Hincmm Rhcmexßs)Architpifa>pi
&£ » e jß ß .
I vtero, & in aperra vulua, feu integra came, viuum vel
abortiuüm pepererit, excepta Ibla lingulariter beata &
benedida Virgine Maria, cuius Conceptio non naturae
fuit, fed gratia:, dicenre ad earn Archangelo » Aut gratia
p itta]in quam Spiritus Sandus luperuepit, quiei ex'Vir-
gineo femine, virgineoque (anguine, line voluntate car-
nis, &finevoluncace vid foscunditateiU prolis contulit,;
virginitatem non abftulit, qua: (imt came integra, Sc vulua
non ädaperta, id eft, claulo vtero concepit, itanon aperta
vulua,led claufo vtero p^perit, (i m ul que A: mater exti tit, &
p’erpetuo acfemper virgo permanfit. Virgineum quippe.vt
legirous, vnde virgines, quae came integrie funt, vocitan-
tur, id eftj pelliculaiquae iii eis in concubitu primo corrutfi-
pitur, in cmiflionecunlsiibet partus »integram permanere
natma non patitur, Sc poftquam virgineum illud corriinv-
pitur, virgo fcemina non habetur, fed &in Icripturalegi-
mus veiitatis; quoniam hac diaboiica'adinftcntione, qua:
, deifta fcemina&luofrarte refertur, Onancumvxorefua
j quaere ns exp,lere libidinem, & nolens nafci filios,concum-
, bebatjquadere aDomino perculliis interiir,vnde non
’ crcdimus tali concubitu hanc fcemiriam potuifte concipe-
re. Hjccideo Epifcopi dicitiiUsy non quod püellarumvir-
giriälia, velfcEUiinarutn (ecreta, ,qua: experimento rielcl-
mus, Iciefjtibus reuelare,aut nefcientibus inftnuareVeli-.
muss fed quoniam (criptUm eft, Caufam quam nefciebam di-
l'igentißmi inuefiigabam. Idcnco quicm Ecciefife magiftro-
rurnfc!riptis relegimus, ante oCuloS rCuocamus, vt fi in hu-,
iufmodi*deprehen(a , ad noside iudicio iuftorum iucjicum
petens posnitentiam venerit, line erroreeam iudicarepofe
fimus. . ,
Quapropter &addimus, vt fiDomnustiofter &Rex
prxdidam.faeminam inuenit virginem, cur earn deno-
tari quafi ftupratam cpnlentit ? Si vero illam virgin,em
non inuehit, quare tam diu earn retinuit, vel cur de ilia
iudicium ex^ninationis recepit? Verum illi nobiliffiifii
laid c»niiigati,& «quiffimi iudices,qui de hoc iudicare'de-
bebunt, melius nobis & citius per fe lcire, & licentiamari-
taliab vxoribus fuis dilcere priualebunt: Vtrum tali modo,
ficut de ifta audiuimus, foemina qusplibet pollit conch
dtfiatre nofiro diftif th efy, futffer ambiguunhfed'vtrum v.rum> !
an effet compofitum, patuijfct, quia jam contra ipfum du 'dunun
Sicilia apuH reuerenda memoria fiatrem nofirùh Maxïn tà-
num Epifeopum, talis quafiio, vuognouimtu, mota eti, fed quid ;
caufa ipfius fubtilt omnino inuefiigatiotie quafita, eft inuentus '
ïnnocens , qui fuerat accufatus incrimine. Nunc igitur qüo-
niam ilia qua contra cum dicta funt, non jub ilia qua decuit di-
finftione quafita funt gefia, qua exinde apud ftateniit at em
vefiram confecta fu n t, neque ad condemnationem , neque ad
abfolutionem etus’prpbuntur pojfe fufficere. Non leuis res agi-
tur, qua aut incaute, vel in tranfeurfii debeat dtffinii i. Nam
graue eftfatis1 &indecens,vtintedubia certa dicaturfententia.
