; A
' i.P«w'4 '.
' tfalm.iS.
■ i.Cor.8.
: L hc&<).
B %
C
MtKt.fl
Froutrb.}.
Pfttlm. 80.
Jezi.iS.
Trouer. 3.
Ambrqfij Ansberti
S i l l-plÊiutüdinisreïaxauadambulaniiumqaovoUieriCilib^toâ j ;
bïumeft:C6» it« ^ m r tM m m f u u v r & . e c b e a e ' greffus conceit. Quam fmc autem deteîbndL, gM pa-
alba ddcribunmr veftimenei, qui» eharitas 'qua: nigre- l temis.difciplioiatpdicamutmdigni, I s
dinempeccatorumopeiit; habetemaculam criminiSne--| M M ,««»»«» «mW .K r? P §
ras €.,ki„«Airnr,ai4hiir. Afiiâdenris voce cuilibet tepi- ! plinameltu adulten,non feit. Subiungituc adhuc, & fuadentis voce cuilibet tçpi- plq eßtti tan t nunc
do dicitur Collyrto mutige oculos tuos vt videos. ] Ac
fl ei apettius diceretur : Adhibe diuina præcepta ad
mentem cascam, qüatenusvirtùtüm nüdicatem qùam pâ-
'teris^idea^videQsqueioperir'e feftines'. Nifi enim quöd-
dam effet collyrium diuina mandatai nequaquam Pfàl-
miftadiceret : Praçéptum Domm lucidum i illuminons oculos*
Cum itaque fùpernaafpirationè quilibel per firigulà's fcri-
ptùràrum paginas, quid Dominus iuflèrit , legendo fèù
audiendoad mentem teuocat ; videtriimirum velquan-
tum ex virtutibus minimum habet » yel cérte fi ex toto
nihil habet; Quod fi facere diffimülat ï cæcus rema-
net, Poteftautem pet collyrium quôd ex terra fit j aflîim-
pta redemptöris noftri temp'oralis egeftas defignari , dé
quo 8c per Àpoftbluth fidelibus dicitur : Sates grattant
Domini noftri lefuCÎtrifth qtibniam propter vos egenusfailus
çft>tum effet dtues, vtiihus ïnopu vos dtuites effetis, quique de
fc îpfb inëuàngelib ait V Pulpes fôueashabent ÿ (frvoluires
edi nidos ,filius autem hominis non habet vbtcaputfuum rechnet.
Hinceftqùôdin hoipirionafeitur > natus pàhnis vilibus
bbuoluiturjobiiolutüs inpræfèpib recUnaturiÇollyriÜm
itaque ocùlos puldere csecatos foletmundare j medica-
mentum videlicet fabtiimde terra, pùluerem terra: ab o-
culôseijciënsv. Et quid eft aliud terrena cphcupifcentia,
nifi quidam pultiis corda terxenorum excat cans ? Ergo qui
puluere caecatQj^oculos habet collyrium fiuSfcum de terra
fùperimponac,iklùmen recipiatyideft,quiper tërrenadcr
le&amenta deflüit, temporalem redemptöris fuiegefta-,
tem ad mentem reducat, vtipfius confideratione remota
carnaIicôncupifcentia,interioribus oculis comtempletùr
fan&orum Çitura præmia. Vnde idemredemptor nofter
in euangelioaitiQuifequiturme, nonambulatintenebrU',fed
habetlumenvita.Acfiafijs verbisdiceret:Quiimitationiü
meæ collyrio inundos habet oculos, nequaquam terrejiae
concupilcentiæ cæcitatem parieur : fed pçrpetuæ claritatis
luce perfufus j cæleftia contémplatur. Hanc oculorùme-
mundationem mediator nofter in eledis elle perhibèti
quibus videndam diuiniutem rëpromittat,dicens : Bead
mundo corde,quoniam ipfiDeum videbunt.Sequitur:
igoquos amOjttrguo&caßigö.
