conuerfislocat, ideft,fidelibus, qüas fanâas animas fi
mul cum bonis operibus Amalcchitæ, ideft, terram hn-
gentes,fecuii terreriaamates.per multas tribulationeste-
pe captiuas ducüntj cü deuocant& conformât, led Chn-
ftus libérât éccïeliamfuamab Amalechitis,periequeseos
cum exercitu fuo, t ciim pr*dicatdribus lids, d^cc^dens
illos,alios inboniim,alios in malum.Tituliis ita conftriii-
tunVerba huius pfelmi referuhtùr in finem,i.finalerri Da-
uid.qùi pfelmiis eft ihtellèdfcus Dàuid proçhetç,vel cuiul-
que perfè&i fideliSjintellèdfcus dicô,fignibcatus vel habitus
pro Amaleth,i.iri éahiftoriâquç habet quomodoPa-
uid per fecutds eft Àmalech, vel fecudum Hebraicamve-
ritatem, pro maèleth,i. pro parturiente vel gemente,fcili-
cetprô opprèflîônéècclefiæ quæeft comparabilispartu-
rien ti. Nam ficut mulier parturiens eft.in dolore, ita & ec-
clefiàin hoc feculo. Et in hunc modum legitur tantufn in
per£bna.ecclefi*, lècüdum aliumpotéft&in voce capitis
iegi. Hie pfaiihus &fi in verbis cumfiiperiori, dixit infi-
pieps,idem videatur: differt tameti in hoc, quia ille Chri-
ftOj-hic omnibus fidelibus attribuitur: ille in primo adue-
tu,hic accipitiir in fecdndo.Et eft inté tio prophetç often-
dere prius preflurani ecclefiæ, deindeconfolationem, vc
iliud, çum côiterterit Deiis captiuitatem plebis;fu*,exul-
tabit Iacob & lçtabitur Ifrael.Poteft Sc fic didqpod prior
pfalmus fa&uslit ante iftud geftum negc^u, &quiapro-
pheta intellexit per hoc quod hiftorialiteribi egic, figoih-
cariereptionem ecclefi* de manu Amalechi tar limpide o
hanc prius repetitionem fecit.JntroducitprophetaÇhriftum
loquentem de perfecutoribus .fidelium, tarn gentir
bus qpam Iudæis, & oftendentem qui lit finisperfecuto-
rum eorum quitribulantur.
Dixit infip'tens in corde fuo,non eft Dews.Infipiens populus,
qui filium &fepientiam Dei recipere noluit, dixit
m corde lub, id eftsper fe adinuenit, non exautoriratè li-
brorum. Dominas non eft Deus, quia ludaisfcdndalumgentibus
ftultitu videbatur,ill um crederë Deum,qui lie ignpminio-
fe tradbbatur, vel qui putat Deoplàcere fada mala, *npn
^fle putatDeum. Si enim Deus eft, iuftus eft : fi iuftus eft*
difplice tei iniuftitia.Qui auté putat ci placere iniquitaté,
negat Deum eflè iudicé in rebus. Calfîodorus : Vex câpi-
tis pro reparatione eorum dequibus ApqftoIusyScimus
quod omnis creaturaingemifcit &ç parturit ylq-, adhuc,&
. cpnfufionem eorum qui eos tribulat, ita vt ipliinexcufabiks
Hnt,&autor inexchfabilis. Verbü dicere,proprie eft
lingua;, no cordis, fed.quia çpgitatipnes noftras poténtia
i : __ • a d in f îm V n r icm r n ir f ’-
tamlu^isquâgcMibus^vndeipiimexciifab.les.Adhoc!
de coeloproTpexit, vidfreraciac^/î
«iufcil, Deumperfidem, .«rrçairaa per operationem.
CumenîïnbumanadnfirmitasDeûcaperenonvaleret.iu
forniahumanafilmm fuümilic.quiveïbo Scoperead cul-
tum Deihominés reuocare inftituir, qui apud morrales
fecitdiuma.patienshumana.mifitenaprædicatoresruos,
qui hominibushoenotifi caret, fednullum iriuenitmcelligentem
Deum in eo quoderant fili j hommû, aut Peum
requifentem: quiaommsdecluuuerumàya.yenata ,fmal
inutiles fc. Deo, inutiles{Æ p u t tam Iudæi qtum notes,
pn«m,velnullus,vel adeo non attendunt Deum eue tudi-
cem in rébus quiDeum intelligere noluerunt de coelo fuperfemifericotditetptofpicientc.
