7 7 Ü Remgli Anußiodorenfis Epifi.
C
E xod. j.
aH4 c!xèanc.&ideo ncCtfflè eft vt qui vulpes capere defide-
rat: aa'Vf'runque fofcïffteii'retia ponac. 1 Sit agendum eft
cum dofofis ,' qüiifï d uplici intellcÄü qüäft incauetnis
morantur, velut illi H cjüi quafi tfulpes dolofæ ‘àd Dominum
accefter untjdicèntesitn qua poteftate hæcfecisîSed
quiarïouit eos elle VülpeT& dolofe quærentcs, ad vtrutttq^
ft>ramcnvelutrefêeistéténdic,<iicens:Efi’w»’è-
ftondétemihi vniim fermonem. Baptifmum lohannts vnde efif
' de uloy an ex bominïbus? Sed ipfi ex vttaque partefentien-
tes tetendiflè vnde capereteos» dixeraiuintrafe: Sidtxeri-
mus, dé c<e/0,di£bttrus éft, quare ergo notiereditis? Ille enim
Chrifto teftimoniüIripërhibùit.&dixV>‘i«w«5,derwv<,lapi-
dabit nos populus, qufoVt propbetam eum habent. Sentiences
ergo hacatque hac elfe vnde Caperentur, relpon-
derunt: Nefcimtw.&d'çminus: Nequeegoduo vobis m qua
potefiaie hoef,ado. Quafi dicat: Quia dicitis vos nefeire q u i
ftiris, neque ego dïcö vobis'qüod qu'r atis. quia ex fiulla
parte exiie aufi eftisiin vëftris tënebris'rëmanfiftis. Ob-
temperemus ergo & hós, fi pólluiriüs, verbo Dei, dicen-
ti: Capite nobis vulpes tllas exterminantes wtfhatVideatnus St
nos ft qualdam vülpeculafs fcàpëre pôfuimüs. proponä-
musad vtrunque fotaliiènreté, Vt vnde vülpëiLexire'vö^
lueritjcapiâtuc. Verb»gratia: Manichæôfadeiiti fibi dominum
tecentem, dicamüs, &interrógëmus ctim: Sub-
ftacia Dei corruptibiliséft/anincorruptibilislElige qiibd
vis ô Manichæe,& exi qua vis! fed non ëffugies. fi relpön-
des, cortuptibilis: non ab Apoftqlo tantum, fed d te ipfó'
meritolapidaris. Si autem ihcorruptibilèm, qüomodó,
ergo timuit gentem tenêbrarum? Quid fedtura erif in-
oorruptibili gens corruptionis ? Quid ergo rëftat, nifi di-
camus, nefeimus? Sed tarnen fi hócnori dolo, fed igno-
1 rantia dicitur, non remanet in tenebris.fed öc vulpe fit o -
; uis. Audi populus meus & comeftabor te, id eft, te ipfum
: teftèm faciam in hoe. ft audieris me noh érit in te Deus
recens, id eft, in corde tub, in ithaginem phantafmatis tui
in deceptione etroris tui, nonerit Deus reCcns, fed Deus
fempiternus fecundum deitatem patris, recèns fecubdum
hominem,nullis egens bonis, nulla timens mala. Hie
Deus àndquus nouum facit hominem recens Deus fecit
yetuftûm. Non adorabis Deuiti alienum. quia ft in menteiió
cogitas Deum falfiim, non adorabis Deum fabric’atum.Et-
quare non adorabis Deum alienum ? Quia eji dominus
Deus tuusfam tanturrt. Vndeillüd, Ego'firn qttifum. Er,
Qfiïefi,mifit nie ad vos. Qui eduxit te de terra Ægypti. dilata
os iuunt i & itnplebo illud. Quafi dicat AngUftias pateris
incordetuo propter recentem Deum - grange firnüla-
crum vanum, deiiee de confeientià tua idblum fitftum,dilata
ostuumconfitendo& amando:&implebollludlu-
raineveritatis& amore Dei veri.nonfidïi tamore fern*
piterni Dei, non recentis. hoe dixi ego Dominus populo
taco. Et non auditâtpopulus meusvocem meant & Ijraelnoniïi
tendit mibi, id eft, non intenfùm fe fecit mihi clamanti ,ad
eos,vtdilatarentos, & adimplerem illud, & ideo dinufi
eosfecundumdefideriacordiseorum,id eft, fecuhdüth terréna
Sc carnalia, non fecuhdum Ipiritualia. St ideo à me dimifii
ibunt in admuentionib us fuis, ideft, fecundum affedioiiem
cordiseöruhi. Eccetorcular.apêrtafimtforamina,&ëx-
it ctiam amürca. Viide illüd dibtum eft, ibuftt in adinuen-
tïonibus fuis. Et quare fie ibunt? Quià me audire noluerunt
Namfipopulus meus audijfet me>lfraelfi in viis'mets ambulajfet,
id eft, in præcept|smeis nop deuiaflec, ego humiliajfem i-
nimicoseorumforfitanpronihiio, fubaudis habendes. Forfi-
tan. hic pofitumëft obiurgatiue, noh dubitatiüe. Etfuper
tabulanteséosmififfem manummeam,id eft, potentiam exer-'
cuiftèm contratribulationes eorum. Nota, licet Dominas
dicatyfuper tabulantes eos mififfem manum meam -, tarnen
nihil fieri boteft, hifi quod ab eb permittitur tam in bonis
^ûain malis. Sed quia in filiis dimdentiæinimicüs diabo-
lus licentiu s operatur quàm in bonis, quia ih illis quafi lil
proprio bóue arat, in fiullis tarnen nifi permiffiis, ideó fic
dicitur: Si populus meus audiffetmé,&fi in viis meisambulaffet,-
' pro nihilforfitan inimicos eorum bumiliaffem, & fuper tribulaii-
tes eos mififfem manum n}eam. & non audiuit populus meus.
