I hi .«H
i l
1|| f|f
Pjal.$6.
Luc. i j .
Mat.x6.
libro de morte Vaîeritiniàniinterafiâdicit : Non habet érgo
grattant quant défi derduït, qua popoftittßt quia pop feit, accepte:
& vbiilludeShlufius qudciimqJ morte praüentusfuerit, anima eius
in requit eriYSolue igitur, Paterfanfte,muhusftcruo, quodMoyfes,
quia in fpirttuvidit,âccepit,quod Dauid,qüïa exreuelatioiie cogno-
utt,mèr)iit.Solueinqüdmferttbtuo Valentinid.no mutiiÜ,qu<'dcon-
cupiuit,munus quod popofatfdnus,rpbuftus,ihéolumis.Si ajfeftus a-
gritüdine diftulipt, timen non penitus à tuànûfericordiaeffet a-
lieiius, quicelcritate t empor is effet non voluntatefraudât us. Solue
ergoferuo tuo munus tua gratia, quam ille nunqüam negduit, qui
ante diem mortis tem-dorum pnuilegid xUnegauit infurgentibus
quos reueteripoffetiAdftdbat virorum caterua genttlbum',fupplica-
bat ferlants, non metuebat bo)ninibusdifbliccre,vt tibifolipLceret
in Cbrifio. Qûihabtiit Jpiritum tuu m fquom’odo non accepte grattant
tuant:AutfiquafolemhitérnonfuntyeUbrasamyfteria, hoc
ffiratione concept dm , dicente Apofiolo; Ne fortè derïllisDèuS
pcenitentiam, vt refipifeant adiaboli laquéis > a 'quo capri
tenenrurad ipfius voluntarem. Er paulo poft, Vcruni,vt di-
xi,etiam taliumnecrfindti it a auxiHandum eft ,vt aftieUlispctni-
'téntïa, nec conmfunionUgratia \ fleam e tarn amiffo votis officio
per indicia intigri fenfus poftulant, negetur. Atfi alt qua vt agritu-
m t s itafuerint aggraudti, vt quodpaulo a nte pofeebant ;fubprsu
fentia Sacerddtisftgiw care non valeant, tefitmonia Iis fidelium
'cïrcünflantiümprodeffedebebunt, vtfimul & pceditentu % & it-
conciliatiohis beneficium confequautur. Et Gregorius, Pafiores
Ecclefia éi poenamdebent dmouertquam meruit> quinonerubuit
confiteriquod'fecit. Et facriNicsrni Canohesgenerili:er, O- can.it.
innicuilibetinexttupofito, &pofunttfibi commumomsgratiam
tribui manififiepracip tint. : ,
mouet : Ergo nee Martyres, qui cdthecumenifiterint,coronanturi
Ntimnimcoronantur,finoninïtiantur:quÔdfifuoabluuniurfan-
giïtm, & huncfuapittasabluit &yoluntas. Et item idem in eo-
dem libro : Beatus plane, qui vel infeneclute cerrextrit errorem.
Beatus, qui velftlbiftü mortisdnimum alter ritdvittis.Beati enim,
quorum tefta funtpeccdta’.quia feriptum eSi : Define à malo,&fac
bomtm, &inhabita infecutumfectili. Quicumque ergo dfierit d
pcceatts,&fuerit ad meliora conuerftts, habcbïtfuperiorum indulgent
U m peccato: urn, qusfutntvel pcenitendi confeffks affect u, vel
corrigendi alter fus ingénia.
