Pafcbaju Ratbeiti
&e accefléi unc,vel'aeéedi*nr ad foneemy qüöttiam fàn&ùs ;
Spiritus difciplihse èffugict fièturti. Ergo qüfetalis fi&eac- i
cedit,ideo forte non ci ditnittuntur débita fua, quodöm- i
ninofiklfumeft. Vndc Apoftolusait. Qutcümque in Chrifto I
baptizMti eftis, Chriftam indaiftis. Ergo quicunque Ghri-
ftura induit, in corpore Chrifti confceratur, & ideo non
pötcft fieri, Vt per fanótam vim tanti factamenri peccata ei
non dimittantur, fairem in ipfius temporis pundo. Sed
per fidionem atque duritiam eo quôd impoenitens coif ei >
maneat.rediflè continuo probantur, propter perfeueran-
tiam lafciui*, feu fidionis, quia fandus Spiritus difcipli-
n*,vt dixheffugiet fidum, eo quodeius noluerit fiifcipe-
rcvelferuarcdonum,iam baptizatüs. Quiprofedofpiri-
tus cumeftugerit, etfi dimiflafunt débita, redeuntquo-
niam oculf eiusad tehebras in perpetuum diriguntur. Ve-
runtamenïicut beams Auguftmus ait,non potefleum lux
nifiperfundere tranfeuntem, dum per ipfam tranfit lucent,
etiamfi tranfeat ad deftinationis fine tenebras, continuo
péccarisredeuntibus, qu* baptifmi fanditasinillo
temporis pundo dimiferat, tanquam redcunte obfcurita-
te, quam lux in rranfitu ab co excuflèrat, vel pepuleràt.
Quod & præfens locus demonftrat, cum propter frater-
num odium, vel debiti exadionem peccata rédire dimifla
Dominus proteftatur, cum exigere iubetab eo vniuerfa
prioris vit*& fequentis debita.Quoniam omnis qui non
diligitmanetin morte, &, Qui odit fratrem fuum homicida
éfi,&in tenebrii ambütàt, quia neftit quo eat. H*c idcirco di-
xerim, vt intelligatvnulquifque, quia nullus eft, cui non
dimirtanturhæcdébita,vbicunquein nomine Patris, &
Filii,& Spiritus fandibaptizatusfuerit. Sed nifiinvnitatc
Ecclefi*;& compagine charitatis Dei & proximi,non ler-
uatur hæc gratia liber ta tisjfeu intus videatur efle feiifo-
ris. Vnde hic le mus, qui confenium fuum tenens, fùffo-
cat.egrefltis Sc ipfe diCitur>quia egrefluseftab vnitate cha*
riratis, &à vinculo concbfdi* & pacis. Idcirco licet intus'
fit qumero,&corpore, foris tarnen eft, Sc non eftin vnitate
Spiritus,& in vinculo pads, quia Spiritus difciplinæ
rèceffità fido, vel ab eo qui in aperto fadus eft, Vel per-
manfit malus. Propterea per omne tempus vit* noftræ
cum timoré & tremore falutém noftram öperari oportèr,
ne invllo contriftëmür Spiritui iändo in quofighatifu-
mus; quianeque qui fide accedit adhanc gratiam remit
fionis.neque qui pofteaiam adultusin fidereceflcritab v-
nitate charitatis, & iyincülofratern* diledionis, poteft
fàluari. Neque igitur intus aut foris reiteramr fäctamen-
tüm donorum Dei,& confecratio, fed exfpedatur, vtre-
deat ad vnitatem charitatis,& ad vinculum concordiæ,arque
pacis, vt difcat & incipiat magis ignoicere Sc præftare
alijs .quam exigere ea qu* pietatis funt ac diledionis Sc
grad*: fèd quærendüm fi iblum fitproximiodium quo
nobis omniaiamindultareuócantur débita, an etiam Sc
rcliqua cri mina quæ Apoftolus dinumerat,fi quis ea qui a-
gunt ( vt ipfc teftatur) regnum Dei non confeqi^ptur.
Quod omnirio nemo qui abnegetita elle. Sed folummp-
doodium & f ra te r ,fuffocario vel cradelis exadio hic in
caufà ponituqquia omnis iniquitas,fui eft odium vel pro-
^imi,& deodio venit iuftitiæ ôc æquitatis.Vnde Dauid,0 -
mnU,inquit, qui diligit iniquitatém, oditanimantfuam. Ergo
alterum nemo rede diligit qui ferrietiplum odit. Hinc
quôque feriptura reUocàt vnumquemque noftrum ad fe-
Eccl.i0.z4' mcùp(um,Miferere,inquk,ammameaplacensDeo. Quia qui
^ fui miferetur , vt oportet, nulli alteri cradelis erit exador.
