I f f Remigif Antißiodorenfis Bfiifc.
pyi/.xÿ*
B
Ditit. jx.
Luci6.
Mare.7. rj
M:a .tCth.,x,o.
ifii. 4$.
fimpléx & dölëns pro pecc^tis fuis . alienum fe facit a
lèculrohpiditanbus in Vanitatibusfpem non ponit.lèd ha
bit at contra orientemideft verifoüsf.ortum: & euentmn
expèöans h’abitatin vmbrAulo,- hoe eft m carnis luascu-
ftodia.quafi in tabetnaculo expeÄaßsquid.diuitatj!Nini-
liecontiugat.hoceftquid de mundofuturum fif corflcm-
plando prxftolans.De hac ciuitate Dominué perOfeêdi^
cit: in medio tui furn fandus, &mn itigrédiaf duitatem. h t m
DeuteronomiovnafugitiuorumciuHias Kamoth dicirar,
qu»interpretatur tfifio mmii.Qui eniritde Iftael eiic irar,
qu* eft vifio pacis, habitat in Ratnotb i id eft inyifionè
mórci?.Sed & myftieb; Antequam Ninhio *faluaiecßr‘&
ficcarémt h»dera,ideft^aötequam corulcaret Euangeliüj
&mundqsimmundusredimererar,& plebs Indaica re-
prdbaretur, Ionas nöfter,Koceft Chriftus fob vnibräerat
qmartondumveriraffappareb&tjfedin'typis&figutisfre-
bant omnia.SedereaUtem diciturin habitu iudicatis quia
fodei^iüdiiearitise%Fel quia foipfoinihumSiauit,
nitatlo maieftatem in quandam contraxit brcuitatem.Qui
ertim fed e t videtur ftante b reuior. Quod autem ait, vt vj-
deret, ad effeiftum hominis referamus: nam Hie omnia vi-
det antequam fiant. [ Et praparauit Dommis Deus badet am,
& afcendit fuper caput lome, vtejfet vmbrTrfuper caput eius gy
proregeretettm: laborauerat enim .Et latatus eft Ionas fupèr\b^
diralatitia magna. ]H«dera: natura eft,vtvfquead terrain
errabundo flexulê incuruet,5c fine adminiculis vel furcu*
lis ad altiora n ó confcendat. Per hxderam ergo infirmam
&fuis viribus nihil valentem, plebs Iudaicapoteft figiri-
ficari: cito crefcens.& omnia (è fadturam promitt ens, qux
Deus praeciperet, fèd citius languefcens, 8c promilla non
implens. Hasc quondam lonam, id eft Chriftun», prbte-
gebat fee fus lalu^tibhis,& non paraam ei Ixti tiam facie-
bat: fedcito perculla aruit, quia radicem firmam fidei non
habuit:& quafi tabefnäculum praeferens tedti imaginem,
domorumnon habensfundamentum.Dequa Efaias dicit:
uefnic. Étdignefâtisïqui Deiim InxuÈia & ambicioneprê-
tiofàrtimveftium offenderaht, nuncleiunio, nunc cilicio
eura plaçant :&maiorætâs incipit, fequi turque minor:
quia nulluseft abfque peccato, necinfans vniusdiei cü-
ius y ira e ft flip e r ter ra m. Et peruenit verbum ad regem Nini-
ue, regem Niniue philofbphosi Gentium debemus acei-
peré? Platonem, Ariftotçiern & cæterbs>qui quaft reges
funt hominum, & eorum præcepta fiç obferuant quan
oraculadiüina.$dhos nouiffimé peruenit verbum*Déi,
quia nouiffimi & difficilius cr-ediderunti Stultum enim
putabant cred'ereDèüm hamihem potuifle fieri &mori.