Et hac quidem gefta effe pot er ant ad diffiuiendutii idoneac, fi
accufati ea confeßto fequeretur, fi tarnen eandenr cotifefiionem
fabtilitas examinis ex occultk eijeeret ,dr non ajjhftio vehement
exrorqueret, qua frequenter hoc agit, vt noxiosfefaterietiam co-
gantuf innoxij : nam poftquam prof at us pater, vt dicitur, crucia-
ri cuftodia, cremarique fe fameajferit, fcire debetk»fi ita eft,
vtrum noceat, f i fiefuerit extort a confefiio. Nunquid quando fen-
ten tiam tales caufa fufeipiunt , & adfedem.Apoftolicam appellat
e ,& nonperföna qua iudiceaur prafenseft & difiriftifiime atque
abonni latere veritas, quaritur, vt tunc fi deb cat necne manere
fintentia, decernaturï Et idea poftquam & pérjona ah fens eft, &
gefta qua ad nos tranfm fiftis, nobis ficutprafatifiumus, idortee fa-
tisfacere non videntur, temerealiquiddefratrisperfona deterne-
jre needibemns ,necpoJfumus, ne ( quod abfitjrepr ebenfibiles inue-
hiamurin nofir is, quibus alioriim iure competit retract arefenten-
tias. ■ ■ y-, ‘ ; - - . ’• «j ! *?-, '
pere?Et needle eft illis hoc foftei tius & curiolius veftigare,
neforte inhociuftitiae& xquitatis iudicio pluriiniexem-
plum ftudebunt accipere.
Nos autem vthuius negotij inexpertes,qua: legimus
dicimus,&nonindeamplius aut fcire qua:rimus,autinue-
ftigare volcmus. Viderint autem legum iudices ,f i verum
fuerit quod de hacfcemina dicitur, lcilicet vt»ante delpon-
fetionem quamdiu in lua,vel eius, de quo denotatur,pote-
ftateextitityindecensquid taleadmifiti&poftquam viro
iunftaeft,illifefoil (eruauit,vtrum earnmorte condem-
nari decenrent, fiue per legem Romanam, aut per illorüiti
leges, vel quibus illajfbmina eft fubieita ,vel per quas illi
earn voluerint iüdicare? Sunt enim diuerfe vt gentes, ita &
earum leges: quas » fi Ghriftianse funt, in diiis ordinibus,
quae iuftafunt decementes, Ec.clefia fanda noh reiicit.Nos
auterri (icutiB^lax notam,& criminis pcenam nolle, qui de
conlilio poftediftum Domini dato, refügimtis, ita nemi-
tnem mori decernimus fed omnes faluos fieri volurftus,
qui neminem perire defideramusneque legibus (andfcis
& iuftis, quas haflenus fenda Eccfefia, & Epifeopalis reli-
gfo turn acceptauit, turn luftinuit,violentiamvllam inferre
moHrnur.- • ^
Sed tenehdam- die ablque relpedu cuiulcumque per
foax viam regiam in excquendo iudicio 'cortimönemus,
fi'cttc magnificus dodor Gtegorius ad Domitianum me-
tropolitanum Epilcopum' fcribit Qttortamur ( inquiensj
fraternttatem tu am, v t& m ita tm cum mntii fiudeat Jubtili-
tate perquirere, & ita tontentionibus partium fccmdum iufii-
iiam citiusfinem impmere, nepars quaque in iudicio]fipattpra-
itidicium conqueratur: natn ficut fine iudicio quemquam ttolu-
mus condemnari ,ita qua diffinita fuerint, nulla patimur excu-
fatione dtjferri. Et ad Gofiftahtium Epifeopum Medio-
lanenfem fcribit, vnde in hac caufa quilque (anus, lapiens,
& rede intendeds, limilitudinem & exemplar non incon-
gruum poterit lumere, aitenim: StqUalisfuit in requifitto-
ne cjtra, talisf utjfet in difcufiione fuhtilttas, nihil ex hoc, quod
Et ad Virgilium Arelatenfem Epifeopum dielt, Emenda-
tio &vindifta culpabikmfertdt, & innocentem f alfa opinio non
affligat. Et ad Golumbum Çpilcopüm fcribit. Quia fatisper-
üerfu m,&contra Ecclefiafttoam prob atur ejfe ctnfmam, vtfrufira
pro quorundam voluntatibus quitpriueiur, quern fua culpa vel fa-
cinus ab officij, quofungitur ,gradu non deijeit. Hinc ergo colli-
gant iudices, quia de ftupro fcemina reputatur, ildem qui
ei vim intulir,vel earn ad lceluspellexit, accerfiendus eft,&
magis per illum.caula inuelhganda, & ipfe inuehendus,
atque fecu^dum legem examinandus eft, & vcllegali iudicio
liberandus vel puniend us eft, pr æ fertim cum (ficut au-
diuimusj) parentum lotoipfe eaftx legaliter marito tradi-
derit, quem, fecundum Domini per Moyfenpræccptum,
oportet, etiam fi virgo in c<X(flFprimo inuenta non eft, aut
indicia çertæ virginiratis ofteridere , aut obiedionibus
ftupri concredere ,neforteeosqui iufte indicate cupiunt,
quæcumque fufpicio mordeat, & qui pqtiiis ftudent & va*
lent alienis detrahere,quam fua ftatuere, locum derogandi
inue niant,dicente s ; Foemina in cuftodia mini$& afflidio-
nibus per terri ca, nihil aliud nifi quod.ei iubetur audet,aut
valet dicere. Veniatille/juiin fua libertate eft, &lcgalicer,
aut quodeiimpingitur,defendgns,liberetur,aut illis dé
quibus reputatur,quoniam honlblumparticeps,fed etiam
audor & executor criminié eft y concredens, legaliter
puniatun& aut in hberadoiie illius,ifta,quç in cuftodia eft,
& propter timorem ftjper fe méndacium d id t, legaliter
libefatur, autin punitione illiüs legaliter pmiiatur, ncutin
primo libro legis Romanæeapitulo VI.de ftupratoribi»s,&
in capitt^o VII. de inceftis Sc turpib. nuptiis præcipitur,&
incætéris,quæ Ghriftianaiura depromunt,iuftl Iudices
legere polfunt : iniuftum eft enim opprelïàm iterum
opprimi, & opprimentem de libertate Iceleris gloriari,
quod valde fendus Gregorius ad Goduinupa Neapo-.
