5 7 ° Rtmigij Kjfntifjtodortnfis Epi'fc.
tum requirunt : nam Edom interpifçtatur ctiam terre- i de node domos fufFodere confoeueriint introiflênt
•nus. Hi enim æmulantur Çc pcrfequuntur Iàcob fim- ad te , nec illis potuiflès réfiftere , aliquid reliquiflènt
plicem, Hoc eft populum Chriftianum » vitiorum lup-
plantatocem. Poflumus quoque per Idumæos hxreti-
CoLj.
\
Epkef.f.
B
lofue j.
Exod.i 7.
ltre.^9.
Ez.ecb.j6.
Matrh.z.
v*/W. 71.
Matth.z 4.
D
cos accipére, qui fidei catholicæ aduerfintur,& earn de
Ecclefia tanquam parérna hæreditate cônantur cxpelle-
re.Quidam per Edom carnem noftram terrenam & vitio-
rum cruore macuiatam i'ntelligunt, qua: contraria eft fra-
tri Iacob, hoceftanimæ : quam conatur captiuare illece- ,
Bris vitioram : contra quam fiepe pugnam debetfofeipe- j
te,'vt mortificarites membrà noftra quæ font foper ter.
ram , cïeleftem gloriam confequamur. [Audiuimus au-'
datum à Domino, &legdtum ad Gentes mißt. ] Audiuit Ab- 1
dias Prophdta : a’ûdierunc & alii Prophetx &É»i contra j
Edom fcriplerunt, quod legatus miflus fit ad'Gentes : :
hoc eft Ghriftus Iefus ad annuntiandam eledionem ’
Gentium & reprobatiopem Iudxorum. Ipfeenim in
Efaia magni confilii Angelus 8c prinçeps pacis voca-
tur. Quid ergo legatus dicit ? Surgite &~confurgainus ad
uerfus eum inpralium :] & per Apoftolum ipfo Dominus
clamat : Surge qui dormis & exurge a mor tuis. Et ne forte
dubius belli euentiiî ptignaturos terrcac. Confurgamus
Ht in pralium : quaii diceret : Me primum habecis in acie,
ego veto ero , hoc eft prinçeps exercitusinpraeliofiue
bello. Hinc eft quod puguante lofue Angelus
glidium tenèns apparuic : Mofos quoque Ama-
lech extenfismanibus inmpdum crucis fuperauit. [Ecce
partinium dedi tein Gentibus : contemptibUis tu es vâ!de.'Su-
perbia cordis tuiextulîtte habitantem in fcijfuris petrarumjx-
altantem folium tuum. Qui diets in corde tuo : Quis detrabet
mein terramfi Si exaltatus fueris vtaquila , & fi inter fi der a
pofuerisnidum tuum,indedetraham te dicit Dominus.] Omnis
regio Idumæortynab Eleutheropoli vfque Petram qux
eftvrbs Arabiæ aufttalis eft, fob edidifiimo climate fi-
ta,&ad vlfandum feruorem nimium non in dotnibus'
fed in fubterraneis Ipecubus & fixorum cauernis habitant,
Loquitur ergo’ Propheta, imo Dèus per PropKei
tam Edom : Quüm fis paruus numero comparatione cae-
terarum nacionum : quum que non in domibur, fed in
terræ & fixorum-fejfluris humilis 6c pauperculus habD
tesjdirte quafi aquitain fublime fiiftollis, & in tantum
ëf igeris fuper b ia, vt te inter fidera credas habitue? lyam
etfi vitra naturamtuam poflèt fieri vt-çadialta contipge-
res, inde tederraherem, Allegoriceloquitur Deus conr
trahæreticos , quifibi magni videntur , Sc contemnunt
Ecclefiæ fimpliciratem: quum ipli fint c on tempt ib fies.
Et ad eXaggerandam eorum vtilitatem additur ,valde.
