A
XXVI
tul um ha-
>cbat ver-
$ 0 Tunisigiarßvn
-Ç*' ui*
P«/Ö8.
Theodoii
fresbyteii
®.aittu>. Secundus
codex
Baust._
2K»S)H*n>-
7tm,Sc c.
Eiufdem
differtatio,
ücmonft
rans I Scc.
i i f e t t u i
autëillud:
B
ad Abucsram.
quiaiji
•çroxime
antcgrcflo I
Dialogo bxcetatinfctiptio,
$*-
fTnirjya'K
àZtWçfty,
Theodoti
PhilofophiJ
■Epilcopi
Abucans,
Vtrura auté
T h e o d o r i m o n a c h i # d e m o n f t r a t i o ,
H
•quod Pater fempergcrlerat,Filius autdmifem-
u
per generatur.
Turriqno inttrprete.
iEreticus. Vtrura dbi vidctur,omne qubd adJG *
hem vcnitsccepit,an non? Orthödoxus. Coepit.
Hajr.^sTonne omne quod coepit, cum non euct,
eo deuenit, vt eile inciptfret ? örthod. Quid ni?
Her.Igiturgenuit Pater,&gcnitus eft Filius? Ortho. Ma-
xime.Her.Si-illegemiit, &hicgenitusefti hecpreterie-
riHit,generare fcilicetPatrem, & generari Filium, hec au-
tetn, preteritafinemacceperunt , quod au rem eiufmodi
cA.ceepitjVt conceflum eft; ccepk igitur Patergenerarc, Sc
Filiusigenerari, coepit igirurefle höc quod eft, Patrem generare
, & hoc, Filium generari, cofepit igitur quod eft efle
Patrem, &fimilkethoc, quod eft effe Filiöm , an non viw
den tut tibi hec fic condudi ? Orthod.Ndhvidentur mihi.
Her. Gur non ? Orthod. Quia fi diceietür fecundum terapus
mBeo*genuk,&genitus eft,extra dubicationem efler,
quoddicitur, Sed quia menspiahec asterne ponit, non
dam ranquaroprsererita acciprenda ftinc^ fed tanquam que
iemperiint; fietftpitmeratOeusnon tanquamquihabe-
ret preteritam eftentiam.eft enim femper.fic genuit Pater,
& Filius genitus eft.Her.Imperfe<5fcacrgo eft generatio, fi«
quidemillegeneratj&hicgeneramr.amncmfic eft?Ortho;
Nequaqu^hetemmPater fempereft, & fimiliter Filius, I
imperfeÄa igitur ■eft'eftenriaPacris, ‘&Kltt, vt tu lentis,
quianonaccipit finem 5 -quin potius hoc eft perfedifli-
mum,quod habet ■finem 01 w04»sideft>'C fe,&femper in fine
eft, &nonaccefiitforis finis, Prererea quia.generari Filium
non fignificat aliud,quam-habere eflentiam e^Parre,
iemperautemKibeteftentiamex-Patre, femper igimr-gc-
neratur, oporteb** enim, vt qui proprieFdius eft, femper
Theodorus. habereteflentiameilPatre»nonlicutnos, quiprincipium
j g g * * | tantum-habemus. Generari enim homonymumpft, fiqm-
sbyterLaa* dem in nobis via eft ad Cllentiam habendam, in -Filio -au-
toSiMOu| temiDdieflentiamipiannfignificat, df tioti viam adeflen-
Raithu fint. harn j modo fbkm different: efle enim perle aoeeptum e£
Sraus & Wc, ^ at| a vt autem intelligicur eile ex Patre ,generare dici*
mcomp pinQuareeum duofignifieatain eo, quod eftgenerari, $ e -
monftracafint, iu primequidemabfurdumeftfemper-ge-
neraiijiu fecundo vero mkjirae,in eoe^®quod eft geue-,
rari,quod duplex eft , vntlm quidem habet fi nemipiämeP
fentiara.quod quidem fiproprkimfinem nonaccipit ,im^
perfedum^ft, in filioautem Deinonfic eft,non enim hoc
quod eft,generari filium jimem habetipfam eflentiam, ied
efthnis,’6cperfinäum^eft. Qqiaigiturdemonftratirmeft,
{Cmpergcnerari flhun^ideft, femper habere'ex Patre eflen-
riam,&Pater yrique ft mper generar,id eft,ftmpereft prin-
cipium FiliirAtque hrecquidern fic expficaia firn»
- Sihd'mm eiitfdem. 11
EX Iris iolutum manet problema iHud,qöodvid1etur
dubicatfonis plefium', «lud inquam, verum Paterexi-
ftentem Filium genuerit, an non •exiftentem , cum enim
hoc non fignifieet aliud, quam iftud^ vtrum Pater fuern:
prindpiumFiliiexjftentis,an-nonexiftei^is;qaa:reiponfio
ad hapc quxftionem dabktir, eadeln accommodandaerit
adaliam huic äquipollentem. Gum igiturPater Femper fit
principium Filii-; maniieftum euadit, Patrem femjper exi-
ftentis Filii efleprmcipium. -Itaque exiftehris Filii prind-
pmmcft.QuodidemeftvacilIöd:criftcntemgenuit.Exi-
ftentem igitur genuit-Nequehocabfurdum eft,Nam illud
genuiti non fignificat in Deo aliquid ex nön efle ad eile pro-
ducere j iic enim abfurdum forer dicere, Patrem genuifte
Filium exiftentem.Eo autem modo,quontisCdaffir- '
mamus , omni abfurditateca-
Th'eodoH Hagiopolitani diiputa-
-, tio de nomine Der» '
!