ïJ»»Mcognolcenttandemper
fitppliciahiinc elle Deum,quem tantum elle ho,-
ndnempumueruiifsirëliùdicèmèflèinreDUS,o»uï«ilb^at
operantur iniquitaiém mmè,& qui deuoratfàlicti deuocaii-
do plebem medtn, vel boriâ eorum fubtrâhédd, cinus capuc
egofum,wcii»»p«)w,ideft>a(Gdue!CognofcentvtlqUe
qimam D m Ært«it,i.exctècauit o«,ided,qmaDe«<B non m-
uocausrunt,i.in le non inudcaüetunt.Ille Deurnmuocat m
le,qui le fàdt poiïèiïionem Deo.lllic trepidauerut timoré, vbs
non état timw.ficut ludad qui timuerunt perdere locum &
gentem, vel gentes quÆ timebant idola quæ tpiaciibiia-
Dticàuetant.Quaiidicatrvnde illis tanta excoecattoivtibi
timercntvbinonetattimor iSuonumDaudtfifmnofseorum
qui hommbusfUttntj. ftudent flacere honumbus po-
tius duam Deo,& quia àd humanum fàuorqm eBuitiunt,
conMfuntSc interius, quoniamDeus fpre.uit,i.excoeeauit
eos. Quaiidicat:illidiCunt,noneftDeus. ^a« ergoabus
dabitfàïutitrelpAolj'Oÿùu veniens m: Sw» dabit ulis quos ta-
ciet 1 (rael, i. D eum videntes & cognofeentes, falutate, id
eft,&luationem teternam.niii ipf* Qujs feparabitgranaa
• paléifeReuCra Dotnün»«W> cdnuettent, î.fîmul ypncrit
mteïtUs & exterius captiuitatem flebtsfm. Hic nqtatutfe-
cundus aduentus. Tune evultabit lacob, qui htcfuitprpndfçens.
é-laMtoi'I/Mel.faàuspetuenxens.
In finem in carminibus, intelleausDamdscum veniflent
Ziphei,& nunciaflènt Sauli,hohne Dauid ablcon-
dituseft apud nos? LU I .
-5 Eus, in nominetuofaluummefac,&cin virtutetuaiu-
* dica me. Deus exaudi orationem meam,auribusptfçtpe
verbaorismei. Quontamalieniinfurrexerunt aduèr-
fum me, & fortes ..... , — - ■ »«s*»—*.-— Iw n m e ,Cy tor,ici qiimu afjutnrutun»t uani »im" .d"m" ’ -m--e-a--m--,— & non
linguæ,fed çpgitanones poténtia J anteconfbeâum fuum. Bcceenim Deusadtudiuinitatis.
int;elligit,rede diduroeftmfipientis cor dice- p j f
re, quodadaiires Domini potçft peruenire, non ad igno- > ■ . diCnerdeiUos Voluntarie [acrific/tbotibi, &
ta mfipientia ? Corrupufuntz bona naturam primo çren | J 0CU~
te, & intantum, quod abominabiles, i. exhxredzti faff pfttnt ont P ^
^ (Tait-, nun rie ZV inmnrü corruDti.auod
*D
Dent.IJ.