Quod aûtem dicit, Üabitàntem in fcijfuris petrarum , pe-
tra it»bonam p^rtem ponitur qüaiido Chriftum vel fidei
firmitatem fignifieat, iuxta id quod Plàlmifta dicit,
Statuit fupra petram pedes meos : aliquando autem in mà-
lam partem ponitur, vt ibi : Auferam cor lapideum de carne
veftra. Item : Nam potenseü Deusde lapidibUs ifiis fufeit are
filios Abrahoe : nam & hic non dixit habitantem fupra
petram » foper quam domum foam ædificaüit ,-fed dixit
in fcijfuris petra feu petrarum : vt oftendac hæreticos à
Ghrifto & Ecclefia foparatos^ Et quod fequituf , Exal-
tantem folium tuum , fuperbiam illorum oftendit , quia
pofiierunt in ccelum os fuum. Ipfi exalcantur vt aqui-
la, duni fe folpsiuftos & cçleftes efle iaótitant. Aqui-
la enim fandtos defignat, terrena relinqucntes & coe-
li alca fequentes : de quibus in Euangelio dicit Dominus
, Vbicunqtie fuerit corpus , illuc congregabuntUr & aqui-
U. Morâliter vero vt fopra diximus,, card noftra quae
per Edom fignificatur ,,contemptibiljs eft & anima: deb
e t fiibiici : habitans in fciflùris petræ, id eft in cogita-
tionibtis & fenfibus corporeis : quæ fi voluerit erigifu-
perbiendo contra animam , & fe extbllat quod mültis
i illecebris voluptatum carnalium ipfam deceperit, de-
j traheturà Domino, qui in fanais omnemedomuic vo-
luptatem, &inæternam iungetur damnationem. Sifu-
j *es introijfent ad te,fi latronespernoftem, quomodo conticuif-
fes t Nome furati fuijfent fujficientia fibi ? Si vindemiatores
& foliim abftuliflent quod fofficieret eis. Srvindemia-
tores introiflehtvaftate vineam tuam moredtioftili, licet
tarnen diligenti curä omnia fciutarentur , filtern
vel vnum racemum reliquiftent tibi V qui inter palmi-
teslatensmanus quaerentium potuifletefFugere. Signi-
ficat autem Babylonios, qui ficut fures repente vene-
runt& nihilin Idumxa reliquerpnt, quod non inuefti-
garent, lacerarent & tollerem. Si vero vtjquidam codices
habent legamus. Nunquid faltem racemum reliquif-
fent?apertior etit fonfus , quod nec racemusefletrelin-
quendus, per quod inimicis omnia denuntiat diripien-
da. Tropologice fores font & latrones haeretici, - no-
(ftis & tenebrarum filii , qui de Ecclefia furantur quos
poflunt: quiqueingredientes per vineam Domniquam
de y£gypto eduxit, ita omnem veritatis doiftrinam vo-
luntiäperevtnec raÄmus filtern remaneat, fed Dominus
vice verfi per landlos & Ecclefiafticos viros , illorum
detegiterrores & obfccena myfteria profert in medium.
Vnde & vefot admirando, Quomodo ■, inquit, perferu-
tati funt Efau ? Hoc fecit Auguftinus Faufti Manichxi
retundens errores: hoc £git PelagianorumyDonatifta-
rum, Nouatianorum , cxterorumque ftultitiam omnibus
propalando. Vfque ad terminum emifermt te omnesvi-
ri foederis tin, 8cc. vfque prudetitia non eft in eo. Quod dici-
tur. , vfque ad terminum, quidam fuperioribus iungunt,
vbidicitur, Inuefiigauerunt abfeondita cuts vfque ad terminum
, fed beatus Hieronymus pofterioribusdiciteue iun-
gendum , vt fit fenfos : Oww» vehtrit Nabuchodonofor &
lhaldai aduerfum te , Cuius aduentum Ieremias prxdi-
xit, tuncomnes fcederati& qui in praefidio^tuierantde-
lelinquent jte , 3 c1undti inimicis tuis emittent t e , hoc
eft deferent vfque ad terminos, id eftpenitus & ex to-
to fiue vlque ad perfedlam defolationem finium tiio-
rum. •Infuper illi in quibus fiduciam habebas, Sc quos
lodales tuos efle putabas, infidiantes prxualebunt aduerfum
te. .
id Tunc manifefte feietur quod nulla fipientia fit in eo,
hoc eft in Edom > dum (peratin his quiipfius fontaduet-
larii. Hxc omnia propheticus fermo quafi prxterita nar-
ratquum adhuc efientfocura. \ Sed miftice: Quum omnia
hxrcticorum dogmata ferutamibus dodloribus foe*
iint,reuelata, &omnes errores eorum tanquam de cauernis
in Itfcem prolata: tunc illi qubs deceperant, 8c
quorum difeipulatu nitebantur, recedent ab eis, & tranfi
migrabunt ad terminos Ecclcfix. Et qui comedebant
cum haereticis panem non Euchariftix findlae, fed pa-
nem lu£lus & fubcinereum, hoc eft peruerfe doclrinx,
infoltabunt magiftris, proponantes bis quxftiones de
feripturis & eorum- renuntiabunt etroribus. [Nunquid
non in die ilia per dam fapientesex Idumaa? ~] 8c caetera, Quum
'inquit hoftes fines tuo§ poflederint, & hi in quibus con -
fidebasate recefterint, tunc demonftrabitur quod ftul*
tus fueiis, qui te fipientem 8c callidum efle putabas.
