i Sapien, 8
I Pfidm. 17.
I
D
Remigtj Antifüodorenfis Epifc.
7 5 *
mea&cormeumî D eus cordis mei, & pars meaDeus in ateinum.
Quia eccequielongant a t e, peri bunt : perdidifii omnes qui for•
nicantur abste. Alibi autem adherere Deobonum eft, pottere in
Domino Deo . fiem mam. Vt annunctem omnes pradicationes
tuasinportis filia Sion.
pNonfruftra in hbctitulo Dauid effe filium Ieffè, cum
fiiperiorespfelfni jntitufati funt nomine Dauid,fed fine
cpmincmoracione patris, Quod autem hie ponk Ielfe,
qui. fuit pater Dauid. fecundum carnem, in hoc vidctur
notare quofdamexhliis Ifrael rarnaliterfepientes, &rcer-
renisadhærerçtes. I^otaeft enim hiftona,qualiterfilii It1;
rael diuina potentiaper mart rub nun duâi funt,cum ho-
ftes infequences jfubmerfi funt. Notum efteuam qualiter
per multos annas idem popu lu s per defer cum errauerit,'
Movie exiftenteiuce&Aaron, Huit-populo faét® fimç
promiffiones multæ.promiffaeft enimeis terra Chanaan,
lùbieâioinimieonim/oecundiras yxorum, filiorum, ho-'
norfeularis. Ifeqomnia rcceperuat Sc promaguoha-
buerunt,& piurimapars eorum Deo feruiendumdfeprd
terrejdisintellexit : fed D.ominus qui hæcomniaeiscôcef-
f&qoivyt in iftisremanerent,fedv,t per h çc alia fucura ere
4 çrent,^b.ti^ij:gis,bona feinporalia, vc velficaddiicerct
æternis adhærerç: populus autem magis optans terrena,
quamca:leftia:ea qu* yiderentur, quâ ea qu® non viderç-
tpr.xum vidiffec uqqd fibi fubtraherentur,&gentibus da-
rent ur,murmurabat contra Dominum,quoniam gen tes
fieutg non colentes,reciperent bona temporalia, & iir.o-
rp^^Mpro^eraçetitur.illi autem qiiiDeumcolebant, in
^iferia&ialabpm/uerunt.proiftis omnibus lie fecum in
ipentexontendebape AutDeus feicommaiàutaerdc^ed
quoniampericmlofum fuit, conffteri créante omnia,igno-
jdiceb^nt:Sircit,auc curat, aut noncurat. Vt non
^?F>r® P ^ ^ ^ P cP»>qpi^ppwrn eftdeeo.: fertiter
f^auiter^dfponensonmiu. Qum aiifgm curat^uomodopa-
dfucyr quieumnopcolunt.doreant & ornentur: &qui
eu.n\colunxjaborent &dpftruantur? A caliter murmuran-
t\bus exdeieàione rerum ftemporalium, defeceruntlau-
des qp^babendae erant pro acquifitione bonorum coele-
ftjura* Sedquia qondefujtrunt in pppuloilio, qui intelle-
»diç^promifl^yidel. inpromittentibus>hæcxj-
mnia eireqnaijyipbra& verabonafutura, quoru vox eft
in hoc pfilmo exhottantium talityrmurmurantes,quatç-
, nus ceffent à murmuratione, & magis velint expedtare
4 quæ r^pn vjdentur,quam hisadhærerequævidencur.Nam
‘ qui hisaHhærent, perituri iunt ad vîçimum : & qui non
adhærent,funt coronandi.& eft pfàlmus Afeph, ideft,
pperauo-a^fibuenda cuidam co9greganti.jfaâ:a Jdeô,
qpia defececunc. laudes Dauid.’ Dauid, diço, non fpirï-
tq^iSjfed mrnalis.iquoft nQtatur per filij ielfe. A fpiri-
îd^ll ehim Dauid nunquam defeceruut laudes i dicit autem
ficAfapft: .