te, crinrantum, quoaauuinwitutm, —
inïniquitatibus lùis,à le inuentis,&inrantü corruptr,quod
noneft quifaciat bonum.Dominus de coelo profpexitfuperfilios ho-
minum.Hic oritiir vna quæftio. Si refpicit Deus de ccèlovt
videat fteftintelligens, hdn omnianouit Deus.Altera. Si
non eft qui faciat bonum, quis eft maeleth, id eft, qui hic
parturit inter malos? Priorncfoluitur-Plerunqjitafoqui-
turdiuina fcriptura,vt q> do'no Dei-creatura facit,Deus fa-
Cerd dicatur. Inde eft, tentât vos Dominas Deus vefter, vtfeiat
li diligitiS eum, id eft, vt Icire vos faciat. Iterum, qüare de
coelOp û hoc homines faciunt ? AüdiApoftolum: tfoftrd
conuerfatio in coelié éiï, corde vides,lèd non vides nilî lürfunl
habeas. Àlitêrj fie: fécit Déus filios hominum Dei,
quia ex filio Del fetif filium hominis. Donauit Dêus
Hic titulus ex hiftoria eft fumpros. Dauid fogiens Sau-
lem, latuitin H ebron. Quamremicientes Zipheiditti a
vieo Zipb,accû&uerunt eum apud Saulem, dlcentes: ï« l
Dauidabfionditus efl apud nos. Saul perlèquebatutDa;uld,&
regnurntetteuüperfequimtfiliosregmcoeleftis. Ziph il-,
eus eft,&interprctàtur flos,mdeZiphei,flotentes,quo
iniftomundapefemtötibüsdatümeft,vitanöto^nquit
Avo&olasusbfcoititaejl aim chrifio tit Dmdatét ChnftuS hic,
quâtum ad maieftàtém, in quä iiidicätütus eftdatét fluantumadlabdtem
piorum 8t florém implorum, qmâidamc
iamftiinhodinunddârèfcérfi StpaiipeteS eflè&oblcun,
quantupiad gloria temporalem,quâmeflorete.,Non autem
latet fcbtiftus quantum àdriômë müm, qüod et*a mi
SomimbusbenéfacereèxÉ, nonexillk Fil.j hominum, c.zi:o*.-eTÂf.'7 mkpi.!.arnantesnorem
funt,quandomalefàciUnt,filijDei,quadobenp.É.rgotol-. prse i ,q .■ prr ,;1]1;a^rentem.fc ChriftianpsvolequodhominesfilijDeiiunt,
rémanétquod.filijhpmij hiatusv itæ ,D a u ia ia c cn t c tx ^ ic^ t^ n ^vana
illitaies fintplane aduertantquifilij Del funtf,vçlînfipies • glpaa^,&r , hofloreSiftrcontémnuôt.crefedixit,
norieftÔeus,fedàlfô.NamrdiietaefiqüiâDomi- i quarum po jri ^ohfummatioriémtémpôruna^vbiin
nus de çcelo.profpexitfupërfilios homihùm, i^pèr hiima-' runtur^ n » • (itrttintelleófciis Dâtiid, i.fidelisa-
hitatemyerbi mifericordiam fuam difpofuiÉWpèr fjlioS fpmtüDeo e \ » . * eDaüi<lvelChrifti,&abeo
hominum,tam Iudæps quam géntiles,vel de coelô,id eft# nimæ, cupien ^ habédus in carminibus,
de prædicatçribus fuis, quorum coriuerfatfbin calls' eft, r jocenim habentfàndî intelligere, hiceffe
perillosenim mifericordiamfflâm omnibüs notificaüit, UxuhaaonëtHocenimhaben t la n e t lin t^
gaudendum iu tribulatione,quia tandem h*c triftitia ver-
mr in gaudiutp: incelle&usdico fignifipafus tunc ciim
venerunt Ziphei & dixcrunt ad Saul. Iud«ei dp Chriftoad
fuQS principes,& aïij.infideles de corpqm Chiiftiftd tecre-
nos pripcipes:& eft vox.ecciefiajinfeljigenfis ffqrem huius
vit* caducum Sc cito tranfe.untem: qy.izotnpjs atrofcenum,
& omnis gloria eius quaftflosagri :atque; idco ip hac vitafiore-
rc conterxmit: fêd elegie pocius.hic, arere dom hyems pft,&
florem fuumin fadiee,Qcc|dtai;c,'Vt tan4em fiip tempqjre
floreat. Et proptcrea.ab ainatorftjus^uudl multas prcfïu-
ras patitur , in quibusprefiiiris quid agendum fit oftendip,
feil icet orandum Scinbono propofio perfcuerandum.
D E us , in nominetuofaduum mefac, vel me mifluminnominctuo,
glo.rificandb,fiadcaput,yeImegloriantem
in nomine tuo,fiad,membra. Alij qu^rryit falutemin fuo
nomine, in diuitiis, in honoribus, in goten tiis: fed tu fel-
uura me fee,me dico,in telligentem alibi non eflè felutem
nifi in nomine tuo,illo feilicet qiïo4 apud florehtes,
probrofem &ignbminiofiim ducitur, i^eft, crucifixum.
Mihi autem abjitgloriari, njftin crur,eDomininoftri lefuChrifti.
ïllQnomine{aluantur,qui Chrifticrucem nó erubefeunt,
qiubus munduscrucifixiiseft,&ipfi müdo.Qui enim funt
Ghrifti,catnem fiiam cracifixerunt cum.vitiis & concupi-
jfeentiis. Vnde Apoftolus ad Timotheum: ïJolierubefcere
Chriftüm crucifixum, & me vinftum eius. Malp fuo glöriatus
eft Adam in fuo nomine,qui fibi voluit fieri Deus-Ef /w vir-
tute tua libera me.Ipfiy‘oluntme in infirmitate per4 erc,qui
in fuo nomine gloriantur,fe4 tu libera me in virtute,id eft,
indiuinitate mihi vnita, fi ad caput. Si ad membra, itidica
me cura venerisin virtüte, qui modoapparuifti defp’edtus.