AuTeretur quoque prudentia de monte Efiu, hoc eft
de Seir , quia hxc ciuitas Idumxa in monte fita eft .,0 m*
nis quoque ilia regio quae Theman, id eft auftralis dici-
tur, prxruptis monribus editaeft. Tropologice poft-
quam hi quos hxrerici deceperant ad Ecclefis focieta-
tem fidemqde conuerfi foerint, peribunt fipientes Idu-
m x x , id eft, nxrefiarcha: carnalia & terrena fipientes: &
auferetur fipientia coram, quia contra Dominum elcua-
bantur.
Quare autem ifta conrigerint oftenditut quumfubin-
Fertur. [ Propter interfeftionem & iniquitatem quam egifti
contra fiatremtuum Jacob operiet te eonfufio, & caetera vlque
tu quoque eras quafivnus ex eis f] Ghaldaeis inquit & Baby-
loniis vaftantibus Ierufilem & ingredientibus portas,
praedamque forte diuidentibus , tu quoque eras eorum
focius & exulcabas in perditione populi fratris tui. Ergo
quia hxc fecifti, &inique contra fratrem egifti:idcirco
j introijfent adte, mnquid non faltem racênum reliquijferit interribit vfi de monte Efau,& fimilia ab cifdëm hoftibus
«^■Muxtaliferam hie eft fenfus: Sifares& latrones qui parierisy Referamus hocad hæreticos, qui funt fpiritalcs
• . , _______ Iduittxi*
Expofitio in x^ibdiam Prophètâm. 57*
ïdumaéiyid ëftifinguïnei & terreni.- qui gladio rnortificae
doéirinx, fratfem hoc eft virum Egclefiafticum interi-
munt, ideoque peribunt in aeternum. Cauflavcroxterni
interiras eft:quia quando Chaldæi qui captiuitatejs inter-
pretancur, id eft, perfequutbres qui animas volunt captiuare,
Ierufilem, id eft Ecclefiam àfïligcbant, cum eis e-
ranthxretici& Iudxi imo grauius quam Ethnici pre-
mebant Chriftianos & diuerlb poenarum génère crucia-
bant. Moralicer. port« Ierufilem quandoque flint fenfus
animævidentîs Deum: cxtraneiqùiingrediunwr per has
porcas fu nt iloxix cogitatibnes, qux per fenfus corporis
animam pénétrant. Vndepropheta : lntrauit mors per
feheftras nofiras , ingrejfa eft domos noftras. Quum ergo
ludxusvel hxreticus Ipiritalis Idumxus vider aliquem
viriim Ecclefiafticum pec&to captiuatum, gaudet in e-
ius perditione, & idcirco peribit in æternum. [er non de-
jpiciesin die fratris tui, indie peregrinationis eiw, & non Uta-
berisfuperfilios Judd] & estera. D'Jbe tribus qux règna-
bant in Ierufilem tribus videlicet Iuda& Beniamin cum
tribu ficerdotali, generaliter Iuda vocantur & à Chaldx-
is captx font, nam decern reliqbix tribus Effraim vel If-
rael vocantur, qux à Salmanafir rege Aflyriorum captiiia-
tx font. Prxdicit ergo Propheta quod quum Idumxi ca-
pti foerint Sc operuerit eis eonfufio, propter iniquitatem
quam exercuerantin fratrem, ideft in populum ludxx,
gaudentes eos capik Chaldxis & fn Babylonemduci iam
hondelpiciet necparuipendet màlum illorum,' videns fe
fimilia pati, tunc non magnificabitur os vt exul tec,in ruina
eorum. Moraliter.Sxpecontingitvthxretici,qmgau-
dent in malum orthodoxorum, quum eos vident vel d
perfequutoribus infeilari, velab hoftibus, ideft peccatis
& vitiis captiuati, ipfi quoque fimilia patiantun anima e-