Ç \ V a m bonus lfiaelDeus his qui reftofunt corde? Quafi di-
,'-'^.cat: Quamincomparabiliter eft bonus Deus>ideft,
videntiumDeumhis quireéto funt corde, ideft, illis qui
iuam volunjtatem dirigunt iècundum voluntatem Dei, li
eet diftortis copde.paruus & peruerfus videatur. Quod a»
Übidiütw: Çumfaniïofanclusertst&.cumperuerfiperuerterisi
nonquod Deusfît peruerrus.fed quia perueribvidetur
elle peruerius: quia lippienti oculo claritas ftlis non rciplendet,
ièd.obicurayidetufiquiaclaritatem rebteintue*-
^ n0y P°reft..Alfii autem pene moi* funt pedes. Aflumit hic
Aiàpn, vocem ijlorum,à quibus defecerunt laudes. Quafi
djeat : Qjum bonusiftaelOeus: ego autem hoc non att&»
qijquiapedes raei,id eft,af^âiones meæ pene moti-funt,
ad lapium fabuudis,peneetffafefuntgrejfu6meiadçirand\itn\,
ÇPS iniitâdo qui nonVià redta i n cede bant. Penedicit,
qui tandem teiipuit,vt ift pofteriorib-pfalmidenotari po-
ail?en:? UKmiurtt pedes,fubiungitur : Quia <£-
è ^ , :î^®-’i^dignatqsiumyelinuidencia;mhablui,y«jp«r/».v
quos cpiideratiojnçm meamextendens,.yel îuperillosefle
VQfas-Etçprhoclvidensviddpacetppeccatoyum.Dcamvç-
re non çolentium. Ecquam pacemî Paeero terrçnam,pa-
çem.m,Utabilem,pacem non ex gratia,fed ex iudidOiHanc
I pacem dum defiderarem, Sc pro ilia Dbolerhire Vellem
pene moti fun^edesmei.&ideoetiam mbti iurft, quiantf
eft rejpetttts morti eorutn,ideftjmofcs quam ipfiproiheruerurj
non reipicit cos. & non eft firtHamentu inptagaeorum,quo-
niam ii aliquando plagas patiuntur & corrrgu ntu £torum
plaga* non iitnt firm a , fed tranfi toria, quia in labor e bomfi-
num non font, id eft, non tantum laboran t neq j aftbgunrut
in corredlione,quantum illi labotant qui kbiniriesTunti
ratione videl. vtentes: Sc non idoIa,fed verum Decrm ado-
rantes.yel alitor,pacem pbdeatbrum vidtnS. Et^uarbha5-
bent pacem? Ad eorum videh iudicium^ qtjbniain hoh eft
refpe&us morti cbrumdd'eftimots quam lpfij?ttfbetiie-
runt,non reipicit eo'siideftjMhauertitft ab illi^ftd fern- i
per eos expeaando firmarnetum ini'pb'ga eO-
1 um,quo niam plagxqufe tisftrUantur> hbh fiinttrahfitb-
ria;, fed firmar & nunquam mutahdse. Ec quare hpci’Quia '
hie in hac vita*fi6 flint irt labbtelhominum | ittbifym videl. ■
quifecundum hominemvinimriC^iMeb da'mnabuntUr
tandem cum femisv quia hiejibn fehrih Idbbre cftfiliis:^'
cum i Hi s noflagedab'uritUrt q'uiafiageUdt DeUs omnefiliuni quern
recipit.ideo tenuit eosfuperbia.Quaii d icat:quiaDoihinus pa-
ce m eis concedit,& cu m fifiisno ebrrigit, ideo tenuit eos
fuperbia,rdeft,in fui poceftate redegk, nc ibbrie viuer^t,1
in feipfis bperfitfiint infquitatei’id eft, ne iufte viuerent
quantum ad proximum jimpietatebpferti luht, ne pie viuerent
quantum ad Deum ,quibus fruftra'prjeceptiim il-
lud P&u\i:Sobrit & itifie^pk-viuamusinhdcfeculo^Q^odii^l
non attenderun t,& ideoidnuit eos fopetbifdpertijutitini-
quitate•&impietatejua: Qu« iniquitas non veriit^^ex ndeefi
fitate;quoddicit:prodi/r quafexddipeiniquitas eorum.QuaG.
