Ptfchtßj Rilherli
mentes foeminéas,& non VC pertcrreat quas docct. In fade
Th», i.]
c
liquidem Angcli coelcftis naturs monftratur claritas,
& in veile figuratur communis gratis virtüs. Qüapro-
pter audiant tumidi do6kores& elati, qui magis fettiper,'
cupiunc videri in eloquio 8c in veftibus atque in orrini
apparatu glorias, quam prodeffe 8c docere fimplicitet.Ec-
ce Angelus in natura prasdarus, fic temperat fpcciem in
colloquendo, potiüs vt mulceat quam deterreataudiences.
Temperatur veftium claritas, vèpladdius videatmv
quamuisinvultu prætulerit fulgorem acterroreeius que
nunciabat viuere, 8c ipeciemlui auäoris. Et notandum
quod ait : Scio ertim quod lefunt quaritis. Non eiùrn ait
quod corpus eiü’s qüsrereht quodpofitum cftin mp-
numento, led lefum quaritis. Quianelcit Angelus folue-
relelumnfejue tripartiri eum in tribus,vt nt CQrpus in
lepülchiroquopolitum ell, & anima in inferno quo de-
Icendit, Verbum quo q-, in ccelo eu Patre,quo lemper ma-
net. Nonitaquelic inrelligit Angelus vt mileri hsretici,
■ qui quam fiepe diuidere labprant Chriftum. Sed quid ait?
Venite, inquit, & v id e te locum vbi pofitus e rat Dominus. Non
corpus tanram quodmorumm ell,lèd vbi ppfitus eil Dominus,
qui nelcit mori, qui ÄJominus dominantium eil»
& im mortaliter viuit. V ndeetiam&in Symbolo credere
confitemur, & in Dominum lefum Chrißum. Q u i inter e s tera
quxegitetiam mortuus & fepultus cft. Et ideo quàm
bene Angelus quitelidebat ac fi dodoregregius in lèdè
s te rn s loliditatis, nouait: Vehjte &videtevbi pofitum
erat corpus, lèd intégré,quia indillolubilis vnus ell Chri -
ftus, venite & videtc, vbi pofitus e rat Dominus. Qmpropter
audiant, qui eum relcindere volunt,& duas in Chrifto in1
troducere perlbnas, vnam lecundum carnem adoptio-
nis,alteram, lecundum naturara proprietatis Dei,itavt
vnus in eo dicatur nuncupatiuus Dei filius , alter vero
proprius. Veruntamen Angelus docet & oftendit,quod
idem in vtroque, 8c vnus fit Dominus, vnus in lèpûltura
corporis, vnus in Verbo, vnus 8c in anitna^vnus itaque
in vtraque natura, indillolubilis, & indiflociabilis, ma-
nens in vna perlbnaDeus & Dominus. Née Verbo di-
uilîis à carne, neccacne a Verbo, neque anima à,Verbo
& catne. Sed in his omnibus vnus Deus & homo, vnus
mediator D ei & hominum Dominus Iefiis CKriftus. Sic-
que re â e liipra iam dixi, hire prsdicatur Chri ftus pfo-
prius Dei filius,in vnitate p erlons cïurifixus ac paftiis,
mortuus 8c lèpultûs,cum Iblà caro fit pailà. Et ideo egre-
gie ait Angelus : Venite & v td ete ,vb i pofitus e rat Dominus.
Ecce Angelus Dominum ptsdicat,cuius loquitur palfio-
nem, fatetur mortem, led protinusrefurre&ionem con-
, fitetur. E t fi Angelus,poll tot conrametias,poft tara dira
incarne fupplicia,poftlepulchru Iefiim recognolcitDo-
minum fuum, 8c confitetur, qyid eft quod hsretici gar-
ri une, eum lolumitiodo per adoptionem elleDeifilium?
Ecce Angelus fiianl loquitur feruitutem, cui deuotus ex-
thibet famulatum,feiiritqUe iam totam iniuriam paflionis,
tra f fiftèin relure&ionis gloriam. Nec minoratum Dominum
in carne iiüiicat, nec in palfione exiftimat con-
fupiptam dominationem, neque défeciiïè virtûtem do-
mmantis, quem Dominum appéllat, eique feruitutem
exhibet. Nec ècubefdt Dominum vocare,quern cruci-
fixum dicit, & oftendit deuotus locum vb i pofitus eYat Do-
m in u it qui loco non capitur, bee corttinetur in loco.
Oftendit igitur locum in quo iàçuèrat, ne alter & hon i- Êfe idem refurrexifle crederetur ex mortuis, ac iubet mu-
eribus.
