f 8 HincmmRhemtnfis Atthicpifiopi
Neepran -
«Ure ci)m
Màximo;
Sulp. dial,
is . 6.
B
lb id .c .j.
Iraperatr'nc
yeneratur
I. Maitinû.
A m b t. tp.
lorum ciuilium viäorid datum conuenijfent,&foedd circa Princt-
pem omnium àdutatibnotàretur, infilo Martinô Apoftolicaautio-
ritas permanebat.Nam etfipro aliquibusfuppltcandttm Regt fuit,
imperauitpoiius, quant rôgauit, & a conuiuïo eius frequentér ro-
gatus alftinuit, dt cens, je t.'enfa eius participait efferiori poJfe,qui
Imperatorcs,vnum Regno', alt er um vkàexpulijfet* Poftremo,cum
Maximusfe nonfrontefumpfijfe imperium affirmant, fei impofi-
tamfibi à militibus dtuïno nutti regni necefiitatem armisdefendifi
ft, & non aliénant ab eo Dei volantatem vider i , penes quem tant
incredibili èuentu viftoriafuiffet, nuüuritque ex aduerfariisnifi in
acte occubuijfe, tandem vttius vel rat tone, vel precibusad conuiuï-
um venit.
S.taulinMs
invitaS.
Amb.Am
bref, fugit
afpeftum
Maximi
Cafaris.
D
m m Augu.de
verb. dem.
in Matt,
firm, i8.
Cap. XX;
Et item invita itlius fcriptum eft ica. Quo tempore primuni
Rpißopus datas eft, fuit ei necefsitas adiré comitatum. Vaientinia-
nus tum motor rerumpotiebatur, is cum Martinum eapetere co-
gnouijfet, quapraftare nolebat, iufsit eum palatii foribuS arceri.
etenim adammum illiusimmitentacfuperbum v.xor acceß’erat Ar-
r tana, qua tot urn ilium a S.viro,neei débitant r euer enttarn prafta-
ret, auerieret.ltafcMartmusyvbifemeldtcfj iterußpeibum prin-
cipemfruflrd adirétentauit recurrit ad nota prafididutilitio obuol-
itttur, cttiere conßerfitur, cibopotuqueabßimt, or a: tones diebus
nofttbufcjucperpétuai. Ec poft aliquänta. Nee expeftatis Marti-
Uiprecibuiprius omnia praßitit, quam fogaretur. Colloquio ilium
atque conuiuiOfrequenter adfciuit. Ec paulo poft. Maximus
fentire. communtcatur qutppe, qudndôfaftv eius confdriiitm vo-
luntatispjlapprobations adiuhgtiùr. Vidète quemàdmodum A- ;
pofiolusvtrümqué complexé eft, Molite cdmmünicare, magx au-
tern & redarguite.Quid eft,nolite communicaréinolite confentire',
nolite laudàre, nolite approbate. Quid elî, magis a .& redarguite?
Reprehendite, corripite, coercete. Deindeinipfacorreptione, vel
coercitione alienoru peccatorucautndu eft, nefeextollat,qui altérant
Imperator teépublicamguber nabat, vir omni vita mer ito pradi-
candusfiei vel diadema non légitimé jumultuantemïlite,mpofi-
iunt repüdiare, vel Ormis cmiltbUs abfttheïe licuijfit. Sed magnum
impérium niefide periculó renui, heefirie ar mis pot uit teneri. Hic
Martiman feptusetioc.iturn receptumque intrap alatium, venera■»
bititer honor abat, tot us Uli cum eofètmo, de prafentibus, de fMûris,
defidelhim jfiriria, deaternitate San£torum,cum interim diebus
ac noltibus de ore Martini reginapendebat, Euangélico illo non
inferior exemplo, petksfanftifletu rigabat, crinè tergebaU Marti-
nus, quemmllavnquamfémmacontigiffet, iftius afaiu'ttateni,
immà potins feruitutem non poterat euadere. non ilia opes regni,
non imperii dignitatem, ntn diadema, rien pur pur am cogitabati
ditteüi a Martini pedibusfolûfir at a non pot er at. poftremo ayiro
fito popofcit, deinde Martinum vier que compejlunt, vt et remotis
omnibus minfiris, praberet folaconuiuium, nee potui t vir befëïts
obftinatiusretuttari. ComponiturtaftusRegina manibus appara- !
