ijjo ' Pafchaßj Ratberti ' ________________
res miffi fönt, adApoftolosrcfettgr, per quosiapi mani- ] plurimos ex iIlis,Tamen non otnhes Iudäei hoc fccertiht,
fette dicitur, Ecce prandtum mum paraui,8cc. Quoniam j fed Scriba: ac Pharifiei, & feniores nopuli. Vndc minorii
* per tauros bene Patres ycretis teftamenti accipiuntur, criminis, fönt qui occupati aliis igbus venire noluerunt,
j quibusvirtuce corporis acfi.comuferire licitumerat, & j quamilliqui nonfolum contempferunt vocantisimpe-
vki(cideinimuisiuis, ficutdidumeft, Etodiohabebüini- rium, verumetiambeneficia,& humanitärempictatis,ac
micum /««w.Porroper^ltilia Patres noui teftamenti defi- gratiam yerterunt in inforiam & crudeiitatem nimiam.
gnantur,eoquodfuerintamplius & peffedius Spiritus j Quoniam conrumcliaeorüquimiffifönt,defpediopro-
u h d igratia (aginati, Namin Grscononakilia,fedfagi- bature{rerait,ceutis.Quorurainfolentiaattingitetiainvf-
nata habet, vnde&altiliadicu.nturälatilia,abeoqupd eft j que ad iniuriam (ponfi,&contumeliam nuptiarum. Et
alere. Etideo Apoftolos atque Apoftolicos viros, rede ; notandumin hac parabola, quod deimtnolaüone fua ta-
vocamus altilia, qui dum gratia intern* pinguedinis fagi- j cuit, qui iam de fe fupra in alia parabola prppofoerat,prö-
nantur, ad föblimiora contejpplationis dona penna le- ptercuips,odium&iftaifö^fönt.Duarumycropartium
uantur. Qu* bene occifa & parata iam omnia dicuntur, diftindio, qua: ad villam fit, &qu* ad ncgptiationem.o-
& dicityVjmte adnuptias. Aon diceret, Patrum praecedcn-j m n es, adus quos agunt homines in hoc mundo, vit* ne-
tium pro nde, mbrees adlpi- ice, dequeper corum excm- j ceflarios,depingit.Quorun* duplexadio,auc villam exer-
pla inftituci ad fidem, remedia veftr* vit* cogitate, atque | cet, aut negociationem. \ Ad villam ergo ire, eft ^xcrccrc
pabulaxterni conuiuij quærite. Quam beneigitur in prir,
ori inuitatione nihil de tauris dicitur; in fecunda vero,&
tauri&altilia occila, & omniaparatamemorantur. Quia
Deu s omnipotens, cum verba audire volumus, exenvpla
(æpiffime iungic, vtconuincatprauitatem humanam ,&
nemo de impoffibilitate caufetur. Veruntamentauri,&
altilia, qu* dicuntur, nunquam pro Chrifti nuptiis occi-
derenturadcpulas etiam conuiuantium.nifi & ipfi prius,
iam conuiuioverbi Dei parti eiïent& enutriti. Quoniam
qui ab hoc conuiuio Verbiefticiunus, vtique non viuit;
quia nonin (olo pane viuit homo,led in omniverboquod
proccdicdc ore Dei. Vere verba Dei æternx vit* pran-
dium fönt ;& qui his fuerit (aginatus, fpiritali conuiuio
pinguelcit; impie tur Spiritufitndo,& dilatatur fenfibus,
nutritur fide, crefcit in charitate: & qui abhis ieiunat eua-
cuatur fpititu, languefcit fenfibus, & arefeit fide. Inter-1
dura autem inedia vidus, deque mit in mortem. Et quia
omnes fönt inuitatiab initio fideiadhoc prandium nuptiarum,
exire nos oportet cum fideli Abraham de terra
chilis noftrx, Sc de cognatione viriorum,çui didum eft,
Vtni in terrant, quam monfir Micro tibi, Qu* nimiruro tetfa,
terra viuentium eft,ad quam foipirat Dauid,dicens, Credo
Tfal.ii.iy viderelona Domini in terra viuen:ium. Et fi quxris ledor
D$u. 11.14 quandoincoeperit iftainuitatio Iudxörum? Audi Dominum
inuitantem patrem noftrum Abraham, qui appella-
tus eft pater multarum Gentium, cui didum eft, omnem
terrain quameunque calcauerit pes tuus, tibi dabo&fe-
minituopofttein sternum, terram vtique fluentemlac
& met, quibtis nutritur St pafeitur omnis anima,qu* ver-
[ iàtur in conuiuio Dei. Quod lane conuiuium Deus pa-
I terinftituitin Chrifto,¶uitprandium nuptiarum.