dicat:Inexcub bills eft iniquitas eoruroiquiafnonprbceffit
ex macie,led quafiexadipe. Ex made prbefeditiniquitas,
quandoaliquispauper non habens heCcflfaria,perpetrat
iniq uitatem, auferendo videlicet proximo bona fiia i cum
tanae eflectoleranda potiusolnnisjneceflitas,qua minima
perpetranda iniquitas. Quafi ex adipe prodit iniquitas,
quandoa diuitibus quibus fluunt rerum*dfuiti®,;res ta-
piunturalienaiex adipe etiam prbeedit iniq'ukas,quando
dedignaturcorredionem-Tuam audirej vel iniquitas ex a-
dipe procedit,quando quifq5 quialiOs-Corrigere deberet,
timens ne ei temporalia fiibtraharitur, diuitibus etiam in
malefadis ad ulatur. Prodiitquafi ex adipe iniquitas eoru.
& tranfierunt, ideft, exCefierfit metas humani generis, quia
fe fragiles non recognouefunr,venientes in affeftum cordis,
id eft, in omnem aftedtim carnalis deleda tionis tende-
bant. Etquomodohoc? CogitauerUnt&loquutifuntnequi-
tiam,id eftqarius nequitias apud fe deliberaueitmt,& poft
locuci funt,ficvenietes de peccato in peccatum. quia cul-
pmigeminat,qui excogitatam nequitiam diuulgat. & du-^
plexpeccatumeftiraalum excogitate, & hoc quali in bo-
num propagare. iniquitutem in excetfo locutifunt. Quafi d;
Locutiiur\t-nequitiam,& hoc non qualicunq; modo, fed
in cxcelfo.id eft, in publico glodati funt de neqtiitia fua.&
in cathedrajpeftilentiie pfidentCs, aliis nequiua: dederut
autoritates.Vnde Paulus: Auferatur clamor de medio vejhum.
Etfic pofuernnt inccdum osfuumjd eft, contra Dcum male
locuti fenti in ilium videlicet j quern nulla lingilafufficit
laudare. Non timuerunt blafp hernias iadarej & lingua tO-
rumtranfiuit in terra,ideft, humanam poflibilitate, & metas
humani generis,licet in terra cflec pofi ta, id eft, in fra-
gili vafe& citamutabili. Nota qualiter linguaeorum trafi
iuit. Non cogitantenim fe fubiropoflemori, cum talia lo-
quuntunfed quafi Temper vibturi, grandiaminantur. Hf
tales quam fragili vafecooperdfunt, nefeiunt quodferi-
ptum eft: Exietjpiritus&reuerteturin terram fuatn. Vel fie: ^ ^
lingua eorum tranfiuit omnes in terra, id eft, in ftabilitate po- 1 1
fitos,contemnendo eosinaffeblione cordis fui, dum fibi
bona temporalia attribuerentur , Sc aliis atiferrentur: ideo
conuertetur populus meus hie. Quafi dicat: Quoniam illi ck
tempore fiorent,vtpoftmodum zternaliterpereant.fdeo
conuertetur populus meus hic,id cft,poptdus mcas natio-
nis, cuius ego parsfum.’hic,ideftj mihi fimilis; & in illo
conuerfo dies pkm inuenientur, quia in eorum cofideratio-
ne erunt tantum dies asternitatis,qui plenirfiint affluen tia
bonorum: inuenientur dies pleni, id eft, vita plenitudinis
ternpqrum
Û
h i Pfalmos Enirrationes. 7 f&
iempbrütri,iii quibus terajîoribus prèdicâbànt Apbftbli 1 ritùalemdeleiftatibnémr#4j^/8^red^ii$/«»i,vtïeirt
temporalia elfe contemnendai& acterna ekpebtandajvel me niagnidcaretn,& n e fcm M eft, fi quandoqj p ccaui} i-
oliriT : VnCui') IlHt ill rn.limi nr I,„ml 1 »v U . . Uli ___.aliter : Pofuèi ünt in càluiA os fuàm,& lingua eorum tranjiuit in i. . * l ; 1 I .n
terra. Idepcbnueriecutpopulüsmeus hici Quafi dicat:
QU irfurr^hiEcdelcriptio praubrùm? vt conuectatur po-
pulusmetis llicàprauo intelleftu fub ad metim intelle*
Cium habendum,vtconterrinatur videl. tertêiia félicitas.
