A
ijfÆs, ji!
Mm.19.19
ipg8 P'afihdßj Ratbern '
eis increpat vtpurgentur. Gseterum & hi quicumpatre
cenfentur,& qui eumlun.>tico connumerantur,meritov-
na general io , nqn fblum incredula, verumeriam peruerla
increpatut*. Qjribus profe&o plangentis affe&u dicitur,
Ououfqiu ero vobifcum,quoufque vospatiar ? Non quod tædio
fuperior.fit,raitiffimus Dominus , & manfuetillîmus a-
gnus, qui non zptmitcoramfondentoft os fuum, neque iri
yerba furoris erupic,fed quodinfimilitudinem medici, fi
aegrotum videat centra iua præcepta gerere,dicat, Qttpül-
.queaccedamad domum tuam , quoulqne arris perdam
induftriam,dum me aliud iubence, óc tealind perpétrants j
few per çgcotarisfGoeperatenim longe iam .diu pâti ab eis,
cum quibusfernpererataffedupietaris ; idcirco non ho-
roioiiralcebatur,fed yitiq.Ita vt per hunc vnum hom,inem
noiifolum Apoftoli & pater culparentur, qui virio adhuc
piemebantul'incredulitatis, verumetiam omnes Iudæos
tangit,&infidèles, cum qujbus laborat VerbumDeiin
præientiarum, Sed ipfi non feftiriant recipere lanitateir.
Ac per hpçin vno iftolunaficb niàgnum &, euidens ofte-
lum eft Chrifti lacramentum,ficuc & in leprolb.illo,quan-
do de monte defcendit,nxfi quod ille iua fporite vcnit ,ljic
autemnecyenit', nec venire curauit, quoniam male àdæ-
monio premcbatur; ièd nec ipfi qui curandi acceperant.
-potcftatem,nec parer qui pro illodeprecabatur, immunes
hint à culpa, quamuis impofiibilitas curandi non femper
ad imbecillitatern curan tium , fe d ad eoru m qui,, curandi
funt .fidem referatu:»dicente Domino,Fiat tibi ecundumfir
rfew/arfw.Veruntamennon oiTinis hæcincrepatiojvtdixi,
ad Apoftolos eft referenda,quia illi etfi adhuc eranrincre-
duli,non tarnen peruerii.Lunaticus vero &Iudæi,quorum
tenet formam, yrique fimul increduii & peruerfierant;
quoniam ex peruerfitate in eis malitia eft intro.duóta, it*,
yt extra naturam male paterentur àdæmonibus. Vbi &
peruerfitas totiushumani generis increpatur.quibus quafi
grauatus eorum malitia & conueriatione cum eis, dici t,
Vfqucquo crovobifcum ? vfijuequo vos patiar ? Culpatur enim
genus in Ipecie, cum vna generatiofimul,propter perfi-
diam ,omne humanum genusf nifi renalcaruriugiterad.fi-
dem ) elle dicitur ;; quia poft percepram fidei notitiam,
multi y tpræmilTum eft, in fide, quæ per dile&ionem-ope-
ratuç, tepefeunt. Idcirco nec immerito lunarici vocantur
donee firmi 8c ftabiles fiant. Sed nifi Dominus de monte
defcendiflet, & nos primum quæfifletin terris, nemo ad
çum venilTet, nemo nos curauèt^nemo ferms fieret; ac
per hoc inter leprofum, quando de monte defeendit, ex-
pofitis vita: documentis , & hunc lunaticum differentia
peccatorum monftratur; fed vna eflè curatio àfolo Deo o-
ftenditur. Qui |deo venir,ideo pari voluit, fed quo vlque?
nóp enim in lóngum tempus, ex eo loco, vt patere cur, ftif-
^férebatur paffio Chriftiucet longe iam retro cceperit, &
adhuc hodie in membris luis com pleat ur. Quam fane paf-
fionem tuncin fem'etipfo iam per patientiam fuftinebac vt
efler paffio ante pafliqnem,-ficut & poft paflioné inmem-
bris eius,donee quoulque finiatur, adimplebitur. Hisita
divisait benigpiffimusfeïuator, Afferte hue iUum ad me.V-
bi eiufdem innrmî’nimiavexatio monftratur, cumafFerri
du.betùpquia venire non poterat. $edquibus iubec quan-
tulacunquè eis fid es erat,&afterendi facultas, vbi Apoftoli
&tutbæ fimul in loco ac cum eis pater erar. Inter quos,
nee minim fi d ici m us^juia fides Patriarc har u m erat, quae
otferre t hunc dçmoniacum,quoniam fine fidefeluari non
poterar. \ .
