Mat Aï. jo
<D
dodrina Moyfi fecundum Deum eft. Alianamque eftca-
thedra peftilentix, & alia cathedra Moyfi, qux & lex Domini
appellatUr; in qua voluntas beaciviri meditaturdie
ac nodie. Quoniam cathedras columbas vendentium,
qux peftilentianim erant,Dominus euertir. 'Quorum
omnium e'tfi dodrina eftaudienda ex lege Dei, non tarnen
ednueriatio imitanda. Alligant enim onera grauia &
importabilia in humeros hominum ,digito autem fuo no-
luncea mduere. Quialligant ea& imponuntin humeros
hominum, nifi quia non ad litteram ifta dicuntur, fed fe-
cundum tropicam intelligentiam, vt per onera grauia in-
telligentia legis prxeepra, & importabilia, qux ipfi nole-
banc, non dico manibus operari,& adimplere, verum nec
inmodicoattingere. De quibus prxeeptorum oneribus
dicit Ap^ftolus, qux nec nos potuimus portare > nec pa*
tres noftri. Qux licet grauia eilen t & importabilia, adhuc
ea PharifieOrum feueritas grauiora Fadebat. Sed tarnen
propter facerdötum 8c nominis dignitatem, quod in fa-
fcramento profejfto eft,hortatur benigniffimus Saluator,
vteis.lubiictatur populus. Omnia ergo quacunque dixerint
vobis ,feruate&facite, licet non faciant qux dicunt; quoniam
fequenda eft veritas, cuiulcunque orefuerit prola-
ta. Ad omnes denique Ecclefiarum facerdotes pertinent,
hxcpr^cepta.quamuis ipfi nec minima compleantman-/
datadum maioraiubent. Hocquippe per digiturn defi-
gnatur,& cathedra, vtdixiJ&onera,&humeri>& digitus,
&vincula quibus alligantur onera, fpiritalitcr intelligen-
dafunt, & omnia a böhis&diferetis viris-mifcricordirer
funt tradanda, ne reprehendantur a Domino cum huiuf-
cemodi prxceptoribus , vc'primum ipfi maiora com*.
pleant, 8c minora non omirtant. Deindc fecundum xfli-
mationem virium vniu feuiulq; au dien tis, fingula difpdn-
fent, Scalligenc K&imponanr, quoniam tritici menfura
non fecundum magnicudinem prxeeptorum Dei metien-
da eft, led fecundum poffibilitatem & capadtatemvniuP
cuiulque. Ne dum immoderate compellunt qui docent,
&^»rauf<5ta verba fiiper humeros imponunt, quam Ferre
ftollitauditor,cadereeum fub onera cogant, contravo-
untätem Chrifti, qui ait ,lugum mettmfttauteft, -& onus
meum leue.Sequitur:. ; <
O .vc n i a opera fuafaciunt, vt videantur ab botftiitibus.J
Cönftacigitur plerumquequod bmnesilli tales funt,qui
am ant primos difeubitusinconniuiis, & lalutationes in
foro & v ocari ab hominibus Rabbi, vel aliquid tale quod
huic fimile videatur.Poftquam fiipra Sacerdotum &Pha-
'rilxöräirifidiis vexatuseft, dein fiiis relponfionibüs non
eft auditus, iure conuertit fe ad plebem, & ad difcipulos,
ac docuit tales Dodores in lege Deiaudiendos efle Sc no
imitaAdos. Ac deinde his verbis vult oftend ere caufam
propter quam no poterant credere illi,fcilicet quia omnia
faciebant ob vanam gloriam,vt ab hominibus viderentur,
Sdlaudarenturab eis. Impoflibile namqueeftjvtcredat
Chrifti cxleftia prxdicahti, quigloriamvanam quxritab
hominibus, & terrenas magis defiderat Jaudes, ficutipfe
al^bi diCityQuomodo potefiis credere,gloriam quarentesab inuicem,
&glor'tam quaßi Deoeft, hon requiritisiEx ilia fiquidera
^enafeicur, qUod exterminat infam femjytpuraexligno
rialcittir vermis qui emolitUE lignum. Etex veftimecona-
fcituir tinea,qux comedirveftimentum. Similiter 8c ex o-
leribus Vermes, qui dlera vniuerla cqrrumpun t. Sic & ex
propöfitö ßngülörum nafeunturvitiamprxfentiarü,quibus
conlumitur ariima ne viuatDeo. Tollcergo hoevi-
tium declero, ne velint ab hominibus videri, roox & cx- '
tera refeea'ntur vitia.Qui cum fe dedignantur ad inuicem,!
quam fepenoluht fuperfemeliote habere,ficutnec Iud^i
Ghtifoü.pilarant enim phplafteriafita,&magtiificantfimbrias.
