Remigii ^4ntiffiodotcnfisEpifc.
Mat. io.
Lucs $ .
propter volitate tuam eafieriprascepifti,fed propter hoc j intelligens iufto iudieio tuo me hie fligellari. - Pax mult4
quia principium verborum tuorum, id eft, principalis &, diligent thuslegem tuam. Quafi aliquis diceret, tudicis cele-
fommaintentioipiorummandatorumeft veritas,id eft, j gem D o m in i dilaciife,fedfeqenonimpune: quia multis
IMatt. i i .
D
iufta prxcepta data funt a te. Alii ea (blent iniungere fer^
uis fuis prxcepta,qux ad foam reipiciunt vtilitatem.Deus
veroeainiungit,qux facientibus font vtilia, non fibi. in
aternum omnia iudicia iuftitia tuo, id. eft , omnia prxcepta
tua quxiufte fieri iudicas iufta funt: & ipiafimilker obler-
uaca, ducunc in xternkacem.
. Rincipesperficutifunt me gratis, & at verbis tuis
formidauit cor meum. La tabor ego fuper eloquia
tua, fie ut qui inuenitjpo'.ia multa. Iniquiratem 0-
diohabui&abominatusfum,legem autem tuàm
dilexi. Septies in die laudeni dtxi tibi fitper iudicia
iuftimtua. Pax multaddigentibus legem tuam, & non efi tills
ftandalum.Expe£tabam falutaretuum Domine,&mandaca tua
dilexi. Cufiodiuitanima mea tefiimonia tua, & dilexi edvebe-
m enter. Seruauimandatatua&tefiimoniatua, quiaomnesvu
mea in conjpeâu tuo.
Vulnus animæ, peccatum eft. Ifte igitur qui hic agit,
intelligit hoc quod multi perfequuntur & tribulant eum,
fibi elle quafi emplaftrum ad curandum vulnus animæ:
quia licet in tantum virturum conicenderit arcem, reco-
gnofcirtamèh le non eile fine peccatis, quæ perfecUjori-
busineo purgantur. Et præfentem tribulationem dicit
fibi rantam efle medicinam, vt reipedtu futiaræ poenæ iam
non formidetinftantia,fed potius lætetur de promiifione
Dei, quæ per dentes fignificatur.
V^Rincipesperfecutifunt me.Mulci periequuntur me & tri-
1 bulant me,non qualefeunque,fed ipfi principes ft cu-
li.quod mihieftfupervulnus, i. medicamentum. Et-hoc
kcemntgratu, id eft, fruftra, quia non potueruncme de-
fle&ere.Yel gratis, id eft,fine caufa, hoc eft, fine culpa*
quia licetvulnus, id eft, culpam habeam contra Deum,
quxianacureorum perfecutione, tarnen-quantum ad il-
los fine culpa ihm. Et dum paterer & formidarem pcenas
p ra: lentes, cor meum formidauit a verbis tuis. quib us dicitur
Eum potius timete > qui pot efi corpus &animam perdes e inge-
bennam. Et alibi: Qui meerubuerit &-fermants meos, humfili-
tu hominis erubefiet.Ab his verbis tahbusintantum formidauit
cor meum, vtpræfentis pcenæ formidinem omnino
exp elle re t. Latabor ego fuper eloquia tua. C onfid crans ergo
præfentem tribulationem leuem & momentaneam , &
quafi pro nihilo earn reputans, ad comparationem futurç
damnationis in omni perfecutione conftans permanfi. Et
ideoadhuc niortalis & fragilislator &lærabor fuper elo ■
quia tua, id eft, contuens promiffiones tuas, quibus dixi-
ftk Beati quiperfecutionem pjttiuntur propter iufittiam. Et ,bea-
• treritis cum vos oder 'mt homines. Sec. Super tales promiifio-
nes contuen^go ad fimilitudinem alicuius qui magnam
pecuniam inueneric. Velhjs fopereloquia tua fundatus,
lsrabor in future, vtpote qui inuenit Jpolia multa , id eft,
multiplicem gloriam regnicæl.eftis. quod apte (polium
dicitur,quia vi quadam acquiritur: iuxta illud, Regnum ca-
lorum vim patitur^violentirapiunt illud. Ideoautemdicit,
inuenit: quia nullum meritum ad illam gloriam fufficere
poteft, nifiei detur diuinamiferatione. iniquttatem odio bahut
Nunc ofteUditut qualiterillaprxdibta fibi fine medi-
cina. Ad hoc valet mihi perfecutio, quod per illam cafti*
garus, iam odio habeo iniquiratem pro qua caftigabar. Et
plus diciretiam abominatusfum, quia mihi nefanda vila eft.