nim qux inter virtutes & vicia media eftpoteft invtramqy
parteni per horarum momenta conuerti. Vnde & Apo-
ftolus monet, confiderans teipfom ne & tu tenteris, non
dejpicies&tuin'malis eiusindie vaftationistllius & non emit-
terisaduerfumexercitum eius in dievafiationis illius * id eft
gcercitum Babylonicum, neque fo.ciaberis
hoftibus, fed foperatus potiiis terga vertés, neque
ftabisin exitibus vt interficias eosquifugerint. Improperat ler-
mo PröpHetieüs Idum^is ea qux coiitra filios Iuda gel-
ferunr. Qpum enim captaIerufilem vellentfogere ad nows
fibi viasißc ad roont-ium diuerciculaac defertum Petrx,,
Idumxi ftahantin exitibus viarum & expedtabantincom-
pitisvtFugicntesinterficerent.'Dicitergo Prophetaquod
nonfic faduri fint quum venerit tempus capfiuitatis eo-
rum: qüia fiöguli pro fe timebhnt, necalifiparaburicinfl-
dias, quum nécflbiipfis pÖterunc fobuenire. Sed & tro f
polbgice gaüdent hxretici in malum virorum Ecclefiafti-
corum quum eos videntperfeqüutoribus tradi, yelin té-
tationem corruere, eorum qiie ruinarii fiiam putant efle
viftoriam. Et fi forte aliquis manus perfequentium fuga
eiiaferit, vel peccati captiuitäte per pcenitemiam declina-
ueritjftatitininfidiisqualtinexitiDiisviarum, callidaaf-
gumentaproponentes. quibus decepci grauius tenean-
tur captiy 8c mulro peior eft ifta tribulario quam ilia qux
infer tur agentibus. [ Quoniam iuxta eft dies Dominiftiper Öfter
omnei: ficut f:ciftifiet tibi. Retribütionein tuam cornertei in
caput tuum. j His verbis Propheta non lolum Idumxos,
fed & alias Gentes a Nabucnodótiofór ihdicat captfoan-
das. Vtenim hiftorix referiint, bmnes nationes qux font
vfque ad Propontidem & mare Scyticum& Ionium vel
dtgxum, AflyriiGhaldxiqjceperunCjhpcetiamferemias
vaticinatiis Cftdieeias: Calix aurew Babylon in manu Domini
inebrians omnem ten am. Siciit fecifti fiet twi. y Ac fedi-
cerët: Sicut bibifti fuper montem Sion cum ßabylphicis
atque l^tatus es. lie omnes Gentes qux erant tecum in
pr^fidio illarum, contra te bibénf & lxtabuntur, nec lo-
lum bibent'jTe^ &ablbrbebunt, vt lint Idumxi quaii non
fint. Velcerte ipix Gentes quum bibprintabforbebuncur
aMedis, yindiéla quafi qviodam circulo procedénté* Tu
enim deuprafti Ierufilem, te confomet Chaldxus, CHal-
dxum Medi & Perfxvaftabunt. Sed tropologice minatur
Propheta hxrcticis, vt quia ipli lxtati fontitv malum fer-
uorunvpei, veniat fuper eoseadem perfeqUUtio, &pati-
1Ixcd.^.
Miß. i-iff
Efa,
antur qux fecernnt. Ö inquit hxretice propé eft dies iu-
dicii Domini in qua cum reptobis iudicandus es, & dolor
tuus in caput tuum conuertctur. Quomodo enim in
morte fintftorum Ixtatus es, 8c bibifti calieem dxmonio-
rum : ita omnes gen tes, id eft, contrarix virtutes malig-
ni Ipiritus bibent & abfbrbebunr finguinem tuum : &
ad extremum tecum perditioni tradentur, 8c eriiiit quaii
non lint. Qui enim refiftit Deo qui dicit , Ego fum qui
jhm, iure non efle dicicut. Vnde & Hefter oratas eum qui
eftjdicit: Ne tradasfeeptrum tuum hisqui non funt.