Ex quo loco B. Hierein, clericorum maladeplorads, Vx,
inquic, nobis miferis, adqups Pharilxorum vitiatranfie-
runc.Qui vtiq; tnagis fleret noftranuncflagitia,fihodie in
cirne eflet,& feiret quanta inter nos,& qualia iam fine pu-
dorefiunr. Nara narrtq; fuerat hxc Pharilxorum fijperfti-
ti o, quiaDomfnus cu dediflet mahdata legisper Moyfen,
intulit aC coclufit ita dices, bt Ugab 'u ea in mahUtua, & erunt
immota ante oculos tuosf(tnper.Qu§ ideo in manui u fli t ferri,
Vtfemper Opere complercntur; 8c ante oculos habere, vt
tjieacnoifte meditaremur in eis. IntereaPharilxi ifta male
interprétantes,feribebant in membranis DecalogUrU
Moyfi,id eft,decern verba legis» com pikantes ea,&ligan-
tes in fronte, & qtiafi coronam capiti Facientes, vt Temper
ante qculoslexcohferipta.de mandarorum memoria vèr*
teretur j Non vera fide, vt operibus eomplercnt,fed vt ab
hominibus viderentur, feribentesea in dtiâbus præcifuris
membranarmv j alteram quidem indbmibus portabant^
quafi coronam ponentes incapitibuis fuis , &(c ripturam
geftantes in Fronce, ae fi ante oculos fiiÖSjalterä fu per bra*
chium manus lux;quas liquidem partes phyladeria voca-
bant. Quod adhuc hodie fficutlegimosj indi & Baby Ip-
nii faciunr. Et qui hoc tuleriüt , quafi religiofiin populo
iudicantur. Similiter&fimbriasin palliis magnificabant,
quasex Deuteronomioalliimpferuntin prxeepto, Vtex
ipfis fe oftenderent magis feruare legem. Quas ideo ma»-
gnas in fummitate quatuor anguloruminpalhis ligabant,
yc famftitas eom amp lior videretur, quia iu Herat hocDo-
minus fieri, vt ex ipfis fimbriis hyacinthinis popup Ifiael
diferetus eflèt à reliquis Gentibus 5 fieüt in carne pertir-
cundfioneift , ita & in Veftib us âliquiam haberêt differcn-
tiam.Sed iUifiiperfticiofi magiftri captantes au ram populärem,
vt H ier ohy mus refert atq; exmulietcülis levantes
111 era,faciebant fimbrias gtandes, & acutilliniis eas lpinis
ligabant, videlicet, vt ambulantes, vel fedenteS interdum
pu ngerentur, v t quafi Fub hac eommonition e re traheren-
tur ad officia Dei, & ad minifteria feruitu tis eius. Et ideo
Dominus ait, Omnia opera fuafaciunt vt vidtantür ab homini-
bm.Qnod vtinam & nunc noftri non fecereht,qui dotftio-
reselfe videntur inpopulo.Non enim intclligebanr mife -
rl,quod hxc incorde magis portanda effentquam in corpore.
YeruntamenilHuimodi erat fimbria ilia Domini,
fed parua & b'reuis ex lege prxeepta, quam &mulieril!a, ’
qux fanguine fiuebat, tetigit in pailio Domini, nectamen
eft compunââ fuperftïtiofis fenr-ibus Phatifieorum ^ fed
màgis lanata ad. radium eiuSi*Vnde non ideo rtprehen-
duntur d Domino, quiaeas habeban tin fum mitate palliö-
rum, fed quia fiiper flue grandes erant, & dilatacx, ab ho-.