Et non tantumodiohabui iniquiratem , fed etiam legem
tuam dilexi, id eft, dileâione earn complcui.fipties in die.
Ec ego ita curatus in perfecutione, vt iniquiratem pdio
habuerim, Sc legem tuam dilexcrim,dixitibilaudem id eft,
hymn urn fe pries in ; die, id eft, tota h a c vi taq uæ feptem
dierum numéro voluitur. vel per fep tem boras quas omni
die celebramus. Vel ita:Ego pofirus in die, id eft, in luce
virtutum, fepties, id eft, perfeptiformenjgratiam ipiritus
faifetilaudemdixi tibi, con tue ns fuper indicia iuftitia tua. i.
perturbationibus agi taris, nullamhabens pacem. Ad hoc
reipondet: non tantum ideo firm fine pace , quia multa
paxeftdiligentibus legem tuam. Anima corum hie iam
eftinparadifo.Multaquidempaxefteis, fed non omni-
rnoda, quæ tantum erit in fu turo. Sed fi aliquando funt in
triftitia hie inrerim, non erit eis in fcandalumd. in oftenfio-
nem peccati,vt per fuborienté triftitiam peccent aliquando.
Vel non e/femdaluin, vt pro aliqua rribulatione eru-
befcanc conlitcri Chriftum crucifixum , fed in patientia
perfeuerant. Expeftabamfalutare tuum domine. Et quia dilexi
legem tuam b domine, per hoc expeftabam feiutare
tuum, ideftj laluationem quam dabis in futuro diligenti-
buslcgem tuam, Et propterlpem illam nouælegis , præ-
cepta quæ fuperaddita finit præceptis veteris reftamenti,
ex dile<ftioneobferuaui. Cufiodiuit anima mea. Pro cade m
etiam fee anima mea cuftodiuit tefiimonia tua, id eft, veteris
legis præcepta, quæ teftificantur nouam. Et dicit ani-
mam iuam eacuftodiife,quia fecund um cacnem ea,cufto-
di re no n e fie in u It u m. ^ dtlexit ea, fite ftim oni a vefiem enter
id eft,omnisintentionis fetuore.Seruauimandata. Et quod
ego dilexi mandata tua noua, cuftodiui tejlimoma nu cetera:
non mihi afteribo, fed ideo ilia feruaui, qui&omnes via
mea fine cogitando, Hue loquendo, fiueoperando,erant
in conjpeftutuo, id eft, in beneplacito & auxiho tuo.
v Tau»
Ppropinquet deprecatio mea in conj
ne, iuxta eloquium tuum da rritht tnteüeäum. In-
tretpofiulatio mea in conjbeilu tuo, fecundumelo-
I quium tuum eripeme Eruftabunt labia tnea hj/m-
^ man. cum do euer is mciuftifiuponestuas. Pronun-
ciabti lingua mea eloquium tuum, quia omnia mandata tua a-
quit as. Etat manus tua vtfiluetme, quontam mandatatua elegi
Concuptui fiilutare tuum domine, & lex tuameditatio mea efi.
Vtuet anima tnea.& laudabitte: & indicia tuaadiuuabunt me
ErrautficutouisqUiperiit.quotefiruum tuum,quia mandata
tua nonjum oblitrn. - ~
Fidelis ifte qui hie loquitur, & in tântam eonfeendit
fublimitatem, confiderar fe in Adam aberrailß. & dum
ab lerulâlem defeendiftet.incidilfe in la trônes. & licet ye-
rus paftoriam nônagintanouem ouesin deferto reliquif-
let, 8cillam quæ penerathume’ris impofitam reportallet,
tarnen quianondumvidetfeiii ilia perféâione vnde ex-
ciderat, orat le in prill:num ftatum vlque reportari. In fu-
periorietiam parce huius PÊlmivbi diciturfAdbafit p ‘Ui~
mémo anima mea, habetur, errauit: fed fei notatur error
poil baptifin um, hic vefp ante baptifmum. Orat ergo fîbi
dari à Deo intelleclum veritaris. & poni t hoc fign um luæ
exauditionis,quodex3uditus pronunciaturus âc eruéla-
turus fit hymnumdonuno.
