I I
BK y I
1
s-2
H
I I
ISBII
Ro.n.fy
' Mat. io . f.
I0 4 6 fyafchafij Rdtbe)
Et hoc eft quod ait\Lamentauirnüs Vobis. Qûia habitus VerbisDominus ïefus altiüs nobis myfterium prædefti*
jjlius'&parfimoniaviâüsfnihil aliud quam.lamenti for- j nacionisoftendit, cum & illis prædic'atur verbuzn Dei,
ma, 8c poenicen tiæ fuie. Non quodnon mandircauerit Io- 'quorum corobduratum,'& aurcs prægrauaræ erant;& il-
annes & biberit.fine quibus in præfentiaitim nemoviuit, lis non prædiçatur p incer quos fi fadtæ foiffent olim in ci-!
fed quia communes hominüm cibos & fuperfiuos ac ncrexSc cilicio poenitentiam egilfent ficutfc habent elo-
non neceflàriosyîtæ, nunquàm comédie. Inmper vfnum quia veriraris. Tarnen in die iudicij'&iftæpunienturre-
Ärficeratn noffbibit, quiabômnipotuqüo inebriaripo- mi(fius,quamuis minore fupplicio&illægrauius,in quù
tell, abftinuit. Dcinde venie filiùshominis habitum keti- bus fàiftaiùnc mirabilia & ligna ab iplo Domino, propter
tiæ habens, quodeft dicere cecinimusVobis. Venit fiqui- contumaciam & inobedientiam quam præfciuit etiam
dem manducanscum publicanis & peccatoribüs.incon- , Dominashabituros, anrequam in dsfàdt* fuiffent. Vtru
trique igiturpnjlciuir Dominus & iftos abnegate le ip-
fum cum fièrent, & illospoenitere'& conficerijiifierenti
Quod de pollea in prædicationc Apoftoloram ■..fecifle,
üiuiis omnium ciborum alimenta vobifeum fumens, &
tarnen fie non platuitvobis.vtad eius cantica lætitiæ.ope*-
ram dareds piæ meunditatis, ac fi |patenter dicat. Quod lî
f ieiunij moeror&abftinentiavi<ftu5placet,curIoannssdt-
fplicuity.obis?Etfi laetitia , atque Vtiomnibuscibis>cur
Chriftusnonplachit Vobis?
Iv sT t^ lçÀ T a eft,\nep.nt,fapientia a filijsfuis.>] Ac lî
diceret, quia vos n olui ftis reci p ere, dilciplinam, ego qUi
De i fum mi lapientia lum, com pi oba t us & accept us fum
ab Apofto’is meis & dilctpulis. Ab his fcilicec qui vim fa-
cientes, regnum coelorumipfum illud ditipiunc, fidei iu-
ftificati. Etidcircoquiain fapientiafuntrenati,iurefilij
dicunturlàpientiæ. Operæpretium çÆ ergo in hoc loco
virtutem diâri perpendere. Iußificata ei?,inquit ,fàpïentia
àfilijsfuis, de fc vtique volens illud diiftum intelligi, eft e-
nim iple làpien tia Dci Patris. Non accldens ex rerûm effi-
cientiis,fed ex natura. Res enim otnnis habet pote liât e p
luæ nature, negotium vero pote (lacis effedlus eft ; quia
non idem eft opçs virtutis qüod eft ipfovirtus., Xîfouim
igitur difcernitur,efficiens virtus per quam effiçrtûfquod
effedlum eft, quantum Creator à creatura. Etideoinhoc
dûftovt iuftificata fit lapientia à filiis fois qùos genuitvt
làpientes fin t,p o tiu snatura fàpientiæintelligendaeft,
quam efficientia & opus virtutis. Quoniam Chriftus à
natura vere Dei virtusab A poftolo & vqra làpientiaDei
patris prædiçatur. Et hicleipfura apeniffime làpientiarn
nuncupauit, elfennali crque ieipfum làpientiam elle
oftendit. Hocquippe filiorum magnieftdoni priuile-
gium, vt ita cum intelligant lym;en:fo%quia repro bar unt
eam filij Regis, vt po fiï t làpientia , reiftç iuftificata bredii-
cari à filiis luis , & ipfi exinde in adoptioncm fihorum
t r a i t e .