Et qui in le diligit iniquitatém,in nulloperfède amare poteft
æquitatem, quia squifiîmum eft,vtfeprimumquifi
qnelècundumDeum diligat, deinde proximum ficüt fei-
pfum. Alioquin feiat pro certo vnulquilque j dimifla redire
peccata, v bi née fraterna charitas eft, nec fua lècundum
Deum diledio.Quoniam fi omnis qui editfiratrem fuum ; ho-
î.loan.j.if mcidaefi,muko magis is quilèita odit, vtneefuimiferea-
tur,nee alteri,quo Deo placere pofiît Jdcirco, fratres cha-
riflimijConfiderandus eft huius parabolæ textus,confide-
randaæterni iudicis criminatio ; quia in Ecclefia Chrifti
non nifiduo funt populi duçque genres, quamuis vidcan-
tur elle gemini,ficuti etiam & in vteroRebecc*,antequam
nalècrentur, duo ludabgnturj ex quibus Prophetia eft.
i
qtiod maiotfénuéf iriiriôti. Nob eà quidem condiriOne
qua feruiunt fideles Chrifti ift Ecclefia Chrifti fiibtiftïore
Déi, non ad oculnm feruientes ^ fed eâ feruitute qua ferui-
uît Èfau Iacobfratri fuo, affligéns eùm &eXerucians,füif-
que odijs cogeris peregrinari, quatenus eiüs' cradelitas
fratri manfuetillîmo proficerèt ad probationem Ôc ad
profedum fù* làlütis, & alteri filàinfeftatio ad cümulum
fuæ damnationis. Vtrique tameh vniüs Domini funt ferai.
Sed longe aliter fètuiunt eledi i dtafa exeruciantur fra-
terno odio & inimicitijs jalitetvcrO illi qui eô siritus forifi
ve perièquuntur.Itaque lèruiunt boni, lèd ad laudem Dei
& iuftificationfem fuam: ferüiurit & rnâli, fed fibi ad detri-
ihentüm falutls,& pcenam damnationis,Vt & iufti illorum
probentur crüciâtious, quibus eofum augeantur mérita,
&maliaclcelerati*terrianoh euadant fibi lüpplicia pr*-
parata.Siquidertïierüiunt omnes quos præfciuit Chriftus,
& prædc ftinaui t ad vitam, lèrüiurit&illi qui foris egrefsi,
quamuis intus vidéantür,qui affligunt,proximôSi Séd eos
quos fàlfo fratres vocant, qüibüs St quantis modis affli-
gant &teneant infra Ecclefiam Deidiri exadores men#
bra Chrifti,longum eftdilTerere, quibufque modis fuffo-
cantur,&in carceribus claùdùnturboni,putoquod nemo
fit qui edicere ac dinumçrare queati Qui forte conferuus
debebat centum denatios j qùos quia debebat noluit re-
pendere conferuo beneficia malus fèruus qu*acceperat
gratifsima, àpræftantilsimo Domino. Vtîque quia malus
feruus & ingratus,duras & iniquüs, noluit præftare con-
leruo, quod illi præftitum füerat. Qupd fi talis ideo reus
tenetnr,quia non indulfitdebitori luô polcenti > quid pu-
tàs de his qui etiam non debèntibus mala pró bonis red-
dunt, & torquere eos quam fiepe gratis conantur. Hinc
ergo eft omnis affiiâio in Ecriena Dei, hinc omnis câla-
rhitas, & nimis dura opprelsio j quiâ leruuS ille malus &
cradelis,conleraum (hum premerenon ceflat, nunc in return
damnis, & in rebus exterioribus, nunclècundum in-
. teriorém hominem ifl multiè vexationibus.dum non eru-
befeunt hi talés confcientias pereutere fingulorum. Sed
qüia h*c parabola, ad ea refpicit qu* luperius dixératPc-
tro quærenti fi deberet peccànti inlè fratri vlquelèpties
dimittere,& ille re^) ond it,No» dico tibi vfquefiptiesfid vjque
feptuagefiesfipties, debemus infinequærereqüomodoeif-
demconueniatnumerus, idcirco vtrumque oblenianu-
merum,obferaa & peccatum vnius talentiinarti nümerus
vndenarius legis tranlgrelsiô eft,lex in danario conftàt nu-
m ero, peccatüm veroper vndenarium exprimirar. Quare
peccatum per vndecim ? Quia tranfgrelsiodenarij eft , vt
venias ad vndenarium. In lege au tem modus fixus prae ce *
ptorura, tranfgrefsio autem huius limitis pr*ceptorum,
