Uphef. x.
7 n Remigij i^fntijßoiiorenfis Ejàfc.
Filijs Core Pfalmus cantici. i
Vndamenfaem in montibusfanäu,ddigit dominus
portas Sion fuper omnia tabernacula lacob.
Gloriajdditta funtde ie, ciuitas Dei. Memor era
Rahab &Babylonis,fcienttum me. Eccealtentge-
iu&Tyrus&populiisj£thiopuni,infummttllu.
Nun quid Siondicct homo, & homo natus efiin ea, & ipfifuuda-
uit eamaltißinm ? Dominus narr ab it in fcrtpturis populorum &
principum, komm qui fiterunt in ea. sicut latantium omnium
habitatio eft inte.
- Quoniam iquMfnt filij Core, 8c quid Pfalmus canrici,
fäcis audiuimus 5c notauimus,ea quafi noca pr^cercamus,
& quid intendat Pfalmus explicemus. Ciuitas qusdam m
hocP&lmo prsponitur & commendacur,cuiusciuesfo-
mus, St ynde peregrinamur quandiutnortales fumus, ad
quam tandemperueniemus f fi viam eius inliftimus, qus
omnino quafi dumetis ßdentibus interclulanon inuenie-
batur. Rexipfius ciuitatis fe viam fecic,vtadeam perueni-
temus .ambulantes ergoinChriflo,&adhucperegrinan-
tfsdonecperuemamus, toto defiderio fulpiremus, eam
amemus,optemus,nunquam lingua mentis de eiu&amo-
re taceamus. & quid de ea quidam eiüs ciuis plenus fpiri-
tu fänbto dicat, audiamus, cuius vox talis d l. ,
TT Vndamenta eins in montibus fanüü. Nota quia nihil prs-
A roiftum eft in litera, ad quod poilic referriid quoddi-
citurinprincipio Plalmi jfundamenta eius in mondbus
fandlis.Sed quoniam fundamenta alicuius ciuitatis folent
conftrüi in montibtts; non dubium d l quin hic velitin-
telligi ciuitatem quandam qui hic loquitur, cuius amore
replenish fpiritu faniäo captus, &multa de eius pace, de
iSömmunione,de Sterna quiere, de indefedibili laude fe- \
cum in|mentevoluens,emmpitin hoc: Fundamen ta eius in
montibttsfanftis, quafi iam deiplaciuitate aliquid dixillet,
vtfic continuaretur verbis prolatis q üs interius aecepe- j
rar. & quafi dicerent aliqui & quaere rent, cuius ciuitatis
fuhdamentadixiflet in montibus pofita,fobiungit: Dihgit
dominus portas Sion fuper omnia tabernacula lacob. Quafi di-
cat: Ciuitas ifta cuius ciuitatis fundamenta in montibus
fita prsnotaui,eft Sion,cuius portas diligit domin üs fuper
omniä tabernacula lacob. Qus fint iflius ciuitatis funda-
menta, oftenditflc Paulus:Superadtficati fuper fundamentals
Apoftoloruw & Propbetarum.de ne quis iofos Apoftolos
& Prophetas, in quibus eft fundamencum ciuitatis, puta-
ret per fe pofle flare,ideo foblecutusaitriy/ofummo exiflen-
teUptde angular i Chriflolefu. quiaineoconnedtunturduo
populi, populusvidelicet ex circuncifione 8c praeputio,
velütduo parietes ex diuerfo venientes,angularilapide
coniun6li,in vnam conftrudlionem domus conuenirenc.:
Inhuiusciuitatisconftrudtionenoeftqusrendum,quod ;
fiti sd ificiis noftris inueniturquia ibi aliud eft Eundamen-1
tum quam porta, ibi quod eft-in imo, non eriein fummo; j
quia corpora ex quibus conftruuntur aedificia noftra, non j
vbique eile poffont,-nec fern per. In liac.autem ciuitate1
quam commendat nobis Pfalmus ifte,angularis qui eft in
fundo,eft in fummo: quia diuinitas nullas patien s angu-
ftias corporis, vbique prsflo efl, & ideo ad eamvndique
fimilitudo ducipotefl.&totum potefl elfe in fimilitudini-
bus,quia nihil horuta eflin proprietatibus. Ipfa enim di-
uinicas efl mons montium, fundamentum fundamento-
rum,porta portaru m.S unt e tiam fundamenta A poftoli &
Prophets hmusciuitatis,quia eorumautoritasinfiriqi täte
m noflram fülle ntat. ipfi etiam Hint ports,quia per ipfbs
intramus in regnum Dei. ipfi enim prsdicantin nobis, vt
viam nobis aperiant. Vnde illud, lingua eorum flaues califachefunt.
ipCi eciam ex quibus sdificatur ciuitas, funt lapides
viui,quadratfartificiola manu domini. Non enim feuftra
exquadratisligmssdificataeft area N o s, quia ipfa geflit
figuram Ecclelis, cuius parietes debent efle quadratiho-
mines. Quarcquadrati ? Vt in omni tentatione fint ftabi-
les & firmi.& fiimpellantur& quafi vcrtantur,nö cadant.
