petlecucoies rormentum inférant carni, tarnen nonlz-
dy,at locum fidei. Fruflra ergo tribulantur? Non. quia li-
cetipfi non vincuntur a tribulatione, tu tarnen oculis tuis
confiderabis cos non fruftratribulari,quoniam efteistri-
bulatio ad probationem: & tu videbis hoe elle ad retribu-
tioncm peccatbrum cis, qui inférant tribulationera alifs.
q.d. in tua dilcretione elf,quia non fruflra infertur tribu-
latio,quiainfertut ad probationem patientium., & ad damna
tionem infer enti um. Quoniam tu es DomineJpes mea,al-
tfimumpofu'tjli refugtumtuum. Hie iterum vox capitis eft.
Quali dicat; Merfto mihiaggcatulor in meis, & merito n5
cimeo in illis, quoniam tu Domine fàftus es Ipcs mea, i.
fpes meorum , .dando eis per me quid Iperare debcant.
quiarefucreâip quz przceffit inmecapite,fiiblèquetur
6c in membris,& itafoâus es fpes meorum. Nouera t enim
bumanum genus moripoflè, led non nouerat refurgere
puflè. Sc fichabebat quod timer«,non habebat quod Ipe-
raret. Vtauterh lpes eisacTderetur ,ille qui dédit propter
dilciplinamtimorem mortis, dédit propter przmium fpé
reluirediionis. quod dicit, T« es Domine /fies mea, &pofuifti
me refugium tuum, quia quod humanum genus ad me venions,
certum h abet refugium, hocextuo eft,quia altiffîmü
me fecjfti. Quidaltius quant de carne mortali facere car-
nem immorcalem,& de corruptibili incorruptibilem.?Vel
lie, Po[tap alnpmum refugium tuum, quia per me deleta
funt peccarahominum,iuxtaillud Pauli ; Quem pofuit
propiciatorem per fidemin fanguine ipfius, vt ipféfit ve-
rax.iuftificans eum qui ex fide eft Iefù. Vel fie altiffimum
pofuifti refugium. iuxraillud ; Dédit illi nomen quodeft
fu per omne nomen. N ùnaccedet ad te malum, dyflagellum
non appropinquabit tabernaculo tuo. Vox prophetæ quafi fie
diceiitis : VercDominus fabius es Ipes in tuis> quoniam
nonaccedçtad te, id eft,ad tuos malum, quia licet exterius
fiettiat perlëcutor,interius fabius eft Deus adiùtor. flagellum
non appropinquabit tabernaculo tuo. Tabernacubitio.
Superajpidem & bafiüfcum amfmlibts. Bafilifèos intér-
pretaturregalis’.vndeBafilifcusrex ferpentium dicitur. &
ficperbafililcum diabolus intelligitur, qui caput e ft toti-
us lerpcntin®malitix; peralpidemintelliguntur quique
hzrerici 6c exteri venenofi, qui veneno fuo fidelium ani -
mas mortificant, fuper quos tarnen Dqroinus ambulabit
in luis, & conculcabts leonem & draeenem, id eft, tui concul-
cabunt aperte fzuienrcs.&occulteinfidiantes, Quoniam
in meJperabit,liberaboeum. Quafi dicat: Deus pater manda-
uit de te angelis fuis, dicens: liberabo eum tam in Cs quam
infiiis. &ideo quoniam fperauit in me,ideft,ancoram
fpei lux in me üxit, protegam eum in fuis abzftu vitiorum.
èc hoe ideo , quoniam cognouit nomen meüm, hoe ftiiicet
quod eft Do minus quod cögnolcunt illi, qui bonis operi-
bus profitentur fe ell'elèruos Domini. Clamabit ad me,
&egoexaudiameum tam in fé quam in luis, cum ipfofum in
tribulatione fuorum. V ndc illud, Ecce ego vobifcum fum vfque
adconfummationem feculi. eripiam eum a perfecutione tempo
rali.c^/m^wl'o gloria xternali. eripiam eum non
veaudiae verba afpera, led ne erubcfcendo ea, cad.p.t in
mufcipnlam diaboli. & tandem glorificabo eum, quia tbn-
gitudinedierum zternalium replebo eum, & ojlendam iüi ftlu-
taremeum.vtillud,ojlendamith meipfum.
Pfidmus can t ici in die fabbati, XCI.