incompcr-
tum ha-1-1-
beat.Ex c
Monafteriis
‘certe vfitad
«nom erat I
Epifcopos
«lucere.
ExftarThe-
odoriPie-
sbyteri
Ratthu, feu
‘»taliivo
, Rhxtc-
•fis libellus
lriterpi-Go-
■defiidoTilmanno,
ad-
uérfus Hx*
reftsq u i-
bus iä oliiqj
hypoftatica
duarum in
Chriflo na-
turarum v-
tiobppu-
jnata-eft.
Eundcmla-
ttn e reddid
it ITutria-
CaloinianusBczanö
b
mbdover-
•tir,fed Çix-
co.latine
pi&licauit.
DOÄores
qUirant
vtrumfiib
iftiji Theo-:
d o n t rau s
duola-
te u u .
Turriam interprété.
Omén Dei à qua'dam óperatiorie diâulih èÀ,
hon tamen fignificat operaribnem , fed natu-
ram operàhtem. Si enim hoibcn Déus, fignificat
operatronem •, oràtt'e àutem ho men curas
haber fignificationem,illius eft nomen i igitur fiómen Deus
nomen opCratiénis eft. Quare qüôd nor^înimir Deus,
operatio Dfeîeft, operatio igitur DeieftDèus, &Deuseft
ope^rio fua,ideqj igitur eft Deu sy#c opetario Dei,quod èft
impofilbile.Si quisvetô'cohteiïtioft dicat,^oï!è hoepohî,
«Scconcedi, ftiatis,multaabfurdaindeftqüi.Primum, ad
idemdicr, Qu® enim fimt eadem, âd idèrti dicutitur, at o-
peratioDei, Deioperatiodieftur ; Defi^ veronondiarar
efle Deus Dei. Prætetèhy operatio oper^ntis operatio eft;
Deus autenp noil eft Driis Operands.RiVrfirs,fi iderti ipfitm
eft Deus,& Oporatio Dci,dicentùtambôde eîfâfem,at De-
us de Patre diciriïr, & Filio,& Spirifculàn&O,operatic veto
non ficPater enim Deus eft, fîmiliter&Filiu's, &îSpiritus
fanttus. Parer aurem non eft opetatio,vel Filitis,& Spiritus
fànâus,ftd operantes.Quod veto maximumeft,hon dicere
Deum efle ante fiiam ôperationçm,fed fîmul, quæ enim
fimteadem,neceflè eft confiterifimul elle. * Si igitur Deus'
efbétemrçs, Sc operatio eius «ernaeft, ex quo (fi, y t effe-
«ftus ôperarionisîÈcernus fit,eftaiitemeffcitusbperationis
mundus, igitur ætemtrs*mundus, vtpofinimeft, atqùi dicere
hoe non (oium rtônlicet,fed impium eft. Ad hæc, om;
nia,quæ proprie, & maxime de ihdiuiduis fubieÔïs dicun-
tur,auc natuta futt,aut pars nacurar, Deus autera proprié &c
maxime dicicürdè tribus perfùnis, Deus igiturautnatura
eft, atit parsnaturæ. Sed quia pars noii poteft in Deo dicij
reiinquitur, vt fit natura. Deus igitur eft natùra; & nomen,
Deus,naturam fignificat.Sictu enimhojhériiiomô, i qua-
dam operatiofiè di&um eft,hon catiien fignilficat operatio-
nem/féd naturam,& fiibftanriam, fimiliter afiima, & aiige^
iuSj^&Eerc omnia nomina fubftamiàïum at> operative,
aucaffedionefiae paflîone dida font, n ó u ‘ramen opçrationemjaut
affedionem, fiue paffionem fîgmfiçant, ne inteifigendumçftih
nomine Dei, & non ôpbrtct fèquipèr
eirroremerymologias,& Jeges grammaricæ/n'eglcdà régula
veritatis, qua mulripTOTtentOryti-, paùciveiroVtühtiâr.
