« 1
nil
IliU l
r a w
Safi. Ti.
quando aliquis inrtiatus ïâcraméftto fidei, ab hac'com-
pellitprvt Chriftumnegct. Pofûerant lertifalem in po-
morüm cuftôdiam, id eft,eèclefiam fuam dtfertam Fcce-
tutitjlicut! colleëlis pomis defertumfit tuguriUmjinquo
prius cuftodiebantur poma: quia perfequcntibus gentib.
déferra eft ecclefia collëëta, vidëiicct fànétorùm marty-
ram fpiritibus quafi daltilîîmis pomisà do mini co hor-
tô in cæleftem menfam collatis. Poluerunt morticina fer-
uorum tuorum, quiarcceptis fpiritibus fân£torüm ab a-
gribolà,traditafunfcorporavolatilibus cæli deuoranda.
velut de Stéphane legitur, qui poft interfetftionern eie-
£tus eft extra çiuiratèm. velue, Pofuerrint morticina ferqua
tenon nouer unt, & in régna qua nom en tuum non ittuoca-
uerunt, quia tomederuttt Iacob , & locum ms dsfolauerunt. N«
memmeris iniquitatum noftrarumantiquarum. ,
Quafi dicatdllis appareas iratus,nobis autan placatus,
non reducenda videlicet ad memoriam iniquicates antiquorum
patrum,nonvtpunias videlicet, fed ignolcas pro
quibus tamen poriusdeberemusdamnari quam corrigi.
&cito anticipent, id eft, ante capiant nos mifericordia tua»
quam ad lapfumperueniamus. Et opuseft, quia pauperes
fafttfumus nimis. i. nofipfi non fufficimus ad falutem no-
ftram, quia fumus infirmi, nimis imbecilles. fed adiu-
uet mifericordia tuadebilitatem noftcam, imbecillitarem
ubrumtuoram efcas voiatilibus cadi, id eft, corpora lan- i noftram, vt intelligamuspræcepta tüa, nedamnandi ve-
ftonimtuorara fuerant efca,id eft, refeâio voiatilibus j niamus ad kidicium. AdiuuanosDfusfalutarismfter. Nota,
cæli, tnobilibus videlicet, & id tëelatis,, qui in ojccifione ; quiaiftenecgratiæingratus.necarbitrioliberocarrarius.
fan<5fcorum dele&abantur quafi in efca, Velut tortor ille j Nani quiadiuuarirogar, aliquam fcintillulam liberiatbi-
Laurentii, cuidi&um efh'Iatn verfa •& manduca, quia li- j trii in le retiner, ex quo habet, vt incipiat. Sed quia non
cetiftud aliterpoflet intcliigi ,.poteft tamenfit rntelligi, | eft hominis dirigereviam fuam, roj>atadiuuari per grari-
quod tormentatio bead martyds fibi diet refeédo. Car- am. quod dicit, Adiuua nos Deus faluraris nofbex,^pro-
nesfan&orufn tubrtrtn beftiisterrcC, id eft, beftialiter vi- ; ptergloriam noministut, id eft,vt glorifirctur nomen tuura,
uentibus'& tertenis adhærenribus, datæfimt carnes (an- Ubera nos de malis.&propïcms efto peccatü nofirùpropter nome
ëtorum ad refeétionem. Fjfu tier unt fariguincra iplorum ; tuum» dando videlicet vt tnbulationes quas patimur, no-
tanquam aquam videlicet in littore, vel abundantet» vel bis fint propiciatio peccatorum, ne.peccaris exigentibus
adlapfum. quia in effuffioneaquæ (blet fieri lapfus. vel
tanquamaquam,ideft,ad lauationefn qiribufdam, quia
>«on defueruntqui conftanriam illorum imitarentur. Sed
:tamen licet quidam dient qui meorum interfeéfaoneal-
luerentur, tarnen ad comparätionem 'pèrfecutorum, non