Omm eH confit tri Domino, & pfaücre nomin't tuo
aitifinie. Ad annuncianàum mane tmfericordiam
tuam,&veritatem tu.m per noftem. In deca-
chordo pfai ter to, cum cantico in cithara. Quia de-
leftafii me Domine in factura tua, &inopertbut
manuum tuarum exultabo. Quam magnificata funt opéra ha
Domine ? nim'ts profundafuftafunt cogitationes tua. Vir infipi-
ens non tognofcet, & fiultus non intelliget bac. Cum exorti fue-
rintpectatoresfie utfoenum, & apparuermt omntt quiopcrantftr
lum iftud eft corpus Chrilli,in quo ip(è lècumfum carnem iniquïtatem. V tinter tant infeculumfcculv. tuautem altifsimue
'Matth. ij.
militauitjinquo raulta palfus clt flagella: quia capiebatur,
flagellabatur,conipuebatur.& ad vltimum in cruce lulpé-
debatur. Sed quoniam re(urrexit,& incorruptibile corpus
alTumpfit, huic tabernaculo non amplius appropinqua-
bunt flagella, quoddicit, & flagellum non appropinquabit
tabernaculo tuo, Quoniamangelü/ùismandauitdc feDe-
us pater, id eft, proprer ce, vc tibi fubminiftrarent oble*
quium feruicutis. Vnde illud, Et apparuitangélus confortant
eum. Hzc confotcatio non fuicad necelfitatem, led ad ler-
uitutis exhibitionem. fuicedam ad noftram doblrinam,
quii vnufquifque fidelium habet angelum coitfottantem
le in bonis openbus. Vnde illud, Angelt eorttmfemperfadem
patrii vident, quod dicit, quoniam angelis fuis mandauit dite,
illud videlicet, vf cuftodiant tens omnibus viis tuis. 6c ideo
quia mandauit, in minibusportabunt te,id eft,exhibitionem
feruitutis tibi impendent, ne forte offeildas adlapidem federn
*wum, ideft,ne pedcstui.ideft, apoftoli&czteri quibus
<Rtgi efIurus es quafi pedibus in notitiam gentium, offen-
dant ad lapide^, id eft,ad legis duritiam, vt illud videlicet
quod deberent faccreex am ore, fàciant ex timoré, velut
IudziquiDeoferuieruntcxfimore, non ex amore.&id-
eo legem in cabulis lapideis feriptam receperunt, quia dura
cordaeorum ad amorem non erexerunc, ledintimo-
rcmdeprellerunc.VtautemeharitasDeidiffundcretur in
çoçdibus fidelium, ab angeloram manibus deportacus
cft in ceelum Dominus., vt fie ad dilcipulos micteretur
Spiritus làndlus, qui auferret timorem, & przftaret amo-
ris plcnitudinerri:vt illud videlicet quod prius fuit difficile
cimentibus, facile fieretamantibus. Vnde Apoftolus :
Nonacceptftis, inquit, Spirit um feruitutis iterum tn timorem,
fed hbertatufpiritum in amorem, quod dicit, ln manibus por-
t ah tint te ab conjpettu bominum in ccelum. 6c quis fructus in-
d e | Ne forte offendas ad lapidem pedem tuum, id eft, ne
pixdicatorestuifimrlcsefficianturillis, qui offenduntad
lapidem offenfionis, velutIudæi qui inlegem tabulis la-
pideiscpnlcriptamolfendebant, facientes bona qux fa-
ciebaht , non ex amore, fed ex timoré. Nota quia non
i i at D ominus ab angelis deportatus, quojl necefle erat ei
■-"orrau abeis. lcdipla deportatio, fuit feruitutis exhimaternum
Domine. Quoniam ecce inimici tui Domine, quo-
mam ecce inimici tui peribunt, & dtjpergentur omnètfqui optr
rantur iniquïtatem. Et exaltabiturficut vnicornis cornu meum,
&fcnettwmta in mifertcordia huberi. Et deff exit oculus meut
inimicosmeos, & ab infurgcntïbus in me malignantibus audiet
auris mea. luftus vt palmafiorebit,fie ut cedrut libani multipli-
cabiiur. Plantationdomo Domini, inatrijs domusDei noflrifio-
rebuilt. Adhucmultiplicabuntur infenecta huberi, & bent patientes
erunt vtannuncïent. Quoniam rectus Dominus Deus nofttr,
& non eft iniquitas in to.