VcruTù & illilicct tarde , fidetn:Domini fufeeperunt, &
tfepofois idolorumornamentis & pom pi sdôgrn atum fe-
cularium, fimplicem & rufticara pifcatorüm doôtrinam
lêqiii coeperunt. Homines autem, & iumenta intelligün*
tur tam rationales qua ûrationales:quid omne^genus hu-
manum tam raSöne ytentiqma eoriwn qui moré brùto-
rum viuqfcantanimalium,ad poenitentiam&ad'fidé'Chri-
fti conuerfom eft. Velinduti lunt iàcco , i,d eft luâti vel
midÉrore, quem futncbantdolentes damnavitæ prsétèrf ■
tæ. Qaodautéfàccu s pro plànâu pbna'tur, oftendir; Rfàl-
mifta, d icens : Concidijhficcum meum&ciuumdidfiï me /«-
titia. Saneiuxtaliteram, quod dubi ran tes dicum:Oujsfcit
fi corner tatur & ignofiât Deus e^c.ideo ambiguë proférant,
dubii de (àlute fortiusàgant poenitéâ tiam &màgis Deum
prouoçentad mifericordiam, [ Et vidit Deus operator tonfic-
ut tune AjfyrïUy~\ià eftNiniuirisminatuseftDorninus, ;fîç
quotidie Deus onini m undo minatur interi turn, ad hoc
Ytagant poenitentiam: fi enim con uertatur mundus,con-
uertetur 8c Dominus:& peccatoribus mutantibus vitàm,
muçabitPominlis/ententiam malitiar.r Malidâ fine ficut
& fuperius pro affli&ióne&luppliciis debemus accipere.
ET ajßiäus eftlonas affliiïione magna, & ratuseft'\ Vidons
fubintrare plenitiidinem Gentium ßcimpleri
quodinDeuteronomio prediétum fuerat : Ipfimeproito-
cauenmtm to qui non eratD eus,.&ego prouocabo eos in eoi qui
noniflpopulus. Defperac deiàlute Iftaelis & ideodolet-non
quod ihpideret fàluti Gefitium , fedquodpirirec lfrael.
Sed de Dominus nofter fleuit fuper pereunrem Ierufalem
,&n«nyoluit dare panemhliorum canibus, & Apo-.'
ftolis primum praxipitur vt prædicenc Ifraeli. Triftatur
ergo ad mortem -dolens-perire populùm pro quc> tanta
palfus eft. EtoraüitadDominùin, & dixit: Obfecro Domine,
Nunquidnoncfihocverbum meum quum adbuc ejfem in
terra m ea lïfô c partim orat Ionas^partim conqueritur
dicev,s fe fugere voluiftè : fed aboblècratione incipiens
temperat querelam fùàm. Oblècro’, inquit, Domine:
Nunquid hoc non eft verbum meum quum ad hue eflèm
in terra mea? Sciebam, inquit, te mi(èricotdein> volebam
te truculcntum & ci udelem*annùntiare, & idcirco volui
fugere. Sed Dominus Chriftus quum iam videret obfti-
natosludæos in iuamiplortim perditionem, quafi dice-
batadDeumpatrem: Nunquid non feiebam periturum
Krael? videlicet quum adhuc eflTem tecum pater:& per E-
faiam dicerem, In vacuum laboraut, fine cauftà & vane for-
tudinem meam confumpfi. Toile f igitur anhnam meant à
me, in manuS tuas earn co mpiendo: Mciior cß nuhimors qua
vita, quia vnam gen tem llraellàluarc non potui : raoriar,
&tunctotusmundusiàluabitur. [Etdtxit Dominus ad louant:
Put as ne bene irafeeris tu?~\ Iratus fuerat Ionas vel quia
vidébaturapud Niniuitas hülfe mentiras, vel quia intel-
ligçbat Ifraelperituium. Nec dicit Dominus: Male irafeeris,
ne viderecurcontrillatum reprehendere. NecrUrram
dicit: Bene irafeeris, ne fùæ lèntentiæ contrarius fit. Inter-
rogatergoipfum, vt refpondeat cauftàs moeroris: aut fi
tacuetitjverumDeiiudieiume.': fuo lilentio comprobe-
tdt*{fit,egrejfus eftlonas de ciuitate, &fcdit contra orientent ci-
uitatts,&fecitßbimet vmbraculuni. Ciuitas quando in ma-
lum ponitur. nduciam terenæ fpei& cupiditatis munda-
næ defignat. Nam Cain qui mundum fratricidio crucnta-
pii^pçimum legitu r ædificaftè ciuitatem. ionas ergo de ci-
uitäte egreditur^ui Columba vel Dolens dicicur, quia 01AniS
Relinquétur filiaS'ton vtvmbracülum invinea. Et bene
loeulUr in Euangéliö hoc;'defignaflè creduntür. Narrt
loeuftaanimal paruum eftde terra quidem exiliendo cort-
furgeqs. fed altius non välens volare, fic &Iudxiaüdien-
tes^legem dixerunt. Omnia quapracepit Dominus Deus facies
mus, & obedient es ei eritnus: fed raox reuerfi font in areum
prauumv & non euftodierunt teftamentum Dei. [ Etpara-
uitpi us ver mem afcenfu dilucult incafirinum, & peïcufiit fia-
deranti&exaruit,'] In Pialmo quiinferibitut*pro aflum*
ptione mauuina, fe Deus vermem appellat dicens: Ego au-
tem fum vermis, non & homo. Vermis närnque fine femine
de term oritui*, repit , humiliter mouetur fine fonitu.
