A
Mat. IJ.
iMU.n.
Afaf. f.
Leui.19.
Mut. ƒ.
B
M a t.io .
Afdf. I9.*
Ecclef.i.
c
I»
Ideo in mandatis tuis prudentiorlum quam iriimici mei, j Et quoniam in euftodieridis iudiciis Dominf fanóH
quiaipfi quæfierunt in éis temporal ia, & ego æterna. Ipfi I multas prefïuras &perfecutiones patiuntur,quod ifte in
dicunc: Ottodintratin os jcoinquinat hominem. ego dico ,non\ fpiritupröphetico vïdens dicit» ‘humiliai us fum vfqucquq-
quod intrat in os, coinquinat hominem .fed cogitaxiones qua exé-1 queDomine, id eftjvfipieadillam-humiliationem quod
wit de corde, ea coinquinaHt hominem. Stiper onmes docentes me, \ pöfTurn dici quaqueliumiliatiqne humiliatu s * quantum
intellexi, id eft, fuper illos qüiiad aba n tie diem agift ros
& legis efle do&ores , intellexi. de quibus di&um eft,
V<tv obis qui habetis dauernfcitntia,neque vosintratis,neque alios
mtrarepermitmis. fuper quos inteliexi.^aw teftimonia tux
tnedttJtio men eft, Antiquitus enim didlum eft. Diliges ami-
cumtuum, & odio habebisinmicum tuum.Tua autem teftimo-.
mafiint,-Dtligite inimicos Peftros benefacitekis qui odtruht ros.i
In quibusteftimohiis femperfuit ineditatiömea, & hoc
fuptrftnes, qtlia mandata tua qtufiut, quarren do in eis fpiri-
tualem intelligenciam ,nö attendedo carnaletn obferuaii-
tiam.Namabomniviamalaprobibuipedesmcos, id eft, afFe-
dtionesfneas, ad hoc videlicet ,vt cuftodiam mandatatud.
Et quia non fufficit declinare a malo nifi fequatur bonum;
fubiungitur: a iudiciis tuis* qua; tu fecifti & lie doaiiftinon
declinauuquia tu legem pojuifti mihi, vt qui in finemperfene-
raret,hiclaluus eflet.& quia tu poluifti , ideo quarn dulcia
fontfauetbus meis eloquia tua, faucibus videlicet cordis. 8c
non tantum dulcia Hint mihi ad zdificationem meani,{ed
etiam orimeoflint dulcia fttper Aid, vterudtem ilia ad zdi-
ficationemproximorum. quia plus me dele&at proximi
a:dificatio, quam aliqua terrenarum reru dulcedo.&lioc
d mar.dv.tis tuisintellexi.■ Mandata Dei intelligit, quia ea in
obere oftendit. Vndeillud, Cupisjapientiatui Jewa manfla-
M. Adlapiendamenim peruenitutoccuitorum, perobe-
dientiam mandatorumvEt illud , jQui apponit fapientiam,
apponit dolorem. A mandatis tuis intellexi, propter ea od'tuio-
mnem viam tniquitatis. quia nullus perfe&e amac charita-
tem, qui non-habet odio iniquitatem.
