jT °
îp ifto là Dcdïeatória.
'Z T tfinm t labor's ac prices ad hoc '* '» tfH u a k g e r c n tu r
K u i - r d h i s into c o n tà m ls em e u s aliorum c om m e n ta n t,,omnia f e u n e n arbttranturacpo/ltcentur, MAß
S t o feitfu * * a tq u cm ro p ten t" : § 8 ProfhcU ,Uud f ilu m dtcere ß a tu tf e n j, quod nunc tpforum cercbro
/ L j J t p h s n a t L W f f i& m . Certe non hoc c r im e a d fa r .— m mtelleclumfrocefferun, patres » ,
tiä«f « »«o cerebre d luinare v idar.quem admodum& il/t,/» b n c8am qua de d tm Bafiho ttc lS {ß iu # c n o ,
Z à - T h e o M cognomenpromcruit, Eufebius referttibrO vndecimo E M ^ ß .c a h .ß o I r ta tapttenono Ambo. t u i t , nobles, ambo Athenis erudm, ambo collegaambo deVdltorio d.grefli ad profitendam
I Rhetoricenrogabamur. S p ed opusmagnißccq,ddemimfUb.tßafiUus,Gregon*v^
Z „ l t Q„i ß b (i tetvm Baobßquiomancipqffityantum dccollcgaamorepraßumpßt, vtfcdentcmBafiltum
\ de doctorkca.hcdri depone, et, aeficum m mona/lerwm inicSa menu perduceret ih que per annotât «um,
.redeem,omnium Gracorum fecularium Ubrls remo.it, filés dutmaScrmura volumm.bm operamdabant 1223 intelligentiam non exproprio prafumptione,fid ex ma.orumfir.fus&nuchr.tate affcqueba»t„r,quos
& , L ex o Lßolicaßucceßonc intelligendi regulamaccepijficonßabat^rumpracpuc .»prophet* conn
Zenterm difiutien.es,thefaum fipientne drßientiareconditos.nvafisßa.lBm reqmrebant ß u u nuneebhu
croerit edeldement, qui non ex,ftmet longe tutius atqueaUos hutufiemod, ducesfiqm m mtelleSlufcnptuW
rum cmam eosqui, v t habet Hieronymus,deunt quodnondidicemnt, imoqfitdommno non inteBgunt.-fidfe-
I mnUrunt tantum, aut abimpt.ro fiiritu traditum acceperunt? Sjurum plnrcsßuinqmmnonprauoßmtu put
con/ilio fcribentes,mifire tarnen haäucinari videmus,ob idfihim qwdfiuofinfuinmtumfid*nt,acßplusc*te-
ris omnibus alfcqtmtos eßfi credent: quemadmodum de Hcfiorio refert Socrates Ith i z^ccUßafttctthßonaquam
ïrivartitam Leant,hisverbisi Non mihividecui Neftoriüs omnino purum hominem dmffeChri-
ftum.aut Samofatenum fequutüs aut Photinum, fed fermonem tsntummodo quaü metuendum
exoauifle: Et hoeiltt contigiffè, quod decenter non ejfet eruditw: qui dum naturaltter eloquens fmjjetijeputa-
bdtdoftum &hbrisantiquorum dotiorumdedigmbatur incumbere, omriibusqueßßpraßantiotem ejjeputabat.