Qüia ipfi fadli inimici don:ini, mentitifontei,id eft.adhbho>>
teméius. & erit tempus eorumjdt [t,dics dominationis torûmeritirifeculo
hbcpræfenti, non in futuro. qüia hic
dominahtur,ibi torquebuntur. vel tempus animaduerfi-
onis,poenæ eor vidclicet, eiif in fecula. quia hie incipiet,
ibi nûnquam finiet. hic excæcanturinterius vt tandem
ibi crucientur exterius. quod didt, Inimici domitii mentiti
funtei. & tamen licet client inimici, dbauit eot ex adi-
pe frumenti, id eft, ex fecramehtisfideii &de petra mette fa-
turauit eoi.Melvnde faturati funt,' fepientia Chrifti fuit,
inqüamuItidèleâiânturV in cbgitatione videlic'et-fecra-
mcntorum,& in folutione parabolaru m eius. & clamant,
Nihil melius, nihil dulcius intelligf vel dici potiiit! •’ Hoc
mèliiùn dequolibet hominc, feddë petra‘prôflufic:pffr<t
autem erat chriftus.
PfalmusAfaph. 1 XXXT.
Eus fietitin fynagoga Deorum, in medio autem
Deos diiudicat. Vfqttequo iudicatis iniquitatem,
& facies peccatotumfumitis? Indicate egeno &
fdpillo, bumilem &pauperem iufiificate.Eripite
pauperem, & egentim demanupeccatoris libera-
te. Heftierunt, Hique intettexerunt» in ténebris ambulant, itioue-
biintur omnia fundament a ttrr&:Egodixi ,dileftisi & filii ex-
celfiomnes-Vosautem fiait homines morieminï, &ficutvnus de
ptiucipibusCadetis.StirftÙimy ludica terrain: quoniam tu ha-
reditabisin omnibus gentibus.
Prophetain hoc Pfelmo Montraiüdçosioqüitürminorés
& malbreè:‘exhortandomaibrès, vc fi iniufteiudica-
ùeëün‘dn feniisadvinedm miffis bdeidendis, & minores
iniuftecbnfenferunt: laltem miflo hærede, majores non
iniufte iudicént, vel minores iniufti ci s confentiant. 6c di-
citficÀiaph:
r \E « î Jietitinffnagpga D eorum y in medio autem beos diiu-
dicat. Quaii dicat: Vôs laboratis ad hoc vt haeredem
miflum ad vinèam, intérficiatis. Deus autem, verbum videlicet
carofàâum, ftabit in lÿnagoga Deorum, non i»
dolortim ,nô feliorum Deorum fedillorum de quibusin
fequentibus dicit, Ego dixi, dit efiis. Nam fic dii filnt, om-
nns qui imitando eum, participes fa<5ti fixnteius diuinita-
tis, fient & îpfe particeps faeftus eft noftræ humanicatis.