minibus gloria m qut^rentcS. omnlnöat'güuhtur. Similiter
& in reliquis omnibus fententiis ,quas per partes difi-
tinguit,curqu£erant primos accubitus in cccnis, & primas
cathedras in lynagogis,gulam fe«ftantes, & lalutationes in
Fora. Non ideo vitupérât eos, quiajn primo loco recum-
beban r,aut (àlütariones in Foro lè(ftabancur;fed quia(ficut
exprelfiusait)aniabant ob vanam gloriam primosdifeu-
bitus.& ob fauorera laudis lux lalutationes in Foro,ac primas
cathedras in fynagogis. Quorum quia mens depra-
uata erat in voluntaribus 8c in ftudiis fuis,in omnibusaua-
ritiam &vanam gloriam fe&antes.idcitco eorum culpan-
tur mores, & ad eoram vida vituperaiio refertur, & non
ad fadla quandohonefte fiunt* Quoniam &ordinesfer*
uare files in difeubicu, & lalutationes inuicem exhibera
officiofi Ifimum eft} arque honore al terutrum prxuenirfei
honeftum. Præterea hxc religiofe obleruata ædificant
mentes fingulorum fn charitate. Si autem carnaliterea-
tnus, appétit 8c amat magis fiiamiaâantiam quamhone-
ftatemmorum,3cprobitatemhuniilitatis,talis Pharifæo-
rum eft imitator. Pptcftfieri vt difeumbat aliquis in nouil-
fimo loco,qui non folum iadlantiam cordis non amittir»
verumetiam eXinde magis cam intus hutrit, & quafi hu-
milior cundlis vanam gloriam quærit & vulc videri iuftus
&humilis, vtab Omnibus atnplius honoretur. Quand
putâs funt qui aut primi humiles inueniuntur.aut nouiffi*
mi , intus à Domino (qui corda eonfpicit fingulorum)fu-
perbiafondemnantur ? Spiritus eft enim Deus, &ideO
fpiritalitcrvniucrlösexaminat, 8c noncarnaliter.neque
tantummodoperpenditquod quiFjue fedeat,vel qua vo*
ceillum fàlutec , vtrumne venerabiliter fubmifib capice
Vel corpora licet, hxc Qmnia honefte oporteat fieri, &t
congrue fâtis vnicuique, fed qua mente vel qua cgnfeien-
tia qui (que facia t quodeunque facic. Vn de ficuc dixi, ad
am0rem Pharilxorum culpamretorfit, & non ad officia
qüx honefte poflunc fieri.
V o s autem,inquic,nolite vocari Rabbi,8c continuo reddic
auifam,quia vaut eßMagißer veßer.]\os n.fratres eftis-.Nam
Rabbi
rfÀi}o.
In LMatth. Ek'ang,Ltb. X. S I
Rabbi Hebræum eft, quod latine Magiftèr dicitur. Et.pa-
trem nolitèvobisyocartfuperterram,vnu£çfi enim pater veßer
qui in cäiteß. Nec vecemini Magiflri, quia Magißer veßer vnus
■eß ChrißtpiEcce vndefratres elfe dicimur, quianullus eft
alius-pater.nofter quam Deus qui nos condidit & crea-
utt. Quamuis enim homQ hominem generet tarnen vnus
eft pateromnium, qui condidit 8c crcauic omnes, vnde&
nosfilü fratresfumuspatrumnoftroru.quia vt ita dicam,
non ab ipfis quodammodo n«i lurnus fed per ipfos, quia
omhinononinirium vitxex eis habemus.led quafi tran-
fitum ad vitam per eos accepimus. Nam erfi arbor videa-
tur ramos de fe generate, vita ramorum&arboris ( vt ita
fatcar J radix eft: mul to magis Deu s pater omnium hominum
auftor & creator eft.Simiiicer &Chriftus licet multi
• doceant, vnus eft magifter omnium qui Omnes homines
1 intus, noqartificiofejfed natura liter docet.Si n.hominem
exintegro doceret&erudiret omnes homines ab vno ma-'
giftro »quedifecrent. Nunc autem, quia non homo do-
cet, fed Deus, qui fenfiim 8c inteUedum dat* ideo Paulus
cl amat, quod nequequi plantat, neque qui r'tgat, eft aliquid,
fedquiincrementum datOeus, non n. homini intelleétum
præftatdocendo, fedàDeoprxftatur, qui Intelleäum dat
paruulis.dc ait, lntelleclum tibi dabo, & inftruatn te in via hac
quagradieris. Vnde & Dauid ait, Beatus homo quem tu erudi-
eris Demine, &de lege tua docueriseum. Sed forte aliquis ad
hxcdiâurus eft, quod efficacia lua &in telligibili tas mentis
fàciat hominem eruditum, cum necipfirquis dona,ni-
fi ex dono Dei habeat vc erüdiri polfit. Et ideo quicunq;
fe Ghrifti difeipulum profitetür, oportet eum yocet ma*
giftrum, qui non carnalem in nobis, fed Ipiritalem gene-
rat difeiplinam, & patrem eum appellee, qui ex magiftc-
rio Ghrifti & cOnlbrtio hoc nomen ^ nobis & gratiam
dementer iridulfiu Vt filii; Dei fimus per adoptionem
potius quam terrent parentis , ex eo enim coddles noS
efie profitemtir, ex quo cum fide, qui renati fumus, coe-
pimus dicere corde atque ore Pater nofler qui es in ceelis.