t t opus eft vt conuertantur, quia dixefunt, ab eo auerfi:
Quomodofcit Deus omnia,cum mali gauden t terrena felici-
tate,&b oni laborant in affliblione? Etfieftjcientid in èxeelfo,
pofl'umus dicere quia non curat gubernare hsec infimaj &
ecce quare,quia ipjipeccatores,Deo videlicet no feriiientes,
fiint qbundantes in feculo: quia obtinuerunt, id eft,contra nos
tdnuerunt diuitias. & dixi: Ergo fine càufit ifiificaui cor
meum, confitendo peccata, & laui inter innocentes manus
measiid eft,fiuftra pie & innocenter vixi,adiUngendoalios
innocences? dr fhiftra ƒ&flagellât us tota die id eft,allidue &
cafiigatiomeafiait in matutinis, id oft, non differebatur, fed
comparab ilis fablus lum illi cuius potna elfet in fori bus,vt
interficeretur quam cito de domo egrederetur: & hoc to-
tum fiuftra, quia illi qui tibi non feruiunt,eorum differtur
poena j vel nulla eft. Ipfiornantur diuitiis: qüi tibi feruiunt,
premuntUr mileriis Sc anguftiis. Hæc omnia poftquam
confideraüiiconuerfus ad meipfiim dicebamiSinarrabo fic,
me videlicet finè caufà iuftificatum, fruftra pie & innocenter
vixifle,fruftracaftigatum & flagellatum,quia careo
bonis tempomlibus,quibus abundant bonorum perfe-
cutores. Ecce nationem,id eft, autoritatem filiorum tuorum,
Abraam viael.&Ifaac reprobaut,id eft,contempfi,quia nul-
lusillorum mecum confentitin hoc, vt cohtempcisxter-
nis,poffideancur sterna :necflagellandum effe pro tern*
poralibus.fcd pro æternis;&fic omnibus viCis,exiftimabam
vtile mihi, fubaudis fore, vtcognofcere illud,qualiter Deus
humana difponat, & fe colenubus temporalia fubtrahat,
& non fe colentibus habere permittit;&/»or fubaudis co-
gnofeere& inquirere. eft labor ante mo,id eft, màior me. vt
iiiud: qui pofi me venit,ante mefactus eft. Labor eft dico,ante
me,donee intrem videlicet cofideratione inJatiâttàriutA Dei,
in occulcamdifpofitionem Domini;&inteüigam innouifii-
mis eorum,id eft,confiderem nouiffima eofüm,qui hic ter*
renis inhianr,& in fpe coeleftium non labotant. Poteft 6c
licdiftingui: Exiftimabam vt cognofeeterti hoc, qualiter
videlicet mali in hac vitaflorere permitciiniut: fed labor
eft ante me, donecintrem infen&uarium Defi Scintelligt
in nouiftimis eorum, quandoipfi puniendifinit. V eruntd-
menpropterdolospofutfiteis. Quafi d'cat-.Licët dixerim eos
puniendôs in nouilfimis eorum, tu tamen in præfenti iatti
damnafti eos,quia propter dolds^ quibus Videlicet coiiui*
«Stores fups decipere fblent»vel propter dolos in fignis ^ 6c
hon in fignifteàüs: in promittentibus,5 d non in promiffis,
permanferunt, pofuilti eis, fubaüdis dolum. Et hoc quo-
modo? Dèieciftieos dumaiïèudrentur, quia in hoc ipfo quo fe
putabant eleuari, mifera déivdione depreffi funt. Qùo-
inodo fa6lifuntiiidefblationé.?Sùbitô defeceruntiperie-
runt prôpter iniqüitateril fùàrrt. Afaphqui in hocpfelmo
loquitur,præuideris fututam defolationem illorum, quorum
hic in|tërrenis funt fblatià, quafi codolendo eis fic darn
at: QUpmodd, id eft,quam mifeçe & irrecUperàbiliterija-
Itifunt mdefolàtioAenii nam fubito d fecerutit, qui diuiham
vitam fibi ipfîs promifeamt; Sc fie perieruni prôpter ini juignoranter
hoc Fed poft cotnumtationem carnalis deleiEta.