Modo concretifimt Zipheiad Dauid,id eft,amatorcs hu-
ius feculi & amatorep Deijfed tu Deus iudica,id eft,4 ifcerr
negrana apaleis, florem illorum anoftro. Pnefumptuofa
nimis foret h*cpetitio 4 tanto iudice peteré iudicium, in
cuius confpeStunec c^lfmundi fiint,fi non pr^cederetmi-
fericordia. Q^fi-dicatiP^w nontityebq iudicium tuum f i me
in nomine tuo faluumfeceris, quod iudicium mihi erit non ad
pcenam, fed ad difcreationem. Deus exaudioratianem meam
feèfam pro perfeuerantia meorum, fi caput. Si membra,
exaudi orationem cordis: auribus percipe verba or is mei, qu*
in oreprofero,id eft, in euidenriarei oftende te percepifïè.
Si caput, verba feófca pr,omeis.Et opus eft vt feluumfecias,
quomam alieni non cognatio;ne,.fed flore:& fi illis fbnet oratio
mea,non audiunt,quia nohintelligunt: temporalibus
enim gaudehtes, non pouerunt sterna. Si caput, alieni fe-.
<fti,qui filij eflè debuerunt. Infurrexerunt non .ad me defèn-
j dendum,ted aduerfum r#$:jfrfortes, quantum ad fuam re-'
1 putationeiOjiyel dé fe.pr*fumc tes,quafierunt(inimam meam,
id eft, vitamvt pprderentjU caput.Simembra,anima meam
ad fubuertendum. Er hpc ideo,quia non propofueruntDeum
ante conjpeftumfuum,npn intellexenint fiiper egenü & pau-
perem,fi caput;,fi membra,nonproppfuerunt Deum antè
confpeiftum fiium.quja fep ulum illud habucrunt ante có-
fpeóluni cprdis,magisMexerftpf tenebras quam lucem.lpCi in-
nirrexerunt, fed qu* cma.}Èc(e.enim Deus adiuuat me. Hoe
mpdp: vel & fi non apparet fpris, tapien intus adiuuat: &
firmkatetuatplerafti. Voluntariefacrificabotibi. Sicaput,i-
pfi qu*fierunt animam meam quafi nolentem , fed ego
1p on te obtuli tibiillud fecrificium. Si membra, meiito
Dominus fufeeptor eftanim* me*: quiaô Domine, vo-
luntariepidpft,gratis fine præmio temporali,facrificabo ti-
hircr^dfigendp carnçm cum viti« & concupifeenriis. Et
^oc n çn t^i^zttnbuztn^èd confitebor nomini tuo,totum ti-
biattribuam quodboni agam: ideo nomini tuo,&no alij,
quonuan bonum efl,quia nihil inüenio bonum per fe.Et vére
pr*ter illud tijji tandem poll fecrificium laudabo te, cum
q$jj| omnia in omnibus. J£t ho c quod bonum fit, mihi ex*
Ped 9 credendum eft : quoniam ex om/ii tribulatione eripuifli
me,me caput rcfiifeitando exterius,membra interius in re,
exteriys in fpe. Etfuper inimicos m eos defp exit oculus meus tan-
dem iniudicio,,cum iudex pofitus ero fiiper eos. Ideo dp-
fpexit,quia certum çft quafi iam fe<ftum tibi. Hie altitudi-
ne cordis ad teperueniens, inde fiiper illos defjpexi ,& vidi
quod omnis carofcenum. Vndealibi: Tranfiut, &ecce
In finem in carminibus intelle&us Dauid. L IV .
Xaudi Deus orationem nteam,&ne dejpexeris de-
precattonemmeam: intendemibi, Sc exaudi me.