C ito èïïntes,inquit,dicitc Difcipulis eius, quia frirrexit,
&ccct pucedit vos in Galilaam ,ibi èum videbitk, ecce pfadixi
vobis. ] Nec itaque vacat à myfterio qttod muliereS Hunt
Euangelifts, vt pet mulierem prihium fide^anriuncictur
relurredionis in mundo , per qiiam primum petfidia in-
trauit in muiidum. O rdo nam que erat iüftitis, vt hömi-
nibus permulieremrelurréâlonisadvitam daretiir indicium
, pêf qiiam primUm tehtationis ac ruins homini
delatum eft cbnlilium. Nec igitur ad hsc dus prsordi-
nantur fine tationis caufa foerrtinæ, vno filb ttömine Vt eu-
angelizarent refllrredtiohem Chrifti, Dilcipulis» Sed ideo
m Sacramento fic prsparatut ad lepukhrüm» yt formam
duarum ÊedefiatUm teneant,per quas longe lare*-
queprsdicatur Euangelium. Dus liquidem mitturituif
foemins vhö lub nomine, Vt vna declaretufEcclefiaqus
de IudsiSacGcntibüs quotidie aggregatur. Et ideo cito
ire iubehtur,qüla in ömeio pfædieatiqnis nihil tarde, ni-
hilque tepide fieri ópbrtetj led Ömfiiain veioçitate.perfe-
6t x ihtentiöriis quantoeiüs cbnlurnmari, nécablque magno
fidei Sacrambnto Dilcipuli in Galilsam ire iubentur,
cum ptiüseumdiuerfisirilociàvifiirieraht. SedquiaGa-
lilsa traülmigratio interpfètatüf, oportet qui Dominum
videre dèfiderat, tranlmigret primum de vidis ad virtu-
tes, de corruprione ad incothiptionem, de motte ad im-
mortalitatem, quanten us in tranlmigratione iam faâa, id
eftin Galilsam,Dominüm videre queat, It exierunt cito de
monumento cum tithórè,&gdüdio magno,currentes nunciare dif-
cipiilü eins. Quodaucemdicit* exeüntès de monumento,
ihfinüat, quiaomniaexploranmt lepulturs myfteria, de
quibuscsteri Euangelifts plura narrare pröbantur. Slcq;
duplex àfteâus mentis eas mouebat , vt' cito irent de cur-
retentjtimör Icil.atquegäudium. Timor liquidem ëas in-
ualerat ex maghitudine miraculorum , gaudtüiii vero ex
defidenorelurgeqtisDéi. Quibus intus ppftèlls prs ni-
mio amore cócito gradu currunt ad Äpoftöl'os, Vt per eoS
fidei lèminaria Ipargerenturin populo. Étèccelefus occunit
tUisdicens, Attete. lila autem accefferunt & tenueruntpedes eins,
& adorauerunt eum. Necmirerisi qusfiequsrebanti qus
per totam noäem eundem locum frequentauerantj qus
ira iam feftine currebant»fi mërentur obuiam habere Dominum
relurgentem,vt certius iäm eum yiuere euangeli-
zaren t,quem prius mortuum qusrebaut. Erat enim in il-
lis duabus mulieribus,iam figura, vt dixi, torius Ecdefis,
quia e rat genus in Ipécié.' Ac pér hoc & iple feftinus Iefus
occurrit Iponfie fiis,quafi lponlus^C lalutät prior ex dilç-
(ftionis afre6lu,dicens: À uete. Non poteftateterret eas,led
prsuenit in chantate, ncc auiftoritate maieftans fax perturbât,(
ed ex lege làlutat (ponfi, toculq; vadit in lalutatio -
nem. Sicenim lalutaueracangejus Mariam, Vt folueretut
inilla malediótio Eus:iälutatautem & Chriftus vtbené-
di&io Ecclefis donetuf, & fpph(alitatis iura firmentun
Hoc igitur primam munus (alutatiönis poftquam refiif-
rexit, Ecclefiisattulit, quofoluaturilla maledi&fo prims
mulieris. Dixerat namqj Dilcipulis iple, neminem laluta-
ueritis in via. Et quid eil quod relurgens tam feftinus illis
occurrit in via&ldutatîNbhéhimeiflpeÊlat primum a
gnolci,nec requiritàltqüidàb eis,diec petmitrit 1c interto-
garijfed to tus ex feruore pij amoris,acfi gaudens,vadit vt
dixi,infalutarioném,fiiumquè loluit iple mandatum.