ad illós a quibus humiliatus film Ipfi enim putabant me
ex toto ate efle dèreliâum. Sed ne pro humiliaiionepe-
rirèt verbumfidei rogat viu ificari, fi cyViutfica mefecundum
verbum tuum, quiamortuus fuij^nduniprin^i hqmmis
p ræuar i cati onem. Koluntaria orismci be nep tacit,1 fae Domine,
id eft, noli reprobare, fedappfoba voluntariaiàcrificia
laudis, ex'confemqne charitàtis,iron,ex timoré neceffita-
tisoÉlàta. &iudicïutua.id eft, præcepta tua «fore me» vlte-
rïorândb pro&ftctm.Ét debes, quia4»iw4 mea eft in ma-
nibusmetsfempet, id eft, operibus meis, vt tibi eàm offe-
ram Vél femper folkitus fîun de profeau anirnce ipex, <£*
'foto legemtuam rioüfum obi: tus, cum tanvennon define qui
tne vëllent eâmobliüilciV^uia pofuctunt p'.çcatbres laquer
«»I mibi, vtmeirreçirènt.in m^ndath fiiis..prqquoJaqueo
tainen f | m.t'tfùtistuis non erraui, fed hireditate /f( qutfttâ te-
Jlimontatua, ideft , prohxrçditate reputaui(ol>ièruare
mandata tua vèl teftimonia tua, id ,eft , martyria tua ac-
quifiùi, hiçreditaci c6 mpai:y>ilia. Sicut Chriftùs acccpit
hæreditatçm à patre,fic fàhifti martyre« qua ft pro h«re-
ditate accepemntà Domino, vt telles eius fièrent in mar-
tyrio. quod multi yolpertint, led non potuerunt. Nuüi
mmep potuemur, nifi qupdyoluerunt: quia non potuit
lent,.fi teftimonia Dci noluiiîènt.Et quoniam lànifti martyres
in teftimpni j s Domini fion quærunt gloriani h o mi-
num vàna quxréhtiuni, ledartcrnam gloriam breui tempore
patientii*m, & fine fine eàudentium, fiioiungit : in
aternum. Quali dicat. Ideo teftimonia tua acquiftui, quia
in zternum finit me fcilicet d licencia : quia exuùatio funt
cordis met, licet aftç&iô fint corporis, ideo inclinaui cor
meumadfaciendasiuftificanonestuas in zternum propter
retributionem. Ècce quod fuperius dixit, inclina: hic
VcernapedibusüJeis verbum tuum, &inmen fe~ ! <ïich,incliriàut 8c quid per noç inteiligimus, nifi vt oftenm
itis meis. luraui&ft at ni cuHodire indicia iuftt-
tia tua. HumiliatusJ,uni vfquequdque domine vïu't-
ficame/ecundum verbum tuum. Voluntaria orà
mei beneplacitafac domine, &iudicia tua doce me.
Anima mea in manibusmeisfemper, & legem tuant non fum
oblitus. Fofuerunt peccatores laqueum mibi, & de mandatis
tuis non erraui. Haredîtatè acquiftui teftimonia tua in aternum,
quia exultatto cordis mei furtt. Inclinant cor maan ad fa dendas
iuftificattones tuas inaternum,propter retributionem.
Vcernapedibusmeis verbum tuum, & lumen femitis mets.
'Quafî dicat:Ideo odio habui viam iniquitaris, qà vèr-
bum tuum, non verbum Ghriftum , led verbum Chrifti
ad prophetas fàdtum, per apoftolos prædiçatum , quod
continetur in omnibus feripruris , eft lùceçna pedmus
meis, id eft, afFedtionibus meis. Luceroaenfin non per lç
fed pet aliud lucet:quiaMioftoli non per Ce, fed per Chri-
ftum lumen verum in Ipiendorc luds corufeabant. ideo
przdicarioni/verbum per apoftolos prædicâtum , quaft
lucernafuitpedibus.Verumautem quodCHriftus jprædi-
cabat, quia per fe nimium fùlgoris plenitqdine rutilabar,
nonliicëma, fedlumenÆatur.&lumeninfèmitis,ideft^
in arâioribusprzceptis.Ipfe enim exemplum fuitnobis
ardlam viam infiftendi, ia eft, arâiora præcepta feiëncia
inueftigandi, quz in opéré debemus experiri. quia qua:
döcuit ore, compleùitopéré. Et quia verbum quod per
prædicatores audimus, non illoinfpirante & adiuuante,
adeffeâum operationis non dudtur , ideo diçitur pro-
prie lumen in femitis Déi. luraui & ftatui euftodire iudicia
tuftitia tua. Qma yerbum tuumeftîumen in feriu’tis, ideo
iurauf, ideft, làcrimentq confirmaui. & quafiquæreres
quid iuraifet. fiibiungi^ & ftatui, id ék, immutabàitcr
propôlui ouftodire iudiciâ iufttriæ ma*, quia fie debet
mens eflè fixa in euftodiendisiudidisDomini,vt omnino
pro iurarionefît accipiendumquod ftatuet. Tune autem
ciiftodiüntür iufta iudiciaDomini quand o fîub mfeo iudi-
ceDeonecpeccatumimpunitum, née opus bonum ir-
remuneratum creditur.