tibi cboroZMm, Va tibï Èethfaida ; qui aß in T*ro fy
Sidone facta fuiffent vir tûtes quAßtnttfl te, &c-}^&nt6f reli-
quas, fuperiUï quas diciturciEcuifie ciuitates vC prædicâ^
ret Euangelium regni, etiam & iftis prædicalTe huHi du- ;
bium eft. Quod hic Matrhxus per recordationem nsàgis
quam lècundum tedfcum pofuerit. Nam haï du* ciuitates'
in GaUlæafuilTe manifeltum eft; fed quas Dominus vir-
tutes in eisfecerit, non fat is apparet, rtifî forte eo in tem*
pore quo rircuibat&reliquas ciuitates, ibidem tunefe-
cerit plurimas virtutes, quodnnnc recàpitulatur. Verùn-
tamen quia fadæ fun t, nulli dubiura eft ; fed val4e refolu-
hfiisexhocloco quællio nafcitur,verumetiamdcdfen-
âis pattib. impÂtraéèabiÜSjCur no n fatftæ fint virtutesin
g£yro&Sidone î Qu* II fa €tx fuiflènt iuxta Saluatoris vomanifeftum
eft. Vnde ne quæras temptxs quango fadtum
fit, cum intuearislàlutem credentium ; fed cur iftis remif-
fius etiam non credentibus priüs ,& ilfis gtauius quibus
prædicatum eft, & ad quos venitDominris, quibus figna
& mirabilia oftenlà funt diuina,matîifeftum eft. Qüia ill*
ciuitates ablque Deo ,erant veroficut omnis gentilitas,
fine notitia Legis & Prophetarumtatitum legem naturæ
tranlgreil*. Iud*a vero & ciuitates quas éxptobrar, omnia
contempferunt,legem natur* & Prôphétas, legem
per Mojrfcn datam in qua Chriftus venturus praemon-
ftrabatun Infuperctiamipfum Dominumpræfentem, fi-
gnis& virtutibus declaratum, reiecerunt Et ideo vt itiex-
culàbileseflent, haie exhibita finit eisoftenfa ligna deita-
ris. Veruntamenexhis omnibus noftrum eft confiteri,
quiaetfi occultalunt quæ dicuntur, vera vtique funt &
iufta qu* fiunt à Deo. Vndecanitur in Pfalmo, Utdtcta Dti
abyffïumulta, & vniuerfit vïa Domini miferitordia & veritas;
quoniam non 'eft iniquitas apud Deum nec iniuftitia vil*
Licet quidam dripucator Catholic» s non ignobilis hune
Euangelij locüm fie expoluerit j volenseffugere profun-
ditatem quæftionis ,vtdiceret præfciflè Deum-Tyrios&
Sidonios à fidepoftea recclTutos,cum fadkisapudfemira-
culis csedidiÉfentihincmifericorditer potjps, noneüm illit
prxdicaftè vel virtutes fecifle » quoniam grauiori poîna
obnoxijhcrentifefidem quam lùlceperant » reiecilïènr*
Vtrumné fit ifta exlolutio vera, prudèns ledlorintelligat.