A
Appropinquet deprecatio mea. Ó domine > qui fer
ferua^i
mandata tua & tefi imonia tua,óro y t deprecatió
deprecatiô mea
habita in conjpeâu tuo, id eft, pro his de.quibiis eft depre-
candum, appropinquet tibi: hoc-feilicet, vt des mihtintel
lui urn tuxta eloquium r««w,'ideft,lecundum quod præcepta
tua feruaui. Aliten^pppopinquet deprecatio meat id eft,
fàçiat me appropinquate bene viüendo ad pacriam, vnde
iufteaberrauiper Adæ & Euæ inobedientiam. intret po-
Jlulatio mea. In præfen ti da mihiintelleftum^ Sc in future
intretppftuiariomeavbidicitur, lntra ingaudittm domini
tui, in conjpoüu tuo, fcilicet habita vel fa£la, lcilicet in corde
vbi tu lblus conlpicis. hæc fdlicet, \tftcundum promifi
fionem tuam quam præcepta tua obferuantibus dedifti,
eripias weab hac pcena peccati, id eft, à mortali täte & paf-
fibilirate, dedarnnationeperpétua, Eruääbunt labia mta.
Da mihi intelleflunvquia cum docuerismeiuftificationes tuas,
id eft,;çum dederis mihi pérfeifte fciie & exequi mandata
tua^eruâabunr, id eft, abundantia beneficiorum pro
ferendabia mea hy mnum, id eft. laudemtibi. hoc eft illam
plcnitudinem legistuæ, qui eft in cord« meo. labia etiam
B
S ®
ÎUh.ç,
In Pfelmol Enarrationes. 8 4 3 1
meahymnifcabunttibiapud me., fed tamenin Voce.Pro-
nuncia'jtt lingua mea. Et non tantu apud me ipfem in fum-
m ita te labiorum ex làturirate mentis laudabote, fed etiâ
lingua nîea pfonunciabît eloquium fw«m,aliis prçdicando.
Et non erubefeo euangelium cuum annùnciare,^«W omnia
mandata tuaaquitas, id eft, vera & iufta fent.Ffef maints tua.
Et quoniam ego non erubefeeos pronunciabo eloquium
tuum, feio me multa paftutum aduerià. fed manus tua, id
eft, proteffcio tua fiat fiiper me. vt faluet me, ne in tribula-
tionibus fuceumbam. Aliter: Quoniam magna mukitu-
dovifibilium&inuifibiliuminimicorum me propterc-
loqüii tui pronunciationcm impugnahit, fiat manus tua,
ideft, multitudocæleftis miliriæ veniat mihi ad (àlùtem
contra multitqdinemimpugnantem. Et ideo fiat maiius
tua ad ialuandum, quoniam ptæ omnibus elegi mandata tua.
Concupiuifalutare. Ideo etiam débet manus tua fieri yt faluet
me Domine, quoniam concupiui Gilutare tuum, id eft,
iâluationera quam tu|daturuses. &ita concupiui vtde-
bui, quia lextua médit at io mea efi. 6c ex præmeditatione
compleui legem tuam. Viuetanima mea Ego concupiui ià-
lurâre tuum, & vere vehiet mihi.& hoc eft quod dicit, Vi-
uet anima mea & laudabit te. fieut alibi dicitur, Infeculafe-
culorum latidabunt te. & iudicia tua, id eft flagella quæ iuftô
iudicio tuo pariot adiuuabiWt me,s t viuatanima mea, & vt
perueniam ad patriam, expurgando fcilicetfordes de præ-
terito & reddendo cautum defuturo, ne vlterius onen-
dam. Errautficut ouïs. Vt anima mea tandem ibi viuat, vt
défidero &confido ex mifericordia tua,non tantum mul-
titudoangelicaveniatvtlaluetme, fed tuipfe require me
admodumbonipaftoris. Et hoc mihi neceiÊrium cft,
quia aberraui fieu t ouis quæ perierat. Quæfiftiîàm. Et o-
puseftvtfempermerequirasquamdiu hic viuitur. Et i-
deotudebesmerequirere,quiafèruus tuus:^fiim. & quia
mandata tua non fum oblitus, id eft, ex quo credidi & agno-
ui mandata Mia, fide liter cxecutus fiim quod mandafti.
