh-
tifaciunt, & R-gem ad caleftia régna melioraperdu'eunt. Qui vSo
regnumnonfecundam banc legem difpenfat,piu'.tas himirUm ad-
uerfitates tmperij tolcrabit. ideino enim pjxfape populoramrum-
p)fiff,.&ojfcndicula etiam d regnofufiitantur, terrarum quoque
fruclus diminuantur, &femitiapopulorum pmpediuntêr., multj
& varù âolores projperitatem regni infictunt, car arum & libéré-
rum mortes trifiitiamconf runtfhoftium incurfuspronmias vn*
dtque va fiant, beftia armentorum & pecorum greges dïlacerant.
tempéfiasaerïs & hyemisturbata rerum féCUndra e maris min:-,
fiemprohibent, & a 'iquandbfultninuht ictus, fegetesfîarborum
flores & pampmos quofque exurunt. Super Um nia f iÀ Regisiniu-
ftitianonfilumprafentis imperij faaeméffufoM fed eiiam fifios
os & nepotes, nepoft fe regni hareditatein Un dnt, obfcitrat. Propter
pi iculun^entmSalomonis regnum dont - s îfirahelDominas dé
manibusfiliorum eiusdijperfit. & propter iuftitiam&wiid Regis lu
cernanf defeminetiusfemper in Hieruftlem reliquit. Ecce quanl
turn iufiitia Regsfficulo valet, intuenttbuspërffiiiues patéti Efté-
him pax populorum, tutamen patria ,mmtmitjis ple'irs ,munihabet.
Quietenim malta tuetur, fi n>n habetfortitudinem dnimi,
non valet id agere, quonidm magha maghis ihfeftationibus\ ye/ l
aduerfitatibusfolent labor are. Omtiis ergè qUipraefthotpVftniius
animi tota intentions procuret, vtpér omnia deüeiadïlitoho om-
nino non dubitet. Si namque capertt in aftibus fats auxiliatóretii
habere Dominion dominorum, nullus bominum contempfüipotè-
r:t habere esus dominatum: non enim eftpotefths nifi a Deoftpfe ë*
nim eleuat de ftercorc egtnum, &fideré facit cum Principibiis po-
pulifuh & dtponitpotentesdefede, & exaltathumiles, Vtjjftbdi-
tusfiat omnis mundus Deo & egeat omhisgloria Dei. 1
' 'Cap; IX;
Qualèsiibiadbibere debeat &.eXconuliarip$,
[Ro»s. r j.
Pfaint. i |
r Hi qüiËn principals pofiti Domini' appellantur* Anjbroü?
us inlibtoOfficiomm ofteridit. Tain, inquiens, debet ejfe
qui cvnjilium alters dat, Vtfiipfumformam alt)* prabeat ad exem-
plum honor um oper urn, in doftrina, in integritate, ingrauitate-.vt
f it eitisfermo falubris atcfirreprehenfibilti, confihum vtile, vita
honefia .fehtenlia decora.
' ' talii igitur debet ejfe confiliarius, qui nihil nebulofum habeat,
hihilfallax,nihil fabulofum, nihilfimuiatum, quod viram eiusac
mores refellai, nihil improbum ac maleuolutn, quod auertat con-
fulintes. Alia funt enim qua fugiuhtur, alia qua contemnuntuu
FUgimus ea quapoffunt nocere, qua malitiofepoffuntinnoxaferpe-
1.
H
Amb. HI
Coxfilid1
\Pxiaopu
q u i.
te: VT
A
hid.ca. i i .
B
Wes con*
imi debe*
i/itabillis.
ireg.hom-
..inEuang.
iq.j.c.fal-
ator. ;
\q.3.c,non
icet.
Reg. io .
c
Kg^.parjtleratoru
bikinis
ingKnon pent.
■ Paral.iy.
D
«farcerè
Pus licet
"guine
uftis«’
h
“My.
EpifloU.
re:vtfi is,qui mfulitur , dubiafitfide, & pecunia auidus, vtpofsit
.precio mutarbfi iniuriofus, hiefugitur ac^ declinatur. Qfii Veto vo-
luptariusfintemperans, etfialienusafraude, tarnen auarus & cu-
pidior lucri turpis,bic contemnitur. Quit enim in canofontem, re-
quirafiquis e turbida aqua potum petati Itaque vbi lux aria eft, vbi
intemperantia,vbi vitiorum confufio,quu indefibi aliquidhauriett-
dumexiftithet ? Quit non defpiciat morum conluuionemlquisvti-
lem caufkaliena iudicet,quern videt inutilem vitafua ? jQuisite-
rum imfkobum, maleuolum,contumeliofum nonfugiat , & ad né-
cehdumparatum ? quis non eum omniftudio declines l Quis veto
quamuis inftruclum ad confilii opem, difficileih tarnen accejfu am-
biat,in quo f it illudjanquam ft quis aqua fontein pracludat? jQuid
enim pr odeft haberefapientiam.Ji con fihum negert Si confulendÿm-
tercludas copiam,claufiftifontem,vt nec aliis influât ,vectibipro-
fit. Admirandus niihi& fujpiciendus confiliarius, quernpropitius
Dominaspatribus dedti*offenfus abftulit.Fromptius tarnen nosiu-
ftoviro, quamprudenti commiyimus. Fulchrum eft igitur bene
velle,&eo largiri confilio, vt profis, non vt noceas.