Nota quod dicit, Deus ftecit: non quia eft Dei ftare, vel
accubare, vel locale eftè: fed quia quiftaterebbus elfe Vi-;
decur: ideo femper eft incommutabilis reditudo, Scideb
quafi ftare Deus deferibitur. In medio autem Deosdiiii-'
dicat, alios fedens apoftolos, alios fadensprophetas ; vel
diiudicat Deos,ante Deos fedendo alia vafein honorem»
alia in côtumeliam .Nota q> dicit.Nam qui eft in medio.aï-
qualiter fe circunftantibus videtur,&quiaDeus comunis
eftomnibus.rebèeinmediopofitus dicitur. Vüde illud,
Médius vefirumfletit quem Vo'snefàtis.Vfquequo iudicatis ini-
Quafi dicat: Si iudicatis inrquitatem in ferais
bccidendis miffis ad vineam tarrieh ne iniufte iudicetis
millb hierede. Præmiffi enim fuërunt prophète vt vineam,
colerent,qüos vel contüfeèIfisàfreciftis,Velomnino
occidift i s .Millo autem hærede, tan dem cauête iniufte iu-
dicare vosômaiores. Vosautcfti minores vfqüëqüofeci-
especcatorum fumitis,id eft, vfquequopatribus veftris con-
formam ini, inique ëis confentiend o? Indicate egeno ô 1 pu-
ptffojPupillù's eft qui patrè carefcjlicec matré habeat.Quod
conttenitdomino,quiaïîcüt «rërhaliter volüit efleSne
matrcjita temporaliter yoluiteflefinebàïte.quod didt,
iudicate egeno, Sc pupîllb.i.âd honorem egéni & pupilli.
& bumilem in hoc iudicio fadum, & pauperetit, cunl diües
élfec, pso nobiS faélum, iuftificate. i, iuftum aliis predicate
Eripitepauperem, &egenum de manu peccatoris liberate. Hoc
diàùm eft ad tüiüores,quiacüm tôt client de minoribus,
. vt principes eos rimèrent, non debüiflènc cohfèntiiie, vt
jprincipés iniufte Chriftum occidendum tradiderint: quia
qüo ries aliquis iniufte vindicatut à principibus, debet â
I populo hbera'ri, fi hoe videt populus quod finfe rixa poifit
: fieri. Nefeieruht neque intettexerunt. Q^d. Ego fic âdorfiis
I film niâiores, ne iniufte iu dicarent: & minores, ne iniufte
• confenrirent. ipfi tamCn maiores nefeiérunt, neque minores
in tellexerunt. quià fimàiorescognouiffentynunquado-
minum gloria crucifixiffent. vel fi ihrellexilfeht Ininores,
taunquam
nünqüatïrBaKabam petiiflent dimitti\&Iefum cracifigi.
quod didtAnefcierunt neque i’ntellexerunt.Ethocqùare?
Quiai» tenébris ambulant*, repçllctèsà fe veram locem,quæ
illuminât omnem honrihem. Vnde illud, lux in tenebris
lucet. & tenebr& earn non comprehenderutit. Mouebunturomma
fundamentaterra. Omnes inbmni prfélati terta, motifùnt
veladfidem, vel -ad pfertufbationem. Vel mouebuotur
fandamentaterræ.lpes videlicet tetrenorpm, in quib.cô-
fidebant terreniprincipes. Vnde illud, Tranftt mundus-&
& coticupiftentia eius. Vel ad literam ddcamus,mouebuntur
omnia fiindamentatetr-s.-quià Domino péndente m cru-
ce, terræmotus fa&us eft magnus. dixi, dü efiis, & .filii
excelfi omnes. S uperius contmoaturfic: Deus ftètit, dîcens:
Ego dixi, dii efiis, & filii excelfi omnes. Q j i . Vos'pm nesfi inh-
tati me ellètis, Deosfecere propofui, afïùmêdovos mecû,
vt mihi etfetis cohered es. Vosomnes vocaüifiHos excelfi,
filios nô à fubftâtia eius genitos, fed per gratiaaiîumptos.
Vos autemficut homines morieminià. in peccatis veftrîs pér-
manenres, imitandoprim os parentes veftros,quiper inô-
bedientiam à Deo apoftatauerSnt. &fie ut vu us die principib.
cadetis. Vnusfuit de principibus qui drxit, Ponam fedeni
meamadaquilonem, &erofimilis altifiimo.Scà quia nimis fe
extollere volüit,ideocadere merait.cuîiis exemple omnescadunt,
quiperelationemfcextollunt.Sar^c Deusyiu-
dica tenamy quoniam tu h&redimbis in omnibus gentibus. Ipfi i-
mitando primos patentes, mbriuntur : tu.autem furge vc
iudices terram, id eft, paterereiudicari fecundum huma-
niratem, refurge fecundum diuinitatem. &“ficiudica-ter-
ram, id eft, gentem iudaicam quæftatuitoculos iùosde-
clinâre in terram.quod fa«5lurus es, quia refiirgens hære-
ditabis in omnibus, quoniam Deus patg; dabittibi genres
hæreditatem tuam, & pofièlîionem tuam termino.s
‘Canticum Plalmi Afaph. LXXXIÎ.