uonis. Et iterüm vt iumentumfactusfum apud ro,irian fiicfciiifi
videl. animal &aptUm ad pdrtandum onus tuunilciie: &
fic erd femper tecum,&hocnoi\ex merito nieoi fed- tu U-
tutifti manttm dexter am tnedm, id eft,meam potentialii iiiui-
fti ad hoc, vt elfet in dextera acquirens potiora, cbsleftiâ
Videl.dc non terrena: quia pef dexteram cofleftia,& per fi-
niftrâm terrena intelliguntur. VndeilludinGanticis : Laud
eiusfub cdpite rheo, & aekterd e'tus ample xabitur me. Habe n t
quidam libri, manum dexter®,fententia tamen eadem: &
in voluntate tua, id eftj in beneplacito tuo, noh in merito
meotdeduxifteme devirtuteinvirturem,&iumgloHafufice-
pi/?imo,quigloriamurinfperefiurte<ftionis,quæin tepraC-
celfit capite. Aliter: imaginem ipforumad nihilum tediges. Et
merito > qüia eorum exemplo inflammatuni eft cor
meum,defideri6 videlicet terrenorum:& rehe'S iheiji.
Ipiritüalis deledatio mea mutataefti & fà&aeft catnaliS':
ôe ego ad nilfilum reda&us fum, permâriens videlicet ill
Vetuftàte,& nefeiui ea quæfcienda erant;fed vt iutftén-
tum fiuftus fum apud ce, irrationabiliter Videlicet viiiefis;
& quæ ad Vfum corpOris pertinebant tantum quæren s:&
licet fic ad uerfus, tamen ego teciim femper foi, in hoc Vf-
dëlice t,quod non confenn his qui dixeru h t bona temporalia
à tenonefléqüderéndaifedabalioj& ideôlôcuriivé-
n ii quddam modo promérui. Ëctü teiiliifti mahiim^é-
Xteræ nie®, vt non artïplius quirerem eà qii® àd finiftrani
pertinent,fedquç pér dexteram inteiligünrtir.Poteft &ad-
huC alitër légi: S ubito defeceru n t,perieriin t ^ppcer îniqui-
tatem luam, velue fbmnium fiirgentiùm; fed tü Dômine
imaginem ipforuni, imag nem videlicet tèrrëhi bominiis,
qua m ipfî imitati fiin c àd nihilum, tu reæ dificafti ponendo
eos inpiuitate tua,id eft,intra focietatem tuorum fideliü.