peccatum eft.Etideo ih vndenario numéro magnum my-
fterium figuratum eft,quando vclacilicinajin tabernaculo
vndecim iabricari iuftum eft. Omnia enim peccatâ dixit
nos dimitteredebere,quando feptuâgieslèpues dixit,fic-
ut & fi (èpties dixiflèt, quia lèptupluitipro toto folet com-
putari,quoniam ieptem diebusVoluitur omne tempus,&
nnitofeptenario rurfii's ad câpüt feditur. Omnia enim
peccata dixit quando feprieSdixit, quia illùd vndecim fe-
pïies fiuntfeptuagefies fepties. Omnia ergo peccata di-
mitti voluit qui ea feptuagefimo feptimo numero præfi-
gnauit. Idcirco nemo contra fè teneatnonignofeendo,
ne contra ilium teneatur quod erat. Quiâ etfi centum de-
narios proximo remittere reculât, deeem millia talen ta ei,
qu*dimi(èrat infâciemrepr*lèntac. Ait enim : Serue ne-
quamyomnedebitum dimifi tibi,quoniam rogaftimé. In quô déclarât,
quod fitdecem milüatalerttoruiti. Quod fi ifta ve-
niunt in opprobrium,quç dimific bonusrex & pius,quanto
magis eàqu*poftea commifit feruus ingratus & malus
, cui nulla alia caulâ fuit vt dimitteret e i , nifi quia bonus
Dommus erat, & quia rpgauit adorans eum. Sed hic
malus fèruus & ingratus,indulgentiam confècutus,exiens
àregelufFocabareum diçens, Keddequoddebes*. Süflocabat
autem eum, &lùfFocatadhuchodie, quoniamexieratà
rege, &à pr*ceptis eius,vt fratrem affligeret & probaret.
Alias autem non fuftocaflet conferaum fuum, fi non ex-
iflètàrege. Quaproptèr quæfo diligens lector confidera
fubrilitatem didtorum , quia fèruus multorum talentoln
Mâtth. 1
rum debitor i procidit ôc adorat regerft, qlioniam ipfè eft
rexfegum, & Dominusdominantiûm. Siquidem regem demonftrat
eumÿ & ideo adoraflè eum iritroducitj qui acce-
perata Parte regnum , vénérât ad ratioriëm ponendam.
Qu* ratio vt dixiyïti omniifto temporë pohitur, quando
•ôc pecunia Dominicadifpenfàtur, Ôc feruù's de talento accept
© lucrum pecuni* negociando fèélattir. Quod fi cau-
larar àliqUis talentum fè non accepifïè,négaré non poteft,
qâîa faltemhocàccepir, quod dimiflüm eft ei. Etfinôn
ariipliuslqqod & ipfe debïtori^dêbüit remittere grariam
quam accepit, & non debitüfn exigere ipfè quod debebat.
Noft énim poteft negate àliquis vt debitorem non hà-
*bëat, qui ei centum débetdenarios. Qui-debîtbrétfi non
prricideiis adorat f qüia nemd-àltër eft adOrandUs quam
rexDeus», cuius ofnhes flint ferai tam boni quam &alij)
rogattamen conferuum Vt patientiam habeat iti fè, donee
ei fua omnia red dat. Qui « non habuiflet vnde reddèret,
•debiierat cogitare malus feruus ; quantum ci dimifTum
fuifletgtatisaCommuniDorhino',& qiiià conferuus efïè't
ds qui debebat quod & ipfè debueratcüi quia dimifTa
fuéranc omnia, debufflèt Ôc ipfè debitor vniuérfâdebito-
ri-fuo rélaxare fiib fpe lâlcem æternæ retributionis. Sed
milèrtenens > fùffocateum. Quod vtinam non noflèmus
■fieri in hoc f*culo, intantum vt non liceat mïfèros ad ve-
niam refpiràre,quos fæpc retruduntin carcere.tam cruder
liter vt eis tows mundus vnus fit career. Et fi ad dèliéfa
pertinuerit debitum , adhuc exaétores atrociores Hunt,
dura laborantin cordé , ne veniam pro offenfis fuis qu*
admifèrunt,in eis inùenire poffint, quod eft eos mittère in
carcercm,dum èisnonmilèreri fèd rependereciipiunt, etiam
vlcra quamretribuere vel euindicare jqueant. Quod
autem ait, Quia mifit eum in carcerem, donee redder et vmuer-
fum debitum: ; Non itadieit quafi bblfuifcatur ,- quod boni
fèrui in carcere non perraanebunt, finito pr*fènri fæculo.