Canticum graduum, CXIX. 7
D dominumeum tribuUrer,clamaui : & exau-
diuitme. Domine, libera ammimmeam à labiis
iniquis érà lingua doiofa. Quid detur tibi,aut quid
apponatur tibiad linguam dolofimï Çagitt* po-
tentis acuta, cum carbonibusdefolatori'ti.Heu mihi
quia incolatus meus prolongatus efi, habitaui cUm habit antibas
Cedar, multum incola fuit anima mea. Cum bis qui odetunt pacem,
erampacificus: turn loquebar iüà, impugnabafttmtgrxtis.
In primis vidéridum eft, quart grâdüshisPfalmisdefi-
gnati, dicantur elfe quindecim potius quam deCem ant ;
viginti.In templo Salombnis erant quindedife gtadas dif-
pofiri,per quos eratâfcenfiis ad fenftafànftorum pontifi-
d femel in anno introeunti. Templum illud eft ecClefia,
in qua omnes fideles funt fecundum fidéi fàcramcnta.
Gradus üli, vir tu tes fuftt, per quasaftimæ fidelesafcendut ;
&prombùCtûrad vera làncfta in domum rion îfiànu,ni-
£fcam, m^nentem in Cælii,Vbi Dominas lèfùs iafe collocatuseftin
dexteràDdpa^s.^ûbfolusinrraÜit^uorii-
am fingularemfublimàtioûem accepit finglatilfer exaltari ;
prûmetùit. Illùcttîafn fftuîtitudo fideliufn pér hosquin-
dedm gtàdusàicendit,quoniam quanto ptornotiotcfs &
altiores in virtutibfls fiinc,tantq fepëmç pattiæ vidnipres
ïîint: tantô tnàgis ad làftZla ianiftoium tion lôçq fedfimili-
tudine yiçàe àccedunt.Quindertariüs cônft a t ei o fto nario
•& fc ^W w â o .^P crfep t« a â i!i^ ii^ tttftamentum,
propter ubbatnfti de cüius bbferuatiôhejltæce-
ptum eft in lege* Velper feptèm, mundus îftÉfpbttft Sd-
dpi, (ÿiifepteift diebus^^yolùiturâ^rhuigo,lui». Et quoniam
obferuantia vetcriS tbftafnèftu àd fem^t'ârem
ttanfîcoriam temuneratiohë fpëiftàbat, pt'ôfblpitaté, pf b
diucürniitatevitæ,prbmùiripüdtkte hlibtûm, ptô viab-
ria & pto alxis temporalibüs fiebàt, âd feptetütunti & ad
ta quæfeculi huius, font, teftamentum Vêtus pertinebat.