Et Chriftus de virgine terranatus eft, humitis inter pro-
bra, non reclamans in paftione.Itaque antequam reforge-
ret Dominus vitebat hxdera & florebat id eft plebs Iudai-
ca. Poftquam vero ille furrexit, & Niniue id eft mundus
e^roris vmbram repulit ac vèritatis lumen reccpit : paralus
vermis hxderampcrcüffit Judaic* plebis, & exaruit
Dei auxilio deftituta. Hocautem faótum eft in afeenfione
diluaili, quia mane prima fabbathi forrexit. [ Pracepit quo-
que Deus vento valido 8c ‘vrenti, & venit fuper caput Iona f f
id eft etiam poft ChriftirefiirredHonem&Iudsorum re-
probadonem, adhuc mens Domini & faluatoris defide-
rio illius lalutis xftuabat, prxcipiens Apoftolis & dicens:
Eritismibi teftes in Ierufalem & in omni ludaa & Samaria.
VAde&a Ierufalem przdicadonis iuffit initium fieri di-
cens:Oportebat Chrtfium pati & refurgere, & pradicari in no-
mine eiutpeenitentiam & remifiipnempeccatorum in 0 times gett*
tetincipientibus ab Ierufalem, Ceepit ergo xftuare Ionas &
iterum Veile moriin bapnfmate cumlfeaele,vt lauacro recipe
rent honorem, quem negandoGhriftumperdide“
rant.Vnde & Petrus interrogantibus quid agerent dice-1
bat: Pcenitentiam agite^ & baptizetur vnufquifque Oefirum.
Quodèrgodiximus,ifibaptifino veile eum mon»'Apo-*
ftoli eftquidicit:Qujcuhque baptizatifumus in Chrtfio, tefu,
in morte ipfiusbaptizati fumus. Quidam per vermem & vrë*
te vemum Romanos intelligunt,qui poft Chriftkeforré-.
(ftioneni&afcenfionê Ierufalem penitus deleuecunt [fit
dixit Dominus ad lonam: Put as Me bene irafiefu tufuper bader ant
Et dixitiBene irafeor egovfque ad mortem. ] ’ Superius iam
„ faluato
m m ;
BiHttr,
Exod.i
0 ti.i
'■Matth.
Extd.
PflV
G
fahîâtopérpccnitentiaqi Niniuirarum populo, huiufmo-
di verbis interrogeras Ionas nihil refpondit, licet yideret
non elTe hoc faéfcum quodpraedixerat: fed Domini intér-
roeationem fuo filendoapprobauit. Sciebat enim.Do-
miruiirt clçmentifllmum elle & multæ miferationis. Nüc
autem .quum in ficcatione hæder* intellexit Iftaelis re-
prpbatîonem audaciflimè refpcmdit: Bene irafeor vfque ad
mortetn.Non enim Niniuitas fie làluare volui,vt ludæi périrent
pfal.11 I Pfilm. 48.
: nec fie volui lucràri alienos , vt perderem pro-
prios- Iilxta allègoriam in Iona intelligimus Chri-
ftura : qui dicitur plangere pereüntem Ierufalem , &
plangit vfque ad mortem, non.fitam , fed Iudaeorum ,
qui excxcatifunt vtGentium oculi vidèrent mortui, vt
Gentes viuerent crederido in C h r i stv filium De».
