IX) 6 Ebnem tr i RhemnßsArehiep.
C
&isr.
iiß cum adiilttriùmfiparâtiene fanautrint■ Incißuofesvtre ml-
lo coniugü nomine deputandos, quos ettdfn defignartßneftumest.
Ecfan&us Auguftinus in fibrode bono cqmugali, Aliud
eft non concmnbere nififiU volumate generanat > quoanon mu«
iulpam. Alitidautem carnis quidem toncumbendo appeterevolu-
ptatem, fid nonymer contugem, quod venialemhabetculpam:
qwa&ftnexMift propagandaprolis concumbitar&on tamen burn
libtdink caufa propagationuprolisvbjiftitur.fiue von malo , fine
opere malomam Imfaciunt^qui qttamuis vocenturtimiUges,non
funt> >:ec vllam mptiarum retinentverttatem,fed honeftumno-
nien velnntU turpitud niubtendunt.Produntur autem quandoeo
vfqtrtprogrediuntur, vt expmantfihos fuos qui nafeiiittur inuitis:
Oderunt autem nutrire velhaberequosgigneremetuebanultaque
cum in fuos faulty ques nolens genuit, tenebrofimiquimdaramr
iura,autpublice, aut fècrëre prxfumpfit, 'nécefle ent eilm
legibüspr*fixis trahfgreffbribüfc ,autfee re te , aurpijblice
fubiacerc, quibus decrecum eft in Conciliö Afrieanó, Vt
poenitentibiis feltmdunwdijferentum peccatontm Rpifiopi arbi-
trio poenttentïxtemporudecernantur. Ecin Goncilip Gartha-
ginenfi, Vt Sacerdos pmitentiam implorantl abfqueperfoiïatc-
ccptione pcenkentia leges iniungaf. Et, Si quit fidelity lècundum
Elibcritanum Concilium, babens vxorem non femel fed fape
fuerit mcccb.it us in fine mortis conueniendus eft, quod ftfe 'promt-
firit cejfaturttm, commttnio iïït donandaeft ,firefitfaratusrurfus
matham fuerit, vt non vlterius d^communionepacis hiaat, feue-
firnabfcindenduseft.Etiuxta Aricyranum Concilium, Vxor
adulterata,velinaritus committent adulter'tum,poft'feptem anno-
rum poemttntiam reconciliationis , & emmunionis perfettio-
nemconfecuturifhnt.Et item lècundum Eliberitanum Condélit
as yvel libido crude lis,vt etiamftmlitatis venena procuret}&Ji
nihïlvalutrityconceptos foetus aliquo modo intra vifcera txtïnguat
■acfundatyVolendofuam pro'xm frits mterire qtiam vtuere,aut (fi
invtetoiamvïue at)occidi atitequam nafci. Prorfiufiambo tales
panitentiam reconciliandmeft, velfineceßitjfsinfirmttatiscoege-
tïtyantecomtfiunio ei largi&daeft. Similirer&Synodus To-
letana conftituit, Qui vxorem fimtil & concubinam habuent,
d communioue Ecchfht fipffandtts eft. In quafeparatione, vel
poft dignacn fatisfa&ionem reconciliatione, fummopere
Can. 15.
Coe. Tollt!
.can. i j A
mbmm àpcrfimrm, fotim cenucncrunt. Siautem mn ambo | debent paftores Ecclefi*& Apüftolorum facceflbiesM
f Z s t f A m Z Z i t . autslLsiß quedamsneie muri» mmtrsx, | qne vicarii promdete, qm ( vt (diät beams Gregorius )
aut iüe adulter mrii.