datinclinationem ruicordis, fiediuini efTe muneiis , &
non propriævoluntatis? Sëd mouet quod dicit, adfacien-
das iuftifîçationes tuas iri æternum. quia opera mifericor-
diæ quæ fècirhus erga proxiip0rum necçflitatcs, non funt
æterna, quianecipfæneceftîtates: quæ opera mifericor-
diæ fi n'on fi.unr diïigendo.riullz funt iuftificationes:fi autem
ex diledlione 'fiant, iüftificant. dileâio autem quia
mànet in æternum,ideo qui x te maliter diligit,quærit habere
quod diligir. quod dicit, inclinant cormeum adfacien-
das iuiïificationes tuas in aternum propter retributionem„
Samedi.
Niquos odio habui, & legem tuant dilexi. Aditt-
tor &fiifceptormeus es tu, & in verbum tuum
fttperfperaui. Declinate a me maligni, & feruta-
bor mandata Dei met. Sufcipe me ftcundum elo?
quium tuum, &viuam: &nonconfunda$ me ab
expeftationemea.Adïuuame.&faiuuiero:& meditabor in iufli-
ficationibus tuisfemper. Spreuifti omnes diftedent es à iudiciis tuis,
quiainiufta cogitatio eoriim. Frauaricantes reputaui omnes
peccatores terra, ideo dilexi teftimonia tua. Confige timoré tuo
urnes mas, à iudiciis enim tuis timui.
Ha:c literafignum &cxhortatio eft, vt quilibet audi-
ens quod hic dicituf. iniquos odio habui & inhoç Do-
mwius eftmïhiadiutor, &ineo fuperiperaui: attentus fit
& non perfunâorie vel tranfeunter accipiéndo exiftimet
contra euangeliftarum conuenièntiam, fcilicet nec viti-
um propter hominem diligendum efle, nee hominem
propter vitiumodio habendum. L
I Niquos odio habui. Ego de mandatis tuis nqn erraui, fed
J potius iniquos errantes odio habah^in hoc legemtuam
dilexi. qu od plus eft quam fi dicerçt, compleul quia non
eps ipfos, fed eorum errores odio Habui,quod eft bctfium
8c perfeiftum odium. Aiiutor&ftifteptor meus es tu.
| Et in eo quod iniquos odio habui&habeo, tu es adiutor 1 ad literam ibi di&afiwt. Ht cum intcllexiftcm ,£ecuufti- E
& cooperaror meusrquia egooperor,& tu cooperaris. Et tïam,ià eft,operatus fum fecundum quod intellexi.&idep
tumihiadiutoresadhocodiuni inimicorum,& addile- Ihabui ludzos calumniatores. Sed quia egofeciiudicium
(ftionemicgispriusfùiftifiifeeptormeus,ideft, medicus &iuftitiam, non tradasme calumniantibus me. Calomnia
& curatdr meus ; lanans me à pecc^tis in baptifmo, j dicitur, cum aliquid faUbalicui imponicur. vel cum hoc
& in hoc quod iniquos odiohabui, ièns in verbum tuum, | quod pervirtutemagitur , per derraétionem fuhuertitujf j
quiatuho.ciubes,fuperJperaui, ideft,vehemenciorem ha- . ficutludæi de domino dixcrunc. In BeeUebiib principe da- Lwt
builpem quam dici poflït vel cogitari. Et quia iniquos mont:rum eijettdamonia.Sufcipejèrutim tuum & non-tantum
odio habui, declinate à me maligni, id eft, defiftice a perfîia- oro, vt non tradas me calumni.mtibus, id eft, vt non defii
fiojiibus veftris,quibusme deuocare nitimini.&fiçvo- ciara à ftatu in quo fum, lèd etiam iuf ipe me ièruum
bis celïàntibus ,fcrutaior, id eft, cum diligencia rimabor tuum fecundum promotionem in bonum M eft, vt eam de
.mandata Deimei,na]ïo impediente. Sufcipe me faercmunr d. um vel vt faciam iudicium .&iqftuian1
eloquium.Etvtidoneus ,fim fer u tari mandata tua, Sufcipe