Indignum itaque eft.patrem nos vocare luper terram,
qui & coeleftes fiimus cfFedi, 8c patrem noS, habere in
ccelis non dubitamus. Quxritur autem , quare Contra
hxc prxeepta & Paulus Dodorcm Gentiiim fe vocar»
aut quo modo, vulgatö fermone* in Mojiafteriis, ex viu
omnium Monachorum, & ex prxeepto regulx , fe in-
uieem Monachi non nosvocent, in quo patërna ferua-
rurreuerentia. Quod lie rede foiuitur. Gumdicimtis aliud
natura patrem elfe, vel magiftrum, & aliud indulgenr
ria. V nde fi patrem vocamus, honorem xcati deferimus,
vel reuerentiam raeritorum. rion audorem eöm, qncm
'patrem vocamus, noftrx didrai»èitæ, fic magiftrum iure
non aliunde,quam ex vfu &confqrtio veri niagiftkEt ne
ad infinitum pertendam feamonem, quomodo vnus per
naturamDçus & vnus filius, non prxiudicat cxreris, ne
nuncupatiue Dii vocentur Sandi, & filii per adoptionis
gratiam dicaiitur Dii: ita vnus pater & magifter non prxiudicat
aliis,ne abüfiue appellétur patres-&magiftri.Qgo-
niam aliud eftarte magiftrum cflè.&aîiùd poteftatc 8c natura.
Quapropter in omnibus illis, toile vanatn ac^ropri-
am alFumptipnem, ne amernr fauor vanx glorixi fed fer-
uctur honor Dçi & religio honeftatis.inueniés quod non
prohibet, vtnunquam abaliisitavocenturaliqui, fed hoc
introdttcere videtuf \ ne defiderent difcibuli Chrifti ob
vanam gloiriam^isvocari nominibiïs, vét lupèrftfriofius
in aft^uohohorari quart! expédiât. Qui maior eft veftruth,
'erityeftèr minifter. Qui autemft exaltakerit, humiiidbitur, &
quifthumiliauerit, exaltabttur. Quia dixcrat, neVocémînl
magiftri,& ne athareheprimos accubitu s,feu cxtera*Ideo
feipfiim prqponit formam & excmplum hu rpilicaWs, qui
magisex natura magifter vocatur quam ex indulgêntia,
eo quod per ipfiim confiant omnia; 8c ex»dilpenlatione-
carnis eius omnes erudimurad vitam, 8c reconciliamur
Deo, per hoc quod maior ëft noftrum. Ac fi dicere t, nolire
am are primatus honoris, nec vocari magiftri, fient net
ego gloriam nteam queer0,fed eftqui quxrat.Ita & vos in rendite
in me, quia filius hominis non venitfninifirari,ftd minifir are,
&animam fitam dare pro multis. In hocquippe loco non fb-
rüm,nealiq'üishôrioWs'pèrairii»ïtionemqùærat, fed q\if
Voluèrit maioreffi,fît primü,quod ipfe fadus eft, omnii
minifter. Quod fi aliquid de his defiderate libuerit /opus
defidferet,& non faftigiumhonoris, miniftrara potius &
feruire omnibus,quam fibi feruiri & minfftran afe omn';
bus.Quiavnum eoru defeperciljo venic Pharifeprum.altèrtinïvëro
de dodrina & magifterio Çhiifti. Najqiikam-
biunt&requirunt fibi honores^pfi funt q exaltant,&qui
miniftrarc & feruire gaudenc. ipfi funt qui fe humiliant,
vt exaltentur a Domino,Et notandum quia nonait,quenS
Dominus, fed quife exaltauerit hüiniliabitur, vtiq;à Do*
mino, ficutnec quern Dominus, fed qui fWetipfumfua
fponte humiliaueric, exaltabitur verfa vice a Domino.