Ex his/raterjdftjgcri ter attende & perfpicaciter collige,
quia licet fient in illo Iatrone, quod ex baptifmi facramen-
toécfcômmunicatiohe corporis & fenguinis Chrifti, quæ
facrimenta antequa Dominus in cruce afeenderet fuis di£
tipulis celebranda fumenda Be cundis fidelibus tradidit,
defuerar,compIeuitomnipotenrisbenignitas,quianonfu-
perbia vel cotemptu, led neceffirate defucrat. Et ficut par-
uulis naturali, id eft, âlieno peccato objloxiis, aliotum, id
eft,padonoinm fides pro eisrefpöndentium in baptifmaté
fit ad füllten*, ità paru ulis quibus bâptilmum denegari iufi
fifti i parentum vel patronorum corde credentium, & pro
Tertium capiculum eft dc his, qui nimis amantïènten-
tiam fuam, velinuidendo inelioiibus vfquead prsCciden-
dxcommuniohis, Sc condendi fchifmatis vel Hcerelisla-
crilegium perueniunt; V»de idem dodor Cacholicus ac
follertiffimus dicit, Hoc (inquiens) jatfit fanitaspactiivt turn
diutius aliqua ob'cuYtora qturuntur, & propter inuenicrididiffi-
cultatemfiintpfits fariunt in frater n a dtfeeptationefin tehtias,donee
ad veriim liqttidumperueniatur, vinculum permanent vnitd-
lis j ne in pane praxift remaneat infanabile vulnuserroris. Etideo
pier unique dottioribus minus aliquUrenclatur, vt eortimpattens
& humilischaritaifinquafruftut maior cfitco'mprobeturivel quo-
modo teneantvnitatem, cum in rebus < bfeurioribus diuerfa fen-
liunt3velquomodoaccipiant veritatetn, cum contra id quod fentie-
bantdeclaratameffecognofiunt. Quorum duorüm 'manfrfiatum
tenemus; VnummB.Cyprtano, idefi>(jüomodotenner tVnitatem
cum eis a qui jus diuerfunifentieb at;Ait enim. Neminem indic.m-
le<>aut d hire communtonit aliquemfi diuerfuni fenferit amouen-
ies. A Iterum autem idefi, quomodo dccipere potuerit veritatem
contra id quodfentieb at ïnueiffa m : &fiht teratacent,mcrita clamant
Cap.y
sft Epifiola non inuenitur, cor on i tefiatur:fi Concilium nori
iudicat Epifcoporum, confortium indic t Angelorum. Non enim
paruumdocumentum efi pacatifiima anima in eavnitatemarty-
Lue.x.
I
Efa.y
fecun-
dum Lxx.
Pfal.119.
D
Epifi.tf-
ad Theodor
urn.
Ef*- JO.
Efa.4h
PfaLlZ9.
pamulis fiiis fideli verbo bapnfmaexpefendum, fed non tiummeruiffei vndefediuerfunrfentiensnolunfepa'rare. Homines
impetrantium,fides &fidelis poftulatioprodellepotuerit, enimJumusXifubitoaliquidaliterfapimus,quamfereshdbet, hu-
idono eius, cuius ritus, quo regeneratio fittvbi Yultfpirat, I mand tentatio eft nimis autem amando fententiam fuam>vè- inuiquia
ipfe habet in poteftate cuius cor gratia fiiæ vifirarionis
inluftret, ficut Sc in illis düobtis qui inter L X X. conferipti
ifuerunt a Moyfe, vt ad tabernaculum Domini ii^nt. &
pr'opagato eiüs fpiritu interfeniores computarcntur,& re-
itiahenccsihcaftris Prophecàuerunt, & licuc ante baptif-^
mum in Gorncliurh & artiicos eius fiipcrüefiit, & ficut fe-
dlhdum Africanuift Conciliuoi, & décréta Lednis etiam
figna petentium, Sc teftes communioneth poftulaifcium
proficeread falutem debere legitur»itaeiftlem petentibus,
licet non irapetrantibuscommunionem, quibus earn denegari