Seddchishadenus.
E
XXVII.
Hunctii
balict ' I
rctfio Tm-
uSejl
ne cod. I
ÿàuaiico
exprefle eft I
.qui po.
luim us, in-
icripti«^ in I
akero.ifta.
aÙTU vfèi ,r|
pjiy*
lutatiun-
Theo,
dora Pte-
ibytcro
lyfluiW
icripta.
j m
'Diftingue, I
operatio 1
tmmanens,
arteinaeft,
i Deo
diftingui-
ttanliës
ïempotaria
e*t,<icncf. jJ feûusjitaft
ipfaàDo
diilingui
Eiulüem dilputatioxteDéöj&'i'd'.
Tuf Hand interpreter
Hl jj
C
jEreticus.Vtrumribi^idetur, îdeVh cïïe Deus.
^ p e ita s ? atn^tiiid-? Orchfódoxüs. Idem. Harr.
Nbhne, qUâe eadem font, de'eodein dieffintufî
Orthod. Non eft necefle. Hær. Si eadeftiîûn't)
quomodo non deeodem pradicanturf Sin vero nonrar*
dicantur, quomodo non fiinrdiuerfa, quæ eadem font:
quod quidem fibri non poteft. Orthôdi. Nbn'fafis eft > Vt
prædidéntujreadetn dçeodem, efle tantum eadem , (cdo-
portét ihèb cbnuenire, vt fimiliter dicantur, & intelh'gan
tu r,quia igitur bèus%peitas,fènfu noftro idem futic,mo‘
dus autem fignificandi feilicetdiuerfus eft; non enim fimi-
literintelligiturDeas& Deitas ; fiquidem Deum intelli
gentesj&dicentes, naturam taftquam in hypoftafeinrcUF
gimûs,Tkdicfmrft,Défiatera ^ ro cu tu dicimus ,lpfam naturam
tartquath niidam, & fine p'élifiïhis, ratiöne tantiim
Cohfideratam intèlligimüs,Si dicitrms, idrirco Deum præ-
dicàbirfs de hÿpoftàfë, tanquam in hypóftafè confîdera-
tbm*,Dcitâtem Vero nqquaquam. (hoh êiiim dicimus, Pater
eft E>eiràs ,fedDeus) tanquam per fe, Sc folum fine pi
ftïHÏs bônfideràtârn.
Ädiieitend urn autem eft, quod Deitas hon eft fine tri -
bus petfoms. cohfiderata vero per fe&fbla,fine perfonis
conlidcratur. Siquidem coilfideratio nön brohibet eXi-
ftentiamv Quia enini Deitas fecundum fe coÄfiderata,
hat ura fine proprietadbus iiltelligitur, liquet finehypofta-
fibus confiaerath fi enim confideratur per fe ctiiri hypofta-
fibus, liquet confideräri cum proprietatibus , quod quidem
noherat pöfitdm, Deinde, quod hbn poteft intelli-
gi fine aliOjrtecefle eft ad aliquid efle ■, 8c nonfübftantiam,
Dekasaurem noheft ad aliquid ^ fed eftfiibftantiafupra
fubftantiam, quare poteft confideräri per fefolam;& non
cum alio. RurfuS, ficu t horilo hon eft fine loco, confidera-
tus Vero per fi?, 8c definitus; fine loco confideratur. & de-
finitur. item anima hominis viuentis non eft fine corpore,
confiderata Veto per fe, fine corpore(£ohfideratu$. Sic
Deitas fine perfonis non eft confiderata veto per fe, fine
his confideratur.
Heer, aliud feftht? fiibftantiä,& aliud hy poftafis? O r thod.