Propheta videns Iudzos lit eram attendrai tes, Sc non
fpiatum: fabbatum grolfum celebrare, fiction delicatum,
hortatur nos in hoc plalmo lab batu m delicatum celebrare.
Quod fabbatum delicatum, eft lerenitas confcientjz,
tranquillitas mends, requics cotdis, ceflatio ab openbus
malis. quia non prodeft manus abftiijere ab opere, nifi
mens etiam ccflet à enmine : quia melius eft arare qui làl-
tare, & fodere quam vlq; ad crapulam bibere. Iudxi vero
fabbatum grofium célébrantes,hoc non attendebant : fed
manus eoru feriabaturab opere, menseofum promptior
erat in perpetran do fielerc. Non attendebant quia illud
fabbatum lignum eratfurarz requiei,ad quam nullus per-
ueniet, nifi quem conlcietia liberum ellè défendit. Quod
autem fabbatum illud,quodiudzis fuitiniun&um ad ce-
le bran d um,fit lignum futurz requiei, notât liber Gcnefe-
ds: qui cum przeedenres dies per mane 6c velpere determiner
, leptimam illam diem videlicet fabbatum, in quo
Dominus ab opere requieuit,per velperum non decermt-
nauidquia requies ilia quz per hoc fabbatum fotura defi-
gnatur,nullis tenebris obfulcatur,lcd in puriflima clarita-
te zternalitcragitur. Quod dicitur Dominus ab openbus
requieuilfè,non ideo dicitur quod laborem aliquem pafi
lusficin opere, led przfigurabac quid futurii, videlicet in
;fideliu cögrega tione,quiaad requiem verâ qua: p labbatu
futura dénotatur,à nullo fideliü fine labor« perueni tur : vc
hoc figuraret. quafi ab opere feptima die requieuit. Titul9
lie cxponitur.Plalmus,id cftjhzc operatio eft cantici. »d eft
exulcadonis.cantici diico, habendi in die fabbati, id eft,
lob. 14.
in eonlpbsf.%.
m U
in cënlîderâtfone verz requiei, quzeft in fefenitace confei
entiz.& quoniam lerenitas conlcientiz prodedit ex c6-
fclfionéjidco' in confèffione habet plalmus initium.Con-
fe lfiaautem eft duplex, velquando Dominum laudamus
ex benefàéfis noftris vel quando npfiplbs acculàm.us in
confitendo quod malefeciraus. Dicitautemfic :
B Onum eft confiteri Domino, Cbnfitere ergo Dominch
acculando teiplum in malelàâis tuis, laudando eum
in benefadis fuis. Qupd'dicit, bonum eft confiteri Domino;
&pfallerenomini tuo fctlicet glotificjindo* O qlttfiir-
me, in hoc-vidclicelplallendurh eft ndmini tuo,vtannun-
cietvnulquifque elfe mifericordiæ t ux qu od conlblaris in
prolperis, 8c efletuaeiuftitiz quod^orrigisin aduejrfis.
Quod dicit,bonum eftplallerenomjni tuo. ad annttntian-
durii mifericordiam tuamtfte in mane,id eft, in prolperis tie
deficianr tui. érveritatemtuam, id eftviuftitiam élïepfr no-
Hem, ideftjin aduerfiç. ùeimpune peecetur ituis. lndeca*
cbordo pfalterio. Qiufi dieat: Bontm eftpfattercnomtni tiio.
P&ilendum autem eft m decachordopulcerio!, ita Videli-*
cet, Vf in anima noftra quz in fuperiori n oftro ad mo du m
pfalterii fonum redditjdecèm præcepta legis obferuemus
& hoc non ex triftitia,fed cum cantico,\mtt> mentis bilari-
tate, quia coaftum feruj tium non eft Deoplacitum. Yndg
i[\\ïà,ÜtlarmdutoremdiligttDeus. .Plàllcndum eft etiam in
fitbara,i.inxarnis mortificatione, quia necelle eft quenq;
vtb eneplallat.crud figere catnemcum vitfis Sf- concupi-
fcentiis.vel in citha,ra,i.in pfficio corporis, it^exhibitione
videlicet eleemolÿnacum.&çzterarum wrtuyinijqu ç cotr
pore adminifcontiu.Quia dele ftafli me Domine infafturatua.