iiifllfti.Per vifeera miferkordia Deinofiri1, quipofuitterte-
dendomelioribusyvfque adpracidfiida communionis & condendi
fehifnatis vel harefisfacrilegium, peruenire, diabolic a pufumptio
eft:in nullo autem aliterfaptreqvam feres habet3 iifgeUta prrfeclio
ejhquiaitaquehominesfumus,fedffi'e Angelifumus,quibus equates
in refurre&iônefut'ûrifumus, quain'iu non habemns perfi-fttonem
Aiigeli,non babeamusprafumptionem diaboli. Jdeo dicit Apofiolusi
Tentatio vosnon apprebendatjiifiknmana. Humanum eftergoa-
liquidalihrJapere. Proptereadicit alio loco; Quptqûot ergb peïfè-
ttiboefapiamus : Etfi quid aliterfapitis\ hoequoque vobisDeuire-
tielabit Quibus autem reuelat3 cum voluerit ffiueih hdcvitd3fiue
poft banc vitam3nifi ambtfUntibtts ifhiampacis3&.in nùÜàm pro-
cifionem deuiantibus ? Nonqualesifiifur.t» quiviampacts non à-
gnouerunt, nec propter aliud vnitatts vinculum diripuerunt. Jdeo-
que Appftolus cHm dixiffet; Et fi quid aliter fapitis, hoc qtioqtte vobis
Deusreuelauit3 rteputarentpraterviampacts, qüodaliter fitpiebantfibipoffereuelari3continuoaddidit;
bras iatibulumfuum, & cilius mifericôrdiæ nec modum pofi
film us poriere nectemporadiffinire, dicènte Dei Spiritu
pet Prdpiietam,C«;» ingemueris, nine faims eris:quidapua Do-
minutn mifericordiai&cop to fa apud earn redcmptio.lpfa ex defi-
derio fidelis poftulatio, finon præfcientià Dei exrétribu-
tione iuftitiæ fuerunt in mafia perditionis tocius huriiani
generis relidi adpefenam, fed gracia Dei ex eadem mafia
pt*deftinati ad gloriam.prodcflè valueric j tamen til fecu-
rus elle non potes, fi aliqüifine eiftlem fàëramentisper tua
iuflionem ot>ierunt,vt non diftride inde iudicetur uti ma-
lignicas, quod in eis complere v ^uicomhipotentis beni-
gnicas.fi per dignos poenicentiæfrudus.ac profiles lachry-
masveniamnonobtinucric tibi apud Deum verahtitnili-
tas.dicenre Leone,& per eum Gatholica& Apoftollca Ec-
clefia,H«(inquit)^«i in tempore neçefiitatisy&inpericUlt vrgén-
tis infiantiaprafidtumpoenitentia & mox reconciliations implorant
, necfatisfaftio interdicendaeft, necreconcil at.odenegatida}
qmamiJericordiaDeiuecmenfuraspolJumus ponere, nec tempora
di finite, apud quern nullas patitur venia nieras vera confiefi'o, dY
cente Dei Spirituper Prophet am. Cum ingem ueris, tunc faluus
ctisiEtaltbi, Dicta iniquitates tuas priory vciuftificeris, Et
iterum ^Quiaapud Dominum mifericordia eft , Sc copiofâ
apud Deum redemptio. In diJpenfandi^itaqueDei donts non
debemus effe difficiles 3 nec ac enfant ium f: gemitus lachrynufque
Verltntamenm quodperuenitiius3in
eoambulemusy in quo aihhulans Cyptiano peffêueren-
rfaL ij.
tifiima tolerantta finefufofanguint .fed in v nitate non jgfo,qui*fi
traderet corpus fuum,vtarderet3&non haberet chant at em, nihil
eiprodejjet. Per Martyrii confefiionem peruenit ad Ange beam lucent,
vtfi non anted ibi certe reuelatum agnofeetet 3 quod cum ali-
terfaperetyfententiam diuerfa opinionisvinculo nonprapofuit vtit-
iatis. Quod autem aditingit cyprianus & dicit ; Non tamen quia
dliquando erratum eft, ideofempererrandumefi, cum magis fa-