Poteft tamen hinc obiieere iam quia pietas foie Saluatoris I
in eis quos maluit non accedere ad fidem j quam cum fee-
lere m ulto grauior i difeedere à fi de, cur non porius fadü
eft dementilîime vt crederent prius, deityle præftarctur
eis per gratiamfidei quam perceperât fidem ne relinque--
rèntî Autantequam eam relinquerent, ex hac vita migra-
rent. ne malitia,licut feriptumell de quibufdam,mucaret
corda eorumk Acper hoc manet illud Dci iudiciumin
vtrifqueoccultum, fediuftuminomuibusïquarnüisplu-
rimiex hoc multas coaceruent quæftiônes, 8c inuoluant
incautos ly llogifmorum ntxibus. Vnde quæfo, quia difficile
eft j tantum in me eflè præftantiam & fàdlitatem 4o-
d n n * . Vt omnibus artibus & officiis làrisfàcîam éloquent
«, & abfoluamimpenetrabilia diuinorum verbo-
rum profunda myftcria, nenoftram notent ignoranriam
in his qu* Deus folummodo fibinota voluit referuari»
QuOrtim Vdim non fitifliqua reprehenfio in me, qui de-
bent vtique grati eHè, & acceptum ferre,qüidquid ilofter
labor & iriduftriadigrmm fidei, & non eloquenti* per-
cepit. Nam nos grandia & incredibilia pene conamur,
cem,p<Bnitentiamad praedicationem eius egiflent. Nunc
vero,quia prxdicatum non eft eis, neque figna miraculommpetccpcrunt.
videnturnonefrcia culpa, quiit n°il rcraics ,jngcnio.&«ipui. Plus fiquidem ex Deo aud«-
ciedidcrunt. Qaiaimo vinum filcntij m eo eft, qui adu-1 tnus,&pr*fumimus, quam vri meremur & polTumus.
tispanitenmm noluit przdicarc.quod nemo fidelium 1 Tamen non eftmcfficax.quifqiujde Deo fide veranlns
audetdicerc. Idarco vt dixi, ab omnibusfanais Dodori. ptefumit quam meremt aut poffieQuam fidem fine quia
bus Vera &facilis eft .relponfio valdeque apcrca, fe igno-
rare indicia Dei, &fingularum dilpenlationum eiusSa-
cramenunefcire, Vnde Paulus Apoftolusexclamans dixit,
OuamincomprehenfibUia funt iudicijt Dei ,& inueftigabilcs
via eius. Siquidem propofitum fuerat. Domino luda?* fu.
nesinterdum nonexcedere, ijeiuftam Pharifieis calum-
niatonbus, & Sacerdotibus, occafionem perfecutionis,
primum daret. Vndc& Apoftolisantepalfionempr*ce-
pit; 1» viartt gentium ne abteritis y&inciuitatibus Samaritan
norum neintraueritis. Ergo ciuitanbus Iud*orum, quaseX-
probrat Dominus ,ideo prxdicatum eft Euangelium &
iignaoften/a,vtinexcu fa biles client. In quibus profetfto
pr«fatæ vrbes redperenoluerunt,etiam Caphainaum,
in qua diu conuèrlàtus eft,denotatur, & coipminatus
efteu *
T V Capbarnaum, inquit, nunquid in ccelum exalt aber isi
Vfqueadinfcrnum defiendes.] Scdin Graeco habet, 8c tU
Capharnaum, quae vfquein cédum cxaltata es,vfquC
in infernum defeendes. Sed videtur duplex inrclligentia»
Velideoad inferna deftfendes, quia contra prædicario-
nemmeam fuperbiffimereftitifti, vel quia exalta ta, vfqu«
ad ccelum, meo holpirio & meis fignis atque virturi*
bus,tantum habens priuilegium maioribusplcâerislùp*
pliciis, quia his credere lioluifti. j e gitur namquequod
... ............ .......• • • Caphat-
W m I
m m M .