Quafi dicat: Merito tibi plillendum eft:, quia cum in mca
fadlura ellem concriftarasideledlafti mç Domine in fiiâu-
ra tua,cum perte videlieetregnaturus lum, Vnde Apofto-
\ns:lp{ius,inqait,fafturafkm us,créait in openbus bonis. Et quia
deleéiafti me infa<ftura tua,ideoi« openbus manuum tuarum
exetcebor, id eft, tibi at trib uam quod bpni dperor, quia
noh ego operor,led manus tuz,id e ft, pot entiz tuz in me
operantur fi quid boni operor. Quammagnificatafiintopera
t üa domine? Deleftafiime Domine infafturatua, & hzc opera
tua quod me deledlari &cis in fàâura tua * quàm magnificata
lùnt, id ell,quam magna habenda lùnt* Et nimis pro-,
fundafaftafunt cogitationes tua,id eft, quod exaltandoali-
um deiicis.de ali um h umiliando exaltas, none ft humanz
mentisinueftigare. Velfic, pfallendum eftnjtmnituoin ci
thara. Quod autem pfàllentes in cithara permittis labora-
re, & nonpfàllentes florere, bona opera tuaDomine qua
magnificatafiint,&nimisprofundz fadz funt cogitatio-
nes tuz,in abus hæc omniaapudteiplpm dilponis. quod
enimvirinfipiens,id eft, ülequi nefcic fibi cauere in pofte-
rum jlolam vitam teropotalem eXiftimans, noncognofcet,
&fiultus n. n intelliget bac.S tultus efti lie,qui cum fitin fum
ma milêria,putatleelïeih maxima fèlidrate, velut plures
qui ad hoe exaltancur, vtdehcianrur. Quod dicit, Stultus
non intelliget hzc. & dicit quæ. Cum exorti fuerint peccalo-
r«,id eft, extra alios oni ficut foenum , qùod hodie virer fie
eras m clibanum mittirur. &non intelliget quod eum*/»-
paruerint omnes qui operantur miqmtatem, vf, id eft, qualiter
wfcrM»fi»fw«/«^c/di,ideft,zternaliter.Hoeautemex
hoc procedet, quia tu Domine in atemum fi ilieçt regnatu-
rus veniças altifitmus vt foenum ficces,id eft;vt exicces eos
velutfbl,• quiabaltoveoiens,cum feruoEe foenum exie-
cat. Velficlîmpliciter. Ipfiinceribuntzternalirér. tu<*«-
tem domine quem hic htimilem contemnunt, eris altifti-
mus,& hoc inxternum. Quoniam ecce inimici tui Dominé,
quoniam ecce inimici tui peribunt. Quafi dieat : Non atten-
duntvtintereant, cum camenreuera peribunt. Quoniam
ecce inimici tui peribunt. Et ecce futurpm eft, quia
tempus Ëreue eft, & vt confirmet eos perituros,.rep(etit,
ecceperibunc hoc ideo, qudnianï inimici tui lunt, &
dijpergentur omnesquioperajituriniquitatem, quialèparabû-
turagni ab hoedis. & illis diCpetüs exaltabttur cornu tneum,
id eftjlublimitas mea.fictif vnicornis. Vnicornes lùnt il}i,qui
vna Ipequafi vno cornulcerigunrad ctcleftia. Viide illud,
Vnam petit à domino, banc, requirani. Et/iheftus mea in m iferi-
cordia huberi. Perfenedutemnptanuitnouiffirna fideliü»,
quæ erunt rrt mifeticordia huberi,id eft, abundânti, quia
cum ilunçmilèricprdiain vocaripne& iuftificationé,tuhc
erit abundans quando temporali labote zterna dabitur
requies. Merito npuilfima fidéliùm, lejié(^is dicüntur :
qdiàficuti in lènedute capifliqui ptius fùerurit üïgfi.fiunt
albi.ita & ibi qui prius laboraucranttempdrali certàmihé,
gaiidebunt æternarequie.vbi riftUa nigrihido èritiiidrüm
peruer lb rum. Et dejpexii oculus meus inimicosmeos. Quafi dicat:
Quia fenedus mea ericinrailèricordia hübefi.ideo
dç ulu s m eus, jn ter ior videHcet, déficit inimicoâ méos.