litanum Due era dimmanilfime deteftatur .dicensj Satis
miratifiumus quod in milite illo, quiancillamDei diabolicainfti-
gationeperdidit idiftriäißima vindifta hattenusfafta non fuerit:
Nam moribus &bonitati vefira conueniens fu it, vt ante ad nos
vltio , quam pevpetrata culpa ini quit as peruenjret• Horta-
mur vtfine excufatione aliqua, vel modo , qualis vobis feruor
fit erga charitatis cuftodiam demonfirantes, ita exemplo atio-
rum diftrifte emendare tant urnfacinusfefiinetis, vt Deum vobis
, in cuius ille hoc iniuria perpetrauit , timoré em neglefto,
defiexit yplacabHerfrfaciatis : nam tant am iniquitaiemjnultdm
remanere nUllo modo patimur, & tetra principes non fur da astre
debent audire quod dicitur', Anathema in medio tui r nonpo-
teris flare coram inimicis mis. Et item fendus1 Gregorius ad
Siagrium fcribit Epifeopum, Quia fat is noxtum atque per-
’ niciofum
De Diuortio Hlot: Tetb.
niciofum efr,vtimitationepraueagentisdcftruantur, qui de nuni-
tione illius ddiftcaribene débiteront, in qua re njtnfolum ille cul-
pabilis fei etiam qui nonteftiteri * inuenitur^Nam confeptire vide-
tur erranti, qui corrigenda, vtfefecari debeant , mhcôHcurre-
~rii. < ' ~ ' r '
£ t nemo dicat, tan? peruerlus homo non ad mdiçium
vöcandus,fed quafi iam iudiçatus, damnandtis eft : Audiat
quod in Euangelio loannis feriptum eft dixilfe' Nicode-
m um ad Principes Iudæorum de I e s V, quem ante iudicium
comprehendere rogauerunt,feriptum eft enim,Nirode-
thus tarnen vnus ex Pharifeis , qui ad Dominum noble venerat,
rejponditludais' Numquidlexnoftraiudicathominem,nifiau-
dierit ab ip f prius,& fognoiterit quidfaciat?Et Dominus, Np-
litefecundumfaciemtudicare, fed iuftum. iudicium iudicate. Et
fandus Gregorius ad Sabinum lubdiaconum de Presby-
tero , qui Sodomie nefario Icelere, & idölolatriadenota-
batur,feribit, Quorundam (inquiens) relationeperlutumeftr
quia Sifinnius Regit.ma citiitatis presbyter f quod auditu tpfo in-
tolerabile nimis e/i ) Idolorum 'veneraltir ac cult orfit adeo vt in
domofua aliquod Id lum pofitüm habereprafumeret , fed&quod
n n difiimile nefas eft , Sodomta illunffrcelere maculai um : (fr
idea quia tantifacinoris iniquitasalifiribla ac fubHli<inueftiga-
s tione qua enda atque pleäenda eft , hac tibïauttarftate praci-
pmiis, vtvigilantiftudio , efr diligenti omnino cur a per quit ac.
