A
C
Ö
7 4 4
riorem hominem. Video autem alum legem in membres mets-, re- j
pugnantemlegi mentis mea, &captiuum meducentem in legem
pPccati & mort is.In hac ciuitatc iufte omnes dctenti fu mus,
quia dimifimus imperatorem , & fecuti fumus deferto-
rem. Imperator Deus, defèrtor diabolu?. Imperator de*
dit præceptiônem, diabolus fuggeftit fraudem. Vbi ergo
öcillüs tous inter præceptiônem & fraudem ? Credidifti
quod promifit defertor, &irmenifti quod minatus eft im-
perator. Vox ,eft in hoc pfalmo prophetae, commemo-
ràntis filiorum Ionadab 8c primorum captiuorum. Nam
filiorum obedi enciam nobis commendat,&in commen-
daüoneobedientiae filiorum culpatur irrobedicntia capti-
iiorutn. PofTunt etiam ipli filii lonadab ijdem eile qui pri-
mi captiüi, vt fie legamus pfalmum,quarenus ipfi captiui-
tacera fuam attend entes, cum propheta dicant: . g
TN te domine jperaui,non cenfundarin aternum. Quafi dicat :
A Speraui in me, & confufusfilm. in te Ipem mcam reieci,
& ideo non confu a dar in ætemumi id eft .«ternaliter <rli- -
cet ad tempus panaris me confundi onere mortali tatis &
pafiibüitatis. Et yt non. co nfun dar, libera me hic interius -
in tùÀiuftitia, me vôcando 8c iuftificando. & eripeme tandem
exterius, vt exuto onere morcalitatis, induargloria
j cantem gloriam tuam» meam ignominiam. &cantem m Z
gnitudinem tuam, & paruitatem meam. totadie, in profpé-
ris & in aduerfis. in prolperis, quiatonforatis: in aduerfis”
quiacorrigis. Etvtcantem gloriam tuam , neproijciâsmt
in tempore feneftutis, fiibaudis dèponendæ, id eft, in tribu-
lationequando mihi maxime neceflàrium eft vt depo»»
nam fenedutem, & recipiam iuuéntutem. vel quandiuin
mortalitate catnis conuerfitmur, tempus eft feneduris
quia facile labimur. & idèo opus eft vt aDeö fiiftineamur!
velutifte rögat, dicens : Neproijcias me in temporefeneftutM
Sc nedertlinquasme,cum deficiac virtue mea, timccumniljil
demeptiefumo. Et opusvt non derelinquas,^ dixe-
runtinimictmei mihi, fiibaudis improperando, ^«; (uft0.
diebantanimam meam, fiibaudis Ppprimendam, confilium
feceruntin vnum, in eandem voluntatem conuenientes, &
dicentes: Perfiquimini & comprebendite eum. Et pbteftis, quia
non eft quieripiat. nam Deus dereliquiteum. Quod alibi dici-
tat;Noneft falusilHin Deoeiuii Ipfi fic me perfequi conan-
- tur , fed tu Deus ne elongeris a m e, fed rèjpiceiti auxilium
meum, quia Deus meus es. Et quömodo völo vt m e éripias?
Confundatur, id eft, dignoü iè confufioné recognolcant.