Non enim eft de terra hac, quoniam in eo sterna (ocietas
celebratur,neque de terrahuius fsculi,quoniam ilia nunquam
lac fluxitnequemeL Sed terra ilia rationalis quam
Chriftusfofcepit, de qua noftra pafeitur infantia, de qua
omnis dulcedo manat;& parantur epulx nuptiarum.Q^ç
nuptisquando Chriftus hscloquebatur.iam erantinip-
fapropterconiundionem.&fulceptionem noui hominis,
quod magnur».eft facramenturn Chrifto & in Ecele-
fia. Forte igitur quærit aliquis, qui ante Abraham fuerut,
Vtrumne hierum inui tan? Quod iamin Abel oftendimus?
videat ipfe per omnes Patres, & intelligat in cuius figura
Noë Archam fabr icauerit,ne periret aliqui s; & y id e re potent
quod ab.initio ad has nuptias, & ad hoc conuiuium
omnes fönt infiitati, quamuis fide noluerint venire. Sicut
&adhac hodie multi föntqui in hanc arch amfide ft,Chrifti
Ecclefiam nolunt intrare, neque foedera nuptiarum
nobifeum, vel conuiuium fiifdpcre. Quod (àneprandiû,
ficu t St nupti*, hie prsguftatur, fed in ilia sterna finie täte
ad plenum perfructur. Interim ver o ac fi regale conuiuium,
muftis delitiaruin (peciebus exot'natur, & diuerfis
Scriptoramm, veluti ferculis, dapibus decoracur, ira ÿt u-
lic inuenies quidquid dulcedinis eft,quidquid stern'ç fua-
Uitads. Sed cum ita eftent pmnia in th rifto iam parata
abierunr, Alius in vilUmfaarth klins innegotiationem filature-
iiqià vero tenueruntferuose'm, & conturritlijs affectos occiderut.
Hax cam ad pvimam vocationem I udæor ü p er tine re pr o-
bantur, quam ad fecundamiQùiàftôn minus Prophetas,
quamSc Apoftolpscontumeftis affecerunt, & occiderut
terràm aut,ali quod opus terrepu manibus operari, vt pu ta
agrum vel yineam, vel opus.ligni aut ferri.aut ali cuius ar-
tifieij. Qua: omnia dum manibus operantUr,villam in colère
eft, id eft, terrena operari, Quiodaucem nonin labore
manuum noftrarum, fedaliundelucraconfequunrur»vt
puta honores qusrere, in militia permanere,, vel alicuittü
mercimonii caufa mercari, feu in aliquaintejntionc defu-
dare, omnia hxciure negotiatioappellantur. Iftiscrgo
duobus verbis omneopus humanum conclufit. Sed hoc
loco (olûmodo, quod inh onefte fît, Sc immoderate dam-
nauit. Quod vero honefte ppteft fieri Sc moderate fit,nô
reprehendit,ficut ait $alomen, No» oderis rufiicMionem*
quoniam ah Altifiimocreataefi. Et Apoftolus die acnb&e