Aliud Sc aliud, hoh tanquain res aliadc alia: fed tanquam
aliud fighificet hypoftafis, Sc aliud fubftantia , fictat gra-
hum frumentidicitur & eft fernen & fni&iis .fcen tanquam
res alia & alia, aliud vero fign^ficahfcthen, & aliud fru<ftus,
?(Uoniam fernen quidem fernen eft rntura: agriculture,
tmftus verb preterit* agriculture frutftus eft. Her. Quid
fignificat fubftantia? Sc quid hypoftafis ? Orth. Subftanda
fignificat quid commune, Sc liquid eft proprium fubftan-
t ie , hoc commune eft hypoftaieoh, que flint flibter fubftantiam.
hypoftafis aumra proprietatem habet, que non
eft communis hypoftafeon eiufdem fubftat}tie i& nume-
rumrecipit. Her. Nfim fubftantia non habet proprieta-
tem ? Orth. Neque propnetatemiiabet, que non fit cbth-
munis hypoftafeon fubftantie. neque nunierum plüriuth
recipit, cum fit vna. quod enim numetum plurium recipit,
omnino etiam proprietatem habet, Si q^od habet proprietatem,
numerum recipit, ipfa enim ptoprietas nümeriim
introducit.Her. Non intelhgo,quod aisj die clarius. Orth.
Dicifhepatris fubftantiam immortalem, & incorruptibi-
lem, &inuifibilem, & creatricem, &Deum? Her. Maxime.
Orth. Dicis fimiliter de filio? Heret. E&am.Orth.Sic-
ut dick fubftantiafti natris immortalem, &reliqua, ficne
etiam dicis patrem q>iam fubftantiam ? Heret. Ita eft.
Orth. Filium vero dicis patrem? Her. Minime. Orth.Non
eft igitur paterproprium fubftantie, fed ipfius hypoftafis.
Heret. Quomqdo? Otth. Quia propria fubftantie fimiliter
funt communia Patris, Sc Filii, & Spiritus fän&i, Pater
autem non eft cömune, non efhigitur Pater fubftantie, fed
; hypoftafeos. Si igitur alia eftproprietas fiibftantie, non eft
| idem fignificatum fubftantia, & hypoftafis. Her. An non
eft proprium Parris ingenitum, & Filiigenicum,&Spiritus
fan&i procedens ? Quare non dicimus tres fubftantias?.
Orth. Quia necefle ell dare proprietatem numero , pro-
prietas autem diuerfitas eft. diuerfitas autem fubftantie
j diuerfum fubftantia facit. Quod autem eft diuerfum fub-
I ftantia, nön eft fimiliter immortale, fimiliter inco^tuptibi-
f le, &fen6lum, &immutabile. Similiterautem funt Pater,
j & Filius, Sc Spiritus fandus immortale, &rcliqua. vna igi-
£ tur fubftantia eft Patris, Sc Filii, & Spjritus^ndi. cum ye-
| to drtimus eres hypofjpfes dicimus, quod verum eft,difre-
rentiam pröpietatum efleinhypoftafi. Her. Si vna eft dei-
tas^vnaeft hypoftafis. Or.Sifciresdöhum'Dei, cognofce-
res. qnod deitas fignificat efle commune hypoftafeon.hy-
poftafis Vero fignificat to v Hr*i 3id eft,efle hoc aliquid, fic-
ut h umanitas fignificat efle commune, hypoftafis vero
efle hoc aliquid. non enim omriis hypoftafis eft deitas,nec
omnis hypoftafis eft humanitas.Si autism non omnis hypoftafis
eft humanitas, nec omnis hyppilafis eft deitas,igitur
non fignificant idem hypoftafis, Sc deitas, & humanitas.
Her. Humanitas non exiftitperfe?Orth. Maxime, fei-
licet confiderata in indiuiduis. Her.. Igitur Jvypoftafis eft.
■ Orth. Dixi,in indiuiduis cbnfideratabHer.’Qmd eftindi-
:uiduum?& quid efthumanitasJOrth.Indiuiduum eft vna«
queque hypoftafis noftra. humanitas vero commuhitas
fubftantie. Her. Et que eft differentia communitatis,&
hypoftafis/’Orth; Quod tua hypoflhfis noh eft omnium
liominum,humanitas Verb communis eft omnium1 homi«
num. Her. Hypoftafis ^»àtris non eft deitas ? ÖrtL Maxi-
knei verum deitas efle fiue effenciam fignificat, hypoftafis
Vero hoc aliquid efle. Her. Et h'ypoftafis filii hon eft dei- ;
ta^? Orth. Eft. tle nD u e igitur funt deitatcs.Örth.Ncqiia- 1
quam, non ehim alia Sc alia deifcas eft. k e r. Alia & alia hypoftafis
cftiÖnh.AtnonideftißgnificantjVtdixi, deitas,
Sc hypoftafis-. Deitas eiiim fignificat eile : hypöftafis Veto,
hoc aliquid efle. Sicut enim non filnt due humanirates Petri
& Pauli, fic non funt due debates Harris Sc Filii. H e r .,
Non eft igitur hypoftafis patris deitàs? Orth. Hypoftafis -,
qliide patris deitas eft, hypoftafis item filii, deitas etiä eft,
noh tamé quia funt due hypoftafés idcirco funt düe dei- ;
ta tes. Hær; Quömodo nohr OrthiQuià hypoftafis Patris
eft immortalita$,& hypoftafis Filii eft immortalitas. Nöti
funtaiitcm duæ immottalitates; Her. Qupmodo? Orth!