Cap « *
À Quibus vna cum cæteris prauitatibus fe Rex debeat
Cuftodire,& quales Comités aç iudicesdebeat conftitue-
re,S.Auguftinus demonftrat,dicens. Caueat Princeps,ne
muneribns vél blanditiis cuiulquam feelerati pelliciatur,
vel adulationibus decipiatur,quiaeftmunusadato,mu-
nus dfauore,munus ab obfequio. Etideq debet omnis iur-
dex cauere ne iuftum iudicium yendatjaut teftis verumre-
ftim onium,auc aduocatus iuftum p^rocinium, & juris périras
verurh confilium vendat,ne Iudæ, qui Çhriftum, qui
eft veritas & iuftitia,vendidit,föcius ftàt.Et ne quilquam in
principarùquoçùnque pofitus,adulationibis decipiatur,
diligenter attendat,quod in Regum hiftorialegicur. Bena-
dab fugiens ingrefïîis eft ciuitatém in cubiculum , quode-
rat incra cubiculum,dixerantq; ei ferüi fui. Ecce audiuimus,
quod reges domus ifrahel clement es fint. Ponamus itaquefaccos in
himbisnoftris, &funiculosincapïtibus hoftris, v tf ’gredumur ad
Regem lfrabel,forfitanfaluabit animas noftras. Quo facto, dixe-
runt ad Regem Ifrahel.Seru9s turn Benadabdicit,viuat, oro te,anima
mea.Et illeait,jîadhucviuit,frater meus eft. Quodacceperunt
viripro omine, &jhfiinantes rapuerùnt verbum exoreeius, atque
dixerunt. Frater tutu Benadab.Et dixit eis rex Ifrahel. ite ér addu-
cite eum ad me. Quo veniente,pepigitcum eofedus,&dimifit eum.
Vndeaudiuitapropheta. ■ Quiadimifrfti virum dignum morte de
manu tua,exit anima tua pro anima eius,&populus tuus pro populo
em.
Cap. XI,
*
Sed & cauendum eft Prindpibus, ne feeleratoram ami-
citiis coniungantur,vel huiufinodi in fàmiliaritate lufeipi- *j
ant.Àfa/omWjinquit B.Gcegonas,cum incaute amieïtiis iungi-
mur,culpis ligamur. Vnde lofapbat,qui toi de anteatta vita praco-
niis attoüitur, de Achab Regis amicitiapceneperiturusincrepatur.
Cui a Domino per prophet am dn.it ur. Impio prabes ^uxilium, &
his qui obérant Dominion amicitia iungeris&idcnco iront qui-
demDominimerebaris,fedbonaoper.tinuenta fitntin te,eoquod
abftuleris lucosde terra Iuda.Ab illo enim qui fumuse réftus eft, eo i-
pfo,iam diferepat, quo peruerforum amicitiis vita noftra concordat.
HincDauid dum totumfeadfédéra pacis interna conftringere
teftatur, quod cum malts concordiam non teneret, dicens. Nonne
quioderuntte Deusoderam illos, fuper intmhostuos tabefee-
banïïperfeftoodio oderam illos, inimicifaüi funt mihi. Inimicos
autem Deiperfefto odio odiffeeft, ad quodfatti funt diligere , &
quodfaciunt increpare,moresprauorumpremerejvitaprodeffe.
Euangelii B. Gregorius demonftrat didens. Si vimpracepti
perpendimus, vtrumqueperdifcretionem agere valemus, vteos qui
nobis carnis cognatione conümfti funt, & quosproximos nouimus,
diligamus-,&quos aduerfarios in viaDÿ patimur,odicndo&fugi-
tndo nefeiamus. Quafi enimper odium diligitur,qui carnaliterfa-
fiéns,dum praqa nobis mgerit,non auditur. Ametur quilibetin hoc
mundo etiam aduerfarius: fèd in via Dei contrarias non ametur et-
iampropinquusyVt eo venus cognofcat Deum, quo in eiuscaufane-
minemrecognofcit.
. Cap. X III.
Sicut fupra eft pofitum, quod nuUifecerdotifuos liceat
canones ignorare, necquicquam facere, quodPatrum
poflitreguIisobuiare:itain legibusfecris decçecumcft, Vt
legesnefeirenulliliceat,aut quæfûnt ftatuta contemnere.