me domine fecundum promotionem patrbcinip tuo, fa-
ciens me viuere fecundum eloquium tuum, id eft,iuxta præ-
cep turn tuum .& fie fi me fufeeper\s,viuam,\&eft,ero fedu-
lus ad impletionem mandatorum tuorum,per quæ tendi-
turad vitam æternam. & non confundas me ab expeftatione
mea, id eft, ne permittas me confundi, quia diu expe&aui
& defîderaui, vt tu fufeipias me.Adiuua me. Prius infînua-
uitgratiamcum dixit, fiifcipe me : modo etiam liberum
arbitrium*cum dicit, Adiuua me,id eft. cooperare mihi,
8c te adiuuante faluus ero. & femper meditabor in hoc, quia
tu es Iblus iuftificans. Spreuifti omnes difeedentes. ideo oro
Vt fufeipias me j ôcadiuues me perfiftere fecundum eloquium
tuum,quiaipreuifti,id eft, damnafti omnes difeedentes
d iudicijs tuis, id ëft, non perfeuerantes in przeeptis
tuis,&mcma,quiainiuftacogitatioeorum. Omnis enim di-
feedens àpræceptis domini, aut cogitât & pu tat ilium ad-
<0 efle mifericordem , vt non puniat creaturana fuam,
aut impotentem 9 aut ignorantem, aut aliquid huiuf-
modi.Proqua cogitatione iuredamnatur. Prauaricantes
reputaui.
Quafi aliquis diceret; Ego non difeedo à przeeptis domini,
quia licet peccem, in fidepermaneo.ad hoc reipon-
det, non tantum à fide apéftatantes, fed omnes peccatores.
itafeilicetpecEatores, vtfîntterra, ideft, vteerra fînt, &
terra permaneant, reputaui præuaricantes, id eft, Dei
mandata tranigredientes, & ideo à iudiciis Dei difeedentes.
Peccatores terræ vocat, ctiminaliter peccantes, quia
fipntçérraponderofior eftcæteriselemends, itacapiralia
criminagrauiora liant venialibus. Et quia taies à te dam-
nari perpen di, ide0 dilexit teftimonia tua,ne 8c me fimili modo
damnares. Confige timoré tuo. Sicut mente te diligo , iça
êtiam carnes ineas,id eft,fenfiialitates meas, videlicet quin- ;
que fenlùçcorooris, velprauas fuggeftiones ex carne fiib-
prientes, çoiingefimore tuq cafto, id eft, dih-«ftione tua
ira CGhftringaS j Vt nec velim nec pofiim aliquid,quod
dilplicearperficcre: ad modum illius qui claufs confixus
etiam fi vëlit, nufquam poteft membra defieäere. Et iu-
ftumeft vt hoc fàcias, quia non Ihm confifiis in viribus
mch»fed femper timui &timeo a iudicijs tuis .ideft, àpræceptis
tuis cxcidere.
. Ain.
ÈcHuHicium driuftit'tam, non tradas méedlum-
niantibus me. Sufcipe feruum tuum vt-bo/num,
noncalumntentur mejuperbi. Ocultmeidefece-
runt in fàlutare tuum, & in eloquium iuftitia
'tua. Faccttm feme tuo ftcundum miftricordiam
tuam,&iüftificationestuasdoce me. Seruus tuusfum ego,da mihi
intelleftum,vtfciam teftimonia tua.Tempus faciendi domine,dif-
fipauer tint legemtuam. Ideo dilexi mandata tua fuper aurum &
topà^oÂfFroptereaad'omntajmandatatuadirigebar^omnem
vutute m virtutem
melius & melius.No« calumnienturmefttperbi,id eft>ceflent
kcalumniis,& fpiritualem accipiant intelledum.Ocw/iw«
defecerunt. Propter hocetiam aomine fufeipe me,quia o-
culi mci,ideft intelle(ftus &mens mea defecerunt ab omni
mala inten tione ,&ab omniappeticu exreriorum, ten-
dentes in falutare tuum, id eft, in raandata tua,quz obfer-
uata,(alu taria funt & vita 8c falus. Et in eloquium iuftitia tua,
quzdeore tuo prsecepiftiiuftefieri,facium feruotuo. Et