Etfiqudindicia adpreb.hdere h tius reipotueris , eum in cuftodia
diftrtäa, quo vfque nobis renuncies , redigas , vi qualitertm-
man ßimum f acinus difiuti debeat ac puniri > dehberare pofii-
mus. Et fi-quis dixent, non audet ilHem peruerlus homo
adrationem venire , audiatur confilium fendi Gregorij
de Frontinianiftis hæreticis ,, qui ad rationem deducen-
dam aliter adduci nori*porerant , qùod feribit ad Maxi-
mianumSalönitanum, Epifeopum, De Frontinianiftis ( in -
quiens ) fraternities tua fit otunino follicita, vt ficut ctepitfiudeat
, quart nus adfinumfanfta Ecclefit reuocen'uf. Si qui vero
ad me venire voluerint, & rationem recipere, prius tufiuran-
dimprsbeant, ac promit tant quod ineorumerroreetiamratione
recepta non perfiftant, & poftmodum eis tua fanclitas promit-
tat, quiaà me ntillam violentiampatianturfiedrationem feddo,
fiveritatemcognoueïint, fufeipiant, fiinon cognouerint, inlafis
dimitto. Si qui vero contra vos fine iuramento ex eis ad nos venire
voluerint , minimeeos fraternité tuaretineant, quia ve-
nientes , aut rationem recipient, aut feito quia tenant illam
vlterius nonyidebunt. Et in -Cartbaginenfi Gencilio feriptum
eft, ("inquit)vt accufatus, velaccufator ineo loco vndes
ille eft qui accufatur, f i metuit aliquam vim temeraria multitu-
dtn’.s, locum fibi eligat proximum, quo nonfit difficile teftes perdu-
cere vbi caufafiniatur Et fi quis d ixerit, adduci non poteft ad
iudicium,quia fuit,us aliorum patrocinio Regumrebellio-
ttem tenet Contra Regem, qui pro hoccrjmine, & etiam
pro aliis euni vellet in iudicium mittere fi pollèt, iftam
quamhabetadiudicium ducit. Ante oculosjiabeantDomini
noftri Reges véridicam fententiam Regis Regum,
quieft veritas & iudex viuOrum acmortupriim, quadicit
Regi auxilium præftanti contraiuftitiam,Impio (inquiens)
I prxbes auxilium ,&his qui oderunr me amic tia iungefis, idcirco
I tram quidem Domini, id eft mortem, merebaris, Jed bona opera
in tenia funt in fe.Pcopterea timeant Reges, qui talij^us ho-
minibus i«iufté patrocinium praebent, de quorum,tuitio-
ne Deumoffendere polfinr,& Ecclefiæac pauperesChri-
fti, &, humiliqres homines opprimuntdr& deuaftantur,
Sc iuIta indicia excrceri non polfunt , ne forte fi tanta&
talia bona propria non habuerinr, quæ tanto malo polfint
obfiftere,fine vllo obftaculö pereanr,aut bona quæ habént
pro aliéna malo, cuiusfiuntparticipes, ante Dei oculös
perditi fiant, licet humano iudicio & corpore feniputen-
tur,fed & ne fententiam,(crîpturæ iricurrant, qua dicitur,
Périt iuftuspro impio:Et ne aliqnis eis peruerfeinterpretetur
fententiam Deureronomii, Non tradas feruum Dominofuo, '
quiadte confugerit,babitab't tecuminloco qui ei placuerit,& in
vnavrbium tuarum requiefcet,nec contriftes eum: Audiant quo-
modoillam beams Auguftiinisexponat, Septuagmta ( in-
quit ) dicun \Non tradesj ftcrum Dominofuo, qui appofitus eft tibi
a Dopiino fuo : Nunquid eum Dominus^appofuerit, id eft com-
mendauerit ? Points enim depfiitum dicerct, fed appofitum di-
Xe ita Domino fuo,id eft, adiunftum , cum dbillo abfiefiijfet.
Noh ergo fufeipi .fed feddi potiut prohibait fugitiuoS -, hoc qui
demputari pvieft iniuftum, n fi iritellegamus genti & populo ifta
did j non vni ho mini : fed ex alia itaque gente refugientem ad
iftam genteni, cui loquebatur, hommem a Domino fuo, id eft, £
Rege fuo,reddi frohioujt : quod etiam alienigena feruattit Rex
Geih, qu mdo ad, eumrefugit Dauidafuie Domini fu i, hoc eft,
Regis Saul. Apenifiime autem hoc explanat, cum dicit de ipfo
refuga,in vobis habitabit in omni locoybi placuerit ei. Hoc
autem Regnum de multorum manibus in manu parentum.