eratquifcpeliret,ideft>quiinfe recbnderét interfeûio-
ïiem ipforum, imitan do eoi. Nota per circuitam 1er ulàlc
ëXaggtarionem interfeëlioni^. quia non in Vno locô tan-
tum næc eratinterfeëdb, fed vbique circaibat ecclefiam
intcrfc&io genrium.&fic fafti fiimus opprobrium vicinis
noftris, his videlicet quiprope nos erant, àquibus eft ta-
tograuius, quanto fit crebrîus,;his qui patiuntur. & non
tântumliis quiprope nos étant,fàéti rumusopprobrium,
;fèd etiam (ubfàmnario &illufiofiimus bis qui in circuitu
noftro fonu quia &inténus nos dérident, &geftu corporis
nos fub^nnant. quiafiibfannatio fit,quando indefpe-
ftualicuiusnafus Séfronsinrugam contrahuntur. Vfquc-
qtw domine ïrafeeris ïnfinem, accendetur velut ignis zjelus tuusl
Ifta & cæteraquæ lèquuntur, indifferenter dictintur de
ivtraqiie leâione.quafî diéat, Tu domine, in cuius præ-^
ftrfriâhæc omniafiuiit, vfquequo, id eft, quandiudurabit
ira tuain finem? Et vlquequb accendetur zelus tuus, id
eft, mdignatiotuâvblüt ignis? Qüafi d.Accènderur velut
ighisincinerans, 3c non potgans. potius accendatur vt
purger, qüam vt inciner^R' Iraiion eft perturbatio diutnæ
tnehtis, led'vindiiftà infqùiratis. quiadiâtùm eft, T-udomi- [
rte Saldoth qui omnia etm &anquiUitate iudicas, cum magna
remtritia 'aÿpmilïLdxis dotiihitéftlttdlg&Stib • vcl-ezàâfe:;
taftftatrs.quiaconftringitur-ôdelis'aifima, ne foinicando ■
Âd6minodiftedat.&^bcfitadfimilîtôdineiin viri^irili-
Çrer fiabentis vxorém fub fiiapoteftace, ne fi fui iüris vxor
fiatâliquid turpefaciat contra marim.E#«>rtfe ir-ani tuant in
géntes qua te non noueruntj & in régna qua nom en tuum non in-
uocautrunt.Quafi dicat: Contra tiros acccn detur zelus ru-
us, Vt ignis purgans & nofl*flTcinerans : in genres aucem
quæte nofi noueïunti éffunde iram tuam. iv plenarie o-
fteriâé dis te elle iràtUrtii Et in regnâ quæ nornen tuum
non inubcàue'ra'nt, pfcnatieleffunde itâm tuam &tncrito
effundes iram tua quia cofftederunt Lico^ideft, fibi fideliret
incorporabant quofda inter i ns, cogendo eos in fiiam fen*
tentiam tranfire. &locum ci«r,id eft,lingula locafimdorum
tuorum âefiflaueruntyèi locumeius,ideft,ecclefiafticain-
ftituta, iri qui bu s fi r mi ter fta re & locar i d eberen c fi deles,
derolacasreddidefunt,quia intcrfeâis làmftis, quafi eccle-
fiafticä mftittitä^delôlata ïunt. Nbta exaggerationé irç^vbi
diBr, îiigimtes qfiàe te ii6 nouennitquiaiènrus>qui nouit
döminüm fiium& comtnitrit dignapkgisvapulabitpàu*-
cisrquft qirodatnmodb le recognoiciteffèdefamiliado-
nfini; tïtm eùm cogricricere non (pçmit&fic minus in
cômmiffis caftigàrî pfomefuit. Seruus aucem qui voltuv-
Utëtit'dbtninF.c bgnofëerë dedignarur, ipulci s va pu kbit.
\ çliit Krc geritibùs dreitur , Effundêiram tu rm ingénus
cedamus \ào\o\a.tns.-nefortedtcaiitin genf ïhus » vbi eft Deus
.eorum, negando Deum ex totoeflè. vel nobis impropte-
rando dicunc,y bi ille qiiem futurum promittebatisj Quafi
dicat: Ecce apparet quia de vobis nullâm-curam habet.