Ef infiugentes i» we malignantesj i.qüaiidd malighantes
infiirgunt,vtinme formaeorum appareac,vente fibi conforment,
aùàiaïAuriimèa à veritate iritus fibf przfidente.
quod noafitfiddliscxtemppre;flprere..fe<i iufiusvt paima
fiorebit, tarde videlicet : quianecelle eft poil multas tribu-
lationes quenqitefidclemintrar^rirequiéra.No rature t-
iam in palmâ.quiàinfcrius circa rSdiçem fit hilpidâ , 8c üx- '
ptriiis floribus ddprrialida fit; E tficut.cedrtu Libani multipli•
cabitur, quiaplantatï in domo dominion êcclefi»,:videlicet, iri
çharitate^iwxdatxfiorebunt inatnisdomusDei noftriÀ. irr czle-
ftilerulàlem.vbi teconditafunt:quzqj deledabilia.&bdc
adhuc expeélandum eft.&fic multiplicabuntur infini ft a ha-
beri,& interimer««f hic benepatientes: qüia patientia necefi
làriaeft.vt reportemus repromilfiones.Quod dicit,EterÜt
bene patientes, vtannuncïent quoniam reclus eft dominas Deus
nofier in corrcdlionefiliorum fuorum,&noneft iniquitasin
eo, cum parcit 1eruis fugiciuis.
Laus cantici Dauid, in die ante fabbatum quando
fimdata eft terra. X G II.
Ominus regnabit,decorem indutus eft: indutttseft
dommusfortftudinem, &pracinxiifei Etenimfir-
mauit orbern terra, qui non commouebitur. Fa-
ratafedes tua ex tunc.àfeculo tues. Eleuauerunt
fluminadomine, eleuauerunt flumina vocem fit*
am. Eleuaueruntfluminafluftusjüos.Àvocibusaquarum multa-
rum.Mirabileselationesmaris,mirabiltsïnaltisdominas. Tifii-
monia tua credtbiüafaftafunt nimis, domum tuant decet fanfti-
tudo domine in longitudine dierum.
T erra quæ dicitur fùndata.fignificat genus humanuht
quod in die ante fafibatura, idefft infèxta mundi zrate, iri
fidei Domino eft ftabilicum & fùndatum. Dies ante fàb-
bathum, lèxta feria dicitur, in qua hominem creauit, quc
etiam per inobedientiam d fediffluxum, in fexta niurtdi
zrate per fidem regenerauir, & in lexcahora diei fanguine
luo redemic. Vt autem feiamus quæætas hicantë làbbâ-
tum per fidem delignatur, ab initio iplà remporâ mündi
diftinguamus.* Eft autem prima æcas quafi prima diés, ab
Adamvfquead'Npe. Secundaztâs quafi vna dies à Noe
ylque ad Abraham, Tertiaztas quafi rertia dies,ab Abraâ
vfque ad Pauid. Qiiarta ztas quafi quarta dies, à Dauid^
r ylque ad tranlmigrationcm Babylonis. Quinta, à rran fin i -
gratione Babylonis vlq; ad przdicationem IbhanmV. Èex-
ta, àprzdicatipfte Iohannis vfque ad finemmundi. Septi-
ma erit dormienrium, oâaua refiirgentium. In lèxta vero
ætate fùndatacfttérra,quia genus hümanutn per prædi-
cationem Iohannis & czterorum in fide eft nmdatum,
quod diffluxit per inobedientiam primofum pafetltfim^
De hac fùndatione loquitur propheta in hoc pûImo»ex-
horcans tam fuos contemporaneos,quàm przteritos, vt
in fide fundari i Domino & à fuis non renuant* Dicit fiû
propheta:
Dominasregnauit. Quafi dicat : Qui ante fccularé-
gnauit in diuinitaté, nunc regnat in camis humiliate.
Et quomodp regnauit ? Decorem indutus efiKidc(ï, fo-
briecûtem 6c decorofitatem induit indutusefifortitudinetn,
& prmnxit fe ad firmandum orbern térrz. Nota qiiiaad
diuerfos refertur quod dicitur, Indutus eft decorem 6c
fbrtitudinem. Decorem induit, quantum ad iÜÔS quidi-
xerunt,^«m bonus eft. Quantum ad illos qui dixerunt,non}
lêdleducit turba», indutus eft fordtudinem, quia patien-
1 ter eos tulit. Nos etiam induamus decorem & fortitudiloh.
fi
Biblioth. VetPapr. Tbm, g&feifef.