Torrohancoemmammultisanmrumcentenariisfipultam,nuncvelatabinferiséruentes,tuuaujpictismlucem
troducimusidmodumreuerendc Profil, ^ o d v t facer em non tan,urn hberaütuo ingento an,moque cana.d.fu
moac affluentibus fortune opibus m iu c im fium, quantumß um ißm ts tuts vbique predicates m onbus, mthuque
ante p h Z to s a J o s in tim ip e rß cS tv , quam adhuc adolefiente, ludum h u ra rtum vnafiequentaremus,pnuf-
q u a i in artibusquas liberales L e a n t,,magfflerium magno cum honore fafetperes. £ u o tempore tarn multssno-
minibus me t.b . debilerem reddideras : v e rum ante b.erratum afflucntißmss tun hbcraktatis munertbus adeo
• oneraßi, f t fl m eipfumtibi traddm perpetuum mxneipium, v i x m inimam coUatorum tn me bencftciorumportto-
' nem revendant. ^ u a r e v b i aliud L n datur,prope»ßß.m um filte rn erga te ammum,ac debttum agnofientem,
■ folita b e n io n ita te ß fe ip ^ . ^ th u d e d f praterea quod me m ouit v t hune n b i Ubrumconficrarem t nempe quod
h u n cR em g ium feribautdiui Senediclifuijfi .b .rnm m ,q u cm a dm o d um & E R. P S,qwdem d e tU o r e fir tJ n t-
Abbas Spanhemenßs ,q u ed monachus fuerit rJUtjßcdorenfis, ac postrnodum etufdem vrbtsc-Hnttßes,
: dtui Oddonts primi.A b a t i s Ctuniacenfispreceptor.- flo ru it autem tempore CaroU Calut Imperator*, anno a
ta rtu viroineo U o . v i r v ita ac doHrinapraclarus,& m d m h u ac humantsfirtpturjs eruduiß.mus,carmme_
„ filu ta brat,one feriptor inßgnis, qui vtro q u eß y lo variaedidtt vo lnm n a . Nec pojfimthscRemtglo Rhemenß
Epifcopo attribuiiquanquam & h ic diuinis Scriptorts exponendts fm b a tu r fm f fi praclarus admodum aeßudut-
W i commentariofque per utile, in m u ltu veterts aenouttuftrumentt Itbrosedtdtße: quontam tüe d tmmGrego-
r ium aliquot annispracefit,qui in h u citatur commentary. S u a n q u am fit.s m .h . e s i.d vnumcognoßere,cu- „ . . 1 .. Ol f. dmAirr-u,^ rto.i in mtitinuA (itu terbetuaobuutone oblolelcerent. Jzua-
(linofuo nitort? Siqiiidem vnicum naEliexemplar,coaai non raroßumus noßrnmfiequt tudtetum : qued ts qm
ex prototype defcripßufiequenter ,v t coBgere licet,rem ipfam nonfitisinteUigeret,vt ahamtermomtttamus,
in auibits rudis HU vetufquefiripturaplurimum nobisaddidt,t moleßia,quem tamenUborem nonagrejußept-
mus, videntes quantum in hoccommunibusßudiis prodejfipoffimus. crimplitudtnemtuam nobis
GH R I S T V S quam diutißime ßruet incolumem: Datum Lottanij in collegio
Theelegico. Jnnoataftovirgineoquadragcfimoquinto
ßtprafejqmmilleßmum, Calcndis
tMaij.
P R O OEPROOEMIVM
IN
IOEL PROP HE TAM. ,
JE R b V m D om in i q u o d la d um
I e ft a d lo ei filiuni PKgf uél. Dieit B.
I Hieronymus m Septuaginta interpre-
I) tibutbaberi BathuçH/^/ melius v t le-
gàtnus P h a th u el ïquàdinterpretdtur
' Deus ^ i aperiens Deus. Tradt^nï Hebrd,pcut iàm
inaliommfrophetarumexofdiodixw^}qu^inctduf-
curi/fe Propheta initto pater vel quus v e l genealogie poft
un tur, Prophet a & illifuerunt. Vnde pdtet quod Pha-
tuelpater loel Prophetafuerit. Prophetauitautem tem-
portbus qnibus Iejàias, OfèetOdn&SiNaum:fub regibus
[ uidx oQoe>!oàikan,AèfrayL& Etfechia: é'jjyeciaUterfît-
■pèr duos tribus,generaliter autemfuper'onines.
IOEL PROPHETA.-
à p. I.
5 Ë r b v m Domini quod folium eft ad led filium
K rbatuel.’] Iftud eft verbum de quo Ioannes
b diçis: tnpiïncipióeratverbum. Non debemas
£ putare quod verbum, Dei Pafris fit fiaâtü ex
r tempore,led Facility ^$ponicur pro y loquutu
; eft verbum Dominjad loel. Vel aliter: Verbum Dominiq)
eft.ièijfiïs: Faftum.eft,vcfieret & loqueÆcur
verbum Dominiad loei tale quale & in Piàlmo habetur:
Fallus eft mihi Dominusin falUtehi, id eft , iadum eft vt mjhi
præftarçt fàlutèm* Et; Fallus eft mïhi refugiumM &i vtîn eu
■ 9i- 7 rcfugiüm haberem. [Auditefenes^& aunbuspcrct/tte omnes
&i*Wr^r7»mff^ifi](al.qu«ego diâurusfiim. Audio» in ft-
erö eloqjïio Ipiricualiter inf ellïgcd u-s eft>vt in Euangelio:
^bubeihin<imt^mrü.aiuBendiaudiat.y MattKjj. Id'eft, qui
habeçintellé^uaudièfidiverbum Deiaudiat, boe eft ia-'
telligat. Senibu5,pràeGepit.vtaiidiâtjid efti intelliganç,. my-
.fteriaquçdift.uruseftjqùiaipfi débenceiïeftpiejitiores&
corfcfeïftvi'tamdqj^&«4>/fi«fwiMT«T^id:^amatQii-.