In,qua fèntentia quod exponi debeat non éft, fed quo d
plinamèftis , ergo adulten» & non filij efiis. Eant ergo nunc
reprobi,eant mundidefiderijs deditii & voluptatum fua-
runiillêcebras inulti perficiant : atqüe eô prâifentia fia-
gëlla non fèntiatjquo èos «térriafiipplida expédant. Iufti
vero cilëftibus inhiàntes, pro minimis etiam erratibus,
flagellis temporalibus atterantur, ab æterno Verbëre li-
berandi s quia & yitulùs qui bccifiohi prèparatur, liberis
pàicùiis faginari permittitur. Qui verb ad vfiis fieçeflà-
Hosreftruaturi iugo & loris dömatur, ftimulis pùngituri
ôeyerberibus cæditun Et ægrocüi defperatiir, quicquid
ànimoconcupieriti 'etiàm faluti eiusqöntrarium, àme-
dico conceditur;,: Cüius Vero recuperandà fà^is séftima-
tur , quæque funt animo eius defiderabiiia i lalutique
contraria, omniiio hegantur. Ètreucradignum eft , yt
ira difiridi iudicis à tforredione filiorutn hiclncipiati
vt iii reproborum dainhatiohe quândoqué conquiefcat;
quanquam fbleat. noniliinquarn euenire , vt pro cpm-
miflls fcelëribus quidam etiam in hac yita flagellentur.
Quia enim eledbrum flagella fîném hâtent i idcirco ab
eis inchoäri indicium Dei diçitut; Hinc Petras ait-: fm -
pus eà yt ïudiciuni ïheipiat de domo pet. Qu® auterti hæc
effet domüsDei » admirando fubiünxit : Quod fi pri-
mumà hobis V quis finis eordm qui non pbediunt Dei
euangelio : Percuflionum autem quibus filij in hac vita
flagej^tur i diuerfi.fùnt gênera; Alia nanque eft per-
culfio, quà qüifquéperCutitùrytpraiteritavitià cqrrigat:
alià, quanbnnUnquam quilibet piercutfiur, nonvt.præ-
‘teritacorrigat » fçd ne futuraadmittat. Âliquaplërunqué
percutitur, per quani necpræteritaculpa cortigitur, nec
futura prohibetur : led dum inopinata fàlus péreuffio^
nèmfèquitur, fàhiântis virtus Çognita ardenffus a|netur;
cumque innoxius flagellô atteritiir., ei per patientiam
meritorum fiunn)ar çumuletur. Aliquando enimquifque
perçiitit^r,vt corrigatiu, fîcutcuidam in euangelio dicitur:
Ecce [dnusfattus es, iam no\ïpeccAh,ne deterius.tibialiquidton-
tïngat. Verba enim fàluantis indicant, quia peccatapræ-
cedentia habitivimdblpris exigëbant. Aliqüando. quif-
que non prb prærerita culpa diluehda i fed pro riitura
vitanda percutitur i qubd aperte Paulus de femetipfb
1 tefta tur i dicens : Nemaghitudo reuelationum exfoliât trie» dà-
tuseßniiht ftimulus carnii mea angélus fdthana , qui me cola-
phtzet. Qui enim n o * d t; qüiaextuliti fcd? ne.extpllat;
aperte indicat,qubd pemiffionë illà, ne eueniat, cpmpe-
feitur : nonéaquaé euenerit, culpa purgatuir. Nonnun-,
qüamvero quifqüe neppio prærerita » née pro futura
iniquitate percutitur j fëd vt fbla diüinæ virtutis poten-
tia ex amputatâ pereuflione mbiiftretur. Vnde' cum
dominum in euangelio difcipüli de cæco natb ifitecro-
garent,dicentesi ^^i,^««/>rfr<n(/f, hicautparenies.eius » vt
cocus nafceretur’ircjpondit &ait j, NtqUehicpeccauit, nequepa- .
rentes eius Vt cocüshafceretur » fed vt triantfeffetur opus Dei (ti illo.