Eus quisfimilis erit tibif ne taceas neque compefia-
ris Deus. Quoniam ecce inimici tui ftnuerunt: &
quioderuntte, extuleruntcaput. Super populum
tuum mahgnauerunt confimm, & cogitauerunt
aduerfus fanctostuos, Dixerunt, venue & dijper-
damus eos degente,&nonmemoretur nomen ifraelvltr*. Quoniam
cogitauerunt Vnanimttef fimul aduirfumte'tefiamentum
dijpofuerunttabernaculaldumxorum&lfmaelita. Moab & A-
gareni, Gebal& Ammon & Amaletb, altenigena'Utm habitan-
tibus tyrum. Et enim Affur veniuü ittüffaât funtin-adiutorium
filiis Lotb. Fac illisfiettt Madian dp Stfirxficut labinin tonente
Cifim.Difpenerunt in Endor,fa8 ifunt Vt fier eus tena. Pone principes
eorum fiait Or eh & Zeby&Zebee & Sahnnna.Omnc^ prin-
ctpes eorum, qui dixerunt, hareditate pofitdeantus [anïïuarium
Dei. Deus meus, pone illos vt rotam?& fuut fiipulam antefictem
venti. Sicut tgnis qui comburitfylsem, &ficutfiamma combu-
rens montes. Itaperftquerisillos intempefiate tua, & in ira tua,
turbabis eos. Impie faciès eorum ignominiay& quarertt nomewtu-
um Domine. Erubeftant drconturbenturinfeculttmfoculi^rce- ■
fundantur,&pereant:Et ccgnoftantquia nomen tibi donmus ft h
fi lus akifiimusinomniterra.
■Propheta pKeuidenstribulatibneSj-quasabitnpiis pa&
•furus’erar Chriftus incorpore fuo, & maxime in vltimis
temporibus, quando antichriftus fieuiet concrainfideles,
pnedicit eas, ne fidèles cam viderint imminere tribulatilones,,
admirandodeterteantur,cumtautO'tempbie prasdi<
ftum fit eis, quod eos tribulari opoctcretquia -iacula
ipneuife minas nocent. & fic dicit: DEus, quis fimilis eritïibi? neiaceas, neqycmpeftaris Deus.
■Quafi diçat:Deus,qui inter impioscomputari yolu4-
ifti,cum latronib. craeifigi.fed tarnen quisprioram-eritti-
‘bifiimlbj-cü m gloria apparuerisîNullus vhq;. Vel aliter;
Miferamhuraanum genus tibiaftimilariftudet, dum eri-
gitagi ex p r o pria d ifpo fi cio ne, q» fit tua prædeftinatione
voluntate,-fed ramen quis tibi fimilisî Nullùs vtiq;. &
tamen pateris.fimilari tibi itftpios, non fubiici tibi. Vel
poteft Pfaimus iftecontinuari ficiTu hæreditabis in om-
'nib.genwb.fed pri«sinihfirnHtate cumimpiis deputabe-
, lià, inter lattones ctticifixus «ris. Gum aût apparue-ris in
gloria,quis priorumeritTibi fimilisi Ne taceas, neq; co-
pefcarisDeus. Tacuit prius, quando ficutonis duiftus eft
adoccifioneth, &ndnaperuitosfuum tacuit aiudicio, licet
non kpratccpto.Secundo autvenicns,ne taceas b iudi-
cio, licet taceas a pfcecepto, neq; compelcaris Deus. Cope
fcuifti te, quando dixifti te pofle habeteapatre duode-
cimlegiones angeloru, qui te defenderent,& tamen capi,
confpui, flageUati, crucifigi-topermififti, Quoniam ecce
inimici tui fanuerunt. Ecce cur dico, netai eas. quoniam ini-
mid tui comprefto omni metu.Tonuerunt adUerfustuos.
e^ideodico ne compelcaris quoniam :;ui te oderunt, extu-
lerunt caput.i. potentiam luamexercuerunt cotra tuos. Et
quoniam extulerunt,iubHingituK5 !/per./>op«/«f« tuum ma-
hgnauermtconftlmm,ideft,deliberate eSliiio volueruntfe
I extollere luper populum tuum, minores.videlicet dr non
tanra contra populum malignauerunt-conlilium,led ecr®-
gitauerunt aduerftisfiinftostuos,d ieentes vnulquilqj alii: Kent/
« dr difperdamus eosdegente, &nonmemoretur nomen lfra-
rael vitra. Et quarc hoc? Quoniam cogitauerunt vnanimiter fir
?«tt/aduerlus re teftamentum d JpofueruntA. pa<ftum inierunt
contra tuos. tabernaculaidumaorunif id eft, terrenorum. &
lfmaehta,id eft,fibi & Deo obediences.Mcwi & AgareniyGe-
bal & Ammon & A malech, alieniger.x cum habttant-tbm Tyrum.