pientibus & Deum timentibus congraat, pate facia & pêrjpetta vt-
titati libentcr atqiieincunftdnTerobfequi,quampertindciteratque
obfiinate contra fratres & confacirdotes pro Hareticis reluctari,
verifime dicit; NealteripotiusquamfibiaduerJàturqUïr'efiflitapittifsima
veritati.Primatus autem non eft nift in fan ft a conuerfa-
ttone & vita bond,quopertinent omnei,ex quibus tamquam membres
confiât illafponfa norihdbensmaculam nequerugam, & ilia
KMi
m b
Confié
columbaintermultorumcorubrumimptobitatemgeniens,nift forte
cum Efaupropter lenticula evneupifeentiam primatumperdidc-
riti Tenereprimatum arbitrandifuntfraudatores, rap tores,fame-
rat or es, tnuidi, ebriofi, & cateri bumfmodi, quales in Ecclefia fui
négliger e y cum ipfam pcenitendi affeftionem ex,Dei credamus in- 1 temporis etiam per litter as Cyprianus ingemuit. Quapropter aut
m quoi
-quod eft ledere Ecclefiathy nön hoc eft in diuinis teuere prirhatum:
aut f t omnts qui tenetEcilefiatih etiam primatum tenet ómnesilli
iniqüi Ecckfiainnón tenentyqui 'tdmeH intus videntur &. baptif-
mumdare& lidbere, khulldhoftrum negatur. Nam eoiprimatum
indiums habere qiiis dicat, nift qui nihil diuinum fapit? Et forts
quidem,td èftyin,harefivelfthifinate., & nec ligari aliquid po-
teftnecfolutvbinonfttquiduiligarèpofiitdutfoluerè.Sedfoluitur
quicum'columbaféctntpdcm , &ligaiürquicum columba non
habetpacèrn, fiue aperte fortsfit flue intus effe videatur.Dathan ve-
li^fäÄbyroH, quifflyfimfiednai Ucentidm vfur pare conati funt
I contra vnitatempopuli Dei, & fiiii Aaron, qui dlieniint ighem aU
tammpöfuerunly KOuimus quödimpüne hon fecerint, nec nos alia
• fcelerd dtciihus imp unit a remahere, niftfe tales correxertnt, fipa-
tiehtia Dei adpeenttentiam adducent tempus corrigendi largitUr.
Spiritus autem Sahfttls, quiin fold Calholicaper mdhus irnpofitlo-
nem dart dicilur, ntmirum hocintelligi maior es noftri Volaerunt,
quod Apoftolus dit, Quoniam charitds Dei tdffufa eft in córitbus
no fins, per Spiritum Sanftum qui dtfüï eft nob is.Ipfe efteftitfi eba-
ntdSyCfuam non habèni qui ab Ecclefia 'Catholica comhiunioneprd-
iififunt+aepei hoc etiam $ f i Unguis bominum & Angelornm lo-
qudrttUryfifc^ant omnia Saframent.dl&omhem fciqpYtdrn, & ft
habeanl omuemPróphetiam & omhemftdèm,ita vt mentis trans*
feraht,'&diftnbuantorhniafiiapaupèrifius,iffi tradant corpusfit-
uni vf drdeahty hihiUisptodeft, Non autem ha iet Deicharitatem,
qttiEficlefidhdndiligitvnitatemyacperhocrefte intelligitur did,
nohdccipiniftin Catholica SpiritusSdnftus.Neque enim temp0-
ialifius &fenftbiltbus miraculis attefUntibusper manui Inipofitio-
nem mododatur Spiritus Sapftusfi.utahteadabatur ad comrnen-
daiionem rudisfidei, dr Ecclefiaprimordia dilatanda. Qms enim
nunc hoeexpeftat, vt in quibus rhanUs a i acCipiendum Spiritum
Sanftum mponitur, repente indpiant liriguis loqui, fed inuifibili-
te r& latenter intelligiturpro vinculo'pads eorurn cordtbus diuina
ih.iritasinfpirariy WpoftmYdieere,Quoniam charitas Dei dtjfufa
eft in cordibusrtoftrisper Spiritum Sanftum qui darn eft nobis.