Cum enim dicitur, nulli liceat leges nefeire, vel qu* funt
ftatuta contemnere, nulla perfena in quocumque ordine
excipi tur,quæ bac fententia non conftringatur. Oportet
enim, vt qui iudex eft iudicum pauperes ad fe ingreai per-
mittat,& diligenter inquirat, neforreilli, quiabeoconfti-
tuti funt & vicem éius agere debent in populo iniufte aut
pauperes patioppreflionés%>ermittant,terror-
I
que eius iniquos comprimât,& beneuolos atque indigentes
fuaaudoritate fubleuer. Periculum quippe eft cuilibet
officium fuum per alios in tantum peragere,vtftyb eo diu-
tius fub trahat.Legimus antiquitus iudices in porta ad iudi
candum fediftè,vt nullus accedendi difficultatem haberet.
Vnde B.Hieronymusin Zachariam prop hetam .Ventat em
inquit,^* iudïciunfyacis iudicate in portis veftris. In tudicio prima
Jitveritas atque iuftitia,deindefequaturmifericordia. Quodfequi-
tur,in portis veftris,iüiprophetico congruit,oderii£t in portis corri- :
pientem, ,&verbum fanflum abominati funt. Et in alio loco, non
confundentur,cum loquentur inimicisfuis inpfirta. Dauid quoque
iudicabat in portis quando Abejfalon veritatem iudicii repromit- ■
tenspatrïte.fdcbat infidias.Et quaritur, quare apud Iudaosin por-
tislocusfuerit iudicandïî Necogerentur wricola tntrarc vrbes, &
dliqUod Juif ire dijpendium, iudices inportis refidebant,vt tam vr-
banos qtiam rüfticos, & in exitu & introït u vrbis audirent, & f i nit
0 negotio vnufquifque confeftim adfèdesproprias reuertcrctur.
Cap. XIV.
Q ui aùtem poft Regem populum regere debent, id eft,
D«Çces & Comités,neceflè eft yt taies inftituantur, qui fine
perioilôéius,quie°s conftitùit, quosfubfe habentcum
iu ftitii & æquirate gubernare intelligant ; atque cum bJna
voluntate, quod intelligunt, adimplere procurent,Orientes
fe ad hoc pofitos eflè, vt plcbem felupn t & regant, non
vt dominentur &afBigant. Neque vt populum Dei fuum
æftiment autad fuam gloriam fib i ilium fubiici, quod per-
tinet ad tyrannidem & iniquam poteftatem. Valde enim
exigff neceffitas,quia Rex æquiflîmo iudici de qorifmiflo fibi
m inifterio rationem reddituius eft,vt etiam lînguli, qui
lîeusb ceoo nfiifntittumanintuifrt,r in deil iigpefen ptifrloîm eies aiubdeicoiiunmqu iinracnu trurar,t ddoiutai-
num.De oppreflîonë pauperum prouidendum eft, quia in t
ec#um affliàione Deus offenditur, fîcutpfelmifta 3ixit. ;
Proptermiftriamino&m & gemitumpauperum nuncexurgxm, i
dicit Dominas. Prouidendum eft neaffliganturin *di.Sriis ;
fuperfluis,in exaârione h o ftili,fi Deus pacempro fiiam ife- i
ricordiaAribuerir, ne contra Capitulum Domini Imp era-
toris K à r o u , vt nemo ad mallum, vel ad placiram
cogeretur venire,uififeabini,& qui caufiun fiiam quant, &
cuiquoeratur.
Cap. 4.
Principes
debent eflè
gnari legû,
& audien-
dam dare
etiam pau*
peribus.
I F
Hieron.in
ca.8.
Zachar.
Ames 5.,
P faim.n >
i . Bjg.l-
" G
Daces 8c
Comités à Regecon'
les ellede-
Pfilm. il.
H
Cap. XII.
j Quod Rex prbpter minifterium regium, nec quilibet
Pririceps etiam quibufeumque propinquitatis nécèflitudi-
hibus coniunâus contra Deum, fen6lamq;Ecclefîamatq;
Rempublicam peruerfe agentibus affe&u carnaliparcere
debeat ex verbis Domini diçentis. Qui non odit pattern fuum
&matretn, é f 'vxorem, &filios,&fratres, &firons,adhucau- I
terji &animamfuam, nonpoteftmeus efediftipulus»in horailia I
Bibliotb. Vet.Pat.Tom.y .Pars 2.
ComitesAS? Vicalfi, vel etiam Decani plurima placica
conftituant,&fi ibi n on venerint, compofi tionem eius ex*
foluete faciant: & quia prius per manninas veniebant, ex-
cogirauerantquidam,vtperbannos venirenc«d placita,
quafi prppterA melius eftct.ne ipias mannjpas alcerutrum
foluerent. H« c ideo facientes,vt ipfi bannum accip erenr,
& in tantum exinde affligerentur pauperes, vtvnde^rius
in exercituplures irepoteran t, vixaliquimodoire prsua -
£ 3 • - ^ leant
yicarierum >.
8c Decanc-
rum offi