tustfellulam ipfa confremit, menfamadmouet, aquammanibus
fubminiflrat: cibum, quemjpfa coxerat, apponit. Et reliqua qu s
Lector in fuis locis plenius inuenire valebk.
Cap. X X L
S. Artbrofiu? cum Imperatoribns fuis, Theodofio Si
Valencinianoa^bac, &legationemad Maximum ab Im*
peratorefuo Valenriniano fufeepit. Quara, qui voluerit
frire, quomodo ftrenueperegerir, &qualiter Maximum
redarguerit, nec tarnen eius colloquium declinauerir. légat
libtiufc'ipfius, quemdé legacione fiia exeëuta ad ^ in dem
Valentinianumconfcripfir. Verum,lieue invita B.
AmbtofiiàS. Paulirio, poftea Nolano Epifcopo feripta legi
xxxt,egrejfo theodofio de Italia i & Conftantinopoli conftitutà,
Valenriniano Augùfli inter Galliaspofito Eugenius tyrannice imperium
vfurpauit, & or am Vittorio & fumptus caremoniaruht
(quoi Vaienttnianusaugufia memorià adhtgtn minoribus amis
conftitutuipetentibus denegauerat)oblitusfideifuaconcefsit. Hoc
vbi Aibrofiuscognouit,reliclaciuitateMediolartenß,ad quam EU-
geniusfeßinato veniebatt adthufekm vfque defeeridit, déclinons
magis adfrefturiifacrilegiviri, quaritformidaris imperarttisiniuri-
am.Nam & eptßolam ad eundem ded'it, in qudconuenttconfcien-
turn illius de facrilegio .* cuius âd/pe&um arque colloquium
non declinauit pro vfurpaco imperiojfed pro admillb
facrilegio. • ' * -Z |
Cap. X X II. ^ ^
Sicfecutifant B. Martinus, atqueS. Ambrofiusfenten*
tiamA poftc^i Pauli dicentis. Nolite communicate operibus in-
fruttuofis tenebrarum, magis dutem.& redarguite.filaç B. Au*
guftinus. D«of»«f,'inquiens ,modisnonte maculat malus ft ei
nonconfrntks, &fi>cdarguas, hoc eft,non communie are,non con■
corripit, & Apoftolica ilia cogitanda fententta : quapropter
quifeput atflares vide at ne codât. Forts terribiliter per/onet triere-
patio, tnt us lenitàris tematur dileclio. Neque ergo conferitieniesji-
mus malis, vtapproltmus, nequefùperbientes, vt infulrantetar-
gudmus. Hocfuni quafanât pradecejfores ac pat torn noftrifecun-
dttm tramitem fandlarum Scripturarum iuxta Epifcopale mini-
ftertimi egerunt ,c& nobisinhuiufnodiànxietatibuspofttisagenda
at quefequendafuis pojlèrisreliquerunt.
Cap. XXIH.°
Cætérum qualicer, & perTjüos agendum fit erga eos,
qui regnum Regis inuadunc veridice monfttam hilton*.