Q y x nimirü dodrina omnib. bonis oégruit Chriftianis,
ficucc contrario ifta comminatid diabolo. Iirflxis & Gen-
tibus, atq; omnib-apoftaticis, qui fe fub iugo Ghrifti no-
liint humiliare#& ideo hi omnes iufto Dei iudicio h umi-
liabuntur.Quod cauentes Apoftoli 8c omnes boni virk
malüeruntfeinuicéinutuopr*uehire honore,& omnes
eftefratres, id eft, vrirus parentis filiùèjgaudentes per non
ux natiuitatis regenerations, terreni Ortus eXcefliftepri*
mordis, &vnuiù fibiprxeffe omnibus ccrleftis dodrinx
magiftrum. Vnde quia hoc fibiChriftus m^gifterium fpecialicer
in fe retinuftjmox formam dodrifla:adhibtHt,qm
VuIcmaior'e{refitomniumminifter.A<;deindecontinuo
eauf^n taqrx humilitatisduplifcern fiibiecic , vnam fcili*
ccc adgloriam vitæ perperuæ capefcendaminGhrifto,aI*
teraxternx humUiraris c onfiifipiiem füpçrbientibu-: de*
rnonftrandâ.Et qiiiafibielIentialiçernomen magiftri yê- '
dicauit,licetaliis verbis, eandcmqy lormam pr.pofuit,
^ ^ 'i n q u i t .« ^ , 9iri4 i » ^ ^ in ^ ^ f f ^ x ^ .y n d e q 4 t;s>
cumq; eiuv difcipulrtS v u I e effe,dodripam q uam fe prqfi-
teturdocere neceffe cftinftaiKer difear, quia tunc perfe-
dusquifq;erir,fi fitficutmagifter erus,Aliasautem>, noil
dico magifter,verum nec dildpulus eric.qui noluem dife
cere doftrinam quam tnagifter docer.
y A-E vobis, inquic, Scri6<e&Phmfû hjpocùtk, quP-cUtr-
dkis regnum ceclolrtsm ante botntmfs vos enim non mtratts, née
ititroi untesfinitisintrare. ] Audiancfi fejrteadhuc ylli fiint
Manichxorum complices,qui dicunc Deum veceris refis*
menti non bonum, propter maledidiones quas pofuic in
lege^duerfus peccatorcs, acdelinquentes. Quod fi eum
crudelevocant & fanguinarium3quid diduriMnc in hoc
loco de Ghrifto qtiem benignu vocjint ? £ t tamen confb-
na voce oftendir, fe verumDeifilium ülius qui legem de-
dit. Quinimo etiam & feipfiim Legislatere infinuat,dum
fecundumfîmilitudinçmbenediélionum quas pofuit in
lege, prppofiiit & ipfe in EaangcKo bearitudines eorum
qui fàluantur,necnon&fimilitudines.maledi<ftionû quas :
inlegeprppofuerat, proponk in hoc loco, ficut & in cx-
xcr‘s c®tra Peccat°res cotraq; delincjuentes, vtrefipifeant
à malis fin's, itadicens, Vx vobis. Quibus cur hoc dicat,
ficut & in lege, mox redditeaufas. Vnde tam hie quam in
lege, ab vno Deo, id eft, benigniffi.nplefu Ghrifto , faris
benignefuntdiéèa, fiue irialediéliony in lege, fiue illud
vx, quod pronunciantis affc«ftu rede didura inrelligi-
rur,non quod expronunciatione iftapronunciahtis vi*.
cuique continent peccata, fed iuftx condemnarionls iu-
dido vnicuique, quia pecCat. Et non dko tantum quia
pcccat, verumetiam &poft talia interminara, quiafecun-
dùrfi imp'eËàKÔdinécordispeccac &feprxbetadea promerendaquç
beusdifciplinæsaulâprotulitadueràseos, 1
Vt conuerterenturad bonum & fe corrigèrent. Nam in
prxfenriarum, ficut nulli vera beatitud o hadenus nifi in
fpeprxftatur:ica nec maledidio, vèl vx iftud futurum,:
iam terminatur. Sed fiçut magna feelieitas in coslo, bead*
tudonom inatur, & i plâ vera bcaticudo inregno Dei com* j
pletur : ita lamen turn & fletusbarum malcdidionü in in- ‘
rerno concluditur,ibiq; infi nita miieria & cruciacus Vx fecundum,
in Apocalypfi Ioannis, quia primum abiitdiçi- j
tur. Ethoceftilludvx,quodnorifolumScribis&Phari-:
fxis, verumetiam omnib. reprobis inprxfentiaiudcnuo-
ciatur, vein funiro incxcufabiles fint&iufto Dei iudicio
puniâtur.Nec immerito ergoquçritur cur odo fint beau
lum difcipulos fuos inftruic, verum & magiftos Ecclefia- j tudines,ccotrario Saluatorfepti^ hocloco vx intulerft?
Eeeec 4 •Non