In qua manifeftatione quid agitur i nifi vt ex weritorum
; magis libenter ampledi.Pro voto itaque fuTdpienda fùnt,
fine quibus nemo à doniinô diligitur.^Redargutio fane ad
verba, diftigatio verb per tinët ad flagella. Hinc per Salo-
monem dicitür:ß«e;« diligtt Domintu)côrrtpit:flag:ellat autetn
bmnemfilïum quèm recïpït* Quö contra de his quosodioloâ
eùomit de corporé, DominUs per Pfàlmiftamdicit : Dimi-
fieosfecundumdèfidèrià ebrdiseorum, &ïburtt ittvbluptdtibus
■fuis. Hiiic per prophétam ad peccantem Ifrael, neccdr- |
reptione iam aigniinï lo<|üinjr j'-dicêni: Jjfael j iam non
irafcarttbi, &kelùsmèus receßit dtei Libenter itaque tole-
randà funt diuinàè correptibnis yerba ôc vèrbera, tan-
quamàpijflim'6 patré illata. Vnde & ipfe admoner, di-^
censi Filimii difeipimam Dohim ne àbifcias, & ne fatigeris
cùm ab eo argueris. Nec illis inpidendiim j quitempo-
ralibüs flagellis iudicablur indigrii .* quia p eledi per
præfentés, tribulatiohès ad liæCepitatem paternam , &
reprobi find tëmporali flagella ad mehdicitaténi per-
uenit æterhàm, exemple carnaliiim parêhtüm i qui fi-
milèquiddamfuis inipendunt pignoribuS; Sic cette, fie
duofum filiorum pater ; vnum queni fubftanti^ lu®
aptum hæredem fore perfpexeriti inceflantibus\:ontu-
mëlijs afficit, quotidianis verberibus coercet ; edehdi,bi-
kendiac-dormiendi ei plenitudineffl àdimit:diebus fàcpe
ac nodibus vîndis pedibus ftare compellit, & p le ^ i-
que quafi extraneum aliéno' etiâm obféquio fubtiit.)?Al-
terum vero,quem hæreditatis fù* aptum dubitat futuïhm
fucceflbrem,nullis hune contumelijs afficit,nullis verbe-
ribuscoerçet: edendi, biberidiac dormiendi ei çopiam
virtusaugeatiir:âccumnulla præteritainiquitas ab<
ftergitur màgnâ dé patientiafortitüdo generetur/Hpc e t-,
iam pereuffibnis généré iuftùm iob affliduiri cbgnoui- f
mus, quem.dé ante perçuffîonem Dominus laudauit, &c
poftpercuffionemredditafànitate,duplafubftantiaremu-
nerauit.Sed dürti éle&i affligüntiir,dum teniporalipus flagellis
verberântur i ab his qui fine difciplina remanpnt^m-
fideles æftimâhtür. Qüi fi Véifacitèi ætèrna flagella métùe-
rent,verberari cum illis temporaliter potius appeterent,
quam perennibus cruciatibiis fiibiacere: ac beatiores in
flagelld pofîtûs.quam infelices iudicarent.Proinde exhor-
iatio fubinfertür,qua dicitur:
ÀemuiareergOyé'f^wtennam age.
Aperte videlicet dicens,Dum iudicinm a domo Dei in-
choarivides, dumflliosflagellarlconfpicis, dumtribula-
tionibus temporaliter amicos opprimi confideras : lata-,
ge fimilrapati ;, vt in eorum poflis numéro computari:
‘Pétri 4,
ioban.j. '1
lobant-
Ith&fi
quia
ln Äpöcalypßn, Liber T er tiw .
quia fi cum iHis temporab’ter flagella non receperisjfinc illis
æternis cruciatibus fubiacebis. Æmulari ergo in præ-
fènti horûm fieri parciceps, & cur tamdiu paternam no-
lueris fùfcipere difciplinam>piisfletibu3 veniamdepreca-
ce. Sequitur:
EcceJlo ad ojlium & pufo. S i quis audierit vocem
meant,&_àperuerit mthi ianuam, mtraboad ilium, &
csenabo cum illo,cffipfe mecum,
Status hic nbn localis nec corj»oralis,fed fine loco &
fine corpore intelligitur: quia &quosinhabitando omni-
potens Deus præfidec,non deferit cum ad alios inhabitant
s tranlit. Quid autem hoc loco per oftium, nifi aditum
tordis debemus intelligere? Ad c.Prda nimirum fiue per
exteriorem exhortatibnem , quæ fir per verba doétorum
exterius fonantia : feu per internam alpirarionem, quam
ipfè DominUs per fèmetipfum fine fono vocis format,
interius pulfàt. P.ulfantem vero fbdit, quifquis amore di-
ledtionis, præceptotum illius monita euftodir; Quafci-
licet audita Voce, ianuam aperit?qui ad videndum æter-
nitatis fùmmum&incommutabile bonum,inhiantercor
dilatât. Aperta qüoque ianua, Dominus ad habitaculum
fîmul Ainnabitantem intrat, quia per internam dulcedi-
riem defideriis animum æftuancem illuftrat. Quod vti-
que breuiter quidem, fèd apertiflime idem Dominus in
Euangelio déclarât, dicens: Si quis diligit me, fermonem
meum feruabit: & pater métis diüget eum, & ad eum renie-
mus, & manfionem apud eum fuciemus. Cui adhuc benigne
fiibiungit : f Et coenabo cum illo, &ipfe rnecum. ] $i quæ-
rimus quis fit cibus quo Chriftus cum dilebtoribus fuis.