Quoniam etfi funt qui delpondeant Ecclefiarû vnam Vir-
ginem caftam Deo Iponlàm, ijplè folus éftlponlùs,qui lua
làlutat ione luum loluit licite mandatuiri. Quia totum
vincit& exuperat vis amoris, dumeam fuum elle fedt
cor pus, qua làlutat in le,cuius ipfe probatur fcfle caput. At
ipfie acceflèrunt & tenu eruntpedes eius,iux£à quod lpon-
làcanitin Cantids.: Quafiui quemdiligdtanimamea,quafiul
& non inuenieumtnec dimittam illu m. Nolunt ergo dithit-
teréquem tenétmanibus,quem adôrâht 8c credunt. Que
nifi CredidilTentjnon tenereiit. Sed quiérèndiinl quo-
modo hic luxta Matthæurft Maria Magdalene vèlpere
SabbathijCiim fibi locià pedibus lelu aduoiuta iacet,tenet
& adorat, quahdo fecundum Ioannem mane Sabbat hi audit
àDomihOjVolens rutfiis pedes eiustenere: Noli mi
tangere,needum enim afcendi ad putrem tneum. Si ergo brius
eum, vt Matthsus teftatur,vidi t rëfurgentem, cum àltcrà
Maria,& pedibus eftäduolüta, quos fimul tenuilfe dicun-
tur, quid eftqübdpoftea reuer(â(qütà dominee mane re
ad thodicum, nec fubfifteré poterat) quafi indignahsfic
earn abiicic? Nam ad momiméntum venièns, quia vidit
! lapidem fublaium àb ofiio monumentiy quo fepulchrum clâil^
debatur»currit ad Simonem, & ad ilium dium Difcipulä
quint amàbat ïefus pltirihium,^c dicit tis:tùkrunt Dominum
tneum de mpnumentó, &.néfcïpvbi pofuerunt turn * feu estérâ
qua: lèquuntur. Vbi cum perueniflent illi duo & inttoifi
lent; Maria ft ah at ad mùhumeHtumfofisplorans. Et cUmfe in-
cliriajfet,vidit duos Angelos in Albisfedeiltei ill lbco monumen-
ti, vnttm ad taput,&Vnum ad pedes,àccktèiA. Quae toiler fa re-
U
loa.% o
trorfum,
In ■Matth.Euang.Leb.xii. Æ i
Ä 1 idc riùiftr u u * « ^ ¥ ^ ^ 5 5 ^ ^ ^ 0 ^ 0 5 5 5 5 »
qmitcifur Magftir, CUilefus ait: noli me tangere, nondum
inim afcendi ad Pattern meum. Quodfi primum eiim cie-
didk, ac pedes eius tenuit,& adorauit.quid'tft quod tam
indigfn iudicatur»i Domino, ne ettm rurfus tangat?
Qhbd fi ftupoream arripuerat, 8c terror vifionis * miror
qupmodo,tam cito fidesdefecerit, flccognitio prioris
vifiomsdtsvtmiraculis territa, quafi caligine obcscata,
neftiat pritis quidgelTerit. Vnde datur intelligi in hac
difficultarererum.quianifi diligens animus, &'fepulchti
pofitionem cognolcat, Vtdixiraus, & temporis anguftias
compenlet, nec non & contiiiuam frequentiam mulie-
rum & Artgelomm appiritiones iuxta btum loci* quod
magniis calumniarttiumpatet lofcuS,& mukis inUoluimur
inexcricabilium qusftibnum nodis. Quapropcer dicam
4 uod prqbabihus. mihi videtur. Ecce prima Sabbathi mal
diluculo, ficutomnes corilchtiunt,venfuni eftadmo-
numehtum, & fa£tus eft ille, quern Matthsus narrat,tcr-
rle motus,& reuplutus eft lapis,atque exterriti funt cufto-
des, ita vt in parte ali qua iaceretquafi mortui. Vfenit pror-
lusprinium Mdria,ficutIoannes dicit. Mariaytique Ma-
.gdalens fine dubio, csteris mulieribus, qus Dominum
lequebintur, in diledlione Chrifti- feruentior. Vnde nec
immerito loannes lolam hanc commemorat, racitis his
qu^: cuin ea fuerant. Venit ergo ilia, & vt vidit lapidem
fublatu a monumehto,vel eum forte Angelo reuoluente,
& antequam aliquid diligentiusinlpicerct, non dubitauit
ablatum elle inde corpus Iefu,cucurrit&nunciauit Petro
atque Ioanni. Atilli curr6ntcs,explcueruntqusidem Io-