manibus (ùislaborat,&laborareiubet.RQgoautem vos
ftacres yinquic, ftudium habere quietis, opérantes manibus
vcftris, Sc nullius indigeatisab his quiforisfunt.Nam
omnis adlio vel negonatio que turpis lucri gratia fit,inho*
nefta iure cenfetur.Ad quoq fuite diûur’ cft aliquis,quid
peccati eft ad villain ire? Nam fi negorijitio,aut militia,aut
honoi is fc<ftatio,vix aut nunquam fine peccato eft,villam
vero excolere nullum peccatum eft.Nec nos dicimus;nifi
qui dquid horum à fide te reuo cat, vel à religione Chrifti,
Sc impedimentum eft ne poffis ire poft.Chriftum,peccatum
eft.Non ergo euftura viftaram, peccatum, (èd tu prz-
ferendo eamDeo, fads tibi elle peccatum; quia quicunq;
volueritamicus elle huius fieculi,inimicus Dei conftitue-
tur. Et ideoalia funt opera iuftiriæ, qu* attente facere
debemus,aliaquæadfiiftcntationem noftram,&eatran-
firorie fine follicitudine agere ; quia nemo militansDéo
implicat fe negotiis (scularibus. Hscquippe gemina di-
ftindio vtlam parienegligentiam, (èd duas Iudsorum de-
fignat perfonas.Quiaperoccupationem villæ vulgus, (eu
popularcm demonftrat plcbem, 'quos amor mundi (c-
iunxit à Chrifto ; per negotiationem vero, (àcerdotes 3c
Prindpes populi cæterolq; miniftros repli (ignificac,quos
quæftu s lucri,vel fauor honoris,(eu auaritia Sç ambitio reru
:n retraxit à fide Chrifti. Ipfi cnim à folheitudinibus Sc
diuitiis (uffocari, nullum tuleruntfni(ttum,Et iniftis ergo
omnibus, alîj (ùnt qui prius venire noluerunt j aliqui ne-
glexetunt mundi amorib* inuoluti alij.qui contumadter
in feruos Regis manus miferunt ,8c occiderun t eos.Scd &
in nuptiis , nbene perpendas iuxta confuctudincm nuptiarum
; alia eft (poniâ qu* nubit ; alij inuitatores diuerfi
ord i n is,qui inuitanr, alij qui inuicatftur ad nupdas.Ec licet
diuerfa meritorum quali cas figuretur,vna tamen eft in his
omnibus (ponià cui parantut nupti*} Sc in ea (une & qui
vocant Sc qui vocantur. Deus autem (cit omnes iftos or-
dines fingulorum, earumq; virtutes animaritm & caufiis,
quomodo finguli in complexionc (pon(* acdpiantur.
Omnes tamen vna Ecclefia eftè debenc, ita vt nemo fit in
ea,qui non vocet (è Sc alios ad conuiuium nuptiarum; ne-
moquüènonintelligatèftèvocatum, Ôiin corporema-
ncre (ponfi ac (ponf*,ficut & operarios vineævnam dixit-
mus efle vineam, de vite qu* Chriftus eft, fide renatam.