yefcitür,in verbis ipfius facilereperimijs. fpfè enim ait :
Meus cibus est, vt fact am voluntatem Pair is met qui in ccelis
efl. In eo voluntatem Patris idem, Dominus impleuiç,
quo pro nobis ad pafflonem mortis peruenit,ficut ipfè
ad eandem pafïîon'em pergens, difeipulis dixit : ‘ Vt cogno-
feat rnundus quia voluntatem Patris mei fad o, fur gîte, eainus
hinc. Hic principaliter totàcapitis membrorumque eius
agitur coena. Et vt manifeftius idipfum diéamus, coenat
caput cum merhbtis in domo fânûificatæ mentis recej
ptus: quiavt fàciendo voluntatem patris perficiant, mo-
riuntur cum illo. Et quiefem irtmenfa capitis , fingula-
ris Occifus eft agnus : in menfa corporis, multi iugulan-
tur àgni..Sed tamen opines agni in vno, atqtie vnus in
omnibus, vnus qubtidië irnmolatut prb omnibus. Quia
enim omnes agni in vno , & cum vrîP moriuiitur agno,
téftatur Paulus Apôftoius, dicens : Mortui eftts, &vitave-
ftra abfconditaett cum Chnjio in Deo. Cum autem Chriftus ap-
paruerit vita veftra,tunc & vos apparebitis cumillo in gloria.
Quia vero vnus in omnibus, vnus immolatur cum omnibus,
ipfè hoc agnUs fingularis indicat, qui lupo a-
gnos dëupranti dicit: Saule,Saule, quid me perfequerisf
throno fup pethibuit efîè feflutoê. Ptr tnrbnbS <|üib^c
duodetim, vniuerfale iudiuum i per thrbiiuitl veto filiij
Jingulare culmen iudiciada: poteftatis bftëriditür. Hot
ergo duodecim thronis,quod vno thrbno filij, defigtla-
tu c: quia videlicet vniuerfale iudiciunii ex mediatorisnO-
ftri interuentione percipirnus : quod etiam pâulo infe-
rius apertiflime declaracur j vbi in circuitu fedis viginri-
quacuor feniores * fùper totidem rhronos fédéré perhi-
bentut; Vna itaque fèdes eft, quia fiue in prælatis^ fiue
in fubditis, fingulariter Chriftus omnem eedeftam præ-
fidendo examinât. Viginci vero & quatuor throni,quia
vereris 8c noui teftamenti pt®dicatores, & ipficUm Domino
in eodem examine, fiue ad bonbrum remunera-
tionem, fiue ad condemnationem malorum, vniuerfale
iudiciüm exercent. Quorum numerus j fcilicct duodecim
tribuum ac duodecim Apoftolorumjgeminatuà, in
Viginti & quatuot confurgit. Quapropter cum fit vnus
médiatoris noftri thronus, hae rauone vel viginti quatuor,
vel duodecim throni vocantur, de quibus lpcis fuis
poft modicum oppqrtunius arqueiùbtilius, Domino ad-
muante, ttadabimus. Sed dura conftet, quia non omnes
qui vincunt, in iudicio cum Domino-ièdebunc : fèd alij 1
ex vincentibiis iudicabunt, alij vero iudicabuntur : &o-
mnes omnino qui & iudicabunt, & qui iudicabuntur, vi- ;
«ftores èrunt: quomodo per hanc fèntentiam exterminate
dicitur, qui viceritjfeciam federe ilium in throno meof
Et certe omnis ilia turbaSan<ftorum,ex his eritquirice-
rint: nec tamen oiiines cum Domino iudicabunt, quia
etfi illæfèdes quas Dominus præfidet,id eft; prædicato
re* £cclefiæ,(edebunt:non tamen illæ in quibus ïjdem
prædicatores (èdent,fèdébûnt: fèd potius pofîidencur,fiue
fîngulaiiter à Chrifto, fiue vniiierfàliter à fànétis.piæ-
dicatoribus.. Quid hiiicintelle&uri, quid hinc îuinuSdi-
«fturi| nifi quia hi quibus iudicij poteftas noa tribuitur^
habebunt poteftàtem,in.aliis,quam non habent in fèh