annes narrat. Maria autem intefirh, donee omnia exple-
rent illi d uo catforesfiabat ad monumentumforisplorans, aut
forte idornmamregrefla. Stabat autem ante illuhi ^ e i
lepulchri locum,led tamen ante illud atrium quo iam in-
- grells fueraht ipla & illa alia Maria, feu & reliqux quas ta-
centprster has duas,deqiiibus loquuntur,ob magni my-
fterij Sacramentum. Q u s tunc videruht Angelum leden-
tema dextris luper lapidem deuolutum, de quo narrat
Matthsus &Marcus,qui ditit eis qu? ledlaliint. Inter hfc
verba, quantum Vidctur, Maria dum fleret inclinauitfe &
projpexit in monumentum, & vidit illos duos Angelos, de qui-
bus dicit ioannes.lcdentcs primum.Deinde vtalloquun-
tur ei Luca telle,quia viderit cos ftantes,furrexilfe crcdim-
; tuf, & dixilTe lecundum ea qus Lacas narrat. Inter quas
forte Angelorum vifioiies &miraculorum figha ilia ner-
territa, etiam Angelos quo^ videbat ftupore pe>culla, i-
gnorabat, hue il lucque faciem circumferes .nihil aliud nifi
Dominum videre Defiderabat. Gonuerlaque retro vidit
:lefumftantem,&nefctebat quia lefusejfet. Non quod Domi-
nns iuxta Manichsum & alios hsreticos, fo rmam muta-
uei'itj vt pro v.oluntate lua,diuerfiis ac varius videretur,led
quia Maria obftupefa&a miraculis, locus illequiahortus
erat hortulanum eum putauit. Cui Dominus pene eifde
verbis, quibus&Angtiusloquitur. Interquspluraerro-
ris verba qus dixerat, vocat illatrr benignifiimus Iefus ex
nomine,ae dicit,Miirid,vt quern facie non agnolcebat,vO'
ceintelligerct. IllamcEroreperfula Raboni, id eft, magi-
ftrum vocat eum. Q u s cum yellctadhuceum mente tut-
bata contingere,dicit ei: Noli me tangere, 8c cstera qus fe-
quuntur. Tunc ilia egrella deillo atriolo monumcnti,leu
ab eo loco vbi erat Ipatium horti,eum qua & alis,quas lecundum
Marcum inualerattremor&pauor cum irent, &
nemini quicquam loquerentur, ecce in via, vt Matthsus
u\t,occurrit eis lefts,&c dicit illis, Auete. Ilia autem iam melius
edotfts vel recreats in fide, accefferunt & tenuerunt pedes,&
adorauerunt eumj quern non adorallent nifi cognouifienr.
Neque Iefuspermitteretfe tangi abeis, nifi credidiflent,
quod paulo ante Maria non fecerat, quem hortulanum
putabat. Sic enim fratresexpofitioneloci y8c frequentia
mulierum & Angelorum apparirionibus comprehcndere
poflumus , ne invllo Euangeliftas abinuicemdifientire.
Vnde intelligimiis bis eas allocutioneiti habuilfc cum
Atigelis. Vnam Icilieet cum eo qui lupra lapidem ledc-
bat,& aliam cum his qui in monutnento crant. Sic 8c
cum Domino prius illic, quando Maria hortulanum
eum putauit, &. nunc icerum cum eis occurririn
firmatet &recrearet<ajtimOre & •tnémové * 8c abhis|ottt"
nib us qus in rriente eis dubietaris accidetant. Quibus
ait primum, ffolitelimemdeinde, ttenUnciüie fiatrib'us mets,
to cant in Ga!ilaam,ibi me videbunr. Ecce quantum profi-
ciunt ex vifiöne Dei, qus mox mittunturad Apoftolos,
& fiunt Euangelifts. Vndefequirur: VmtergoMàriàMà-
gdalene artnürtciam Difcipulis,quta todi Dominum . fir hac dixit
mihi. Non quod folaillahaw: nunciâucrit,lèd fit difti.ndlio
ab ea vifione quam fola yidit &nuhciauit, atq; ab ca quam
cum reliquis vidit,quasLucas commémorât, quod nun-
ciauerint hscomniaillis vndecim &c^teris ômnibiis.