AitenimTheodorctus.GuK'queaudiJfetMaximus, qua rur-
fus contra Ambrbjtum mfrçnïloquumpradtcatortm veritatis age-
rèntür, fcripjtt Valenriniano, vt bellum,quodagebatur contra Ec-
clefias,foiûevetur,trionens vt pater nam non amitteret pietatem,
àdiecitqueetiam minds belli, & nift quiefeeret, verba operibus a-
dimpleref. Qudmobrem fument exercitttm venii Mediolanum, v-
bi tune ille dtgebat. Porto Valentmiantts agnofeens cias inuftonem
fugtt in lllyricum, expriment? cognoftens, qua mala matris conft-
lioftiftinefet.Porro T heôdoftus audtens, qu£ à luftina fuerant ge-
fta, & àtyranno feriptd,£ugienti Valenriniano refcripfit,nonef-
fèmirandum, f i Imperàtori quidem terror, tyranno vero potefias
accréfceret: lam imperdtorimpietatirebellisextitijfet, tyrannus
dutem eiauxilia commodat et, &ptopterea ille quidemfugeret nu-
dus, ifte veroarmSretur aduerftis nudum.Ec Socrates. Veut lmp.
Theddofus,dum tyr annum aggrederetur cogttofcentes Maximi milites
prafentkm inftruftiotiis lmperialis,&Jignortimemaduen-
itari i tie fama quidem tpfrùs impetum fufiinere valuer mit ,fid ap-
p rehendentes tyiçtnnum vin Hum ei protinus obtulerunt: qui eorum
Confuiatuperemptuseftfepïmo&vicefinio dieAuguJh menfis.
Calp. XXlfy*
Ec inhiftoria vita* B. Àmbrofii à S. Pai^ino confcripta
legicur .Profettusitaquefacer dos dejhufcia parribus Mediolanum
reuertitur,idm inde egrefjbEugeniocontrd Theodofium Impera-
tùre: ibique Chriftiani Imperatorispraflolabaturaducntum,fecu-
rus de Dei potentia, quod non trader et credent an in fe ho minibus
intujlis,necrelinqueret vivgam peccatorumfuperfirtem iufiorum,
ne extender en t tuft i ad m quit atem manusfuas. Promt fer at enim
! Arbogafies tune Cornes, &Fabianus proefeftusMediolano egredi-
entes,cumviftores reuerterentur,ftabulftfetjfefaclurosinEccleft
a Medtolanenji, at que cléricosfùbarmisprobaturos.Sed mifèran-
di homines cum damonibus male cfeduli fitnt, & aperiunt os fuum
inblafrhemiam contra Deum, fient ftbt victoria ademerunt.Caufa
autem commonittonis bacfuit, quia muneralmperatoris,qui (eja-
crilegio commifctierat, ab Eccleftarefruebantur, nec orandt ilhcum
Ecclefiafie te tas tribuebatur. Sed Dominus, qui Ecclefiam fuam
tuen confueuitvie cdo taculatus eft indicium, atque onmcm viclo-
riam ad reltgiofum Imperatorem tranftuht Theodofium.
Cap.: XXV., .
Siquæritdenique aliquis, cur S. Martinus ac B. Am-
brofius Maximum, qui duos ImperatoreS* alterum viraal-
tyum regno expulic, i corpore & ûnguirie Domini non
excommunicauerint,fèd tantum redarguerint: 8c B. Am-
brofius Eugenium tyrannum & facrilegum non excom-
municarir, ficut religiofum & Cbriftianum Imperatorem
Theodofium pro exccflù notiflimo: accipiar de.Çarholi-
COtura & notifîlmorum virorum doâtrina fibicedditam
! rationem. Ait enim B. Ambrofius de obitu Theodofii, in-
| ter estera Dilexi,inqnicns,virum, qui magis arguent an, quant
adulantemprobaret.Strauitomne,quo vtebatur,infigneregium,
\ defleuit in Ecclefiapublicepeccatum fuum, quod ei altorum fraude
oftltffiîM’ gtmitu & lacbrymisorauit ventant. Quod priuati <-
iubeficùnt , non erubuit Imperator,publiéeagere potnitentiamx
neque vllus poftea diesfuit, quo non ilium doloret érrorem.
f # Q éd ,
Èpifiblà
Qtrid,quodprddardm adept us viUortam: tariién quia hoftesina-
cie]lrdtijunt,dbftïnuitaconfortiofacrdmenterum‘, doqpcDomini
ar cafregratiamfrlmum ex: eriretur aduentm ..