[ Etdixit Dominas : Tu doles fuper bader a in qua non labo-
rafii,necfecifti vt crefierêt.'] Non làborauit Ionas in hardera
nec Saluator tàntum laborauit in Iudæis , quantum in
Gentibus. Moxenim édudi deÆc'yptp pfoîecerunt ido-
la,&pro patte fetuiçrunt Deo : arhi Gentium populo
Builtumlaborauit! Proeishomo faâuseft, qutun effet
Deiis: pro eis alapas, fputa,fpincam coronam, mortemq;
fuftinuit,ad inferosdefeendit vt illicoelum confeende-
rept.Vnde fratre prodigo ad patrem reuerfo, indignatür
frater maioXï&eonqueritür de pâtre dicens : Ecce totannis
feruio tibi,&nunquam dediflimibiha:dum,vt cum amicis mets
epularer. Grauiter enim rerebat Iftael, quod Gentes poft
diflipatam fubftantiam cum meretridbus , præfcieritiæ
reciperent gratiam. Qupdautémaitde hædera , Quafuh
yna nottenataefty nox tempus fignificat ante adiientum
Chrifti. Quod autem fobditur, Et jubvna notieperijt, nox
iterum defignat tempus quo Chriftum negauerunt, quâ-
do eis vêtus fol iuftitiæ occubuit. Et ego, inquit, Nonparcam
PROOEMIVM IN
M IC H Æ A M B R O PH E -
T A M.
lchadf Prophet a , quiinterpretatur
quis quidem, vel quis quafifiue humi-
itas yfextm e jlin or dine duodecim
Plrophefarum ! at que idco profunda
! eius expettamut myfieria, qutin nte-
i ditullto & vetut in corde Prophet ici
ordinispofitus ejl. Fuit autem de Morafihi, Jcilicet victs-
lo qui non cfi Iudaorum, fèd PaUfiinorum. Interprêta-
tur autem CMorafihi Hares. Etpukhfe Mkhaas qui
humilitas interpretatur defpé hareditatis nafettur. fifui
enimhumilitatis vïrtutem pro Deo tenere voluerit vel
fiuduerttyhares Dei & cohares Chrifii effe merebitur :
qui feipfum pro nobis humiiiauit, qtuque adimitandam
formamfua humilitatis inuitat,dicens : Difiite ame
quia mit isfum & humilis corde. Hic Prophet a commi-
natur Samaria tram Domini, ér captiuitatem interi-
tumquepopulo venturum denuntiat. Notum cfi quod
régnante Ezechia filio Âchaz decem tribus abAjjyriis
duct a funt in captiuitatem, poflea régnante Sedechia,
dua tribus qua appellabatur luda cumfuorege capta, &
Ierufalemfnbuerfaefi. Ergd fectindum ordtnem captiui-
tatistitulus Prophetaponiturvbiprimum, vtditfum
efi,capta efl Samaria metropolis decem tribuum, pofiea
Ierufalem metropolis luda. Poninsr autem Samaria in
ypo hareticor um, lerufalem'vefb in figura ecclefia_
MICHÆÆ PROPHF/TÆ.
Niniue ciuitati magne, &c. Niuiue ciuitas magpa,efî ec- i typ9hAreticorum,lerufalemfvefb ecclefia.
défia ex vniuçrfitate Gentium congrcgata, reuera magna, <
quia multo mâior èft multitudo fidelium ex omnibus,
quàm dupdecim tribus lfrael. Quod verb dicir, In qua
funtplufquam centum viginti milita hominum qui nefciunt quid
fit inter dexteram & fin fir am fùam. Iuxtaliteram innocentera
& fimplicem patiiulorum 8c ladentium monftrat
aetatem ,vt hinc colligarur quantus fuerit numerus ma-
ioris ætatis, fi tântus fuerit paruulorum : & quod in ea ciüttatèferar
C A P V T l
* Vdite pop u h omnes,& at tend at terra, & pleni-
1 tudo eius & fit vobts Dominas Deus in teflem : Dominas
de Templofhnftofuo. ] Notandùm quod
^ populiaùdire& terra iubetur attendere. In
populis quidem viros ecclehafticos, in terra
immenfà;multiradpVqi,* a nte pcenitentiam | 4 .