ïn Matth. Euang. L ib .V L
______ *6 4 7 U
CaphatnaUiri iuxta ftagnum fuerit Genezateth in Gali
l*a Gentium, & in finibus Zabulon & Nepthalimr Villa
quidem p ul cher r i ma, fed quantum videtur in com m ina-
tion e eius Hieru fale pul pa tur q uod rea fit, fient $c alibi ad
cam dicitur,.quia iuftificata eft (oror tua Sodoma ex re, vt
appareateius-'tiirpitudodelitiai'um.&nimiaeelationislu-
perbia^tquefosditas vitiofum; Vrtde ait: ■ imcpjn ;
Q viaJi in Sodomii faftte fiiffent virtutes, qiufacla funt
in te,manfijfentvfque in hunc diem.'] Vbi primum nocan-
dumeft;quia feelera &flagitia hominum nonnunquam
vitamminuant inprsfentiarum. Ac fi dicatur dcelsyfi
non peccaflerit & contra Deum non igifDnt j manlife
fent vtique vfque in hunc diem,fcilice«r in quo loque*-
bacur. Veruntamen quodait,forte, ac fi dubicantis aduer-
bium, non quod Dominus quidpiam diibitaret , ‘fed vt
liberi arbitrij daretur locus & facultas manendi fi peccare
noluiftent, cum fidem ex fignis &prodigiis fufeepiflent.
Nam. lain s omnis ex fide e f t . tide© vbvtosfoiiracbla Vila
fun t,debuifiet non fblum geft orum vifio vocare ad mei-
tum, & ad fidem rapere,verum ipla, licet a.longe, auditio
inuitare. Sed infelices Iudxi inter quos fadli funttalia, &
quibus praeiiunciata;lunc hxeexithia,quorum imenani-
tas peccatorum facit.vt nonfoluui Tynis & Sidoniisle-
uia fint peccata, verumetiam ^odomotum dcoGomor-
rhporum,quia forte illis credendi fuifiet afFe<ftus,G talium I in patre t ft;qu a ipte pater in filio'eftjficat Oillhusirt^pa^».
humiies’erant 8c inrtocpntes. InfoperctiamA; riidci ih fe- !
pientia, quatenus de fe nihil haberom, fed to trim qiidde- I
ratin eis ex Dto efter.; Hinc quoq; blandientis alfeilu lo- I
quiturad patrem,eo quod ineffabile Sacrfameiitum /Jpp-
ftolis referauerir,&de fepr*fumentibtls^ maleiiiaries ;re-;
liqucrit,vt vniuerfe compleantur ccepta ih Apoftolis be-
neficia pietatisfequicur: ■« • r<;, •• Mip |
' O m n ia m\hi tradita funi d patte rned, 'f; Et tradenfetfli
patremr&accipientem filiQtn, Ledldr^thyftScd aecipe/
A lioq uio! Hi iuxta feagili tatfi’rtpftram fetlTirte vblueritnli
cum cmpecit proqrerto rhajbet'e qiiii'afeci^it'.-irieipic hOrtj
habere quiffed^itwVetum- ne^quid in ckriftb miriu's5?'xfi)
ftimaresiquam fopatre,' quia bldftdiehtis'affelftu le'fiibjl
milCTatyait,'omniafifoiipitretfadita^ffftnQjio'fafetd fid-|
ut ad patrem ipfe>a/t: Omnia mea>tUafuh^^ & tya farir <H
ftendit vnam naturaniDeitacis VnamqQkdfo'inicAtefti?it4 j
& inJeo,dum foli fe patricognitum diciripStremq; loli libi,
notum,vel cui fe ipfe reuelareVolueriti In qua lane feuela-
rione, eandcm vtriufque ■hStticefh4' ^ !