Quadratus enim lapis in quacunq; parte«rertitur, flatfirmiter.
Diligit dominus portas Sion fiiper omnia tabernacula
lacob, ideft, fùper omfiia legalia inftitura, quia alibi
did tuf, EtplacebitDeo fuper vttulumnoueüum. Notandum
eft tarnen, quod iidem qui frine in tabernaculis lacob
erynt in Sion.. Sfed quia tabernacula figuram gerebant il-
lius futurs duftatis, praceilic enim ciuitas carnalis, vt fè-
queretur fpiritualis , ideo dixit ; diligit dominus portas
Sion fuper omnia tabernaculalapob. Gloriofa ditta.funt de
te,ctuitas üeh Profequitur cofnmendare ciuitatem iftam,
quafi dicat : O ciuitas Dei, quamglonoß, id eft, quam di-
gna admiratione frint difla de; teab ipfo coßditore tuo,
quia dixicMt'Wör ero Rahab & feientium me,id eft,
memöres fadam fdentes & intclligçntes me Raliat po-
puli videlicet cura diabolo foçnjcantis, & Babyionis,id
eft, cönfufi. Au.diamus qupmqdq fit memos Rahab &
Babylonis. Dixit enirp : ^Maqdp nubibus meis, \,tpluant
fuper merecriccrn iftam,fuperlLccJefiam^videlicetex gen-
tibus.Vef üciMe.mor ero Rah^b & Babylonis, feientibus
meiid efl, apud faèntes me, ducara inmemoriam Rahab
dcßabyloniam, vc ipfi p sdificium fiuius cipitatis afTu-
mantur. Vnde Paulus: Nüf>«,inquit,rm/a«jf Deus per ßuri-
tum fanctunhvt fiiamut quad Deodonata funtnobts. Rahab
fuit mereicrixin leticho, qus fuicepit exploratoies filio-
xum lirel, &per feneftiam lubmilit quando qusreban-
turabinimicis fuis, cuiprsceperuntyvtingruente perfe-
ctitioue ciuitatis, fiifpenderet t unem coccineiiin ,.yt hoc
figno läluaretur & tarniliaÇua-qiiod fa(ftumeft,5cinfigu-
ramyfterii ;.quia qui vult fanari aï? hoflili perfecurione,
neceife eft ve in feneftra^id eftda froutefua funem eped-
neumfufpendat,ideft,lignum /ànguinis Chriftihâbçat,
quoipfe quafi fiinéfrahitur, ôc|n chantate dpspini îiga-
rur.Ew ahemgem & Typus.&populus oetbtopum, hifuernnt il-
fic.Dftenditquæglqriqfà di^ifunt de ciqitace,f).ei. quia
quiinBaby)onefuei;unt p!epegtini dffpedlïflimi, venien-
tes intras.tfißdiirn,hBius çiqitatis, fa&i frint pulche'rrimj
& fpleiididiilimi, Ècçe alienigens, Phiïiflsi videlicet po-
xionè cadcnçes yfy, T yrus, id. eft, anguftiatiinterrçnis. &
populus Æchippum,id eft, nfgerrimi moribu^ hifuenint
illic, id eft j insdifidohuiusciuitatis. Et hoc quomodo?