Sexto nobis capiraIoremandate>fi idem Rex poftquam
raliade prafiuavxore ftaaudiuit.&abeius carnalicom-
raercio furpenfus fuit,forte concubina vfus adultenum
perpetrauerit:& flhocad plurimorum pemenit notitiam,
quodebeat fanati médicinal! iudicio/Etfifortaffisaççide-
n t ycquifcumque homo ûcramento attende«feobKga-
ue’rit.uuod ctiminofum fitagete,v«um quodlurault,ne
incurcat periutium’,debeat adimplere? Anne crimenad-
mittat quod male iurauitinirritum debet ducete!& lihoc
vetum eflei^offit, quod plures homines dicunt, quia uint
foeminæ.quimaleficiofuo inter virum & vxotem odium
inreconciliabile poffmt mitre« s & inenattabüem amo-
rem itetum intet vimm & fdeminam ferere, & quod vit k -
gitime fortitam coriiugem matitali commereio non poffit
adiré,de aiiis vaîeat foeminis eommifeeti: Et « dem eodem
maleficio potentia concumbendi, & dileftiBpe quondam
habitafruendi perartem maleficatum poffit rcftitUi Et
que lit caufacur Deus,vt dicitur,&pe m learamo «miugio
permittat talU fieriîEt fi forte tales viri malcficl.yel mean-
tatriçes feemin* inuentq fuerint,quid de huiufinodi debeat
Refpondemusifi forte,vt&rtur,Rex,dequoagitifp,poft
legalitep initum coniugiuro, cum alia aliqua carnis com-
nuxtione iiegotium concumbendi exercuits negari non
poreftadgltenum perpetraffe, ctiam fi foemina, quam darn
vxorem, de talibus, ficut repuramr, rea firent fortaffis
inuenta:quoniam poll lcgaliter initum coniugium ante le-
galemdimnitionem praiumpfit inlicirai Apoftolusemm
dicit.Alliratamtftl’xorm fub Itgtviri quanto temporerirtint
viuit.mortnoautmeo.filutatnejfea legevirl Eclecundumu-
cram au6toritatem lcgaliter defpoftlatam,dotatam,&pub-
iicis nuptiis honoratam, vxorem elfe, nertio quidubitet:
fèd&vnam efle legem inhociure.viri& viconseadeni liera
teftatur au«ftoritas:& ideo antequam à iugo graüi luper
filios Adæ à die egrefliis de ventre matriseorum, vlque m
diem ingreffusin ventcem omnium matris, alter ab 4$tero
dilToluatur,aut lege ab eo ,<jui per conditores legumiufta
decernit, comprobetur, quod eft initum,non legitimum
fuiffe coniugium, quicumque eorum ynam carnem per
adulcerium in duodiuiïeiit,non commififle adulterium dici
non poterit. Magnus etenim Leo Papa de forenfibus le-
gibiis Ecclefia,fticis modum cribu.it ad Nicetam Aquile-
ienfem Epifcopum (cnbcos.rificutinmaniipiis, vel agrit.aut
etummiomibM.acpofelfomImmtaptM'ote!"
mHmremrfisiecaptmitatcferuaturitaetiam&comugu,fialp
iuntttfuirmt,rrf*rmintur. Et nos de eifdem legibus ad ex-
emplum ipfius debemus coniicete : quonlam ii quilibet
quodeiiurepoffet compete« contra ms fibi prafumpfetiqpér
legem ei,qildm i^oliauerat, cogetutlegalitercincnfoluendi
at ligatidi auttoritaiem-funt ( quando graduhi regi-
minis fortiuntur ) adepti, ne in fiduendis ac ligancHs fubditis
fita voluntatis mom non autan caufitrum mérita fequantur,
vt vèl damnent immeriios, vel alios tpfi ligatifiltrant, feque 1-
pfis hoc ligandi & foluendi poteftate priuent, qui banc pro fuis
voluntanbusy & lion pro fubieîtorum moribus exercent 3 ne er-
ga qitemhbet pYoximum odio vel gratia moueantur: quia digne
de fubditis iudicare nequibmt , f i infubditorum caufis fua>y vel
odia y velgratidm feqni decreuermt ; vnde rede per Prophetam
dicitur-y Morttficabant animas quamn mortmtur, & vhtifica-
bant animas qua non viutmt : Non morientem quippe mortifient,
qui tUjium d .mnat, & non vittum viuificare nititur > qui
rtkm fitppiido abfohere conatur. Caufi ergo penfanda fu n t ,
& tunc liqatod: atque foluendi poteftas exercenda : Videnium
qua culpa ,aut qua f it pcenitentidfecuta poft culpam, vt quos
omnipotens Dens per compundionu gratiam vifitat, illos pafto-
ris jententia abfoluat : Tunc enirn vera eft abfo’utio prafiden-
tis y cum intern arbitrium fequitur iudicis. Et illos nos debemus