bus huius ftcuIi,qui toltam ipem in rebus rerrenis ponfity
ilfiipr^cepièpprcipeitatifibgs ebrporis hiftoricumi&lïv.
lêralem fènfirm [Ré/iduum eruc£co;neditiocuJl.t,&refidftut}t
lacuftitcomeditbruïhtff,&refiduim bruchi cdmeditrubigo.^ E-
rucavermiseft quiinolerib. maxime inuenïtör. Bruehys
appelkctïrfetyslo.cüftiE Vel filius;antequajli habeacalas:
deinde vbi pàrûperineepericy^olicaceivoçaturat'telabusv
Ëftq;
multo gra,ùior b.rüchus^ua^n loeufta vél attelabus, qiaia
radieitns comdd.it i&ud"us,comeden&in vnóJóco.Rub.igo
efiiquandó pruinapercut’unrtïr firuges, duifi efeneritudinf
l?étis habentf&çÔnuertuntur cam calami quam (pica: in
ruborem minij coloris vel finopidis.. Hæc omnia fi fin-
guiavenerint, penicusomrtia auferunc. Quætemporibus
Ecçlefi* ifiagisfpiritùîditer i,mplentur : âtcamen. iuxta hi-
ftoriam qu,oqVûinpletafiint. Siqùidemîégimus faâaméft
fe grauifliinam famem i nrerrâte m p o rjb us Achabk&Eliç, i
quando per tres annos. & raenüès fex claulum erat coelum ^
ne d^ret piimiam, vt matresjlios fiios comèderent. Pol-^
mmusauçeraiftaalicerintelîigeie.inteipterantesrpei'erucam
Aflyriô^fiue Çhaldæôs,c^n ôc^udamcum lacerdoca-
litribu cempôribusloàchim nepotis lo fiif qui alio np-
mine Sedecnia.^ nominatur) in- àprinitatem d.uxeruht.
Perloenftâm intellignncur Medi & Petfæ, qui fiibuerfq
•mperiouhaldaiorum Judæos lïabüeriiut captiuos, licet •
nRilcipernuccence Gyjo exduabus tribubus çum Zoio-
bab«l a liiCqiie d udbusfi nt/euétfi. Pei^Bruchum Macer
dones;pmne(que ^hîxandri fiiçcefïbrés, màxime Antio^
chus çpgnominatüs Epiph^nés , qui more Erucfii (è^Jîc
'& oiajnes (jripies regunj reliquias Beuorauir, |
î ”b qu° & Maclùb^orum bella fadla e(Ie èarrantü|. Ru-
’ ^ ll>eni pulTimns referre ad Romaiips, qui penicus oranemIudxcamcérravaftaueriAur,
vrbcs fundituseueiterijc,
&templum fuccenderunt : omnem pppulum fame, glaf
dioicaptiuitate funditus abftulerunc., ÿlpralitcf per niée
quacuor,quæ diximusj polAmus im eiligere quatuor qua-
. litatpsanimiy pet quas maxime finiras animi aufcmir,hôc
éft, trifticiam vitra modürn habere: de-qna.mohet Apo-
ftolusy ne abumlantiori triftitia abforbeatm frater. OK hanc
mftitiä perditus éft Iudas, qui laqueo le fil (pendit. Secun-
‘ dumeftgaudium fîuc l$dria,qua qui irnmodcratehabuerit.