E t increpauit ilium le fus,& exijt ab eo damonium, & cura- '■
tus eft puer ex ilia horapoteftateCbrifti* J Gur autem inçrepa-
uçrit eum qui vexabatur à fpiritu immundo, & non ^u qui
ilium vexabat, cum potius (pir/tumincrepafedebujfler,
manifefta ratio eftjquia propter peccata fua hic patiebatur
& fuérar opprefius,ideo ilium qui corrigendus erat potius
debuit inegepare quam eum qui nuuquam corrigiiam vitra
poteft.Sed in éoverbopercuritur, ctun infirmus ab in-
feniareuocatur & (an us efricitur. . 1
. T v n c accejfe unt difeipuli adlefumfecreto, & dixerunt ei:
Quare nos non potuhnus eija-re ilium? Qui dixit ilUs,propter incre-
tulitatemveftrdm,^ Hpceftquqdalibiditit* Qtucunque in
nomine me»petieritis credentes,acçïpietu. Et ided quotieiçunquepetentes
non acipimus, non feluatoris npftti eltim-
poflibilitas.fed cülpa deprecantium ,dum aut malepetût,
aut n onçû integra fide:p^tunt. Nam curato la natico tune
acee ÎTerunt fecreto more fiio^vt interrogarerit eum, & in-
ftruerentur fecrçrius,quafi domefticii Qujbus cum,refi>ô-
.diflet, quodprppterincredulitatem eorum fadfcum elfet,
docec& crudic eos quantam debeant habereEdem, &
quid'agendurii fit in hoc opere cum fide.
. Si babueritisfmqmÿfidemvelutgranumftnapis,&dixeritù
monti huicytranfihinc, tranfibit. ] Vbi cum dicit, fi habueri-
fisfidem velutgraaumlÿnapis, oftèndit qui corda infpi-
ciebat eorum,quod needum tantam habebantfidem.Adhuc
qiiippe fides eorum parturiebatqr, mine dodtrinis,
nunc miraculis, & inftrue batur vt perfeétam de illo habe-
rent fidem.Nemo tamen raodicam æftimetfidem j fi fue-
rit tanta quantum eft granum fynapis. De quo grâno fetis
iam fiipra-diximus,in ea parabola vbi regnum ccelotu gra-
^qoiÿnapis fimileeflè dicitur, In quo profetfto loco intelli-
gere de be mu s, quod magnum eft , cui regnum coelorum
comparatur.Et ideo rion ad exiguitatem grani, fed ad eum
quifimifis ei elle dicitur intendere debemus j quoniam o-
mnino hoc granumeft fidei, quodfeminatum velplanta-
tum in horto Ecclefiæ fruâifiçauit. Id eft humanitas in-
carnari Verbi, qua; creuit in arborem magnam, & dilatati
fimtrami eius fiiper vniuerfum orbem,ita vt volucres c oe-
lijfenâi fcilicet,inhabitent & requiefeant ab æftu, in vra-
braculis eius.Et notendum quod ait,5 i habueritisfidemficut
granum fynapis, V t talis tantaque fit fides noftra, quantus &
quàliseftÇhrmus. Quia fi talis tantaque fuerit qualiseft
ipfe & quantus de quo eft, tunpvtique integra &perfe<fta
fides eft.Sed non omnium talis aut tanta eft. Idcirco çum
fuit fides Apoftolorum grano lÿnapis coæquata, vt tanta
diet fideseoru de Chrifto,&in Cnrifto,noliputarequod
paruaefietjfi nondefipis quodChriftusautparum.autni-
hil dfetjquia et fi min oratus eft ab Angelis,& comparatu s
eftvermi,vt ipfe perProphetam de fe ait,E^o autem fum vermis
& non bornât opprobrium hominum, & abteftio plebis : Tamen
maior eft Angelis, quia coæqualis &conîùbftanria-
hVeft Deo patri.Ët ideo hæc fides quæ ran ta,eft vtgr; num
ïÿnapis,iplaeft.integra,&inéorruptafides. Ipfe eft & de
qua Apoftolus dicit, Sibabutroomnem {idem, it a vt montes
transferam>Qxfi&&transferre montes poteft imperio fuo,
ficut Dominus reprç.mittit. Ipfecft omnisfides, &Ideo
m.agna fides,quam Hæretici quia noluerun t habere, non
fuit eorum vera fides ; peccatores&falfi Ghriftiani, quia
viplaueruntillam, non fuitincorrupta & incontaminata
fides. Prppterea nec femetipfos à vexationeplenilunii,
nec à menftruis luis fe liberauerunt.Interea quamuis om-
nis creatura quodammodo audiac Creatorem, ita vt in
monribus fides imperare poisit, h oc loco Ghjriftus non de
iftis montibus.dicit, quos oculis carneis conlpicimus, fed
de illo qui à Domino translates fuerat & eieâtus à lu nati-
co. De quo ac fi digito eum qftenderet dixeritis inquit
monti huic, tran fi hinc, & tranfibit. Alioquinneciplnm
Chriftum hoc feciile legimus corporalibus afpeâibus, in
quo magis oftenrario mpnftraretur quâ profeâus.Ex q u a
arguendiiàncqui contendunt Apoftolos omnes fidé qon
habuiflè,quia nullus eorum montes tranftulerit,quod nec
Dominus intendit,licetfieri potuifiet per fidem. Sed om-
nlkintenrio.&voluntasdeTalutéhumanigeneriseftjVtA-
p oftol i peg fidem ibi accipiant poreftatem, v bi 0 mnis con-
. tradiftio fidei & corruptio boni eft.