Etenim A[fur venit iumittutfa8i (mt in adiut otium filiis Lotb.
per he br^anominaintelliguntur omnes inimici Ghrifti,d
quibqsfuitribuiantur, .y t q ui lint yid ea m us interpreta-
ciones horum nominum inquiramus. Moab intetpreta-
tur, legeabutens: AgAver\i,a:tenigemtGeba[, vallis vana, id
I eft,fellacicechumilis. vbiintelligumur hypocriue,qui le
f humiles oftendunt exterius, cum tamen elatio mentisex-
toUatcos interius. Ammon, populus tu rbidtis: A malech,
lingens terram. alienigenae feint Philiftah ,-porione videlicet
cadences, quos inebriauitfelicitas fecularis. & hi om-
j_nes venientcum habitantibus Tyrum. Tyrusinterpreta-
tur angiiftia, vbi notanturterreni, angufti vel amore ac-
quiren{1 i, veltimore perdendi. Quare omnes ifti fic pa-
duminierunt? Etenim Aflur venit cum Hiis..fe<fti funt in
adiutotium filiis Loth. AiTur interpretatur elatus. Qui s i-
fte elatus,nifi diabolus,qui operatur in vafisfiiis,vtoppu-
-gnent populum, Deii & hi iuuantfilios Loth.Loth inter*
ptecatur, declinans.per quern intelliountur angeli apofta-
tae,qui declinauerunt a no elfe in infimam miferiam.- Filii
Lqthfunt, quideclinantesa veradiferetione, in farellici-
um illu d angeli apoftata fe contulerunc.Mali enim inftru-
me-tafimtdiaboliquib® itnpugnat fendlos Fac HitsJicufMa-■;
dian &Sifar& ficut labin in torrents Cifon.Dijpenerut in Endor, ,
facts funt vt ftercus terra.Poneprincspes eorum ficut Oreb,Zeb
Zebee & Satin ana. Iftud no eft maledt<ftio,fed eft c6feffio&,-,
congratulatiodiuinse iuftitia;. & hi omnes quoru nomina.
hie audiuimus, ab Iftaeliticopopulo funt dilperfidc vitfti.
Poceftetiam hodie fieri haec dilperfio, fi ad ituerpreratio- 5
nemnominum recurramus.incerprecatur enim Madian, J
declinans iudicium.vlhinTelligunturilli,qiuftitiamluam J
ftatuere voluntjVtiufticixDcindfinclubie^ti.Siiaraeft ex |
clufiogaadii5quoniaabimpiis tandem omne excludecur .
gaudium. Iabin eft fepiensin generatione lua. vbi defig-
napturilli, qui in mundanis lapiemiis ftudent, cum tame '
fipientiahuius mundi ftulticiaiit apud Deum Cifon inter
pretata'rduritiaeorum*vbinpt-atufilli,quiin mentis ati- •:
ditate permanent. Vnde illud, untauerunt Deu in inaquofo.
quod dicit,/<*c illisficut Madian & Si far a,ficut Iabin in torren-
te Cifon.Et quonia rogatdc prophecat Moab 6c cajteris qui
malignauerunt confilium dominivid fieri quod factum eft
-Madian & c£teris,lubiungitquidpalfi finc.quiaditperie-
runt in Endor, fadti funt vc ftercus tenae.Vnde iUud, Com- ■
put ruer unt iutnenta in ftenorefuo ,Endor interpetacur, fans
earnalisge&erationiscPonepiincipes eorum ficutOreb,Zeb
Zebee & Salmdna. Oreb inrcrpr-etatur,y?tof<»:Zeb,/a/>«»:
Zebee vittimnlupt: Salmana, vmbracommotionis.Hi omnes ,
vidti lintta-filiisIfraekAd qucn:umfifnilitudinein,prophe-
tathic propheta, ineeriturosperfecutores fidelium. Et v t :
breuiter eos comptehendat,‘fiibiuiigit: principes co- ,
rum» qui dixerunt, bareditatepofitdeamus funftuariumDei. tvi, ■
Deusmuspone Hlostyrotam,vz in circukavidelicet ambufec .
Rotainanterioribus deponitur,& in pofterionbus furgit.
vbi-in-
H ;
:tfd. y>. s