Mulfa autem funt opetationes Spiritus Sanfti, quos idem Apofto-
lus, cum.quodainioco, quantum filfficere arbitrate eft, com me-
moraffet, itaconcluftt, Omnia autem hac operaturvnus atque idem
Spiritusdiuidensynicuiqueprovtviilt.GumergoaMdfit SaCra*
ment um quód habere etiam Simon Magus potuit, aliud opétatio
Spiritus qua in malisetiamhominibusfilccfteriy ficut Saul habu-
itProphetiam, aliudoperatio tbufdein Spiritus, qUam non ntfibo*
m.habere non poffunt, ficut eft finis pracepti charitas de cotdepu-
KQy&conftientia bona, & fide non fifta , quod licet Haretici &
fcfiifmattci dccipiaht, charitas, qua cooper it multitudinem pecca-
torum,proprium Idonum eft Catholica ynitatit& pacts, nec eius in
omnibus, quia nec omnes funt eius , ficut fuo loco videbimus ‘.proper
ipfam tamen effe ilia charitas non potefti fine qua cateraeuam-
fiygndfci&approbaripoffunty prodejfe tamen & liber are nonpof-
^^.Eéfendus.^egqrius in fibro moralium,^bonflationis
ignis qui extra GatboUcam toleratur Ecclefiam, quam nullius om-
nino virtutisfit Paulus Apoftolus infinuat dicens, Si tradidero cor-
pUsyfteum,ytardeat, charitatem autemnon habeam nihil mibi
prodeft. Alii quippe praua de Deofentiunt, alii refta de auft ore te-%
nent,fed vnitatem cumfratribusnontenenty illierrore fidei, ifti
Vttofchifm^tuperpetrationediuiftfunt:Vnde& in ip fa primapar-
te Decalogivtraruinque partium culpa reprmuntur, cum diuina
pocßdicitur, DiikgesDominum Deum tuum ex toto cat dc tuo, &
ex iota anima tua,& ex tot a virtute tüa, atque moxfubditur,Obliges
pr oximum tuumjicut teipfum. Qui enim de Deo peytterfafen-
lit, iiquetprpfefto quia Deum non dihgit, ,Quj vero de Deo refta
feqtiens dfinfta Ecclefia,vnitate diuifus eft,conftat quiaproximum
non am^t, quern habere focium recufdt. Quifquis ergo ab hac vni-
tate matris Ecclefia fine per harefim de Deo peruerfa jentiendo,feu
errprefchifmatis pr oximum non diligendo,diuitliturcharitatis htt-
iusgratiapriuatur.de qua hoc quodpramifimus Paulus dicit, Si
tradidero corpus meum vtardeat , charitatem autem non babe-
am nihil mini prodeft: atfi apert a voce dtceret, extra locumfmm
Cfitiflationis mihi ignis adhibitus tormento me crucial, munda-
ttonenonpurgar. Hunc omnes fdnfta pacis amatores fummo ftu-
dio locum quarunt? hunc quarentesfi inueniunt, hunc inuenien
testenent,fcientespeccatorumremißio,velvbi,velquando »- tel
qualibus detur: vbiqutppe, nift in Catholica matrisftnft ? Qmn-
&Q,h\fiante venturi exitus diem ? quia, ecce mne tempus acceptable,
eccenunedies faluiis.Ez,Ouarite Dominum duminue-
niripotefl, inuocate eum dum pr ope eft, Quahbusnifi conuerfis, 1
qui ad pdruulorumimitdtionemmagiftrahumilitate form ant ur, '
quibusdicitur, Siniteparuulosvenire ad me, talium eft èntrn fe-
gnumcaldrum. Et, Niftconuerftfueritis & effictam'ihi ficutpd!r-
uli,nonintrdbitisinregnum Ctelorum. Et indecretis Apofto^
licç fediS,quando Vigilius ex Apoftolico póft milita & ter-
ribilia præftita Sactamefatainhærefira lapfus Conftanti-
nopoli detinebatur, abEccleftæ Roirtanæ Catholicis cle-
ricis ïoànnifchifmâtico presbyterodiredis, quæipfà fan-
d a Romaria Ecclefia inter Catholicas régulas retiriët d
inter alia feriptum eft * Sic femper habuit omnis Ecclefia,
quia qui in vna communione confentiunt , vno dogmate,
Vnacharitate, Vno tenthtur affehfu. Sicut enim comihunid
&exomnibusofferentibiis vnafit, Be vna redit in omnibus,
hoiiparte Corpörea,fed virtutediüiiia.-fïc vnanimitas
per omnes illiccdmrriunicàntes excurrit.
Nam fi non eft vnius confenfidnis lignum Vna coni*
munio,quid eritqiiod ad confitendam pér omnem Ec-
clefîæconfonanciam mÿftice pelebretur/ Nec nobis iaat
dicaSj Ergoficrimihofusfit Sacerdos,crimen redundat in populos.