Et nihil( inquit) impoftibileeut vobis.] Acfîdicat,quid-
quid boni perieritisjquoniâomniapolsibiliafiintcreden-
ti. Quam fententiam nonnulli dum fubtiliuslegereeonâ-
tur,luis exténuant lyllogilrnis fimplicem fenfurn, quafi id
quod nihil eft folummpdb'impofeibile eis debeat eflè, re-
liquavero omni.v quæfiintjpofsibilià.Ipfiimqjnihil volût
eflè aliquid, aut forte, quia de nihiloali quid facçte,vt De9,
non pbtuerint. Sedifta incerpretatio otiolbrum eft*ficut.
&;illa,quadicunt quod fine iplofa^tum eft .nihilo dijm.dif-
putant quafi nihilaliquid fit quod à Déo non fit.Et dû hoc
fibi fingunt,ipfi nec itnmerito fine Deo inueniiïntur.Quç
nimirum.di^utatio vânaeftà Vero; led ideo dixerim vt taies
, ;qui hoçlolept mouete, àjtali fe çehibeant eloqiiip:
quolnßd)
ifth.Eiian^. Lib. V I 11.
10^9
genfiainelcio fi vllus eflepbfiir,
''\rH f ^ ^ ^ i ^ ^ ^ t t& n ^ p e M d tm e m '& i e i i t -
mum. J Ergo dum docec quibus modis nequiflimus d*-
m°L P° . e*pelli,bmhes inftiguitad vitam.Vndedemo-
nachfe, qui abrenunciant laeculo, Inlocis, inquit Candhi-
ca ahCToritas.in quibdsabrehuncfeuetunr.ieiuniis 8c ptav
nonibus feiruiant Domfnojquomam in his'duobusani-
ma ^ corpus Domino commendatur , & ab Omni in tc - 1
'■grirate- hohiinis diabbliis exeludituriita"ytfiecinanimfb',j
qao vigenr orariones,nec in calhe, i
quam ieiunmcaftigant,frausininiici. (^afiedidtam eft, i
hoc genus,cum air, vt aut lunaricuf tantum, aut bmne se- -J.
nns dxmonum in his viheere pdlie ihtblligas. Quia ficut
valer <Srari/S rnnrm tmm'. -I f r"-
î.-i A . . . >üvjji îctunaum
voliinptcm Dci.lam a Deo præordiiiatam, fecerunt,
led ftcupdom yoluntatem poteftarum . <jmfllïUm Dci
volebant fubditum mord fieri, Venim igitutqii0 da,on
athomimb“, tradms cftihmapiahdm&aà’fcdipo.