Cap. XX Vl.
Ex hoe manifeftaratio fatisfacit qustenti,Vfdelicet,quia
, poe niceritia noilcbaéta, fèd vólüntaria ptoficit peehitenri,
fdlm. I ! fièntSctiptumeft. Voluntarie fitcrificabo tibi.Htiexvoluntate
Mm-9 . 'V riten ctmfireboriB$x ifi Exodó legimüs quia viri cümmulie-
IdbuS.óuicquid in cultu, in orriamèAtó taberriaculi 'Ücdtf-
farium erativoluntarië oKtutéruncjinteiquë donaria&püi
captarüAi dihümerantur.Per pilos enim caprarüm,quibüs
ciliciüm conécitur,psnitentiaAefignacur:ficut m feuafee-
ttrih. ii. lioDominusdemohftra^diCehScluitatir9probaé.^iinfyro
& Sidonefatt*fuiffen'tvirtutis,qu& fa£lafuut in vobis, olim in ci-
iicio 0“ cinere pcenttenriaiH ègijfenï'.ïh cilicio quippe afperitas»
& pündtio peccatorum, i nestere auterfi pilliys oftenditur
mortuorüm.Etidcirco vtrumqüe hocad panitentiam ad-
hiberifóletjVtinpundiorte cilicii Cognofcatmis, qübdper
culpam fecimiisrinfaiiilla cinisrisperpendamul, quidper
iüdicium fadHfumu s. Córifiderentut ërg * in ciliriöpün-
gentiavitia »cóhfiderehir in cinere per tnortisfènten’tiam
fubfequens iufta p in a vitloruitt. Quia fehim poft pecca-
tum carniscontumelis furrexeriirttjvideaLhómo in afper-
itate cilicii fuperbiendo rpild f ë d t ; videat in ciriere, qu
oufquepeccando peruënit: ..
Cor. y,
C
'CuratttcmS.MartinuSj&S.Amfcrofius prsdidos mua1
fores Imperii non e^cöittmunicaüerint à corpore &fàn-
guine Domini,& communem cibum cum eis fumpferint,
Si Âugliftinus refpondeat inlibrode Poeir^tentiaiNsf, in-
| P commumoneqienquam prohibére nonpoffumus, quamuis
bac prohibitif) nondumß t mortalis ^ed medicinalis, nifiautfronte
confefjum,aitt in àliquofiuefecularifiue Ecclefiaftico iudicio no-
minât um atque conuiïutn. Quis enimfiJvtrumque audeatajfu-
mere,& ctitquam ipfifit accufator & iudex ? Cuiufinoit regulam
etiam Paulus Apofidusinepiftolaad Conntbios breuiter infinuafi
fe iritelligtw,cum qutbùfèbn commémorât is xrimmous Ecclefia-
Jfticiiudiciiformam adomniafimiîia ex qUtbufdamdaret* Ait-e-
mm,fer ipfi vobis iiïepifii la ftoncomm fieri’fomicariis, non vtique
for nie ants hum mundi.dut maris, dut rdptàribiu,dùt idolùfirui-
entïbus,alioquin debueratis de bbc mundo exife. Non poffunt trim
homines in hoc mundo viuent es nifi cum ialtbus viuercineceospofi
funt literïfacere Chriftofi ei rum colloquium, conuiäumque vita-
uerint.Vnde& Dominus cumpubltcdnis & peccdtorihts comtdens:
non eft opus, inquit ,fanismedicus x fed male bobéUtibus,noil enim
veni vacate iuftotfidpeccatores.Et ideafequitur Àpoftdus, & ad -
iungit. Nuneferipfi vobis -Mon com m ifeeri,fit quis f rat er nominat ur
in vobis,dut fornicator,aut idolis feruiens,aut audriss, dut maledri
cus,autebriofus ,aut rapax^cum buiufmodt nec quidem cibumfi-
muifumere. Quid enim 'mihi de his qui fortsfunt iudicare ? nonne
debisqui intus funt Vos iUdicatislde his autem qui forts funt Deus
iudicabit. Attferte malum dvobifipfis. Quibus verbisfitkoftendit
non temere,& quomodolibet,fedperiudictum auferjjpdos ejfi ma-
los ab E&lefia communione:Vtfiper indicium aufem non poffunt,
tolerentur pot ins,tie peruerfi rnalos quifque euitando,ab Ecclefia i-
pfi diftgdciii èos qmfugtre videur vinciat adgebennarit. Qttia &
ad Inc nobis funt in Sçripiürts èxeriiplàpropofita,vel in tntjfe,vtpa-
lea fufforanturvfijueadvltimUm ventilabrunhvelmtra iüaretia,
vbipifies boni cum malis vfque qdfigregatibnem qua futuraefim
litt ore,boi eß,tnfinefaculi,aqütranimo iolerentun
Capi XxViii.