ignorabat quid effet inter bonum&malum. Boni enim j vero hxreticos,quorum terrena doccnna, accipere debe-
perdexteram, mali verb per finifUam accipiuntur. Sed : mus:riam 8c Apoftolus hærefes inter carnis opera comin
ecclefia fîcut in domo magna font vafà in honorera, J memorat. Et hi qui in ecclefia funtm audierint, &illi qui
font & in contumeliam : font carnalés,font & fpirituales : i foris font fi attenderint,poterunt eftugere quæ fermo pro
eftque fofrafinitus numerus Niniuitarutn, hoc eft irra- j pheticuscomminatur. Optât ergo Prophets vtfitei Do-
tionabilium feruientium ventri : qui profpedtant terrena, j minus in teftimonium, nort aliunde quam de templo lan-
nunquam coelumrefpiciunt de quibusdicit Pfalmifta: ^ °--
Homo quàm in honore effet non intc'Jexit,cemparatus etl turnen-
tis infipientibus & fimilisfallus efiillis. Nec prasteréunduirt eft
quèd'in Ninfoe plufquam certtum viginti millia hominum
fuifïc dicunturfqui numerus magnum in fecontinct
myfterium. Nam centum viginti franc, fi ab vno incipiens
vfque ad quindeciiniêquentem naturaliter numc-
rum fibi femper adiicias. Vni enim adde düo,*ftunt tres;&
adtresaddetr-es, fiuntfex: & adfexadde quatuor, fiunt
decem. Hocfi facias vfque ad quindecim feruata natura-
lis numeri ferie, fient centum viginti. Super tot creden-
tes venit Spiritus lanótus die Pentecofteis. Quindenarius
autem numerus ex feptenario & odtonario conftat. Se
ptem enim'& odö,faciunt quindecim. Tot erantin tem -
plb Domini gt^dus,tot etiam funt Pfalmiquibus eft titu-
lus Canticiim gradiium. Tot diebüs Paulus cum Apo-
ftolis fuifïc 8c cum eis Euangelium contuliflèlegitur. Be-
neergo mulei tudoecclefix tali prfefulget numero, in quo
noüi&vcterisTcftamenti myfteria, 8c centenarii
quadrataéw millenarii ctibita,id eft folida-per-
feéliö declaratiir.
FIN IS ION Al PRÓÏUETjE.
dtofoo: hoc eft, de ecclefia, per quam Deus teftimonium
perhibet veritati: fi templum Dei ipfe ftlius eft,in qtto habitat
pater, & cuius ore loquitur. [ Quia ecce Dominus egre-
dieturde loco fantlo fuo, & de feendet & calcabit fliper excelfa
terra.~\ LocusDei mifericordia eft, quianaturalitercle-
mens& pius eft: fedqui mitiseft&milericors, nobis pec-
cantibus cogitur mutare quodammodo naturam foam: 8c
egreditur de loco fan<Sko fuo, aflumitque formam crude-
litatis.quam per naturam non habet. Defecnfos eius eft
maieftatis ipfius inferiora decurfus. Super excelfa terrx
calcare, eft potentes terra: conterere. [ Et confumentur motesfubttts
eum. & valles feindentur.'] In montibus principes,
in vailibus fubiedtos populc^ intelligimus.
Sicut enim vicinöigni cera liquefat,& ficut aqua; pro-
,nocurfoferunturinprxceps,ficomnis impiorum foper-
bia veoiente Domino fbluerur & dcficiet. Hoc autem fiet
propter feelera decem tribuum quasvocat Iacob velSa-
mariam&I(iael, & propter prxuaricationem Iuda. In
decem autem tribubus metropolis erat Samaria, qua?
nunc Sebafte dicitur:&in Iudaptincipabatur Ierufalem.
"Tropologice locus Dei font fänÄi, de quibus dicit; Tnha-
bitabo Willis & inanibuldbo. Ab his ergo fanbtis egreditur
Domipus, non eos relinquens, fed per eos prardicans 8c
annuncians reproborum liipplicia,iuftorumque prxmia.
Legimus namque^ttia egrejfuseftfermo&d Domino defeendit.
Ergo etiam calcatnon foper humilem terram, id eft
non foper eos^uideorfom,fed foper excclläm terram, id
" . ' - d e c ’ 'T f l s B