Ec ideo merico per feptem accïpitur. Pet oiftbnariütti ve-
ro nouam teftamencum fignifîcâti^ pfopfer ^ à ü a f e
um & confirmatie noui teftamenti. Qui ideo dicitur
fiirrexilfe die odaua, non prima: quia non forrexic ad hos
dies qui voluuntur per fepcenarium numerum, fed poti-
us in sterna Sc indefedtibih vita.in srernicacc fcilicet Sc
in odatta die, qux poft tranfifum horum feptem dierum
eft futura, qusnon eric alia nifi sternitas. Vel ideo per o-
donarium numerum poteftaccipi nouum ceftamentumi
quoniam omnis labor nofter& omnis operatio noftra
bond, fcilicet noui teftamenti obferuanria, ad odauara Sc
futuram remunerationem (pedac. Executio igitur man-
darorum veteris fcilicet & noui, per quindecim gradus
defignatur, per quos ad verafan&a fandotumanims fi
deli datucafcenfus. Per feptem etiam perueniernus ad o
d o , quoniam per omnia bona noftra opera qu.ï fiunt in
hac temporali vita, perueniernus tandem ad odauam diem,
id eft, ad csleftis patris perenoitatem. Gradus apud
nos tarn defeerifom quam afeenfom fignificat. ideo per
gradüm non debemus intelligere deicenfiun, fed fblum-
modo afeenfom. Plalmi autem ifti qui dicuntur cantica
graduum, 8L funt quindedm, non ad imitationem illo-
rum graduum qui erant in templo Salerooms, fadi font
cum Dauidlonge ante filium pr«ceiferit,hosque Pialmbs
ficuc &alios in laudeDei decantaaeric: fed gradus illi per
Salomonem ad imitationem edrundem virtutum, qux in
Pialmorum i (lorum numero defignantur,pofiafont:quia
idem ipiritus qui Dauid docuic hos Pialmos in myfterio
angelorum decantace, docuit & Salomonemquandam
rerum prsfigurationem eadem myfteria in domo Dei,
qti^eftccclciia, poftmodum agenda prsmonftrare. Pfal-
musaucemifte dicitur canticum gtaduum,ideft,vnus de
multis gradibu s: qui ideo dicuntur cantica, quoniam om<-
niailla quae in his pialmis defignanrur, (pedant ad fatu-
ram remunerationem,vbi Isctitia perennis eft. Quod vero
pluraliter dicit, graduum: defignatmultiplicitatem virtutum
& coniundionem & cohsrenriam, quoufque per-
ueniaturad ianda fehdorum,adSterneglorisregnum.
Illi igitur fideles quotum conueriatioin cslis eft, qui iam
peruènéruncad fopremum gradum,ofcenfus foi gradus &
virtutum promotioném aliis hie referunt,vt eos in afcen-
dendo feqHantdr,&eo5 in promotione virtutum imiten-
fur, donee illud in eis impleatur quod foperius dicitur:
Ibuilt de virtutt in virtutem videbitur Deus Deorum tn Sion.
Sciendum autem quod aliquando fit gradus de virtute in
aliarh virtutem,aliquando in eadem y irtute fundamento:
quia in vnaquaque & magis Sc minusremiflivclintenfi
effepofiumus. Primus gradus eft ürsltio pro fid ei fundamento,
qui talisefle videtur.vt itli qui iam funt in templo,
in EcclefiaDeipcr fidem,orent fibi dari notiriam feriptu-
rarum Sc autoricatfem (artdorum patrum,adconfirmatio-1
nem fideifos contra perfidiam biaip hem o rum & imp u-;
gnationem hsreticorum.
AD dominm turn tribuUtrir clamaui. Cum anxiarerbla-
fphemis verbis infidèlium»& impugnatione h*reti-f
coturn,qui mihiveramfidtm moliebantu’iexcutere, d a -1
’maui ad dominum qui mé poterat Corroborate. &non ij
fumfruftratus. quiamttrfittifwrf. Hoé dicit quadam anri- ,1
cipatiobe, vt aadiroresmagis i nCiret ad clamandum, aefi;
dicat'.Cum huiuftnbdi tribdlatiamgruerir,exempiomeo
clamatc, St dornin us exaudiet vos. domine, libetaanimam
meam .Glamaui ergo itadicem: O domine, qui porenses ,ani-
mam meam in reólitudine fidei exiftentem > & per fidci
facramentum iam viüentem, libera»* lab its iniquis, ideft,
a blafphemis Verbis perfidorum , qui manifefte fidem
tuam impugnant.Ef 4 lingua doiofa,ïd eft,a vetbis hxteticb-
tuin,ne becultocotum veneno inficiat,qui multa veta&.
vtilia falfitati inre r ferunt, vt co foci 1 i us de dpiant. Qwdde- j
‘Tur tibi: Antequam clamarem, atitequam dominum vtli- !
beraret oferCtn>itamecum deliberando meditabar,admi-
tanspericuli magnitOdinem, &dicens .* otuantmamea,
quid detur tibi ad linguam dolofam, id eft j q ü s arm a poifint
tibi dari ad dcaincendam linguamdolokm?4«f fi non da-
ta tibi fuerint quibus pofliseam deuincete, faltemq«»/,id
eft,quod tcgim^itum apponatur tibi ne occidaris?Ideo au-
G
P/iUî