teltaubusqmbaseumptonobisomnibuscradiditpaL,
vt in eo quod craditùr, & fit iûb eo 6ui traditar, deftruat
eum qui mortialiabebat imperium. Non iftius, moins
,dtco imperium , qua morimur omnes in coirimu- ^
ne fecundum eatnem. fcd mords iUius quai contraria eft
&immicaeiquidiii|t,% s> wWM. EtarnijlMifim,iti-
qmt,D,/«p« 4 vé'mmm. Quæ nimirum ttiftirianonde
mfidehtatevenit.lifct adhuc ignari eflent; & nefcirênt ûd5
^vat« oratio contta vitia animi;&aèca'rnem^ue'per-*! fdebanr Perm',,, ; eaiope_piiM»«agginfotriiP» nAuliuoqquuiirni
tmgitîficrièmnia ad carnisvitiarepiiriënda.&adanfmL S ft.fl'e.quate ponfipetet«
viquémünditiamperaeiiirëfeftinant. ï ' “ T 1 # ! » * ■
v Go N vE'it s AN T t BV sillii in GÀltlsit dixit Iefiis.Filins ho- 'lo çontrLntur yehemrmerh9“ dff C^ nt’ftir«,l,,m‘n“-
mtrodneaianimosdiictprilbrumpaularimadSdëmjiêm- ! triftitia quântacJe ^ ÿ buW fue'>M
per ptofperis ibblandifrriftia mîftër)& müaeiîlisbonrrar,
afi,ciar,vr.eleueianimosaddiumâ;& pi,parereos^ulad^^4ue..dani m ^ m S
Conria orrinia adueriâ, vt cum repente venërint, nqnper-
teireanr. Inde éft ergô quod poiifidem Pétri contraria
denunèiar, inde quod italic poftclàrificàrirmem in mon-
re;poft miraeulumcoiam omnibus exhibitirm.rurfùsdenunciat,
quod tradendus fîtfiiius,bpmïnïs,&è. 'Qùiàin
Hoc labprar vt æque eUminreIligantfiIiumDeiat<Jue.;fî-
lium hominis, vnutntàmen eiihdemque Chriftum. Videl
tùr aripém eadem repe tere de morte fua, quarfîîpra dixci
far, fed non,eft ira per omnia, quoniani longe aliud eft o-
ftendèré diicipulis, quia oportet iliiïmiremiHiëràlàlem,
«eiriulta pari «coecidi, & aliud cmii eflërin Galifea, quod
nondidicimus iùprai Futurum eft,inquir,vtfîiiusliomi-
nistiadatur in manus hommmu j quamuis reliqua omnia
n militer dicat. Quia dem orte eius on, ne ièaildalum fiiturum
erat,ideo multotiens eadem replicat.&ihtromittir
paularim eaquæ nondum dixerat ,v t eos ad fidem intro-'
ducat, Ttadëndum eum,fîiperius.eft dictum. 1 Hic autem I
tempus.
* -Sy?? veniffent mem Capbanaum, amftruitt maddr.-
j nt. Ve,rum & dixemmei,MaMcrvcilernm
/»l«irdidr^i»a?]Ha:cfeutentiafiueinrerrogariuele2amr,
bu^F°nun,ciatiuevnUrtiëft;quiaiuiidi:ofeilebat>vreiim
pqllent oapcre iudais iofidiantibus. Nam uotimeftoa
nimbus, quod poft Auguftum Ciefarcia, ludaia feifta fir
rribucarla, & qmnes cënfi capitis tenebantut deuinai.
Vnde &Iofeph cum Manacognatafuai-&coniugeptoa.
lectu, eihn Betblecm,hinc,quoniam nutritus eratin Na-
zarerh quod eft oppidttm Galilaia: Gapharnaum vrbi iïib-
Iac^ ,; ^ P ° <‘:“ t“{.a(>Fütnbuta;fedpraiignorumma.
gmtudmebi qui eagebant didragiiia', nonaudentipïum
repetere, ieddiicipulum conueuiuntliuë malitioieintetrpgant,
vttumteddat ttibutajaut conttadicat Gefaris vo- -
luntatuneceniiimioluere veiit. Iiutaquod&inalioioco
Jmetrogant.tiaf rnijïii« dmanium’Hx quopatet.quia nó
fneó tura idbeiunrdnutmta.d Ielrlticd iutmaqiufeed dcidriiacmim iuns m à qanuiibJsuhsopmariiueutamr,ê&V ilÏÈÙtqmdainyqli^ndëcehiûteibpbDen&al tarts,accipiin
quo loco patietur. Hic autem difcimus, quod multa
paflurus fit àfiipradiétis mon ipfis tarnen caiiifem ptxben-
tibus, vç multa patiatur, qubniam ipfe velipfi caiifem paf
fioriis eius præftiterunt, qui eum cradiderunt in manus
hominum.Sed riç* forte Iudam eum dicamus tradidiflè in
manus hominum | & ipfe vtique homo hiit, in cuius ni-
mittim manus héfeioàquoaliotraditusfuir, Traditufe^
igitur filiiim Apóftolus'narrata Deo pà’tf c,ita dicens, Qui
ptoprio filiqfuo non pepercit, fedpro nobis omnibus traiïdïfeum.