»le.+yi
». • ■
‘ty.bt
•ri. y l
Et in libro de Ëaptifino,ÎM#»« dicit aliéna ddftrina homi-
itibus Aue non ejfedicendum : Paulps autem Apoftolus vehementitu
dicit.Siquisfrater tiominatur intet rios, aütauarus, aut ebriofits,
ére.cum btiitifino ft nec quidem cibum Jimttlfum'emEt tarnen cum
coäegis fineraioribtu,inßdiofis,frauMbribtts,raptoribus, non pri-
uatam menfam,fed Dèialtarebabebal commune Çyprianus.Et in
Tradatu Pülmi.Diligdmusinimicos coriipiamus,caftigemtu,&
ckconimuritcetiitü cum dileäione, a nobis etiam feparemusx Videte
énirii, quid dicat Apofioltis. Si quis autem non obedit vèrbô poftro
* • , ___________ _____________ _________ j y
perepiftoUm hunc notate,& nolitecommifcericumeo. Sednefab-
riperettibiexhocirachndia,&turboret oculumtuum. Non, in-
qutt,vt inimicum eum exiftimetis, fed corripitevtfratrem,vteru-
be, cat à quetndtxitftya)raiknem,nonpr&idit ddêttibtiem. Et ah-
hi,fuperbo,inquit,oculOi&infatiabilic'jpde, huicnon coriltefrebar.
Id eft, non cum iHo manducabanr. Quomodo nobis proponit h'ac,
quando ipfi non fecit} Àdimitationefnfuàm nos bortatur. VSde-
museum conuruatum ejfe cum fuperbis,quomodo nos p obibet,rie
comiuemur cum eis\Nos quidem fratres pïoptCr tdtreptionem ali-
quam tenemus nos etiam dfratribus ftofiris, &non cunt ets conui-
uanmr.vt corrigantur.Cum exfratieUpiotius CdnuiïtàmUt,& cum
paganism quam cum butât nobifcùm erafit-, & HobisadhareM f t vi-
derimus eos male viuere vt erubefiant, & Xorr-galttur, ficut dicit
Apoftolus.Si quis nonobauditverbonoftro,pWepiftolamhunC7iora-
te\& nolite commifien cum eo ,& non vt inimicum eum ekiftbite
tis,fid corripite vtftatrem.Facimus hocpUrunquepbopter Ynedici-
nam,é?tamenctmextraneis multis ércum itnpitsfiepe vefiimur.
Cap. XXIX
Etitem in traâatu Pfâlmi.Rirfrice ad müneVa ipfius Ecclefia,
mums facramentorum in Baprifmo,in Eucbarifiia, in Cattrix fan-
ttisfiteramends, quale munus ep.Hùc riiunus adept Us eft&Siwedn
magus. Prophetia quale munus eft?Propbetat9t&Said maliß rex,
&tunc propbetäuit, cum Dautdfanftum perfequeretur. Et item
in ferm one Euangelii löannis. Talis erat Judas g & tarnen cum
fanlHs d'tfcipuiis vndecimintrabat & exibar, adtpfam^cemm Do-
mimcampari’er acceßit, Connerfari cum eispotuttjios inquinare
I non pot ui t.De vno pane & Petrus accepit & ludas, & tarnen qua
pars fideli cum itifidelt} Petrus enbnaccepit ad vit am, ludas ad mortem.