per paftoralem au&oritatem foluere, quosau&o-
rem nottrum cognofcimus per fiifcitantem gratiam viuificare
cquæ uimirum viuificatio ante opèratiqnem re&i-
Hom. i(\>
tudinis i t ipfa iamcognofcitur çonfeffione pecCati, quae
non veibo tenus tantum & fummis vix labiis lolet fieri,
led qU«e ex intitno cordis procedit affetftu, ficut Dauid
dixit, Peccant Domino*. Etaudire meruit, Dominus~tr*nftu-
litpeccatum tuum,non morieris.Etitem dicit, Rugiebam à ge-
mitu cordis mev.Ety miquitatem meam adnuntiaboy&cogitabo
propeccato »«ojficut&in tribulatione,quampro ^eccato
admiflo (uftinuicfugiensà faciefiliifui, ccgitauit diccns,
Rcjptciat Dominus adfl ttioncm meamt &reddat miht bo;ium pro
maledittionehac] Quibus conftatquiatalïterconlitehcibu^
necûtisfadio interdiccnda eft,neccomtmmiodencgan-
da, aliqquin in iudicium fibi corporis facri & fanguinis
preriofi Rcdemptoris noftri facramentapraefiiy»unt,qui
indifçretenonpurificati, vel abfoluti, fed potius leduCki
atque decepti film à talibus paftoribus , de quibtis dicit
Prqpheta i Va his qui confinait puluillos.fub omit ettbttu mat-
nus y & faciunt ceruicaha fub capite vniuerfa xtàhs ad capien-
das animas i id eft, cadentes i fua re&itudine animas ,at-
qüe in' huius mundi deleélàtiorie réclinantes blanda adu-
l^tione refouent, vtinetTore moiliteriaceant,quos nul-
laafperitas contradiâionis pullàt, quod reékores feipfos
amantes his proculdubio exhibent ; à quibus ic noceri
pofle inftudiogloriæ temporalis riment; De quibus ite-
rumfcriptum cttyPopuiemeus qui tebeatificantyipfi-tedecipiunt,
& viamgreffuum tuorum difit pant. Et item, Propheta tuivi-
derunt tibifalfa &ftulta , nec apertebant iniquitatem tuant »
vt te ad poewientiam prouocarent. Quia dum compere cul-
pas raetuuntjin caflum delinquentibus promiflà iècurica-
te blandiuntur,& fie vel inàffe<ftu peccandi mancnccs,vel
ante congruam làtisfa&ionem diuina viurpanres myfte-
Ezechty
PfidiT'
..Rep*
- H
Efi+
T hr. »•
dareiquapropter fi quilibet legaliter cohiugatps ----- _ , ° ^ . . r ■ n ; a'
dicium e j cnmjnkta determinatum contra^atrim oniiUia. boimmjDeijonum faciunt juummdicium> Qùo-
Mattk. 7.
[.Pet a . •
1U.Z6.
hiam fiCut âudkôres fàndi(vt demonftrat venerabilis prêt
byter Beda in commento Euangelii Lùcæ ) exponehtès
fententiam dicentis Domini, Ÿeruniamen ecce matins traden-
tis me mtcum eft in metifit : Veruntahteü vailli honiim per qüem
tradetur, dicunt, Hodte quoque & pfque infempitetnum, Vailli
homini quiâdmenfam Domini malignusaccedit, & infiàiis mente
tondit is y pracordi» aliquofeelere poüutisy myfttrioruto Chnftife*
cretisparticipate non metüit. Ptilleeiwnin exemplum ludafilt-
umbûministràdityiion quidem îudais pec cat or thus, fed tamen
peccatoribus membrisyVideltcetfuis,quibus illud m&ftimabile & in-
utolabile Dùmini corpus violareprafumit.lUe Dominum vendit,qui
eiusamore de timor encg!edo, tenena & caduc a, tinmoetiam cri-
mïnofaplus amare. & curare conftincitur. Va inquam illi homini
de quo lefits, qui altanbus facrofaHdis inter immolandum, vtpo-
tepfhpofttaconfecraturus, adejfe non dubitatur, adftantibus fibi
mniftris ccclsfttbusy quericogitur ; Ecce ( inquiens ) manus trd-
dentis me mitum eft in menfa. Et Paulus dicit, Si quis/rater
nominatur & eft fornicator,aucvuarus,autidolisfcruiens,dût
maledicus, aut ebriofus, aut rapax, cum buiujmodi nec cibum
fumere* E t item dicit » Iniqui refnum Dei non pofiidebunt*
N dite en are , neqlie fornicarii, neque idolis feraient es, tieque
adulterj, neque molles, neque mafculorum concubitorts, neque
jures, neque auari, nequp ebriofi., neque maledici, neque rapaces
regnum Dei poftidebunt. Et item , Fornicatores , & ddultero:
iudicabit Deus. Et item , Omne peccatunt quodcümque fecerit
homo extra corpus eft,qui autem fornicatur in corpus fuum peccat.