quia oculi naei defecerunt in lalutare tuum,fac cum feruo
tuo fecundum miftricordiam tuam, ideft, cooperare mihi
pro quantitate miferioordia: tux,faciens me deinceps ftu-
dio fius bene operari. & doce meiuftificationes tuas, id eft, rac
merecognofeere iuftitiam meamefie tuamnonmihiat-
mbuendzm.feruustuusfumego.O domine.quia ego feruus
tuus per omnia tibi obediens, da ntiht intelleclum ideft.o-
culumfpiritualemmagis ac magis, vt feitfm teftimonia tua,
ideft,vfcterislegis feripturam, qu^e.omniateftacur, qu;
nunc in noua lege obferuantur. Tempus faciendi. Et nun
D omine tempus opportunum eft faciendi, hoc vt mihi
desintelle&um: quianonhabentesoculuni>& mihi ca-
lumniantes, dißip.iueruntlegem tuam. neque credendo, he-
que obferuando quxiubentur in lege, ideo dilexi mandata
tua. Et vt dares mihi intelleäum, ideo dilexi mandata tua,
id eft, noua prxcepta tuafiiper 4«r«wi fa topazdon, id eft,
fuper omnia qua: in temporalibus magis habentur preci-
ofa. Topaz i us & pro clad täte &protaritate nimis eft
predofus. Quanto enim rarior, tantopreciofior. Propter-
eaad omnia mandata tua. Non tantum autem ideo dilexi
mandata tua,fedetiam propterea dirigebar ad omnia mandata
tua fecundum executionem operationis, propter
ea odio habui omnem vtam iniquitatis, id eft, vitia carnis 8c
carnalemintelledum legis,
Verum hic habet oçulumqui hic loquitur » quia fonte
fapientiæ potatvis , verum habet intellèduhi. & veterem
legem fpirituali videt oculo , 8c operatur Ipirituahter qüx
in ea iubentur.PtQ quo Iud.xi carnalem habentes oculum
calumniantur eum: fedipfe otatne tràdatur poteftati &
voluntati eorumj fed potius iÜi ceflerit & conuertantur.
pE c i ütïtiumÜgp dijfcxi^ teftimopia tua domine» 8c quia
^eadilexijfeci iudicium,ideft,fpiritualiterinteUexiqitç
Phe. .
!rabiliateftimonia tua, ideoftfutataefteu anima
mea. Declaratiofermonum tuorum illuminât,&
inteüeâum datparuulis. OsmeUmaporui &at-
traxi jpiritum, quia mandata tua defiderabam.
Ajpice in me, & miferere mes ftcundum iudicium
diligent turn nomen tuum.Grejfifstneos dirige ftcundum eloquium
tuum, & non dommetar mei omnis iniuftitia. Redimemeà ta-'
lumniiskominum,vt cuftodiam mandata tua. fyciem tuam illuminafuper
ftruum tuum, & doce me iuftificatmes tuas. Exïtus
aquarum deduxerunt oculi mei, quia non euftodierunt legem tua.
Ifta colle&ro verfuum inhoediffert à pfæcedenti, quia
ibi fuit prædpuacaulà orarevt üon daretur in calumni-
amïudæoturil. Hic autem prædjpuaeft intentio,often-
derë catilàs etrorîs illorum.Et ideo ftocelëmentum interpréta
tur , errauic, fcilicetpopttldsdudaicus. In hoc quippe
errauit,q.uià teftimonia oris Dei non nurabiliahabU;it,nec.
fcrutandoeainhümilitatèfifltpàrüùlus. _
\ Alrabiliateftimonia tua. O domine, da piihiintellë-
iV ld ;um vtftiam teftimonia tua, quia mirabilia fîitit,
id eft, dignaàdmiràfionë»
Et ideo ferutataeftanxmamea. ideft , diligenter hi eis
inuelb'gauic intelléâum. Multaquippe inlege fimtpræ-
cepta, quæ nefèieiitibus iure videntur neganda y, ficut
quod prædpitur caput, non cauda fnhoftia offerri, &rpaf-
fercoUo rctorto füb alasoccidh&Iudaid femiauris fübu-
laper-
Exod. u .
Lent. 5.