Aliudeft énitri quod committitur -, aliud qiidd eciani
prædicatur. Priuâtifm eft quod ab vnoqüöquè edmmitti-
turî cpmmüne veto fit Ecclefia: quod püblicé prædicatür,
tancorumque Sacerdotum manu fiibfcribitur. Èt ficüt tu
abfbluilion potes fi Contraria ore pr^dices -, & contraria
Vnpeodeniquetempdre manu fubferibas. fie ipfe omnium
veftrum colledio abfolui non pdtëft fi contraria dicatj
& contraria faciat, id eft, fiçonimunicetjfecerdori, à cuius
prædiGatione&fùbfcriptiône diflentic. Siciit enim os tuum
& manus tua vnius eiufdemque corporis membra func,
ica vnius eiufHemque Ecclefiæ membra funt Sacerdotesôc
popuius, fiue cum Catholicis Catholicus, fiue cum noil
fidelibus infidelis, Inde eft enim quod à Domino in finem
fieculi colligi iubennlr zizania & alligari fafeiculos ad Com*
burendum Hinceftquodfando Propheca Jtzechiel te-
■ liante, Si Sacerdosnondiftinxerit populo, ipfe qpidem fopulut
infaopeccatomorietur,animoin tamen eius de manu Sacerdotit
ihquirit:
Non ait, quia extra péccatum popuius eft, non rnorie-
tür, fed, quia in fuo peccato moriecur, fed popuius qui-
dempro feipfo cancum, Sacerdos vero etiam pro populo.
Hinc eft, Sicaco cans ducat urn prabeat, non ipfe qui ducacum
præbe^folus, fed ambo infeueam cadunt. Er icem in eifHem
dectettSySchtfmaticusenim & HareticuspopuiusfchifmaticB &
Haretieo Sacerdoti communicant : ficut vniuerfe Dei fenjper
tenuir,&tenec Ecclefia. Scniftnaricus & Hæreticus in re-
gnumDeiintrare non pofiiinc.fed pars eius eft in gèhenna.
GelX igitur ralia p.rædicare, quæ feelus fit cogitare. Ceffe
vaftaregregem Chrifti-, n e / ficuc &ipfenegare non pores)
-fiiper mum caput fit illius populi vniüerfi perditio.
Quod quidem tibi perfeélæ damnationis eftleaufa, illos
vero abfoluere omnino non poterie.
Et item ibi,quod&in alio loco iftius ipfius opufeulipo-
fui , Quifquisaffentitprincipifchifmatis,fchifmat'tcuseffe negare
nonpoterit. Quod fi & oinnesSacerdotes & mundus'affen-
riat, damnatio confentientes inuoluit, non præuaricario-
nemconfenfusabfbluir. Non enim crimen minuitur fed
accrefeit, cum generale fit ex priuato.Hocenim Deus om-
nium indicauit, qui mundum peccantemgenerali diluuio
in teremic.'Sed quid miferifecietis,' quia qui ilium & pr*-
dixi#& fecit,ipfe ignis diluuiu nunc minatur,ipfe gehennæ
fine fine tormenta? Sicut enim iuftos in arternam vita pr*-
dixirituros,fiçimpiosaîterno damnandos interim,vt ficut
non poteftfiniribeatitudoiuftorum,ficnec'impiorum
tormenta finiantur: Hæc Hæreticis fchifmaticifq; funt, &
quia quicquid nunc gerit Ecclefia, myftice typus eft futu-
rorum, fi guftabnnt de pane ccelefti, id eft, de fiiauitare
diuina gehennæ participes, damnatio eft fehifmaticis &
Hæreticis corporis Chrifticommunio. Ec fendus Augu-
guft. in Epiftola Concilii African!ad Donariftas, Quifquis
(inquit) 4 Catholica Ecclefiafueritfeparatus.quantulibet lauda-
biliterfeviuere,exfiimet,boc folo feelere quod, a Chrifti vnitate
difiunftus eft,non habebitvitaffed ira Dei manetfuper etvtt. Quif-
quis autem in hac Eyclefia bene vixerit, nihil eipraiudicantaliéna
peccata, quia vnufqmfquein eapfopriumportabit,ficut Apo-
Jlolusdicit, ö* Quicumqueinea corpus Chrifti manduca-
[ E
Matth.li).
Matth. I J .
Batch j.
Matth, ty.
G