Quia v,c ipû in hac ciuitate comprchendantur, homo nam
eftmea, ideft,Cfariftus nafççtur homo fa dus. & ipfe qui
nacus e ft in ea, j(uniauiteam ens alt.ßimus., Nota quia idem
qui nafcicurin ciuitate, eritfundator ciuitatis,;quia nafee-
turin ea fecundum hominem, frindauit eam fècundum
diuinitatem. Et nunquïdo Sion dicet hoc homo, id eft ,.nuq-
quid humanus intçliedus ea expediet?non quia quodßul-
tum efl Dei, faptentius eft hommibus, Quis ergo tunc dicètf |
Dominus narrabit in /cnptitrispopulorttm, ideft.infcripturis
fadis ad inftruendos populos. & in feriptutis principum I
h or uni quifueruntin M,idçfl,in feripturis qus ab ipfis prin-
çipibus nunciandæ funt aliis. Nota snigmainfolubile, fi
noneluxiftec iri tenebris lumen cordis, quia dixit, nunquid
Sioo dicetJiomo?&tarnen diçit, Dominusnarra-
bit in feriptutis populorum^ non quas fcripfèrunt populi,
fed qus populis fuccedentibus & difeedentibus palfim
innocuerunr. Velfic,Homo natus eftinea, &ipfe funda-
uit eam altiffimus; 8c hoc ôSion,nunquid dicethomoïid
eft,audet homo hoc dicere? Audet vtique,quia dominus
narrabit & innotuit hocin feripturis populorum,id eft,in
feripturis quasfcripferunt îlli, qui potiores erant in fignî-
ficante Sion,id eft, in temporali, in qua natus' efl Deus, in
co quod. diçit,homo. SicutUtantium omnium habitatio eßin
«.Quafi dicat:Meritagloriolä didafrint de té ciuitas Dei,
quia ha bitatio omnium habitantium in te, erit habitatio
ficut Is tantium,id e ft, vere lstaptiu m .Sicux Istan tium di-
cit, ne fi fimpli citer dicere tur, Is can ti um : occurreret talis
iucunditas, qualem habere feient; homines iri boculis,iri.
prandiisjin honoribus feculi.Extolluncur enimriomines,
8c lstitia quadam infaniunt. in ilia autem habicatio-
uc efl qusdani iucunditas, quam nec ocuius
vidit tnecauris audiuit, nec in epr hominis
afeendit.
E.
Pfnl.6%.
i.Cot.t.
»
lof.t.
In Pjaknos Enarrattonei»
Canticum Pfalmi filijs Cofein finern proMaeleth
ad refpondendufri, intelleRus Heman
c Ëxfahits.'LXXXVH.
Oijoine D eus falatis m a , in die cUmatâ & nofte
eprim te. Intretirt conßeäu tuooratto meajnclt-
naaurem mamadprecemmeam* Quiarepktaeß
malts anima mea, &vitamea inferno appropm-
quauit. Æfiiniaius fttm cumdefcpndentibus in la-
cum, faßtu jum ficut home finè adiutdrio inter mortuosliber.
Sicut vulneratï dorintentes in fipukhris, quorum non es mentor
am pim,& ipfi de manu tua feptdfifuht. Pojherunt me in lacu in-
feriortyin t tn èU ^ ^ h lM r am n i t : Super meconfimatusefi
furortuus,&omnesfluâus iuoùnitùtdflijupernie. Longefecifii
notas meos a meypofüèmnt meabominationemfibi.Traétusfum,
& nontgrediébar: oculi metlanguerunt prainopia. Clamauiad
te domittf y tot a die expdndi ad te manus me as. Nmquid mortui»
faciès mirabiUa, aut meditifüfiitàbunt & confitebuntur ttbti
Nunquid narrabit aliquisinfepülchro mifericordiam tttarny&
&verttatem tuant in per dittone? Nutiquid cognofcenturm Une-
brvmirabiUatiiâ, & iufiitia tua in terraobliumis ? Et ego ait*
domine clamaui3&mane oratio ineapraaeniet te. Vtquid domine
repeüis orationem nieam, auertis faciem tuant à me? Pauper
fumegOy&ïn Uboribusa iuuentutemea : exaltarus autemjmmu
hatusfum & conturbatus. In meficut aqua rota die, circmdede-
runt me fimul. Elongafii ï me amtcum & proximum, & notes
meosàmiferta.
Quoniam qaid fïtcanticam Pfàlm^quifint^lij Core,
ex fupetiori bus Pfàlmis fàtis audiuimup &fcimus, in cae-
terisexponendis moremur> pro. Maelèth ad refponde.ndum
Iezraelits.MaelechverboHebrso, c/KWwftgmficatur.
Quid auteminchoro fiat,àttendendumcft. Ibienim
maxime cauendum eft.vtprscentori in<ç(ipro canentfi
friccentores concotditerinchoro relpondça.nt. Chorus
autem qui hic notatur , Ecclefia eft , in qua Chriftus
præcentor eft, & chorus martyrünt, fuccentores & re-
fpondentes concorditer prscentori, Quod ipfe autem
prscinit, Petrus ofte ndit^dicens: Chrißus pro nobù pajfus e&.