Et ne iilüd dicant, innot, fiat inmationtbus coram oculis noftris
vltio fanguinisferuorum tuorum, quieffufus ijl, idefty manife-
ftafiat vltiofàngùinis (èruorum tuorum, fa&a in nationi-
bus ideftj ingentibus coram oculis noftris, & fiipfos la-
teat. quia non recognolçunt (è elle interius excaccacos.Et
introeatin conjpeâu tuo gemitus compeiitiorum. illoram videlicet,
qüi compediri & aggrauati fimt mortalitate carnis
Nam illi le compeditos-dolent quibus vira morialis eft
moerori, & mors honori iuxra illud, Cupio dijfolui & ejfe
cum Cbr jlo,yç\fie, Introeatin conlpedlu tuo gemitus cô-
peditornm,id eft, làpientiæ præceptis aftriâorum. Hic
quæiitur, cum dominus dicat, Dtligtte inimicos veftrosbene
fjettehisquioderuntvos, qualiter fanéli optent vindiâam
deinimicis,vtin Apocalypfi, Vindica fanguincm-noflrutn
Detu nojler. Et il\ud»latabitur,iujlw cumvuierit vindUlam.Sed
dicendum eft, quia licet boni quærant vindiâam de ini-
micis,nuntamenad hoc quærunt,.vt gaudeant de pcena
inimici. lcd ideo, quia volunteum corrigi ad correëlioné
aliorum. vt illud, lætabitur iuftuseum viderit vindiâam,
manus fiias lauabic in languine-peccatoris» Etiam fi vindi-
ëU<eferiiamrvft^einfinem)Pon gaudet bonus.de poe^
nainimici. lèdde iuftitia domini: vtqui in hacyitavplunt
eflè participes tnalQrum,ibi non fintin pr^mio bonorum
maliautem ecotitrario optantyindicari ab inimicis luis:#
quia ad h oc quærunt non vt gaudeant de Dei iuftitia,led
de inimicorum pcena. Secundum magnitudmem bracbti tui
pofiidefitioî mortificatorurn. Quafi diçat:Sicintroeacinçqn-
fpedtu tuo gemitus cofiipeditornm, vt polîîdeat .magnf-
tudo brachii tui filios mortificatorumï quia in te , non in
le pollunt, ficut Apoftolus; Omnia, inquit,pôjf«w in eoqui
tneccnfortat. fiilii mortificatorum,iûnthnitatores marry-
run?, quia ipfi martyres interiuscmorcificant le cum vitUs
& concupifcenuis, & exrerius à perlècutoribus mprtifi-
cantur. Et reddevicinisnoftrisJeppuplumjnjînu eorutn. Qü.au
dicattPoffideacmagnitudopotentiætuæ filios mordficatoru
m, vicinis autem noftr/sretcibpe lèptuplum, videll-
cer plen ariam retribut ionem, ytper feptifocmemgratian?
fpir i t uflàndli fe co nfu fos recognplcant, & infinu tuo gra-
tiamquærant. & fic redde improperium ipforum quod expro-
brauerunt tibi domine, v t illud videlicet qrrpd aliisimpropc-
rabant.eis improperetur caulà tui. Veîalâer, Kçdde Vici-,
nis noftrislèptup'lum, id eft^plenariam vindi^a>P>it* cor-
pore videlicet & anima:quæ perpartes (èptenarii, quater-,
nacium videlicet,& ternanumj, in^jygantur.Nax^.cqjpU^
quod ele me n ris quatu or confiât) per quaternaripm intpi"
ligttur.anima.vfirpperternarwrnproptettresyii;qiK.slU"
as j ratio nem videlicet>iram,concu,pifi;enuamj.£qo^dicit.
i Redde vicinis noftris feptupltim ipfiùu eoxûfirjnicer^yir
' • ' ' 'î„- -. • ; delicet
D
ien. iS
h- 7, a
flm.:
înVfàlrrtDS EtfârtalïoniS.
delicet, noh cadatab efs & redde eis improperidm ipfo-
ium quod etprobrauerunttibi domine , vt ipfi videlicet
perdantür in hbe, quod piftatltnös përdcre. Èof autem po-
ptdiistutrs& ouèspaftaaiUaconfitibïm'ur ttjn iriftculum.&ctàn-
dem antitmciabïmus ! andern tùamvigeneratione& generaiio-
nem. ihividelicet, vbi omnës géntes quæ hic liiccedunt,
qüafi vna generatio erunt^*
In fihem pro hisquicommutàbuhtür, Plàl-
rmispro Aflyriis, tèftimohiunî
; Afiph. LXXIX.
Viréftiî/raél, intende: qui deducts velut ouém lo-
feph. Qtnfedes fuper Cherubim, matiifeftare coram
Ephraim, Beniamin & Manajfe.E&itapotentiam
tuam, & véni vt faluos fadas nos Deus , conuerte
nos & oftende faciem tuam, &faluierimus. Domine
Deus Virtuttim, quoufque ïrafeeris fuper orationem ftrui tui
Cibabis nos pane lachrjmarum, & pot urn dab is nobis in -lachrv-
■ mis in menjura. Pofuifti nos in contradiiHonem vicinis noftris, &
tnimici noßrifubfannaueruni nos. Deusvtrtittum, conuerte nos,
& oftende faciem tua,& falui erimus Vineam de Ægvpto tratif-
tultßi,eiecißigentes&p'antaftiearn. Dux itineris Juiftiin con-
Jpettueius, &plantaftt radices eins, &impleu(t terrant. Operuit
montes vmbraetuscidros &arbuftaeiusDci. Extenditpalmites
fudsvfqueadmare,&vftiueadftuty enpropagines eius.Vt quid de-
ftruxijli maceriam eins, &vindemianiearn omnes qtApfatergre-
diuntur viam t Exterm inattit earn aper deftrlua, &fingularis férus
depaftus eft, earn. Deus virtutum, cornier ter e : reftice de colo,
‘ (jr vide, & vifita vine am iftam. Et per fee earn quam plant au it
dexter a ttid,&fuperftüum hominisquern conformaftitdn. I»-
cenfa 'mii &jufföffa, ab increpatione vultus tui peribunt. Fiat
marias tua fuper virum dexter*, t tu , & fuper fiüum hominis
querncpnfirfhaftttibi. Etnondifcedimusàte:viûiftca!>isnos,&
nomen tuum inuocabimus. DomineDeusvirtutum,conuerte non
& of endefaciem tuam, & falui erimus.