Et vnde hoc Icio? Quia in meipïb hoeexpertus fum,qüo-
niam imaginem terreni hominis in the deftrüxifti,&tuam
reædihcaftij quod ^icit,quiainïlarrtmâtum feftcôr meum
defiderio terrenorürri, 8c renés rrieicommutât! iri icarha-
lia defideria, ôc ad nihilum reda<ftuSiid eft, àd ëa quæ nihil
funtjtendèbâm: 8c h<Jc ideo, tiuià hefeiüi eaquæ Iciendâ
erant;fed vt iumenttihi fadus firni apud te,irrationabiliter
Videlicet viüens^fed tanlen ego femper tëcum fui,non crë-
densâlium datorem terrenorum nifi te: & ideo ténuifti
mamim dexterammëanl,Vt iamnon'ampliûs fe éxtehdat
ad térréna; Ôc in volùntàte t ua deduxifti nie, & aim gloria
fufcëpifti me;& ccce gloria,quid quidmihièft incoelofideil,
qüàntdm eftillüdqùodmihi a te pàràtür in coelo? Qu'ta
illad née ôculus viatt,Mc durit audiàii, tec în corbofhtnü afeen-
dih Et q ùand oquidem tanta eft glOrià, ego mïfer quid vô-
lùidte fupirtèrràm? ideft,qüam nihil filitin comparatio-
nem futur® gloriæ, quod à té qüæfuu ih terra ? & Vndèhà-
Biii hdcqüæreré ? Èx defeiftù carriis Vidêlicct>& cordis;
qübd dicit, déficit cèïïo idtd ram In me vidélïceti quarh üî
Âdàm; & cor fàeurfi defetit, id eft, ratio mea obïüfeàtà eft,
vtrton quærerem quæ quærenda erant: fed àniodô bests
erit car dis aggratul.itio; (ÿ-Dmerit 'pârsmca,8chôcin àter~
Awn. Alij autem afTumant fibi partem milndiim,&idè6
eordm pàtseft trarifîtPrià. Et opus eft ô Dëüs vt tü fis
hiihi parSjnàtri qui nbnfeligünt partem, ipfi peribunt.
Quod dicit : Pars mea beds in àterituih. Et ëccê quàre té
tatem ƒ«<«»,non propter exarpinadtisDei inidftitiam. E c : ijleutd.parteai ofra^ttiiquid^tfbngafit f e i ra.mundum
quomodo peiiburit? frelutfomnium furgetium, id left, com- j Videlicet, Sc non te,fibi partem affumendo, peribunt. Nam
parabiles erunt fomriialitibus fe habere diuitiaS; qui tame tu peididiftt omnem qui Forriicatur abs te fubaudis irece-
hihil habet^duqi ieuigilent;itaifti felices fibi videntur dG j dehdo.Foriiicatiir illfe; qui beuid feolitpropteralitidqui
manet ifta nox. fed dum à fbmuis iidius carrialiS vit® exci- :r ipfum ,veldt qdi eUni colurtt terreno
tati Fdetiqt^rèçpgntifcentr fe elfe pàuperés, Sc fe quafiqri
fomnis polfedifle temporales diuitias attendent; qüod di-
. ci t: Velut lorn nium fiirgentium. Et tu Dominé induitàtetud
imaginem,id eft. in cdthparatione tuorum fideliiith adnihi-
luni rédigés,id eft, ex totd deftriies; Sc magis ipforum qui in
iiia ciuitatë tuam imaginem deftruxerunt, non ràtiotiabi-
liter viiiehdo ,8c iniagiiiém térrëiii Ho^iirift imitarido; 8c
idéô imagine m ipforum ad nihilum rédigés, tneàm au tern
texdiücabis,qfidiHflammdiuniefihié toi meum,defiderio
lui fii^udis; rè«« met, càrnalès vidél.cômmutâtifuniiTi Ijiii
Bibiioth.Vet.Path fom.p. fars L
prôpter fe iplum, velüt illi qüi edni colürtt pro
cominodo. Neque enimvxorquælibetcaftcamatmari-
tüiiifdum,quæ plus amateum pro diuitiis, qua'm pro fe
ipfdi.Mibidutem adhdrereDeo bonum eft. Quafi dicat : tllo's
qui fdrnicantur pérdidifti,égo àütérh nô forHicafior; quià
mihiadhærereDebbbndnieft,ideft,deleâabilèmini vi-
detür,mundu m cdntemriere&Deo âdbærére. Et qubrnd-
: db ad h ærere? Spe,licet nbn in te. Speenimfalui fafti fiimus.
Quafi dicati VotopotiereinDùmmo Ûèb jpem meant, id eft, fie
Volo adnærere,V?iti ilio taram fpertl mëam pôhâtii.ih qua
fpë & in qdo amore nblb lolus elfe,vëlut illi qüi (hUnduhi
sa àmaftt;
' Cor.x,