- Vnde Ambrofiusoftendit grauiffimumeflèpeccaram,
quia ex hoc omne dépérit corpus, in cæteris autem pecca-
cis portio périt,non totum.Totum n. corpus vireft &mu-
lier, quia portio viri e ft mulier: quicumque enim aliud pec-
cacumadmiièrit, extraiepeccat . fornicârius vero in carnem
fuam peccar.Quatnquam enim omnia pecéara catna-
lem hominem'præftent, Koc tamen Ipecialiterdefiderium
camis eft, quod fordibus maculatatn animam cum Corpo-
re tradit gehenriæ,quia viâaanima à libidine camis fit caro
ficut & corpus retfte gubernatum, Ipiritale âppellatur : A-
nimus tamen eft qui aut viâus inlecebristotum homipem
carneum fecit,aut in vigore naturx fu* manen?,catni præ-
ftat ,v t Ipiritalis dicatur. Quapropter,fanxerunt Spiritu
fendto infeloquente, Canonum conditores , vt à com-
munione tales homines vlque ad ferisfe&ionem lèparen-
cur,quoniam qui alieni à regno Dei funt, ab Ecdefia, qua»
& regnum Dei eft &nominatur, vlque ad correâionem,
& làtisfaâîonem debent modis omnibus lèparari: Et cum
quxbus'Chrifti dilcipulos cibum fumere non oportet, eis
da^efecrara communionem non debentDoinini Sacerdo-
tes.iplô prohibentein Euangelio, Ne/irt darefandum canib.
qualesdefignat Petrus dicens. Sicutfus Iota involutabro lutï,
& can'ureuerfus advomitumfuum,talis eft ( vcSalomon dicit)
ftultus iteransftultitiam fuahi. Et qui in peccato manens vel
ante corredionem, & fetisfaâiopem peccati crimina-
lisdominicamcoenamprçfumitadrnanducanduminluam
condemnationem ( vtpræmifimus ) eandem coenam præ-
(umit,atteftante Apoftolo, Quicumque (inquit) editpanem
hune, aut bibitcalicem Domini indigne,reus erit corporis & fanguinis
Domini. Vnde fendus Àmbrqfius dicit, Quideft autem
reumejfe corporis&fangwnis Domini, mfipcenas Hare mortis
Domini t Occifus eft enim pro bis qui beneficium eius in vrritum du-
cunt.Probet autem, dicit iterum Paulus homofiipfum, & fie de pane
illo edat,&de ca 'ice bibat : Probate enim fiipfum, id eft, corri-
gerefedebet homo àpeccato,&ipfiim reprobatepeccatum&poft \
dignamfatisfadionem accéder e adfacram communionem, vtfeiat.
mens reuerentiam fe debereei, ad cuius corpus fiimendum accedit ;■
Hoc enim apud fe debet iudicare, quia Dominus eft cuius corpus fu-
mit & fanguinem. Et quod fkb fequitur, ideo in vobis multi infirmi
& imbectUes, & dormiunt multixai hoc pofuit. vt imaginem often-
deret iudicii in eos qui inconfidcrateDomini corpus accipiunt ; quia
ficut illi corporaliter infirmabuntur,&moriebantur, it a quicum-
que in peccato manet ,velaffedum peccandi habet, & corpus &
fangui nem Dominifumit, vnde vit am poftet accipere yficondigna
fatisfadionepoft dignampeenitentiam furamenta ilia acciperet,
inde mortem fibi indigne accipiendo adfumit. Et fi quarat ali-
quis, quare etiam nunc accipientes indigne non mfirmantur pel
moriuntur,ficut tunc infirmabantur, & moriebantur ? accipiat
quod non dixit Apoftolusomnès infirmari, velmorï, fed, multi, in-
Biblioth.Vet.Patr. Tom.9 fars x.
■t(c,LV. Cxpit. t 9 î
quiiifiunlittfimU&multimmiuntwr:Et,inprimordw iccicfit
tuceßdrU traut tmrptraliaßgtu, num autem virafides débet fiif-
fitere. Efl&aliui, ttuiapcUtfitiptumifi, In fine fiait t r i fol ‘ ■ Cm i».
ficut faccus cilicinus, id ift, Ecclcfiain luäut amarttudmfimmi.
raculorum coruftatibni, vtprebati mamfefli fiant. Et quia ijuulaM
cmiguntur communicantes,fimplidtir, licet pofttapcccint, Vt
rttrus.qmdamtoleranturmaiigiucommunicai.tes.vtludaeàui
finis bomicida ex ftensexïtiabili exitu dmonßrauit, quidanima
paliatur tmncfincccrpm&qutd turttahtcrpaiieturcum arpert
quoniam in iudiciumfiti diuina nçpfletia manducauit & bibit.ix
quodfubiiingit; SiHofinàiffindiiudicarmus, Honvttquc iudi-
tarnnur hoc dicit, quia fi mfineiipfi errerci neftres cerrieermus,
non a Domino iudicaremur,id eft, condemnarehmr.