& deficiam,id eft.inuidoriofi exiftarit. detrahentes anima
mea, exiftimantés videlicet leuitatem meam eile infà-
niam.vel detrahentes anitnæ meæ &etiam euiüfque fitb-
audis animæ, perfiiadenf vccum domino rixetor, défen-
dendo peccata fua. eft etiam didum ad fim jjitudinema-
uium, quibus detrahuntur penn», ne volafépoffirit. Illi
derradsefùnt pennæ, quielt in peccati defenfione. Caret
enrm ratione,perquam in auras libertatis quafi pennis
deportari deberet. Operïantur confufione & pudore qui qua-
runtmala mihi. Confufio eft, quandpeonfeientia mordet
hominem ineeriusîpudôr eft, quando exterius erubef-
centiamdemonftrat. quoddicit, operiantur confufione
& pudore. Quafi dicat: Interius & exterius cohfundantur
qui quærunc mala mihi. ego autemJèmperJperabo,&ftmper
omnem laudem tuam,id eft,fiiperomnem laudem priorcm,
adi/ciam laudem tuam pofteriorem. laudandds état dominus
incorr uptibilitatis.Eccc h ic no tan tur filiilonadab inobe-i
dientiaperfeuerantes, gratiam quærentes, fuam captiui-
tatem attendentes. Si aucem primos captiuos accipimus,
eos qui adhuçin captiuitäte remanentes-, pergraciamdo-
miniliberari non quærunt, intelligimus nie inculpariil-
loruminobedientiam, cum filiorumlonadabproponitur (
nobis obedientia. Poteft eile etiam in hoc pfalmo vox
capitis noftri, transferentisinie yocero membrorum, &
& fic pro eis dicentis : In te domine Jfieraui, non confundar in
aternum, in iuftitia tua libera me. Etvtmeeripias & libérés,
inclina ad me aurem tuam. tualtus, ad me humilcm. tu me-
diçus, ad meægrotum. & inclinatus ,faluame taliter :Efto
mihi in Deum proteftorem, id eft, Deus protestor, ne opprimât
ab inimieis, & inueniam te locum munitum, vt ex te
habeam qubd contra inimicorum tela iaciam. Nam mu-
nitiorem locum te non poteft inuenire qui ad te confu*;
git. Legitur quia quidam Habens habitaculum in firmifli-
rpomonte, viditregem tranlîre cum multitudine magna
benearlnata,qui confidens in ædificio forti,ipreuit regem
dicens : Non loquor de te. Cui rex refpondit: Neque
ergp de te. Nota, fiiecurus ifte fuit ab hoftibus pro muni-
tione terreni loci, quanto iêcurior poteft elle qui eonfu-
gerit ad Deum,qui fecit cælum & terram îQuoa hic dicit,
tftà mihi in locummmitum, vtfaluum me facias. Et tuum eft
me iàluum facere,quoniam tu es firmamentum meum, id eft,
mefirmum faciens in propofito. & tuesrefugium meum;
quia non inuenio quo tefugiamiratum, nifi refugiam ad
teplacatum. Et quia tu es refiigium, tu Deus meus er 'tpe rite
de manu, id eft, dé poteftatepeccatoris, non mihi præualeât.
Et quos intelligat per peccatorem,fubiungit: De manucàn-
tra legem agentis, id eft, de poteftate iudaici populi in lege
præuaricantis, me eripe. & iniqui, qui æquitatem legis
non recipit. De quo didtum eft; Ouißne lege peccauerunt,
fide lege peribunt. Nequisopponeret, quare rogas liberari
déperléeutipne? patère, refifte,fiibiungit: Quoniam tues
pdtienùameadomine. Quafi dicat.- Claraandüm eft mihiad
te. nam fine té non poifiim, quia tu es patientia mea, id
eft, patiens fum. & tu dominefpes mea a muent ut e mea j id eft,
ex tempore inuocationis meæ, in qua inüöcatione fabius
film iuueni s, habilis Videlicet ad pugnarû, computatus iii
procinbfcu exercitus tiii, armatus fide, Ipé* & charitate-.&
iioli tantum es fpes mea à iuuentute mea, fed etiam cùh-
formatus fum in te ex vterp, ideft, ex eo tempôre ex qüo inî-
tiatus fum façramento fidei. De ventre titatris meet tues proleft
or meus, id eft, poftquam exiùi de ventre matris meæ* id
eft, ecclefiæ ,vt non tantum mihi prodelfeirt, fed étiâm
; aliis, es tu protedor metis. & ideoi« i t eft cantatio mta
femper. Et quia in te fp^vo,tanqnamprodigtum faftusfam
multjs, fimilis ftulto, videlicet quiapoftpôno præ(èntia,&
expedo fiiturafdriie ego deficiam in fpe-, lues mihi adia-
iorfortitudinis.quiafpttitudinis excieiplüm dediftiin te
Ipfb» Ec quia tu es fortis, ergo repleaturos meum laude, vt
in primo homme, qiiem de terra ad imagihem & fi-
militudiném fiiam crcaûic, & eum in paradifö ébllocauir.
laudandus eflèt, fi poft inobedieiitiam tOtaiil raàffam
quæ à primo parente proceflît, iufto iüdicio damriaficb
tarnen fuper omnem laudem adiieienda eft laus, quia per
gratiam à peccato t raducis liberari fiimus. vél fîé adijçiam
fiiper omnem làudcm tuam, id eft, attendam té extederè
omnes laudationcsvirotum.vel adiïciam fiiper omnë lau»
dem tuam, iuxta Apoftol um. Ei, inquit, qui potent eft fact-
re fuper abundanter quam petimus aUt intelligwius. quod hie
dicit, adiiciam, id eft, adiicere te inrelligam fiiper omnem
laudem tuam à nobis fa'äam, [quia plura in nobis opera-
ris, quam nos intelligere poffumus. jtt vöce autem capitis
fic dicemus : Adiiciam fiiper omnem latidem tuam. !