Quomodo enim ille odor bonus fie ille cibus bonm.Sicut ergoo-
dor bonus’,it a & cib tu bonus,bonos Vtüiftcai,m ala's mortifient. Qui
enim manducaaeritindtgne,indicium fibi mandant & Ÿibit Judiciumfibi,
non tibi.Tolera malum bonus^vt Ventas adpraih ihm honor
um *ne mit taris inpeenam malorum. jp *
• Cap. XXX.
EtintraéhtùPfa ïmi. Qùarit mmt'os iudâs implet Satamts
indigneaccipientesbuccellas ad indiciumfuuiri. qki eritni ntandu
■cat & bibitindigne, indicium fibi manducat & bibit. NOH ihalum
oft qßftrd dafürfid bonum male m ritdicium dafür, bèneefie n'oripo
teji male actipienti quod1 bonum eft. Et in fetmöne dë verbis A-
poftoli. llludetiam -, quod ritt. Qtfi metriditcat me am carnem, &
bibit fnguinem meum jn me mattet,& ego iniäo, quömodo intd-
ietfun fumus.Nunquid etiam iUos hic polerimus acctpereÄe qtiibus
d'trit Apoftolus, quod iudtrium fibi mandücent & bibant,vt tpfam
tarn ein mandücent, & ipfttm fanguinem bibant. N unquid $hiu -
das m.igiftri venditor ,•& traditvr ipfius, quariAis ipfum pfitnum
ma tribus ehs confeâum facrÂmêtitum carrtis &JkngUiriis eius cUM
uterisdiftipulisficut apertiits Lucas Euatigdifta déclarai,mandu-
caret & biberet,manfitinCbrifto,&Cbriftttsitl eo} Multi denique,
qui velcordefiäo caiitem iUam ntanducant, ■&fanguinem bibunt,
veieftm miniucauerint & bib'ertnt apofidtn funt, nu%uidinn-
nentin Cbrißolaut Chriftus ineis. Sed profeäo eft quidam Modus
trianiucafiditUam carnem,& btbendi illtmfanguinem, quo modo
quimandueduerit & biberit, in Chrifto manet,& Ch iftus in eo\
Non ergo qtiocuYiqub modo quifque manducatierit ■c.trriim Ötrifti
ér%iberit fanguinem Chrifti manet in Chrifto j, & in illö Chriftus,
fed certo quodam motri, quemàdmodum vtique ipfi vtdeb«t\ quan -
doftadtcebat. - -,v %
’ tip . XXX Ii
Et iriepifiola Cohciliiad Döttatiftas. Quifquistn hric Ec-
clefta bene vixerit, nihil ei pmudicantaliéna peccata,quiâ vnuf-
quifque in eapropriumvnus portabit,ficut Apoftolus dicit. Et qui-
cun que in eaicorpus Chrifti manducauerit indigné, iudtrium fibi
manducat&%im.Cuftlenimdicit, IkdräUmfibi manducat,fatis
oftendit non alreri iudtrium mariiricat ,fodftbt, quid com tftunio
malorum non maculat alsquem parttciputiùne facramentorum,
fed confenfionefaftorüm.Nam ft infattts malis flon eiAquifqUe con-
fintiatjportat%alus caufamfuam, '&perfinatqfaam,necpra-
iudicat altert, quemin confinftone malt operisfotium
. . non habet criminis, *
............................. ............ Cap.
E
Pfal. lo o . 1
A ug. in Pf.
i.Coriy:
F
Aug. in pß
ïoy.
Cone. i.
»
f .Cor.6.
fCor. if;
G
i.C # n ti.
Attg. inpf
■ Aug.fertb,
dejpir. b-Uffhem.
i.C rtv ih
H
Bed»
i.Co;On.