noftrorum Regum Deo gratias fuerat adunatum,
& vnùiïi Regnum vna eft Eceleha, quæ illorum diuilio-
ne, qtii ficut vnus homo, & vnps reiftor in vno regimine
elle debent, diuidi nullatenus debent: nec did debet, vt
inter principes noftros de vna gente , vel de vno regno
adaliamgentem vel ad aliud Regnum quilque réfugiât,
fed potius in vno regno, ficut Chriftianos decet, Sc in vni-
tate Ecclefiæ marris confiftant, ad quam Ecclefiam confu-
gientes quod patrocinium habere debeant, fendus Gregorius
àd Ioannem Epilcopum Caralitanæ ciuitaüs feri-
bitjSiqui (inquiens) de quibus eft quaftiofrtn Ecclefiam fortaffe
refugerint,ita debetcaufa dtjponi, vt necipfi violentiam patian-
tur,nec hi quidicuntur opprefii, damna fuftineant. Cura ergove-
ftrsfit, vt eis Sacramento ab his , quorum intereft de feruandd
lege & iuftitta, promittatur, & per omnia commoneantur ext-
re, atque fuo'um attuum reddere rationem. Ad cuius inftar
principes noftri Catholici.vc Ecclefiæ «Catholicæ filij j di-
üinis ftiandatisobedire debentymemores quod tefté Deb
manu propria firmauerunt, videlicet quia hiiiufmodi homines
non folum ndn tueri, atque contra legeni vel rationem
defendere,verura vel redpere deberent,nifi ad hoc
vlque, vt ad red dendam redam rationem venirenr. Qui-i
dam autem ex eifdem Regibus, qui hoc firmaüerunt ad-
huc, Deo gratias, corporevhiunt, & quidam migrauit ad
Dominum,fed pro Pâtre nâti funt filij, à qtiibus lecuiidum
legem Romanam, quâm prædecefTores eorum Impera-
tores,& keges condidçrant, & feruauerunt, populos
per earn foelidter rexerunt & correxerunc, ad io , quæ ab
audore inchoata eft , vt ab hærëdibus peragenda eft:
quiqueitaprædeceirorum fuorura bene ftatuta debenc in
omnibus conferuare, ficuti fua conftituta à fuis fucceftb-
ribuscupiuntconleruari: &non leue Regibus vel quibuf
cumquealijs videatur infringere quod fuis ftudent man!-
bus robcaare,qpia ex diuinadodrina,& Apoftolica tradi-
tione,tam maxima tes femper ab ipfis primis feculis manus
confirmatio fuit,vt de i pfis Apoftolorum Vicarij s, illi ipfi
Apo ftolorum Vicarii fuper coeleft i audoritate decreuerintj
Vt qui contra fuam fubferiptionem in aliquo venerit, ipjefe priuet
h noreit non dicant Reges,hoc de Epifcopis,& non eft dé
Regibus coôftitutûmifedattendentes quia fifub vno Re-
ge,acSacerdoteChrifto,acuius nominis deriuatione Ghri-
fti D ominiapellantur,in populi regimine fublirogti & ho -
norati elle defiderant,cuius honore,&amore,atque timoré,
pamdpatîqne magnihominisDomini&Reges voCari»
tuticum fint homines ficut & ceteri, & partem eum his iii
Regno ccdorum habere volunt, quifecro perundi fiitit
chrifmate quod à Chrifti nomine nomen accepit,qui éxin*
de vnxit Sacerdores,Prophetas,Reges,&Martyrçsjille Vii-
d u s oleo lætitiæ præ conlbrtibus fuis : quique fècit éos in
bapulmate Reges,& Sacerdotes Deo noftro, St genusre-
gale Sacerdotium,fecundum Apoftolos Ioànnem.&Petrü:
mtelîjgant & credant fe in oculis Dei priiiari Regij no-
minis &officij dignitate^ùando fi illud placitum Deo fuit,
quod manu firmauerant, faciunt côtramanus fins confcri-
ptiônem-licet illud nomen vlurpent ante oculos hpminum
terrena & inftabili poteftate : quoniam ficut viuunt Reges
boni & iufti in fuis legtbus bonis &iuftis , quando per eas
premuntur & puniuntur noxij, & releuanrur acliberan-
tur innoxij , itâ viuunt Apoftôlici viri in regulis promul-
gatis & fuis manibus connrmatis,quibus iudicati hint con-
traillasagentes ex ilia die qua conftitutæ funt.,Ët ficut,
Apoftolits de ilia dicit,qua vtuens mortua èft,it& & talis tranl- |
grelîor( licetilli, quinunc Apoftolorum vices retinent,
eum, aut quia ignorant, aut quia di (Émulant quod adum
ëft non adiudicent^ fi le ndn ante vltimüm diçm correxè-
rit i inter damnandos in iudicio de maioribus duntaxat1
~ ' tranfi.
Règ.ij:
Apoc.i.
Pet.i.
jpdt.iÊ.