pfis? Omnis itaque Ecclefia, fie iudicando poreftarem
accipiet in prælatis fuis, ficuti habet poteftatem tocum
horninis corpus-loqui pex os, videre per oculbs, àüdirë
peraurës, odorare per rtares, operari per'manus. Sed vt
ad hanc dignitatem quanddqué perueniat, in hac intérim
përegrinacione humiliata geinit: ncc quèrit celfitudiniS
culmen, vbi totà vira San&orUm, humiliationis obtinec
nomen. Hinc certe iidem ipfi Dominb dicürit: Humi- I
liafli nos inlocaaffliâionis. Locus quippeaffli<ftionis eft Vi- J
ta prxfèhs: Qui ergo adteternam pacriam tendunt,nunc I
femetipfos temporaliter in loco afflidlionis del^iciunt, (
vt cuncin Ibco gaudij vcraciter fublimentür. Hinc alibi
fèriptum eft: Reges in folio collocat in perpetuum, & iiliç e'ri-
gentur. Quos autem alios rages hocldco accipimus, nifl
eos,quoshæ<: reuelacio vincentes appëllat? Vbi cum dé
eis dicitur, illic erigentiir : prbculdixbio dâtùr intélligi.
G
D ica tur itaque : £ Si quis audierit vocem meam, & aperue- j *Juia hic humiliàncur. Bene autem fànéli viri reges vorit
mihi ianuam, intrabo ai ilium.] Ac fi diceretur : Qui
opetando & amando præceptorum meqrum fèrmones
fuetit executus, arque ad percipiehdam diuinîtatis meæ
dulcëdinem animo dilatatus, nunc per întegram gra-
tiam ipfius maieftatis me® praefèntia tangens irradia-
bo, ,& coenabo cum illo, &ipfè mecum, fubaudis, in
fàdendô Voluntatem Patris, & ego illius, & ipfè nieis
palïïonibus concorporatus, vterque dele&abimur. Sequitur:
Ghù vicerit, faciamjllum (èdere in throno meo,
fa u t d r ego v tc ijd r fedéo cum Pâtre meo in throno
eius.
Virtcèris Dominus, in throno patris fèdiflè fè aflèrif,
qui poft paf&onum certamina, poft rdûrre&ionis pal-
mam, cfare fè omnibus qubdpoteftatepatrieflètæqualis,
indicailit i eique fè non difparertt, fèd parem, calcato mortis
aculeo,ihrtötuié. Nobis autëm in thrbno filij iedere
eft,exeiufdem filij poteftate iudicare. Quia enim iudici
ptincipatum ex eius vircüte pefcipimu^,velut in eius chrono
reudëmus. NeC abhorrer à vero, quod alibi fuper
duodecim thronos téftatur elle difcipulos, hic vero in !
cantur, quia nequaquam tytannidem vitiorumin fècon-
fiirgtfre pérmittunt, fèd eis itire poteftatis dohàinàritün
dumque modo appetitum luxuri® frenaht, mbdô æftum
auaritiæ tempérant, modo gloriam elationis inclinant,
modo fùggeftiones liuoris:obruurlt,ntodo iglienl fusons
extinguuht,iure viiftores& regesâppellantur. Sèd&
fi fubtilius hancièhtentiam intuemur ,qüa dicitur ! Qui
vicerir, faciam,ilium Iédere jp, chrono meo,ficuc & ego
vich&fèdéô cum pâtre meo in thrbno eius: qtlanquam
omnes qui ad pacriam redcunt,,vi<^ores funt, illos rameri
qui clariores in vi<ftoriâ arque aliis excellentîores funt,
per eam defignari inUeninlus* Ad*quocum cbtnparatid-
nem, multi etiam qui vincunt, Viâbfesffiinimëârbicraiii
tur. Sicenim præmittiturf Qm vicerit.fadam tllumfedere
in thrdtiO meô‘. Vt ftatim fubiungatut: Viel. Ac fl
aperce diceretur :'Quifquis eo labore, eo certamine,co
fudorë, pro hiimano modo viribufque defùpér accëptis
dimicando vicerir,quo ego dimicails vici. culri fingulari
potent ia cunótos examiiiaiis iudicàuero, iûdicandi
^pbteftatem fùper quofHara 8c illi tribuam»
Sequitur:
(>ui I