Ecceprscenroremhabemus. Notâtetiarn fuccerïtores,
Vpbis reliquens exemplum, yt fdquamini veftigia eius.
Nam in hoc fibirefpondetur. Ynde Iorianne,s>S»f«f Chti
fins pro nobtsanimam fuam pofuit, ita & nos debemus aqima pro
fratribus ponere.hocenim eftfibitefpondere. Çauendùm
etiarn vnicuiquc,vtfiyelit elle smülatôr drimini spaC
fîônisjcharitatem habeatiquiafine charitäte non coneuf-
diter ei refpondct. Vnde Paulus: Etfitradidero corpus meum
ita vtardeam, charitatem autem nohabuero, nihilmibiprodéfi.
Intelledus Heman. Heman i n t e r p r e t a t ü r eius. .Eos
enim fratres fuos Chriftus fàceré dignatus eft, qui fàcra-
mefttum crucisintelligunt : & nonfolum deillanon eru^
befçünt,verum etiam inilla fidelîter gloriantur. vt vnicui-
quedicatut, Ecrever« ifraditain quoddus tioncfi.Vel intëi-
ledus Iezraelits. lezraelitainterprètatür orientalis adue-
na. Hsc enim quifque Heman debetateendere, qtïod ab
oriente,fplendidiflima videlicetregione.petprimum paÂ*
rentem depulfus fit, & inoccidcntcm milïus, vbifuhtca-
duca& tranficoria.&ideo ftudeat vnufquifq; coocorditet
refpondere, vt iïluc redeàt perconcoïdiam > vnde decidic
pefinobèdiemiam.ConftruÂio tituliftaliseft. Canticum
Pfàlrfti propofitum filijs Cote in fînem perfeueràntibus»
ad refeondendüm pro Maeletb, ideft,pro choro.qnia
hoc caUendum eft cuiqttè refpondenri, yt concoWiatft &
charitatem refpondeanc: ytquidiligït Derim, diligatÖc
proximum : vtfic exigànt qui t efpondeaift bon|s eo i rim,
iuxra illudîmitatorestiteteftotefiçtti & ego Chnfiï.to iïtê efl
intelledus Heman, ideft,ftatris. & Ifraelitaî, id éft, yerô
videntis Deum. vel Heman Iezraelits, ideft, alten dentis
fe efle orientalem aduenatri1 Vpx eft in hoc Pfidmo do-
minici hominis, çqmmcpdarisnobis palîîonem fuarii. 8i
exhortantis ftàtres filos nonlpeçare nilîin Deo,in quô fo-
lo eft laïus, ad quem folutriclamandum eft fine iritérmif-
fione.& quçritur.cùm Pfalmus ifte ideril habet hegocium
cum fupetiori bus,quare fie fit intitùlacus,proMaeleth ad
rcfpondendum, cum ipfe folus non hortaeuf concorditer
relhondere, quia plûtes aîii de paflîone domini tradanr.
& rorfitari bùic Plâlmp diuerfustitulus apppfituseft, ût
fTomnes Plalmi quiidëm haberitnegocium, eifdem ritil-*
lisfrittVulârëiitur, Faftidio capcxettfrledor. Dicit autem
fîcChdftusï '
Dùftifab üei^ixxx^xfabtUmoa^lamaui^d te
iri téhipore prolpeTitaris. & node, id eft, in ipfo reni^
pote pàiîioftis.& hoccoram «,fd éHdri-béneplacïto tu o &
non infariorem kbminùm.'&ideô rntrêt,id ell,non repel*-
htüroratïo mea cbrifulà ift TénJpeétu tuà. 'Sed iritroitus’ora*!