In hoc Pfalmb cantatiir de aduen tu Domini noftri Ie-
fu Chrifti,& devineaeius.&cahtateum Afeph corfedtus
&illùminatüs; plënus videlicet fpiritulandfco. & eft Plal-
mus pro his qui commutäbuntür. Cömmütatiö éftvel in
peius, vélin meliüs. De hac äiitem commutatione quæ
eft in pfius.nonloquitur hic Plalmus, cum de aduentu
Domini loquitur , qüifiiiccaüla commutationis in melius.
qüiaficutirfAdam 'mines rhorïuntur. ita &in Chrifto omnes
w^wtowrwr.Ôieftçeftimôniumqma telbiturdç rege 3c
de plebCidë j&ffore & lacerdote & degrege,deChrifto&
Vinea eius, tptüm videlicet myfterium diuinarum Icriptu-
rânirhjChriftutTividélicet&ecçIéfiam, qlfia onams ßri?
ipturavcl de Chrifto vel de ecclefia' eft. & pro aflyriis, id
’eft, pro dirigèntibuSjVÇ quiprius fucrunt generatio pra-
ua& exafperaniSydeinceps dirigant fcßcundum volunca-
'rem DomiriiDicitautemfic:
Qtrregtfifrkirtntende, id eftiiftteri (torite FaC buiciegi-
mim,fef^endo videlicet Ifiael, id eft, ludaictim po-
Ipblum. Etqiuaeducisyelutouem lofef^ populum videliccr
ifitelligitur, quia augmfentatus
|eftiffpWq'ribbffulo;Vtex vtrb^ue fieret Vftum. Vel poifirit
vendittis; f e n Adgyptbexiltiitus. 8c fic affmfcinbtii
ducamtrs fubqiiB fumus,fijctaii qufbus. vide'fid^'ifrael.
ii'clii*IudhiCb^obtllopriiiibredefiti, cfiiiafaliftftxiudaii.
f/?.&fde6riFoWafteri^li altum fipere,‘ltd time* lion tu
7 / 5
nenria.Vcl cotamfteftiamin,id eft, èoram iïlïs qui bené
operaiitut, iron ad (auorem,'quod ad finiftr^m.pertihef.
’&Manap. Nlanatïès interpretacuiobiiuio,vbi ihlelligun
tur iili, qui obfinilcuntutea qua: retro lime, inea feexten-
dunt qua» anteriörafiinr. & in lftis omnibus mtelHguntuf
illi, qui reputandi fli nt in fèmihe. Quafi dicat'. Manifefta-
re illis qui annumérandi funt granis,, licet non mahifeftes
illisqui dimitrendi funt inter palëas. 'Excita pöterftiam 'tuam,
& veni, vtfaluos facias nos. Qüan dicat: Sopira fuit po-
tehtia tua, quando perlècutör tibi prxualuit, non quod
perfècutpr voluit, fed quia confeufifii. qubd etiam pi-ab-
ngurafti, quanto Iacqb lubtatus eft cüm angelo. Ipfc er.