A c per hoc quicunq; vocatus eft iuxtà Apocalypfim loan-
nis, Sc audit, dicat & ip(è veni, vc vna fit a&io omnium,
vnaquefpesvocationis fingulorum. •
R e x autemcumaudtjfet, tram<i?.] Seruat autemptO-
prietaccmparabol* , fed non abfque magno intclligenti*
nui. 7
docUln
Matth.Eutitig. t£b. IX. _ lift
documehto. Etenim(ilpradixerat,Simileiekiejrfflmptjf* huhi1.N<cigiVüi‘Döii6 s&malöSsibre(iftiUlVocariiubet,
rum)) mini fcegi. Hie autem non, homo ,!ponitur ,fedfe- 'quoniamVodario Deifön<Sta 8c optitoiieft^qö*fimui ora -
lummodö, Rex. Quod non ab refä€tUm dixeÄrä, Vt vbi ries bonos facit, nifipftr vftium aliquis tn^mendäte Vote -
Detts pater Domini ööfti;riefö^Chrifti Rex & homo dica- ptatis diftrimen manea't. Vnde (eqtiirur. intrAUit autem Rei‘
tur, vbi (atis Comparatiue parat nuptias filio fööyhicail- vt viderct difeninbentes. Mira& ineffabilis ratio vt dicatur
tern tantumfnödo,Rex, vbi Sc iratus introducitur,eo j intrarii!regem,quivbiqjeft &nufquamnecvnquamab-
quod audierir feruos föos‘ in fua iniuria contumeliis affe- eft,ncc eft vbi'nd fit qui-ommaeomplet. Sed eius intrare>
Aos,Sc occifos ab eis quibus föa dilponebat beneficia eftmentesfingulommdiicucercacrelpicere^adquasne-
prxftare gratis. Et duig vltiöiüftiflime confequehdaerat mö^altäfpbteftintrarevelreipicerc.Nam ipfe,eXvfiiSdni-
in eis,iure iratus figuratur,quoniam paraboliticefuprani- pturarum vbialpicit, (eu perapprobationem, (eu per-re»
fi honiofiguraretur jint^lligete nuptiaS filij minuspotu? ^probarionem prxfens efle dicitur; vbi,vero nihil fiorunü
ilfemus. Et vt poftet de Deo intelleftus «öfter hasaftb- 1 vurt,ab(cnsviderur,dumluoqiu(q;arbicriorelinquitur.
^tiones rtcipere,introducitur primfi Ret Sc homo.quan- | Vnde cum dies^infpe&ionis leu iudieij aduenenr in refut-
doiriUitatadnuptias&agttoperaclettiehtiäe.Tüncfiqiu*-! re6tione,tuncinljiedurusomniumcorifeientiasintrabit^
dem aperteappofitiim eft nömbn; hominis; hunt quan- j Sc catum iilius refuriedionis penetrabit, vt vi Aatfingu-
doad vltionemlermo Sc feftinat, homo, ducitur;bene tacetur,& j lofumfiufta,&compfobefchabitusorrmium; Vbi circum-
Rex tan turn dicitur, iratus intro quia ira Regi s
Jptciens v id it> inquit, tb ib sm in em non VefiitutH vefle nuptialfi
Uuncius mortis; non quod ira caditin Deum, fed (iia tro-
non qliod in illfös cXamin i s die (bins fite vnu s non Ye (lit*
picam conferuat rationem.jQtti mifiis exercitibusfuis,perdidit
vefte nuptiali inuenietür; fed vnus more Scripturarum
bomiddastllos, & ciuitatem illorum fuccenditigni. iHabet e-
pro omnibus ponitur^ quorum tors vna&vnainterroga-
riim innumerosexercitusfuos , &ideo Dominus Saba-
tio ermNecde corpöteo habitU ifta erit-intet A>gatio >Ted
o th , id eft, Dominus auc Rex exercituum iure vocacurv
Ide habitümentis & de indumento virtutumv Hincq; ait,
Exercitus autem quos mifit »feu vltores Angelos aedpi-
I Amice quomodo hue intrafiiyMH babensvefiem nuptialem: H*c
mus, vel pcenar 11m (de quibus in Pfalmis dicitur) nHmifiio*
eft ilk interrogatio, dc qua dicitur, qük tt cbgitatiOnibus
temper Angelos malos, feu Romanum excrcirum intelligt-
mpijeriiintiitrogatio. Nunquid Rexinuitandornm tybi*
mus, fub duce Vefpafiano ac TitQ, qui otcifisin Vindidia
CUm' defignaueratjCum inuitari q uofeun q; bonos Sc malos
Dei, Iud*s populis,& diftradis,pr*uaricatricem (ucccn-
i u flifte c? V el nunqtfidyn us omnibus in to ctetü pöteJ-
duht ciuitatem, & vaftauerunt omnia. Sed antd^uatti ifta
tatetTe veftitus ,aut animi habitusPrxferomcqm ficert^
: compleren tur lapidauer u nr Stcphanum,etiam &de m or-
exconfuerudine cduiuantiumin nupeu-shabituseftede-
; teIacobi gauifi mrit; rtecnon3c Iacobum Alphas! lapida-
- buidet exterius, poterat fone ab inuitahdbu&äcniiniftris
rufir.Propterqu* omnia mifera Hiendalem deftrttittaeft
lie tails introient i uhi bei fi Sed quia1 mal os 1 n coni den t ia
a Romanis. Et notandum quod Romanus exercitus Dei
intiis inrelligere noti omnium eft; quoniam Humana fim-
’ efle dicinir,eiulq;vltores;Sc quia nunquam ad earn veniftet,
plicitas difficile fraud ul . ntiam fimulat* mentis pöceil de-
nifi Dns vocaflet, ficut in Prophetis qu5 (xpe le'gtmus.