rionis,eftacceptio oratiori^s, & eft di&utn,#d fimiiiclidi-
ncm quia f blent pbtentes,fegacos amicorùfnqüos aniant
intfomittere in confpc&u frio. inclina ast ern tuam ad pre*
cent me am, ideft, meorum. <& opus eft vt intre t oratfoméà,
in conlpedu tuo, quia repieta efl malts anima mea. Animant j
C hiifti repletam vitiis non tantum dicere, fedetiain n'e-
fas eft cogitate, Quibus ergo malis éft repieta?'Nftinia«
lum forte accipiam us dblores camis,inqriibus comparie-
batur anima corporifibiiundo.V nd iihidTrifiiseli anittri
mea pfitue ai mortem.Hos autem humans irifirmicatis afFe-i
dus non frifeépit dominas ex coriditionenecefiïtatis, fed
ex voluntare miferarionis, vt tiansfigutaret lëm corpüs
fuum , quod efl Ecclefia, cuicapurcfle digftacüs eftyide^f
membra fiiainfândis &fidelibusfuis, vc fiàlicuiebrttn¥
interhfrmanas tëntariories contxiflari & doleté èoritiiv«
gerçt, non ideo ab.eius gratia fè putaret ahenum ï & hbii
elfe ifta peccata, fed humanæ.infirmkatisiridiciâ. Vél afij
ter,Rëpletaeft malis anima mea, malisvidèlicer IiiliSo3
rum, pro quibus in paffiorië dixi : Pàtètffgnojieillts. quitte^
fciuntquidfaciunt. Et alibi dècifoeiri i'rialïsidicrtur.fityfe/'lfd
nui qui fimul contriftafetur, & non tnuèm. Hikahbus mhliv
Paütum Apoftôlum > prscipuum mernBlUm m corppré
Chrifti Jegimus&audiuim'üs wnfixêntém'àriimam dfe
repletariï, cumdicerettriftitiamfibieflèmagtiaïif&: cchv
rinuum dolorem cordi fuo pro fratribus fins leCund&Ui
carnemïqui IrintlfraelitS pro quibus diXit; Optabamun^
t berna ejfe profratribus mets carnaibus. EtVtta meainfmithapà
propinquautty id eft»déftrudïoni pfopé fuit, velfiinilisffla
bitaeft vitameâ virs illorum ,qui inferno dignifünt. v#
ipfis qui font infernus, nihiii hâbitaeft yitâ mea, Veld#
membris dicamus-.ficilndinaad prices méas.id efl, meo^
rum.& ôpüs eft,quia repleca efl anima meorum malis, vi-?
tiis videlicet câmalibus,&vif a mea iritërno appropinquav
uit,& ego ipfe aftimatus fum ab ilhs cum defcendenttim in l&-
cum, ideft, fimilenrme pu wbaiit aliis honfiriibusdelcen-
deritibüs in lacüm, id eft, in huius vitàe miferiam, ôcfattW
fum inquantitm ipfi exiftimabant, ficut honte fine adiuterio*
quia dixerünt, comprehendice eum , quia non efl qui li-
bereteum,cumëgo taraen folus intermortuosy ideft,in fo-
cietate vidélicet mortuorum reputatus, h ber elfenv, ideft,
fine peccato. quod fomma libellas efl. quiaenmis qui fact*
peccalumjèruus dlpeccati.hbcc dicitur dominus inter iriotr
taies, quia in fimf liçudine carnis peccacricis appat uit, led
ribiï peccatoï. Ipfe etiam non eoaétus, fed fpontaneus
mortem fubiit.Vnde illud, Votéfiatemhabeopohendtanimant
meam, & iterum futtundi Mfli.quüd dicit,faâusjnmjicutfio-
mofine adïutorio,inter mortuos ltber.8cto.mtn sfiimatus lum
ab illisyîcar vulneratiM eft,ficut esteri qui vülneratifunt \
fàgittis domini, mortalitaré videlicet 8c paffibilnate.;
Vnde illud, SagitU tua infixa fimt mihu Et sftimatus frira
ab iliis, ficut illi qui dormiunt in ffidcbru*, quorum 0eus
mon efl mentor amplïus, quantum ad hanc vitam quos
videlicet iri fepulchro pofitos expe&are oportet vfque
ad communem refiirtedionem. St ipfi demanu tuarepülfi
funtyid eft, illosqui métaiem exiftimabant, itaà cereied-
fli, vtamplius eosreuocando-,nonfoppoftas eis manmà
milcticOrdis:quiaipfi exiftentesin prctfundo iniquitaus, J
co’ntemnunt.vel de manu tua,ideft, de potéciatua viden- j
tür elTe Vepulfi, quia-licite operantur quod vofont, âc
finullam potenriam foper eos haberes. vei dor m tentes in
fepulcftrisaccipiünnir tilt, qui in fepuichris,id eft,in coiTi
p'orè illo 8c in defideriis corporalibus, qus font quafi fei
pülchrum anims.tantam habét deieétarionem, quantam
hàberent in dormttionc. quorum nô eft memor ampliuS
DeuSi
Atuifh.xï-.
B)
LùcÀ i j.
Pfià. ‘7©.
Vuil 4