giiittone, febllanriam-'elfe>dOcetU Vt ’qUi^lfobi j
treric^patrem quaque*cogndfGatifrtfilfdjqaiadtriffia el a;
patre funt tradita, pum .genitus e^ db eft C0nfubft*tritMi§l
fifirisinquo dlipfe.-rAtque ita in; hod mucu* cogriitib-1
nis fiffrerojintelhguutin filio non alifid^ffe quam quod i
virtutum contemplatio contigilfet. Et. quod.magis eft,
quia non .vfque adeo peccauerunt, need um ipercepradege
diuina. Tamen in his omnibus oftenditur<dincrentia
luppliciorum in futuro, ficut & diuerla qualicas meri-
torum. - $ taunmum* 1 ■■■
I n illo temporerefpondens lefus dixit}Confitear tibiDomi-
ne, pater aceli&terra,quia abfcondtftihacfapientibus &. prudent
tibus, & reuelaßt eaparuulis, & cætera. ] Quæritur aucem,
non interrogatus quomodo refpondiffe dicitur? Non
enim prsmilfom ell, quo eum aliquis interrogauetit,
vel quid inter-rogauerit. Quod genus loeutionis & in
Apocalypfi leg' mus. Sed vrrumad my flic os fc nfus per-
tineat.ancertefimpliciterh*ejocutioaccipiendafit, Le-:
dloris arbitrio derelinquo. Nffi quia foqt diuina inte-
r ius quæ viden t Sanäi, 8c audiunt adhuc in carne,<quibu s
quamfiepe relpondere videntur, &alloqui: quanto ma-
gis Saluator, qui omnia qii^interius font ÔC diuina age-
batcum patre, & relpondebat exterius quæ incus con-
i tuebatur.Vndç Lucas: In iUa bora, inquit, exult amt in Spi-
' ritu fanfto, quoniam ipfe fempercum Deo patre focus in
Spiritu femfto erat. Nam quod ifte ait: In tempore illof 8c
Lucas in bora, vnum eft. Sed de quo tempore Vel hora di-
catur alij, poftquam exprobrauit ciuitates dixerunr, a!ij
poftquam Septuaginta dùo difeipuli reuerfi feint, g*ué
Rentes pro virturibus & fignis, vnde moriehW non ft
eleuari debere. Alij vero in tempore & lpco dfxerunc,
h*c eum dixilfe, vpi diâum eft : Hie eft film me ts dite
ft us, cui fermoni nunc relpondere videtur. quod ait:
Confiteor tibi Dopiine pater. Ac fi diceret , Gratias ago ti-
bi, quia abfcondifli a fapientibus (xcu\i,&reuelqfti ea paruulis,
vt me intelligant &cognofcantquia ctx es- in me , 8t
ego in te, & ipfi vt gratias^agant confiteor. & exulto in
Spiritu lanifto. Pater Domine, inquic. Apte pajcremyo-
cat eumVqui dixit: Hic eftfiliusmeus dUeftus. Er facie hie
locus çontta eos qui dicunt Chriftum non natuni elfe,
fed creatum, quiapacren^eum yocat.
Cæterum Dominus eft coeli & terræ, licet & ipfe for-,
mam ferui acceperit. Vnde Dominum ceçli dicit,qüia.
de coelo vox fonuerat, & in tetris monftrabatur pàternis
Dei filius indiciis. Alioquin inconfequons fuitvnon &
foi ac coeli 8c terræ Dominum vel patrem fimiliter ap-
pellare. Abfeondifti, inquit, ea fepientibusfieculi de me
qu» paruulis rcuelafti, à quibus iuftifieata fft fapientia,
cju.ifi, à fins fuis, & non à Iudæis, qui noluerunt planiere
cum Joanne, neque feltare&gaudere ad Caijticum
filij hominis. Sed humilibus 8c paruulisjeuelalli profun-
damyftet:a,quoe fepientibus&Scribisablcp.ndifti. Alioquin
nifi eis abfconditaeifept de Chrifto, nunquam fic
abe raffent. Parùuli autem Apoftoli,velomnesdilcipu- i li Chrifti ideo yocahtur, quia à malitia funtalienijyel quia !
B b iotb.Vit.Patr.Tom.p. Pars i.