E r ecce quidam de cuftodibusvenerynt inciuïtatem,'& nu fr-
cikuerutit Vrincipibusfacerdotumom ma quaf.iâàfiterant, &c.]
qusfcquurttur vfque ad Diuulgatum elt verlhm iftudapui
ludao; vfquein hodiernum diem. Hsc idçircb diéèa funt d •
Matthso Euangeliftai& fcébà euftodibus, vtinde rtiagis
magifq-, omnibus apparcantinexcalàbiles.Nam euftodes
licetfadli fin tac mortuiprs pauotc, tarnön& vider unt&„
audierunr plura quando ipfos Angclös cernere potue-
rtint,ôcpenam ab oftio môntimcntiréuolütam,ièuestera
qus mine g fta itmc,viderunt. Etbinccft quod air,
quia Nukciauerunt ont nia qua fafta funt ( vtique vera ) Prin- !
ctptbusfacer datum. Sed iliiquidebebantconurtiad poenp-
ren t iam, & o m nia per fer u tari qus di&à,qu'ç fadlaiùerant,
ytinuenirét veram.yicam, ac probatem relùtrexiîïê» q ueift
mortuum proculdub;b feiebant, perlèuerant inperfidia, '
ficut&adhuchodfe. Iplàm pecunîamqusad y lus rempli
ac fâcrificiorum Dei data foerat » cormértuhtmi redena-
ptioncm mendaci), ficut &ante triginta argenteosdede-
rant proditori. Audiitnt dilpenlàtores Ecclefiarum quid
hicfentrac Beatus Hieronymus de talibus. Quod omnis
qui limé templi feu altaris,& his qus conferunturad vfus
EcclelisDei,abutuntur in adiis quibuslibet rebùs,quk
bus fuam expleant voluntatem vei lucraifimilesfunt Scri^
barum & làcerdotum redimentium mendacium,&làn-
guinem Saluatoris. Sed csei Principes, qui tantis o&aê-
cuntur malis,dant pecuniam copiolàtn militibus yt nuntiantur.
Nec tamen verifimile aliquid inueiïiuntquoddi^
eant.nifi tantum perfuadent vt dicant, qui» nobis domicil-
tibusyVtneruntdifcipulteius &furatifunt eum. Quod fi dor<-
mieruntinlànilfimi Scribs & Phàrilsi, tanta: tçi euftodes,
vnde Icirepoteranc qui eum tollerent, vel quo abirent?
Sed milites dieunt quod lèntiunt,& quod viderunt & au-
dierunt:at vos è contrario redimitis mendacium vt<Ü-
cant quod dormierinr,nec viderintea qus gcftalûnt. Dû
cite quælo, quis.iudçx talcs audiei; telles? Qùis tantum
non mtèlligit mendadum? Quod fi alij nequeunt depre-
hedere veftras infidias, iplï milites inteliiguhr, quam per- 7
fadi &quam dolöfi litis.Vndéquamuis cobiolamp^eu-
mam dcdcritis.vt tacerent verum,&afiirmarenc meftdâ-
cium , tamen ecce diuulgatum eftapud ludsos veft. s
gentis hommes, quid'féciftis&quaminique. Etiion (b- '
lum apud ludsos, verumetiamapud omnes Gentes- Mi-
emue pradicatum cft bocEu mgeùumtuv tiuerfo mundo. Vi-
ri fapguinum & dololî, elfudiltispecuniam.ÊIfitatis pre-
tium,& petdidiftisJegem, aepatriâm arque tèmplum,
Inuemltis ex confilibinftrumentuhiperfidi»,commercium
crudeiitatis/uudem fidei vçftrs, latrocimiim véri-
raus. Dicereemilhs pretio, furtum elîèquoderat refurx
reaionis arcanum. Et eçce diuulgatum eft buodegiftis
ücut con tra vos adhuc hodie totus proteftatur orbis.VH-
deem autem difficult abler unt in Galtlaam in montem vbi con-
Jtttuitiüis Dominus. fEt vidantes eum adorauerunt, quidam ver»
dubitauermt. Vbi ibagna oritur quçftio,quid eil quod A ngelusprimum
in Galilçamireiubet.quafifolumifiodoibi
vtluri fint Dommum.qnod & Dominus idem replicat eif-
dem mulieribus,cum anteayilùs cfteifilem, in locis qub.
bus EiiaiigehumrefertPNeque ipfi illuc ire acccleran t?De
qua lola vifione Ipecialius ex prscepto mandatunefteis.
Nequaquam igitur fine aliquo facramento hoc faiftum
cxiftimo.quodin Galilsam ire iubentur, ac fifolummodoibi
vifuaeirentDominum.Fo.ficanquoüiam h sc vb
uo, vtira facear,non minus in Prophétia quam facramen*
to eft. Nam Galilsa^cfepèdhftum eft^ranfinigratio^ea
-u , ■ - reuela-
;Ui