laudandus eft dominus m difpofitione&in gubernatto-
ne rerum temporalium, laudandus eftin eminentiacæli, •
in fcecundicateterr*, in circiitidfione marte in mtiltipli-
catione creaturæ vbique nafcèntis, iqlfraelitico populo
ab Ægypria 1er ii i tu te liberato, in lege data, in euangelica
gratia vbique diuulgata:(èd fiiper omnem laudem iftam
adiieiet ho rtio dominicus laudem fiiam^ quia carftem re-
fiifcirauitnort amplius moritiitâm quod ante euiii rtullus
facere potuit. Os meum annunciàbitiuftftiam tuarti, quapet
fidém fàluati fiimus.& os meum ânnunciabit totadiefalfr
tare tuum, id eft,tuam fàluationehi & meam petditionémi
Etvnde mihi hoc? Quia non côgnoui litératütâm »ideft*
«onlumde illis qui déliteraprifcfiümunt, &AgtariarèfiH-
ünt. vel lioft côgnoui literâturam, id eft, perfiiinftorièali-
quid àgerè improbaui. Nàm qui dicit,Si nön fecit voluli-
tatem Dei, comparabilis eft iui qui potèns eft quidèitt lé4
gère, 'fed quod legit öre,non éàpit cordei qüöd dicitOjte-
niàm non tognöUi literaturam, ftd pbtiuS introibo in àiilam»
fiibaudis dilcerlieiidam Vt in eo tantiim glorier, quimé
propter pötentiamfiiatn redemit. Domine -, memdrabôr tu»
ftitia tiiifolius, me&, captiui tati s » tu£ libörationiä. & hoc
non ex mè» led ex té, qUia tu Dtut docuifti me est iüuentutt
mea, id eft* ex tempbre ittnoUationis me* * & ‘vfque nUntt
lubaudis 'doces. & idèo pronuncldbo mirabilia tud> Qjjl j
1 * : mirabi-
W b
F
Gen. i.
:g
Ëpb0
H
mirabilius quam confilium reparations humanæ,gratia:
tuæ eftè,& non ex alicuius merito? Docuifti me ex iuuen-
tute&vlque nunc,^* docebis etiam vfqugjn feneftam&
fenium. Senebtus eft, quando aliquis præ fenebtute grauis
fieri incipit: lènium » quando. eft in dectepita aetate. Per
hæc duo longicudinem temporis denotar, Quafi dicat:
Docebis me memorem elle tu<e iuftitiae omni tempore
in iuuentute & fèneftute. .Q^od habet alia tfanslatio, in
presb.yterum & gerontam, vbi lèntentia eademeft. quia
presbytetos apud græco$ dicitur fènior ,,geron lenex grauis
dicitiir. vel aliter. Deus docuifti me ex iuuentute mea.
•luuentu s fuit in çcçlefia in primo tempore, quando lan-
d i martyres armati fide, Ipe & charitatc. vfque ad fapgui-
nis effufionem pro fide tenenda certabant. Quod dicir,.