EC'quæ:partis lunc,omnia eicradità funt ^cum nâffcéndo
pat.ffilius e xæquetpr; v t: fi t et requaii pbç pimh ra foät h
honore, ac poteftace. Quapropcer rogo mon fecundfirri
corporalcs modos, Le<ftor, ditilum éxlft/fnes fihnfit'lfl^
elfelin patre, yel pa teem in filio; nequafiioco Dëusimài
nens, nufquam alibi exrare videatur à fefe^lficuc hom o;
aut aliud aliquid'ei fiiriile; cum alicubi eft^‘alibi ramen
omnino noneft. : Quia.id quod eft,^illi cio n tine tü^vbi
eft} Deus aurem imnienlæ virtutis eft -vinens vbiqrfe;
poreftas quæ nulquam &numquam abeft, qui ttMOslffl
parce.filius}^ pawn in fiiio, viiusrÄJ vgrrisDeus eft;<’Afe
pel hdc fiüas cum dicitÿ. Omnia mihi tradita funt à paa
tre meo,&.cum aic ipfe àd patrem: Ontnla meatui funty
& tua mea , feipfum & patrem demonftrat. Quià fudÿ .
non aliud qtiam fe elfe à. pâtre genicilm figuificic, vt Vn !
bi foa.inlùnt, ipfe .elfe reifte intelligatut. Non Corpora« .
lifiqrâdeniiinodoi, qualî alicubi non» fit, i&'fibh vbiqae"
elfe credattfo« cum per fila, & per ea qu*'traditaiünt,ls
patre, in omnibus elfe non definar, qui cotas in patre
èftv Ac per hoc ipfe, vt di(ftumeft, n6n alilid eft, quam
quod eftipfe qilæ fua font, quoniam ad nacui;» lùæ irt-'
telligcnciam hæc.omn a referenda filnt. - Vnde cum ?Àd
pôllolus alibi de Spirit» fenifto loqueténlr, ait: Adbüc lààjiM. ïi s
multa bab;o vobù dicere, fed non potefiis ilia portdre tnoda.
Cum.autcm venerit illejpintus veritatit, iÂfl^diriget-vos^letl'
docebitzms entnem Ventâtem. Non enïm, z\t, loquetur i ß - '
metipßicfed quacurique dudierït loquet ur1, & qua venture
funt aunufteiabit vobù: Ilte me hdnorificabit.} vel-ficuc alij!
codices habent, cl.trifnabit, quia .de mco accipiet. Deinde
intulit 5i Omnia quacunque ■ hab. t pater ,' mea funt, & pM-'
ptérea dixi vobit. quod de nieo aselpiet| %itnuncinbit vobls!
A filio igitur accipit Spiritiis femftusv quia èilts fartt oit»
nia quæ patris font, 8c.tt filio mitritur, qui- à patte pto-1-
cedit. Vnde quærendum, fi idipfunr fit, îffilio: adciperÇ,
& à patre proCederel qwdd idipilim atqitfe Vnürîi elfe vide^
tur, à patre pfocedere & à filio f atque accipére à filid
ficut & àpatre;quia dixic de nieo irteaccfpiet, 8c omnià
quaSCunque habet pâtér,mea font, propterea dixi,quià
4 e meo. ille aCcipieti Hol ergo quoddicit, àccipiet.fiué
pote lias fit, fiiie virtus,fiue dodîrina,fiue aliud aliquid
qüod atinitnciatürus erat eis filiils,â fe âcCipièndum dich;
& hocipfom omnino de parreâccipiehdo,m elfe fi-
gnificauit, à quo prpcedic. Cum eiiim ait: Orrinia tradita
funt mibi à patre meâ, infinuat quod omnia qüæ parfis
finit, fuâfont« Et ideo quæ à patre accipienda funt,
etiam à fe accipi,quia Omnia q u * patris font fua iürit,
quiafibi d parre,eo quod ab iplogenituS eft, tradita funt.
Non habet igitut hæcvnitas diucificatem, nec diffère à
quo aceeptum fit.Qqia quod datum eft à patre,d patre eft,
dammq; refertur & à filio , quia omnia, quæ habet parer,
T11C 2, habe*