Quia non eft differentia immortalitatis » immbrtàliraS e-
nim ab immortalitate noh differt. Her. Si vere eft alia & a-
lia hypoftafis, quomodo hon eftalia&alia immortalitas?
Orth. Nos enim aliam SC aliam hypoftafim habemtiS, nött
autem aliam &a}iam humanitacem.& hypoftafis Pétri homo
eft, & hypöftafis Palili homo eft, & du* fuftr hypofta-
fes, & non due humanitâtes.&aliàm, & âliam hypo ftafirh
habemus <, non tamen aliam SL aliam immortalitatem,
quam per Vnum baptifltiaaCcepimüs.aliaénim, 8c alia im^-
mortalitas, aliud & aliud baptilma, aliJ, &: alia fi des. & non
eft vous Dominas, vhafidès, Vnum baptifmâ. Hæn Ac fr
noftra hypoftafis alia eft, prêter immortalitatem,& prefer
baptifmum. igitur hypoftafis Déi alia eft ptær jr immorta«
litatem. Orth. Nequaquam, imo ipfa hypoftafis immotta-
litas eft, & non folum immortalitas, fèd incorruptibilitaSi
&iuftitia. Sc non efthec Deus compofirione,fed fid ditftus
fecundum diuerfas nociones. immortalitas quidem j quia
caret fine.incotruptibdiras, quia non poteft diffolui. iuftiJ
tia propretequalitatem.fànÂificatio, qrja icruatà pecca-
to.redempcio, quia vitam noftram feruatà corruption^
dominatio,quiain omnibus domimtdr, & in omnia ha5
bec imperium, virtus, quia nihil ei rcfiftit. hec omnia in
hypoftafl criam filii fimiliter vc in patre Sc non participate
confiderantur. & idcirco duas hypoftafés dicimus Parris
Sc Filii, vnam vero deitatem, virfutem, Sc quecun^uè hu*
iufmodifunt. Her.Quomodo diétum eft dé Spiritu fàrt-
éto: non loqueturà femetipfo> fed quncunque audiet3 loqiletur, fi -
qîidem eiufdem nature eft? Orth. Hoc eft,qUdd déclarai,
ipfiim non efle tnendacemi & eiufdem nattire éflèj Her.
Quomodo? Orrh. Quia omne creatum, fi eft pàtticeps fa*
tionis, quando vult, à lè ipfo loquitilr, quia habet propri-
jim voluntatem, cui imponitfilehlium, Vt voluntàtcm Dei
cheat. Spiritus autem fàndlls noh fic, fed tanquat^^irituS
Dei, voluntatem £>ei habet. & hoc eft, quodait, noti toque-
tur àfèmetipfo.. Siquidem de fe etiam dix^filiusj a me ipfo fa*
cio nïhiffedficut doeuutne pater loquor.
Ex Codice Bamrico.
Her. Nonne omnia, que de Deo dicilntür de illo efleti«
tialiter vel nptionaliterf Orth. Vtique. Her. An noli om-«,
nia, que de quopiam eflèntialiter predicantur, infime omnibus
que eandemeflèntiam participant f Orth. Vtique,
Hær. Ea vero quenotionaliter, & quafîaduentitic tefpe-
(51U eflèntle predicantur, nonne feparabilia fiint nue cogi-
tarione, fiue rei^laf Orth. Maxime. Heret. Quoi^odo b
giturnomen patrisdiciturdepatre.? Si eflèntialiter, ergo
& de ^|io. Si vero tanquam quiddam eflèntie fuperueni-
ens feu fiiperadditum coneipi igitur poterit parer, qüafi
non effet. Rurfus, fi que predicantur tanquam eflèntie
aduentitia, eflèntiis etunt pofteriora, haturale igitur erit
patri eflè patrem. Ex quo fequitur, Filium & Spiritum fân-
élum «que efle patrem.
v. 1
zAmmaduerfio.
Hoc in Juo exemplari nonreperh Turrianus, épia ht verfiont
non exprÿïitÏEt certe non videntur digna Tbeodoro Abucara,
Eiufïb'td.
„
loan-. %.