In monte autem Sion erit fo/tt4rioreliquiaram,&eritfan-
ilus ipfe mops : quia ibi font finifta fin&orum, flue erit
ibi finétus, ipfe Icilicec Deus, reuetterur ad templum
quod propter peccata dimiferat.yd’* poftidebit domus Iacob
eosqutfehxreditatepojfederant, Hocfadtum eftfobZoro-
babel & Efdra & N eemia : quando reuerfide captiuitate
pofiederunt Idumæos. Et erit domus Jacob ignis & domus
Iojephflamma & domus Efau ftipula. Domum Iacob duas
tribus dicit, Iudam & Beniamin, cum quibus erac tribus
Leuitica,.Domum autem Iofeph,decem tribus, de lofeph
enim narus eft EfFraim ex qua tribu fuit Ieroboam qui
regnauit in Samaria ftiper decern tribus. Domtis autem
Efiuqtii tam impiusexritit contra fratrem fiium,
erit ftipula. Etliciit flam ma ci to ftipulam deuorat : lie
poft reuerfîonem de captiuitate, Ibciata flbi düo regnà
Iuda & Ilrael, id eft decern tribuum , vaftabunt Idtt-
mxàm, &deuorabunream, itavtnon remancatqui hanc
cladempoflèt;cæceris Gentibus annunriare. Hxc autem
fient, quia Dbminus loqtjutus eft, cuius dixifle fecilfe eft.
Iuxta fenfummyfticum,jquum deftrudtafiierit Idumxa,
ideft, opera carnis & defolatum terrenum imperium,
tunc erit in Ecclefia filuatio eorum qui inca permanfe*
rint: 8c moràbitur in ea landtus, cui clamant Cherubim *
! Sanftusfanftus fanftus, Dominus Deusfabaoth, &fiomus Iacob
quiinterpretamrfopplantator,:hoceft fidelium Ecclefia
l.fopplantansvitia, poflîflebiteosquifepoflèderant, iplos
perlequutores Faciens Chriftianos.- .
1 Et erit domus Jacob igni s: quia ignita èft prxdicatio do- J (ftorum, comburens paleas filfitatis, Domus vero lofeph
qui interpretatnr Afigmentum, ideft, populuS éredenti-
j umexgèntibürericflamma:DomusVeroÈfiuquidirirur
terrena fipiens, erit ftipula: quia ficut ftipula vicitium i-
I gnem foftinerc non pófeft, ita dilputationem dodtorum
Ipiritus findli igne fuCcenlbrumi non Valebunt refotare,
fed omnis eorum atgumentatio verteturin nihilum. [ Et
ptribunt felt quia domus Efau, ] Quum omnia erunt Chriftó
fobiedla,&pmne genu ei fledetur cceleftium,terreftrium
&infernorum, [ Ethareditabunt hi qui adAuftrumjiint montem
Éfaü: & qtii in c ampeftribus Pbiltftijm, & pofiidebtint re- '
gtonem Ephraim, tfif regipnem Samaria,' & Beniamin poftidebit
! Galaàd.]In librolofue legimus Iófoe dluififle terrampro-:
milfipnis filiis Ifiael perlbrtem, inquâdiuifione lors tribus
Iudxproucnitad meridianam plagàm quîB rtiontu-
Philipp. I, ,
G
lofa» if.
ofe eft & aqux penuriam plerumque foftinens. Nam
THeduAviduseft in tribu Iuda fex millibus pafluum di*‘j
ftansab/ Echelenv poftquem vicum font mille man- !
fioneshominum, fed omnis regio deferta vlque ad mate 4fottàflî*
j'rublrùm. Dicit ergo Propheta quodquum tribus Iuda lie c muiu'
1 captiuitate in regnum fiium redierit qUX prius anguftis
! terris ariftabatur , dilatatis ânibus fuX lords poftidebit
\ montem Efiu,id eft itiontana omhià qifo Edom ante pof-
! federat:cuius terraauftraliseft& yicinapoflellioniludx.
1 Qui autem in campeftribus & planioribus locis Vt font
ciuitatesLiddç quænuncdicitur Diofpolis, &EmmauS
i quxrtunCappellaturNicopolis,polfidebimc Philiftxos
• quos nos Palçftinos Vocamus; quorû font ciuitates quin-
1 que, feilicetGazaj Afealon, Azotus, Accaron & Gethî,
! qux omnis plaga Hebraice Sarona, id eft eampefttis vo-
! catun Significatailtem quod tribus (udanonfoluni p o f
feflura fit auftralem &montanam regiohemldumxorum'
’ ^uam Eleutheropolim vocauit ex nomine ciuitatis , fed
i etiam vlquead'raaritima perueniarit & ciuitates Palxfti-
1 norum foo fubdat imperio ,it^ppcr vlque ad regionem
! Samarix quX nunc Sebafte dicitur, foam extenfur^ fit
poteftatem. Tribus vero Beniamin, quxtrihui Iudx con-
Bbb
H