Contriftaiusfum in exercitatione mea,&co r.tur
batusfumd voce inimici, & a tribulationepecca-
toris. Quoniam declinauerunt in me iniquitates,
&inira mplefiierantmibi. Cormeumconturbatum ettinme, &
formido mortis cecidit fuper me. Timor & tremor vemrunt fuper
m:,& contekeru ntme tenebra. Et dixi, quis dabitmifn pennasjicu t
columba. ér volaboé r requufeam ? Ecctelongauifugiens & manfi
tnfolitudtne. Expeftabam eum quifaluum me fecit,d pufiilammine-
teftnritus&tempeftate. Frmpita Domme, diuidelinguaseorum,
quoniam vidi iniquitatem & contradtftionem, inciuitate. Dieac
nolle circundabit earn fuper muros eius iniquitas, ér labor in medio
eius & iniujlitia. Et non deficitde plateis eius vfura & dolus. Quo
niamfi inimicus meusmaledixtffetm\hi Ifuftinuifftm vtique. Etft
isquioderatme,fuperme magnalocutus fuijfet, abfcondijfemme
forfitan ab eo. Tuvero homo vnanimis, duxmeus ér notus meus.
Qttijimulmecum dulces capiebas ethos > in domo Dei ambuiauimus
cumconfenfu. Veniatmorsfuper iüos, & defendant in infemum
viuentes. Quoniam nequttiain habitaculis eorum,in medio eorum.
Ego autem ad Deum clamaui , & Dominusfaluabitme. Veftere&
mane ér mtridie narrabo & amunciabo , & exauditt vocern
meam. Redimet in pace animam meam ab his quiappropinquant
mihi, quoniaminttrmultoserantmtcum. Exaudict Deus & burnt
liabit illos, qui ell antefecula. Non enim ell illis commutatio, &
non timuerunt Deum: extenditmanum fuam inretribuendo. Con-
taminaueruntteftamentumeius, diuifi funt abiravultus eius, &
appropinquauitcor ilUus. MoUifi funt fermones eius fuper oleum, &
ipfifuntiacula. lafta fuper Dominum cur am tuam, értpfeteenu-
triet,8cnondabttin sternum fluftuationem iufto. Tu vero Deus deduces
eos hputeum interim. Viri fanguinum & do loft non dimi-
m te Domme.
In finem, id eft, in Chriftum, Finis legisjChriftus. In
Dominus fufeeptor ell anima me<« rcfiifeitando, fi caput: fi me-1 hymms,.id eft, inlaudibus.Siue enim tribulemur,fiue Ice-
bra,fufeepit animam meani vt-non deuocaretur,vel fiifee- temur, ille laudandiis eft, qui in tribulationibuserudit, &
pitChdftuscaufammeamagenda..^er«»/4/rfi»w»A»/»e». I in l*ritiaqonfblatur, Nos cum CJiriftoin c*loperfpem,
Auerte a me, & conuerte in illos: quia timeban t interfici a nobifeum in terra per charitatem.Ergo cum audimus,
Romanis,& amittere locum & gentem propter me, cogitaueruntmeinterficere:
fedinterficianturaRomanis,&a-
mittantlocum&gentem :nonoptatip,.fed prpphetatio.
In verttate tua,id eft,in vero iu dido difrerdcillos,id eft, dilft-
pa& diuide per totum mudum,quiin felfitate fiiä me perdere
volucrunt.Simembra, ipfi mihi mortemparauerunt
temporalem,incurrant*ternam:& hoc non ex crudelita-
te,fedex vero iudicio: vel in bonum, compatiendo didHi.
ODeuSjWirfk qu^ipfiputantefle bona, fcilicet florem prg-
fentis vit*,auerte a corde eorurh: & in virtute tua,id eft,in
veritate pr*ceptoruiji tuorum difperge illos. Verte impios,
& nonerunt: quapquam nqn meru?rint, tu fernen ex boni-
tate tua hoc fac: vel auerte mala inimteis meis. Modo flore t,
kdigniferuantur. Et in veritate tua difperde illos, quosininintelledfus
ipfi Dauid, admoneamur & intelligat ecclefia,
in quo malo nunc fumus, & de quo vt liberemuf,, opta-
mus. Ihtelligere debemus , ad imaginem Dei nos efle fe-
dtos,intelligere debem 11s honorem noftriim.Si h«5c intel-
ligimus,videmusiftamregionemhoheflegaudij,fedmoeirofis.
Dominus nofter Ielas Cnriftus caput noftfum-, qui
non eftdedignatusfbrmam noftramJdeft,formain ferui
fitfeipere, dignatur nobisferuis fuis(&: formam orandi, &
exemplum viuendi dare,vt nobis ifte Pfalmus declarat.
E Xaudi Deus orationem meam fedfcam pro perfeuerantia
meorum, qui iam ifiitiari funt fecraihentis fidei. Et ne
defpexeris deprecationem meant. Potefteriim fieri vtexaudia-
tur q uis, & p oftmqdum defpi ciatur: quod eucniteis, qui