Maxime quiainteruenitredhibitio peffimi exadoris. Sed
ideo fie dicit,quia Mi/tf eum in carcerem , donee vniuerfum de-
bitumredderet. Quia tâta cradelitas quorundam exatdofeit
.eofum,inpoenaS ioimieonifti fuonim, vtnünquameas finira
velinr. Propterea &ipïè ac fi ex reciproca fenteqtia,
iuftemoxà Dofnino condetrinatur-i vt quod feuiendo al
teri poenaliter intulit, ipfe-fccundum crudelitatis fu* fen-
tentiam quam digne damnâtus cxcipiat. E t nota ndum q>
nonaif,omnedebiramdimifir, qùoniamadorafti me, ne
forté-vidéretur ci indulfifle ob aliquod obfèqùium ferai-
turiifuasifèd quia rogaftimé. Voluitenim fiosintelligere
Chriftus, in hoc verbo, quia totum gratisjnobis debitu m
induific>nullis interuénienribus aâioninn noftrarum mentis.
O quam iuftarecompenlârio! Noluitènimtèminifci
beneficiorum Dei,noluit mifereri conférai fui,ficutei mi-
fertus fueratDommus fuus,noluit Iparium dare poeniten»
di,noIuit vindiélam remittere & debitum relaxare. |
• - V idæn r es autem cpnferui eius quafiebant, contriftati
funt voider Et vénientesnttneiauerunt bac Domino fair. ] Diues
éfcgo Dominas,-qui taies tantofque habet feruos; Habet
nam que plurimoSjqui diuerû donorum talentaconferuis
fuis in lucrum Domini fuiquotidie difpenfânt, & num-
mulariis ac liegotiatoribus ad negotiandum eacommit-
cunt.Habet& alios,quos ifte fèruus peflîme^îageilat. Habet
& iftum peflimum, in quo fimt omnes qui vniuerfàm
Dei Ecclefiam conturbantac diuellùn t, & coiifcindete nô
metuunt. Habet&iftos qui eiusiniuriasferre nequeunt,
qui contriftantur pro talibûs in Ecclefîaquæ fiunt; Non
quod friftitia posnalis vllæcadarin Angelos,fèdqùia éis nô
placent mâlaquæ fiunt. Propterea contriftari valde dicun-
tur,nec immeriro, cum ôc Dominus irafei dicatur aegau-
dere,reliquafqu e afFeéti ones human* mentis habere.PoE-:
rosquod ab-Angelis faôtori noftro atqueiudk i qnotidie
noftra renunciâtur opera,fèubona filer in t,fèu ma!a, mul-
tisin locisfèripturarum declaratur fanâarü,i mülris quo- 1
que prædicararDo«ftoribus,quorum,vtiüpraiam;dixi,o£' î
ficiis præfensregitur&adiuuaturEccIefia.Quodcnim fi in j
terris nullusRex eft, qui noniùis fiilciatur apparitoribus,
cui non condignis feruiatur, & non adminiftretur mini-
ftris,quanto magis vniuéiforum Domino crèdendum eft,, j
quod Angeliobfècundentyfeminiftrent inauxilioEceleg
.L ib ïV III.
fié deputari, & in defenfidné fâh&orüm. Quos quiataies
non tirrteht,qui Dei,fiiifqiië veëHgalibus & prefliiris ,cô-
ariftant & conftrlngunt feriios, Velint hdlinc\ fentièhtac-
eufâtores etiam &éxa6fcores j quoniam ipfi yènturi dicun-
turin hoc ipfo EuangeIio,vt colligant vnitierfâ fcandaU de
•régno Chrifti, qu* ifti pelfimi ferai & mali crùdcÜter in-
tulerunt. Et nôtandum quia vôlcntesâ'diüuarëeutri qui
niiflusfuerat in carcerem, quod non dixit ddtraxehmt véî
inflixerunt, fèd harràuerunt qu* fuërant a&a, qitàfi rem
géftam & rion fiétâm vel falfâm.