prehendcre,idcircohunc malum ccetumpeccantiCi,quorum
1 \ T v n c Mtferitisfais, mptiaquidem paratafitnt ,JeaqUiin-
nö erunt remiflapeccatä«ecobi'däaj fölüs Deus ter-
■uitafi eraift,noHfuerunt digni.] Acli dicacur, necilliqui pri-
ribiiis&Rcx magnus, inueniet q ui lingulorum conlpi^ic
mam noluerunt venire, nec illi qui demilm neglexeruar,
confeientias.Et ideo quiahoediüjnumeft difcernere,iihe
necilliquiferilOs meosocci^erunt, Iteergo adexitasvia-
jadditamento hömirirs, fieüt&föpra, Rex ponitur. Nam
rum ,&i]Uofcunque inueneritis, bot.os ac malos, vocatead nu-
callidi & fimulatores in pr*fe«darum in hoc conuiuio»
ptias. Non enim Apoftoiiprimum adexitus viarum ie-
inter concefta n obis di ui nitüs (acramenta, Ctfi latere que •
runt, quam ipfi hldXi fe itern^e vide indignOS iu'dicaue-
un t > nunquid fallere polfunt Deum,& ab oculis diuin*
tUnt; &eiecerUrtteOs kfe, tanqiiam malum. Tunc autem
Maieft itis celari? Et ideo quia limul omnes ad has nuptias
cOmpulfi, iubenre Deo, exieruntad Genres t -quas non in
malevcftitiveniunt, clam.it no bis Apoftolus quOtidiet
'Viis Dei, fed in exiubus diuer(artirh viarum inuenefriint.
EAuitt vetere hominem cum alttbus f ts,qUicorrumpiturficundu
QUoniam ficut (iintvi* Domini reift* ita & via* (iectlli
concupifcentias'trrorts. Et iftduite ttouum, quifecundum Deum
diUerfieatq; iiintUfier*, fecundiinj etrbres &adinuentio-
creatns eft in tujhtta & fitnätftcatione vertta e. Quod aurem.