Quid putäs cui tradidir eum ? Vtrum primum principi
huiiis fetculi, qui immific in corludæ vttradefeteum, &
in Iudæis vt eum occiderent,an eifdem Iudieis Deus pater
eum tradidit, vel ipfe filiüs fe tradidit oblationem Deo
patri in odorem fuauiraris ? Nam & lob, & vniiierfe quæ
habere potuit, primùra riadita funt à Deo in póteftare
diaboli ; deinde ab ipfó adnerferio vniuerfe fiiblfehria&
bona ipfius tradita fimt omnia in manusprædonum cmi
ca diriperent, accepta prius poteftate à Deo :fic & aliqua
forte diçimus operationé.princépspóteftatisTeris huius,
qui operatur in filiis diffidentiæ,traditum fibi à Deo Patre
accipiens, tradidit eum in manus hominum, in quibus &
Iudäs erat, in quem poft panóm faniftum mgreflus eftSa-
thanas. Confidéraramen,qüiaalitereumcradiditDeus
Pater, aut ipfe fe filius propter benignilfimam mifericordiam
fuam,vtfaluaretgenus.humanum. AIitercontrariæ j
poteftatès , poteftate accepta, tfàdidërüht Dominum in
manus hominum, non pro felutealiquorum, fed quan-
tum ad fe,quiàUefcièrùncfepienriàm Dei abfeonditamin
myfterio. Tfadiderunteum,nohVtipfemoriehdomor- I
tem perimerét, fed vt eùm inimica mors eius lubiiceret fi-
,bi'ficut ómnes homines qui'moriebanturin Adam, per )
endum eft , fed de cenfu Cæferfe, qui eis pro capite impo-
htus erat. Vnde Dominas.R^re/inquit, Çafariqu*fünt
C*faris,& qua film Dei, Deo. In lege autem fiçlus fanduarii
! dabatur, yjginrifcilicetqbolos habens. Hicaurem didra-
• ? ^ exl8 ltur,in qua erat imago Cæferis feulpta. Qui pfp-
j reâo çenfus.niimifnavocatur. Porrodidragmadicitur
eo quüd duas in fe habeat dragmàs,& fimt ferupuli fex,fî-
l^uæverotriginta &fèx;quibus profedo horispro nobi»
Dominus in morte fiiiffè çreditur,vt nos àlæculicenfu
redimeret dçfibi facerettributarios. ;
Et cum intrajjet Petrus in domum,prauenit eumlefitsdi-
cens. Quidtibi vtdeturSimon?Reges terra à quibus acctpiunt tri-
butum ve! cehftim,afilüs fuis an ab aüenis i Dicit et Petrus : A$a-
Items. Dicit ei leftist Ergo liberifimtfilti. ] F^æuenit ergo Iefus
anreqiiam fuggeret ei Petrus,& inrerrogatqnæabfentb.:
le gefta vel dida hint, ne fcàndalizarentur Apoftoli àd'
e^aCtioriem tfibuti, vt cum vidiflenc edm nolle quæ in
lecretodida funt, crèderenteümDeum eflè, & confola-
rentur. Ac fi dicerèt, Ego fecundum camera films Dauid
Regis, & fecundum diu ini ta tern, filius Del viui, liber
fum ab omni cenfu,iuxtalegès humanasr&ideotribui
turii fofuere non debco. Quoniam iri ornni regno fm-
i gularum gentium Iciendum liberos efle filios, ne fins
vedigales. Quod fi ha eft in conditio,ije carnis huma-
næ, multo magis liberi elle debent in quolibet regnô
tbrrenq, filii pegni illius fub quo funt omnia régna ter-
renay Quia Chriftus & Apoftoli extra mundum crane, in
quantum illius coeleftis reguiifteDbmmus,&illifiliie-' 1
ranr.|cd quam infoelicës nos fumus, qui Ghnffiano cen-
lemurnorrrine,cumille pro nobis crucem fûftiriuic, & tribut
», reddidit , nos veto pro illius am ore vota nec tributà
r sc I ’T"“ '--- *“ **^“* * « > j reddimu^&quafifiliiRcgisàveaigaiib.itnmunes famusj
quern morsmrtomit.norbemterrarllm. Similiter&illi I nifiinquancamimaginebiCaaiiis-'reaflbmimae vtterfe
omnes qm Chnftum occideruni, quibus ttad.ms eft à na concupifcamiri: Alioqiiinfiextra te,nmS
bed
Is G
Matt à.ii.