bçnum minime valet operari. lufti enim &'lbnes,yirii
nec aduerfîsirangij nec prolpe^is polTunt elcuari. Hæe
duo diximus deperditione&perturbationepta:fentiumk
dicamus&alia duo de perrmbationefututorum, in qui-
bùs (uûtmctusaut Qiés:,Aliquando aduerla timemus vla
tra quam fitnecefle, aliqiiandp prolpera præftolamur vl-
tra quam ratio pofeat. Has quatuor animi perturbariones
infignis Poeta v.no verficulp comprehendic, dicens:
nine met aunt cupiuntq, (de fiitu ri sJdalenugAudemqp. (dé
1 praÆncibusvf Poffitmus\&alitériuxt^ JB. Gregoritini de
hoc,4 iccre,^t per erticmn intelligamuslibidinemt per lo-
‘ cuftan),ii>anem gloriam:per bruchüm.ingluüiem ventrist
per rubiginempKiuï. Sunt multi qtii,dum domant libidi-
nein;eriguntiir infiipetbiam&ininanem gloriam: &de
’ fnperbiaruunpin yentris ingluuiero,j& nimiumededp 5c
potandoiriuuntinfuiorem&in iracundiam. Ingluuies
^ enim ventris, fie maxime ebrietas pellitàlè pacem.jExpCT--
, gifeimini ehrij-, érfiete &$lulate omnes qui hibjfis, vinum in dul-
[ cedine,qu<mum per Ut ab ore Vf/?rö,]iiibapdi,vinum. N op de
k ebriptatefokmimpdo loquitiif ifte(èrmq.diuipus.^(èd dé
i omni errore &iniquitaté. Omnis enim qui libidinepi fe~
quifurjçommumbufqvvitns infift|c,ebrietate replétu^eft.
‘'Ucenti^^erg©dicïtuv.F.xpergjfiere* &.i|lis/jui in «store lu*
• xuriie oitmiq; errore,iaccuc, prjécipitur yt exurganc àvi- :
tiisy&.fteancIugÇantqj vc imp.étrare valsant miîeriçprdia
Dei. Quod autem dicitur: Omnes qui btbitis vmum in dul-
cedine, idem eft quafi dicerèt (Omnes quivoluntatem ye-
ftfam in deleiftabilibusrebus-popiti^ Qupniam'periitab
OTÇ:yeftro;vimim, id eft, gaudium &.exultatioveftfa. Et
qüafîdicar.periirdeprieteritojquumadhucilliin terra re-
promilEonis morarentur: quiafuo tempore iüis ablamm
eft omne bonum.veîÛéntib.AlIyriisrvel quia Omniatem-
p.oraæternùatiDeicompâtata,breuia &perrfibdica fijnt.
[ Gensen mt afcenditfuper terrammeam. ] Modo oftécfit qua^-
ce perierit vinumi&pmnis exultatio ab eis,Per gefitem n.
loeuftarum vult mtelligereexercitum Afi^riorum > Çhai-
daeorum,Macedônüm & Romanorum : pefdentes, forti-
cudinemeoruni.Regcs.namq;eorum comparât leonibus,
principes yero catulis leonum, cum quibus innumerabi-
ïisfmuititudqeoaiin yenitj&tam fortisytnemo pKïèf eis
refiftere. [Pofùity.ineam meant in defèrtum & ficum meant de*
corticauit:] mundans^^eamàfoliis& ratnis, [Jpoliauitproie-
citfo Ajbijail’fimtramiciusy^ideft,arefa6tiabardore(olis.
pervineam & ficum debemus intelligerepopulum Ilfae-r
uricum. De hac vjnea dicit Plâlmifta: Vineam de ALgypto P/â/.^»
tiatißulißi. Et ie(àias: Vin£a,inquit,DonnnidonutsifraeLLe- ***$£&
gimös ôc de'hac fîcuiu Euangelib.quia vehiens Dominus
ad earn,Sc no inueniens fruétum,dixit: lam ex tefrucltu non-
'nafeatur in at er man. Ally rij itaq; cæteriq; populi, maxime
Romapi hanc vineam nudauerunt, quado eos in captiui-
tacem dilperdiderunc. [ Plangs o plebs llraelitica,}«^vir£
goacdnltafaccofuper virüm pubertatis fitat]
Victim pubertatis appellat ßonfunu Spon(à iuuen-
cula quando ainittit (ponfiub iuuentutis flore p.ube(cen>
rem, plangic & accingicur (acco, dolens (uper amifllone
(ponfi. Horcaturque,. Propheta plebenfifiaelitimm Vi
fimilia agat, quia amifit (uum (ponfum, Icilicet Deum
omnipotentem, a;die qua 'cpe^t adorait idola in Ægÿ-
ptQi Virgo enim fuit ipw plébs virginitate mentis &co-
gnitione Dc,i viui in Prophetis & Pacrjarchis. Poft-
quam autem receflic ab illo per idololatriam, fafta eft
adulcefa. ^
[ Periit facrißcium & libatio de domo ßototni. 3 Aduenietl*
tibus feilicet Chaldæis Romanisque,Q/«xer«»f/4cerd(?fri
minißri Domini.fj Quantum ad hiftótiam attinet, vaftatis
agfis Sc vineis ab eruea& rubigine.locüfta &brucho, à
popii-* ,