vlquenunc docuifti, noftrum tempus defignat,in quo
lain nonprocertamine fi dei martyrizantuç:quoniam cx
abundantià iniquitatisreftixit charjtasmultorum. Quod
dicit, in fene&am & fenium , pet. hoc,notât vltimum
tempus,quando pro perfecutii^antichrifti^mulri a fide
dilcedcnt. . Deus, nederelinquasnu. Quafi dicatiTu qpi docuifti
me ex iuuentute mea, nedereiinquas me,,donecan-
nunciem per me&per luccelïjbres mcos. brachium tuum,
id eft . potentiam tuam. generationi non tantum,illi quæ
poft futura eft, fed omniaqua ventura eft. Nota fuiflè quof-
dam hærcticos, qui alïèrebant fitiem catholicam vfque ad
tenipUs permanfurarn^c poft ex toto deftruepdam. quo-
mmerrorem vtdeftruetctjdicitquod omni generationi
annuncianda fit potentia dom ini. quod dicit, Nedereiinquas
me, donecannunciem brachium tuum generationi
quæ ventura eft, Sc donee annunciem potentiam tuam &
iufiitiam tuam, id eft, gratiam iuftificantem, eüdo etiam
vfque in altiftima magnalia quamfei ifti,. confiderabo videlicet
ilia fupercælcftia,. prfncipatus, yirtutes , domina-
tus, poteftates, ad tuam gratiam pertinere: quia quod bene
viuunt, ex te habent, n on ex fc. Et quandoquidem tu
Dtiis tanttiç es qui j.milis eft tiki;Nullus videlicet,quia rai-
hi y olehtiin pf imo parente tibi ellè fimilis , quantos tribu-
lationesyià eft, quam graues ad tolérandum. Sc multas &
eas malos mihioftendifti. voluit tibi eile fimilis qui dixie: Po-
nam federn meam aiaquilonem, &eroftmilis altißimo. Sc difi-
cefîitàteinregionediffimilicudinis. Voluit .etiam mi:er
Adam tibi eile fimilis, quando delertori credidit dicenti:
Comeditf, &eritisficutdij. Credidit quod promifit diabolus,
Se inuenit quod minatus eft dominus. & plus valuit
apudeujnqui defècit, quam qui eum fecir.,in.quo multas
tribulationes mihi&maias o(iendifti,f d nó irreparabili-
terme damnafti, quiaconuerfus ab iraad mifèricordiam,
viuificafli me, id eft, in vitam poluifti me. Et hoc quomo-
do? deabyßisterratterumreduxifti. Nota quoddicit,tedu-
xifti,quiano reducituraliquismifi priusfitedubtio. Edu-
xit Deus hominem de vilitate terræ, mirabiliter eum
creando. In magnum enfin qulddam promota eft terra
quando,homo de terra plafinatus eft ad imaginé &fimili-
iudinem, Dei in vilitatem fuam. Terra recidit, quando
Jiomo per inobedientiam à Deo defecit. fed rurfus. ad
ïumma terræ reducitur, quando verbum ex terraaftum*
pfit hominem à peccato immunemrfic reduxit,ideft,ite-
rum duxit hominem de.abyifis terræ, mirabiliter eumre-
formando in inferiore quiaftefalut faftifumus. Eece planum
eft quod dixit, reduxifti. oftendamus irerum quod
tune erit,.quando caro mottalis in immortali tatem refur-
get, quia ficiterum Sc iterum deducitur homo d do m ino.
quod dicit, de abyilis terræ herum reduxifti. Etvnde hoc
feiofNam mttlnplicafti magnificentiam tuam, id eft,iufti-
tiamtuam incantum multiplicafti,¥ cum filiis tuis non
parcercs. & fic conuerfus confolatus es me. Nam drego non
tantum in capite meo, led etiam in me jplo confitebortibi
invafispfalmiveritatcm tuant Deus ,pfallaniifiiin.cttharafan-
ftuslfrael. yalàpfàlmi Hint plàlterium. Nota inter plàlte-
f ium & çi’fKaram, quia plàlterium lönumreddit in lùpe-
riori, per quod defignat anitnam, quælupcrior pars eft in
homine : çithara reddit^onumin inferior^, & notât car-
nçm quæ inferior pars eft in homine , per quam carnem
8c fic tandem exultabunt labia mea cutrt cant autre tibi, quia
nunc aliquand o canto mihi. Et qualités exu 1 tare debet in
labiis,fubiungit : Anima mea quam redemfii, fubaudisex-
ultabit, & non tantum anima ,fed etiam lingua mea exterior
tota die méditabïtur iufittiam tuam. Bene dicit, médita-
bitur: quia non eft ibi opus voce eiementari. Et quando
hoc eritfCaw ex oppofito confufi & reueritifuerint in con-
fideration e Cm, qui hic quarunt mala mihi, exiftimantés vi-
tam meam eflè infàniam. . •
.■ h. PfàlmusDauidin Salomonem. LXXI.