Etidcofficti Canones ianxerunt vt ad i udicium facerdo-
tale remoueanmr, vel rdocientur peccantes ficro altario,
diccnte Domino àd leproioSjquiprecfignabantlèpta pcc-
catotum in Ecdefia nunc pcrfnfos; ite oflenditevos Sacerdoti-
6w, vrfeeundumquodvidermtmagnitudinem vel multi-
tndinem peccatotumin peccantibus, & confideralietiht
illorumdignam fatisfadionem,& ita& abfque perfona-
rum àcceprionetempota conftituant poenirendi & tdCon-
ciiiandieos, ne in iudicium & condemnatldnSm filmant
quod Dominus adredemptioném & falutem ctedetitibns
contulit.
At fi peccator tardus ad recognoicendum, hegligensad
îdquod peccauic poeniteodum,&confitendüm, atquefa-
tisfadendum,txtiterit,Epilcopalis cura eum çommone-
re diffimulandum non ducat,mèmor fernenriæ fibi dicen-
ris: Si fpoponderis proamicotuo, defixifti apud extraneum tna-
numtuamâde&i ii animam fratris in periculo tu* cônuer-
fetionis acceperis,iam ligaftimentem apudeuram follici-
tudinis quæ ante deerat quam paftorale officium iimneres,
inlaqueatus es verbis oris mi & captus propriis lèrmoni-
bus, qui dum commilfis tibi cogeris bona pr*dicando di-
• cere, teipfumprius necefleeft qu* dixeris. Æftodire,F4f
ergo quoi dicoftU miy & temetipfum libéra qùia incidfti in ma-
num proximi tut, dïfcurre,feftina,fitfcïtaamicum tuiim-,non tantum
ipfebeneviuendbvigilarememento,fed &illum cui
præes à peecati torporè pra-dicando difiunge ; Ne dederis
fommim uulis tuis, nec dormitent palpcbr* t^rSomnumdat
oculis quilubditorum curam omnino negligit ; dormi tat
autem,.qui quidem reprehenfibiiiaeorum gefta cognofcit
fed h*c propter mentis tædium dignainueftione noncor-
rigit. Eruere quafidapiula de manu, & quafiauisdeinfidiis ait-
cupis : Quantum auis de laqueo vel damula de manu ca-
ptanrisquæriteuadere, tantum nitere vt auditore tuo fa-
Ijj^riterinftituto', iplèab fponfione vit* eius liber reddaris
ne non paftor fed mcrcenarius denoteris, fi quemlibec ad
luxuriam pertrahi, aut auari tiam accendi, vel in lùperbiam
erigi, autperiracundiamdiuidiconlpexeris, k aut acci-
piendo pçrlbnam diuitis rimens ne tibi iratus munus fub-
trahat, q»blandiisimpendebatautfemiliaritaris vel cuiul-
quam temporalis emolumenti re(pe<ftu tacens pereunti-
busanimabus ipfè decommodis terrenislæteris, non paftor,
lêd mercenariusin diuinis oculis computeris. Magis
autem pradica, &infta oportune, importune: Siautem te, com-
monentem lècundum Euangelium, non audierit: Regiam
adi, vt conftrmgacur, potentiam: Et fi nec ira ad effeSum
caufem perduxeris,iuxta diuinam proeceptionemde com-
mo*ito, mntia Ecclefia fi^utem nec Eccleftam audierit,fit tibifie*
utEtbnicus & Publicanus ,rie dilfimulans aut negligensar- Matth.12.
guere, ficut Heli Sacerdos filios luos peccantes in Deum H
ncamari elfenthominibus,cumeo peries. Vnde confiât,
.quoniam nulli eft contra Deum perlbnæ parcendum, vt &
nobis & illi parcamus felubriter, cuidiligenter non parci-
mus,lèqucntes pro modulo noftro, quantum Dominus
dederit,beatum Ambrofium,qui non parcendo Theodo-
fio,&illi meritumin coelis coram Domino,'&lèmpiternum
memoriale in terris coram hominibusfvr&de eo feriptum
intelligi debear; memoria iufti cum laudibus) adquifiuit. Nec
nerfundorie Epifcopis,ScRegibus, & omnibus poteftate
kumanaprædirisaudiendaeftlèntenria beari Gregorii ad
Brunichüdem Rgjyinam,qua dicit: Non enim (inquiens)rfi/l
fimulandafunt qua dïctmus,Quoniam qui eradicatepoteftpeccata
&negliÿt,Èartictpemfeproculdubio déliai conftituit. Prouidete
/ ergo