«e% firtgUlOfUfii-. Vtputai ptoFeffio Philolbphi*, qfi* ad
dicit,iniuftitia>ad omnem cohueriätionem pertinetno-
diUerfatenditdogmata;VcJprofefliO culture multorum
ftram4vr Candidafint (ficutSalomon aivr)omni tmporeveßv-
Deonim , 'necn’On & voluntas fitigtllorum; iuxta qtiod
menta noftra.Quod autem,in (an&itace veritatis,ad put am
Poeracahit, Dilcrifua quemqut voluntas. Qu*ornfiia viatu
fidei perti net colcicnciam. Quia ficut opera pyccatorum
foris a via DefiesituS viarum (*cUli Hint; vbi 'etiam fori* in
fintfordida&corruptibiliatita opera iuHorum Candida
capicc omnium viarUrti fapientia clamitat,& in plateis dat
& decOta, ätqüe i nCorruptibili a & (anitta-,in quibus maxi-
■VoCem(iiamd!cehs ,SiquisdiligitIapientiam -, admede-
me regnat charitas. Quod autem eumamicum vocat, ex-
clifte'tjidad me Vthiat, Oc i r t u t n i t t c U t f r e im intid- ‘
probiicis elf magis quam blandientis. Ac fi dicatur, amice
nerit,beat 11S Crit fi tenuerit earn.Etegrefiifirui, 111 xta pr*- j
perfidem & (1 mulatione fidei Si hi p<*:ryfin,& no amice
ceptum Domini, lui iludxa, liue Angeli paci* abinte-
per operationem > Qtiomodo hu< intraftinon babensveftem
rioribus firtibUs Hitrufritm.tdngirgatttruAtquolcttrtquetn-
nuptialem ? Non quodYllus earn ex lefe ad has nuptias at-
UtniruAt bottos & m.dos, & impktafunt nitptia dtfitt ’« bentium.
tuierit,fed quiaquicutfq; baptieantur Chriftmn induunt
I fat[fie hon ideb V ocantur mali, vf itiali pfermaneant; nett;:
nouum hominem, vt deinceps ambulent in nouitatevi-
ideo dieicbonoS eos vocafle, vt bonitas illorum eis fiim-
t*, iniuftitia,& (änittitate veritatis. Quam iuftitiam&
CeretadVitarti^ Vnde non inimerito quxritur quomodo
(änditatem nili ifte aroifillet, nunquam interrogaretur
b^ftid^antiir vde4ti,.qiiinecdum donum grat!*perce«
tarn atrocirer, neque interrogatus femel fic obmutuillet,
EiZtf.p.S
étant,fine quariemoeftbbnusSeti^facilen*c quxftio j quia eorumvbi nulla eft excuîàtio, nonimmeritoinuica
folu i t ur, fi Verba Apoftoli ad mediUfn dèducantur. vbi ait,' eft refponfioÿ quos incus acculât v & contra quos clamat
prjnm fnrisex GentibuS quodammodo, quod in compa-* mala confeienria. ; —
mtione Iûdxorüitibortiinüfcniahtur. Ait enim ita,Gentës' . T v iic aitRextniHiftrisy id eft, miniftrispeenarum, liga-
naturaliter facientes ea qu* legisfunc, oftendunt opus tbpedibus ew,&manibus,m!ttiteeutn in tendras exteriortsjbi
lfegis in cordibus fiiis, Sc cum legem non habeant, ipfi fibf. eritftetus&ftridor dentium/\ Sicut ergo eft differentia gla-
funt leX. Nec tamen ideo cam boni vtnon egeant gratia | ri* , & claritas difpat Sandorum, cede Apoftolo, ita&
Dei. PtoplerCa&vocantur ipfi quodammodo bonicumfjfupplk:iatormentorum. Sunt cnim interiores tenebr*,
fnalis, vt fimul omnes boni ex dorio Sc ex gratia Derfi-; id efti Cordis; (hnt&éxteriores, dc quib'usiam fupra dixi-
aht, qua vit* anterioris omnia donantur crimina, & pne- j mus; quod non immcrico in exteriores iure mittitur j qui
ftariturdona. Àtque ideo qui miffi font adexitus viarum intusinanimo , vlqueadfinem vit*,peccatorum tene-
ilibentüt eXire; quia fecundum firiém temporis omnibus bris cxcacus fuerit. Nam ex eo quod non ait, ingeefius eft
tetroada donantur culparum, cum defed* finierit adio- Rex vt rémunérée arnicas, neque quod fimul omnes con-
. . r ~ ~ ~ ipcs a'