fiiin lacob praualuit.noh quod ipfcyoluitifed quiaange-
locpiilentitjlacob etiaqi d Viétq angelb bfchedi&iöhehï
petiit. & angeliis eundem benedixit. & latitudinèm fë-
tnorisëius tangens, clauduipeutn dimifiriita Dominus e-
undem Iudaicum popiilum benedixit ,Jfebfaudum etim
fecit, benedixit, quantum adapoftolps &’ c^ceios fideles
claudum fecit.quantum ad incredülos.'quod dicit, exéita
potentiam tuam. Q_d. Mortuus es ex infirmitate, refurge ex
W4ie^<tt£.&veniinnotitaanYöoftrèm,quem prius non no--
uimus. Vidimus enim miracula re facientertf, oh tamen
morientem.& ideo n5 putabaris illis cfle quod eras. Vn ^
de illud, vidimus earn non hdbintetnfteciein ntque decote. Sed
niinc Videamus te fefhrgentem & af celidentem, & in de-
xtra Dei fedëntém. Et veni Pi faluosfaciasnos. t)eus, conuent
»wiQ^.Inimici mi qfv*runtaUertei:e dte fed tu conuerte
,cösa'berroréidol:öia'triï,^'<»y?€wdéprie?f> tuam, & falui e\
rimus. Quiapriös óbtégifti ppteötiam tiiani hube carnis,
8c velam'ë'niöihfirmitatlsy^ a;grotauimus, nunc autem
oftende faciem ma, vdtitèlligamus fuper egertum & patt-
perem. 3c falui erimus, iuxta illud, Poft hiein terrtSXnfus eft,
& cumhom'tnibusconuerfatuscft.Et quia ficiitoraui facies, fi-
liurti tuuin mittendo videlicet, Vt hos conüertat,tu domt-
w Déaj,non tadtumboinihu,fed etii carieftiutn v'trtutum,.
quoufqx j/^jcmi.i.quamdiu remanebic ira tua fuper dratioHe
feruitui i,fuper hoc quod ö'rët ft"raüstuus. vel iraféerisin
oratipnelfi fèruituijüper.i. dëfüpervcnientë. quia quod
oratferuus tuus, hoc nori'haber ex fe, fed ate. Q j . Ecce
iaiiihonorantininii^itui, fedlèmj, 8t de patpere eduëff'.
& adhuc irafeeris, n'6 tamen vtyindex, fjeuiélis, fed vt pater
corrigens, quia,!fcriptuib eft :Fili mi, fitfedeni infer uitat
edomtrit fta in iufttiia & tremóre, érptsparaanimam tuaad
tentationem.8ci\\\id,flagellat Deus omnêfiüuih hUémrecipït.Et
ideomquifij;fideriaiftes.flagellari, cürdeiidéras recipf.?
q>dici^p<?w/»e Dem virtutum, quoufque irafeeris fuper orationem
feruituil(\iic>ufq\ videlicet tibadi fumus? quodfequi-
turfic, Cibabis nos pfieldthrymarum. Q^d. licet ru nobis i-
rafeèris,tamen inipfa ira ababis nos panelachrymarum.
i. reficies nos lacHtJ'mis noftrisfanquapane. Eppotum da-
bis nobis in lachrimis irintenfura, quia & fi.patiaris 110s tribup
lari non tamen fine me^iura. Vndeillud, Vnituiqut noftrn
data eft gratia fecundum menfuram. Et illud; Flaetis eft Deus
qui non patietur vosHntari fuprd td qüodpoieftis. Pofaifti hos ih
contradiftionem vtcthishoftps• Epcequaliterfclbafti
be lachrymarUm.quiapofuifti nbs f&pohftadi^ibnemVf*.
cinis.EccëapdFtenóüiniusittiplëtum, qupd niceft pi'p*
phetatumi quia multiexillb populo carieftï funVpradici-.
töfés, qui ürfeditabant Chriftum incaf nitüöii rtiottiifi'.'St':
fediÜiuum.temhicrëdibUé.fëdreiinctbdibilifidei^
fecëriynt;üóhtradicebantur,fedcph^^^
qüla 'qhipf ius pafcepcot éfat, faëtus èft ppftëk hüfnilis i*-
mifatofl Sed’quid’pr^cëffitftaibma
plcnitudo icienri*. fed tamen non delpetet hiiibirta fra-' "an lacbrj/mifln vi*
gilitas:quiaquifauefiddis efHedes^ei, ficu,t^fcriptpip. cinis'flqft’ris.^-in'tabriim^^’^^^
left: j runi'ribsSfeftWpeus virintutfr, ad te ^ u b s ipfc
bfi eft tharitali^iifnahet in charrt-ate, in Deo manet <& Deui * deficit, ^ftilui erirhusMi debts faluosfaCere quia iamcofi*-
fifw.^fiod &W;^fedesft^efxh^'ubiin, ^ eft,^iddaicumpo^u^
tilsMfe in bonobpbfe. & Beitidtniti, id Bl', corafii ilhs ' ratebronilffionis E c b q c e t^ iaBr^oteft an eeclefia^:
iitrtrfilii de^teti*, fibnqu^ftbt^Videlieet.tefteni^u^' quiaip^ftV^hea potbi.
fd'Iiniftrafe1 V Feff bileftiaud dciteratii |ferti-i ftahbtefiebratuYn in tegftumludsawrt^^iecimgeiii&y
ifn. s)-
id eft.
Spb, 4.
h eOr. xo