Eus, iudicium tuum régi da, & iufiitiam tuamfi-
lio regts, ludicare populum tuum in iufiit'ta, &
pauper es tftos in iudicio. Sufcipiant montes pacent
populo, & colles iufittiam. ludicabit pauperespo-
puli,&fduQsfaciafilm pauptrum & burnt Habit
calumntatorem. Etpermanebit cum file & antelunam ,in
generations & generationem, Defcendetficut pluuia in vellus,&
ficutftillicidiaftillantiafuper terram. Orieturindiebuseiusiw-
ftitia & abundantiapacts,donee auferatur luna. Et dominabitur
a martvfque ad mare,&dflumine vfque ad terminas or bis terra-
rum.. Coramilloprocident athiopes,& inimicieius terramlin-
gtnt. Reges Tharfts& infuU piunera offerent > reges Arabum &
Saba dona adducent. Etadorabunt eum omnes reges, omnesgen-
: tes jèruient ei. Ouia liberabitpauperem à potente, &pauperem
eut nonerat ad: ut or. Pareet pauperi& inopi, & animas pauperism
fitluasfaçiet.Ex vfum & iniquitate redimet animas eorum,
& honorabd: nomen eorum coram il o. Et viuet, & dabitur ei de
aura Ara u:&adorabunt de ipfi :femper totadie benedicentei,
Erit firmamentum in terrainfunmiumontium .fuperextolletur
fuper Libanumfruftus etus,Çrflor ebunt de ciuttate Jieutfoenum
terra, Sit nomen eins benediftum in fecula, ante folem permanet
nomen eius. Et benediccntur in ïpfo omnes tribus terra, omnes
gentes magnifieabunt eum. Benediftus dominas Deus lfrael, qui
facit mirabilia ft lus.Et benediftum nomen maieftatis eius in ater-
num,&replebiturmaieftate eius omnis terra, fiat fiat.
Salomon interpretatur pacifiais. Quæ interpretatio
nominis Chrifto capiti noftro conuenit, quoniam iple
per mortem fiiam inimici 11 as noftras lol ui t , Sc Deo patri
nosrecünciliauit.iplè etiam murum erebluminter nos Sc
carieftcmrationabilem creaturam diftbloit.&moxcum
Ulis in lèangulati lapide vniuitjplc etiam fuper pacem re-
conciliationis addidit pacem immortalitatis.in quem hu-
ius p (al mi verba referuntur, Propheta enim præuidens in
fpiritu prophetico e um in carne venturum diligenter expo
nit ea quæin diebus illis futura lunt, vt cum viderint
increduli ea eueniflè.quæ de eo prophetata fum, eüm ve-
niflè non dubitent, fed humilitcradorent.Dicit autem fic
propheta: . \ , w ,
D Em, iudicium tuum régi da. Quafi dicat: Deus pater,
mitte quem mifiluus es, yt per ipfiim iudicatum,
tandem iudices mundum, quia fcriptum eft : Pater non iu-
dicat tjuenjuam.fedomne iudicium deditfitio. Iplè enim merito
mundum iudicat,qui in mundo conuerfatus,& àprin-
cipibus mundi iudicatus eft. Et iufittiam tuam ftlioregis.Re-
; petitum ef^qu od ptiu s dixit. Nam quod prius dixit, iudi-
i cium: hoe fonat hic, iuftitiam. Quid aliud eftipfum iudi-
; cium, quamipfaiuftitte*’ Quem prius vocauitregem, hic
voegt filium. vtrumq; enim & pater of rex eft. Iftæ autem
repetitionesmultura eloquia diuina com mendan t, fiue
per eadem, fiue. alii« vernis eadem lèntentia repetatur.
8c maxime tales repetitiones reperiuntur inpfalmis,&
in eo genere fèrmonis vbi animi mouenduseft affebtus.
Vel.aliter, Deus, iudicium tuum regida, & iuftitiam
tuam filio régis : vtipfè quafi filius iuftitiam prædiceref, i
opéré videlicet Sc verbo. Vnde illud, Qua ecepit Iefmfit- ' f f "
cere & docere. Quod Deus patcc,rex vocatu r, teftatu r Pau- lt Tim.i.
lus, dicens: Regs autem feculoruns immortals. inuiftbils,foli
Deo & c . Vel fil ium régis poflumus aceipere iudaicum
populum, quem dominus pater aftumpfit in adoptio-
èifha^zat homo, quando hæc inferiora indigentibus nem filiorum perJegem datam. Deus,iudicium tuumregi
.præb.et.qupd hic dicit,pfallam tibiin cithara lan ^ IfraeL da. iudicare1 populum tuum , id eft , ad iudicandum
populum
Ivh a n .;.