Et tunevocànteumDominasfûitsdit. Nori vt priuspro-
dàmno,fed âtrocïuspro conferiiÔmilTo incarcère. Primu
enim locutus eft ficut piusRex ôé mifèrieors, neque im-
properauir aliquid vt diceret ei fëraénequam & tnale:Sed
eufn non haberet vnde redderetjmffit enm pro debito vê-
dere,vt dixeram,id eft, venditum denunciarë; Ac dein de
cum precibus eum pnlfàflèt.dimificciifn liberüm, ÔC ©ra-
iiia'dimifir ei.Nùnc autem improperat & obiurgatf qüem
iam tandem;tr<tf us, tràdidit tortorïbus ,quoaduJque redderetyf-
niuerfum debitum. De qua fentétia qui volunt poft èxaétio-
nem culparum oedirédeberead veniam i multam fibi do-
gmacizandi,aflùmunt materiam. Quafi eo vfqiie tradan- -
tûr rortôribus quoad vfque cruciaribus exfolucum fit vni-
uerfum debitum, ficque demum debeathomini iibertas
redire ad integrum,quod omriino Catholica fidés non re-
cipit. De quo fane lotucionis génère me rècolô iam fupra ;
in hoc ipfoEuangdiofàtis dixifle.vbi ait,E/?o confentiensad-
uerfario tuo cito, dim es in via cum eo, ne forte tradat te aduer-
farm ludtci,& lüdex tradat te mintfiro,& incarcerem mifaris:
Amen dico tibi none ties inde, donee reddas nouifiimum quad art •
tem.Natn taie eft quod ait.'" - ^ .
T âAi> 1 d it eum tortéribus quovfqueredderetvniuerfutn
debitum. ] Qiialé& hqciudextradatteminiftro, &inear-
cerem mittâris,necexies in de,donee reddas nouiflimutn
quadrantem.Quia,doneci&qubufqùe, vnum fènfurrl'hâ- ■
here probantur in feriptutis diuinis.Nam & GræCüs indifferenter
projdonecj &quoüfque tut tantum habet/- Q u i •
partes quam fçpeproinnnito ponuntur,ficut hoc locô,-é<> S
quod pene reproborum infinit* crèdifntur.Sed quod illic |
ait.Nouißimum quadrante)n,hoc hic vniaerfum debitumdiXtt\
quîaillic perfoluet vniueifà deliétorum débita. Iravtficat
hic fuam noluit finira crudeliratem,nec illie finiâtur débita
poenæ.Manifeftius tarnen hictortoribus traditar quarrt
fiipra cumait, & iudéx tradet te miniftro, quia per mini-
ftrum & poflunt boni Augeli intelligi , quorum officio i^
lud adminiftrabitur examë, cum fepàrabuntur bonià malts,&
mali exa&ôres poenarum, quibus tradendi funt omnes
reprobiiquando di^uras eft iudex his qui à firiiftris e-
r une, Dïfee dite à me maledifti inignem at er num, qui paratus eft *ƒ• *1
Diabolo,&Angeld eins. Seruauic autem Metaphoram fuam
àprincipio, ex quo regnum coelorum fîmile eflè dixitfco-
mini reguquiccepitrationem ponere cumferuisfuis, vfq;ûn fine,’
quando idem iudéx,qiri& rex fupra diétus eft, côfurtimab
birtationem iudicii quam in primo aduentu fuo coepit jo -
nere feu à principiofæcüli,& eompleu'iivniuerfâvt boms'
reftituat quæ geflerunt, quos ifte malus afflËùferausy
huiepefsimo&ruo fua adnumcrèr quæ fibi rhefaurizaufe f
& confèruis fârscrudeliteragendo intulit mala.ïdcircofic
accipiendum eft, vt per omne tempùsifte vnus propter v-
nitatëm corporisquoram caputeft, Diabdlusomnegen^
malorum intelligaEur,quam vt ad aliam inreîligentiam generalis
hæc fèntenria,vt quidam volüt.denuetur, qui cor-
tores etiam in Romanum contra Iudæos'exercitü veniflè
quibus tradirifum,interpretanrar. Séd vidêantquomodc/
omnis hæc parabola, haie fenfui conuenire pofsit, çu nec
principium,hecfinis,vrique nec medium eiuMliquideif-
dem diâjsconfentit.Vndefèquiturï
S re pater tneusCoele/lisfaciet vobisfinon remifèrhis hômini-
bus vrtufquifquêde eordibus veftfit. } Vbi apercifsime deda-
rat pius Dominus, ad quam- intelligentiam hanepropo-'
fùerit parabolarh , vt cota de indulgenria & remifikmç,
quam ipfi à Deo gratis percepimus , propofità creda-
tu r , vt quia «os fratribus & confèruis deuocifsime eam-
dem gratiam præftare debeamus^ Ex qua fèmenriæ duô
nptare debemus -, vnum quorate :■ Sic potet meus cceïeftis
fiteiet
s^
\