
Exp. 7.
rune alia leripturarum teftimonia, qnæ deleri quorun-
dam nomina de libro vitæ confirmant. Hinc enim Dp-
minus Moyfi dcprecanci j fit di mutts bute populo peccatum,
dimitte;fin autem, dele me de libro tuo in quo meferipfifti, ait:
Quipeccaueritm'thi, delebo eum de libro meo. HincPwlmifta
pfalm. 68. de reprobis dicit : Deleantur de libro viuentium, &ctm iufiis
nonferibantur. Hincleremiasnon opcantis fed prophe-
tantisvoce exorat, dicens : Dele eos Domine de libro viuentium.
Quid hinc dibturi s quid hinc fiimus intellebturi?
Certum eft enim, quia'reproborum nomina nunquam
Icribunturin cælis quiafècùndum eiufdem prophetæ
teftimonium, recedentes a te, in terra feribentur. Quomodo
ergo inde delcnrur : vbi nunquam feribuntur ? Reftat
itaque vt fecundum vfitatam diuinarum feripturarum
locutionem , intelligamus reproborum nomina de libro
vitae deleri, abeo quodeft, per meritum reprobacio-
nis nequaquam feribi : ficut & Pharaonis cor à Domino
diciturjindurari, abeo quod eft , duriciam cordis eius
per gradam non emolliri. Nam vt hoc ita intelligere-
mus, Pialmifta innuit: qui cum hoc quod lupra protuli-
Iraus, de eilHem reprobis diceret, deleantur delibrovi-
uentium : quid elite quod diceret , deleantur, proti-
nusiècutus expofiiit, dicens : Et cum iujiis nonferibantur.
pjaim. 68.: Sic contra eledotum nomina de libro vitae nequaquam
deleri, ab eo quod eft, pereledionis gradam in æterna
claritate futuros afftnbi, intelligere debemus. Quæ et-
iam illis plerunque peccantibus , non pollunt deleri:
Exp. 33. quia per immutacionemvitæinextremisfuisbead futuri
ante prænolcuntur. Quod autem Moyles vtique ele-
bfcus, atqueintotadomoDeifidelis, cui Dominus omne
bonum ie promiferat oftenlurum : pietatié vifceribus
a&us, deleri le de hoc libro poftulat, rem impoffibilem
iepetiftè infinuat. Vnde nec illi petenti ait Dominus,
Jipeccaueris mihi : delebo te de libro meo, quem vdquepræicie-
Numtrzo. ^at poftrqpdum ad aquas contradi&ionis peccaturum:
led, quipeccauerit mihi, delebo eum de libro meo. A c jfi diceret
: Eumquempermanere, in peccatis prænofco, per
eledtionis gradam nequaquam in libro vitæ allcribo. Dicat
ur ergo de vibfcore, \ non delebo nomen eius de lib‘o vita.~]
Quod tale eft,quale fi diceretur: Quëm viâorèm filturum
icio, nomen eius feriptum in cælis iamteneo. Dequoad-
huefubditur:
Gat.f.
IMO.Z. -
Tit.I.
Matt.-j.
Matt. Zf.
Etangelo Philadelphia eccleßa ßribe: Hac dicitfan
eins dr veras,qui habet dauern Dauid'.qui aperit, & nemo
claudit: claudit, dr nemo aperit. Scio opera juA.
Eue dedicoram te ojlium aper tum, quod nemo poteß
daudere.
Et confitebor nomen eius cor am put re meo, d r cor am
angelis äus.Jjhsi habet aurem, audiat quidjpiritus die at
eccleßis.
Canfeflipne Hominis, illam fidem defignat, quaperdi■
Idcircoprincipaliter ac fingulariter fangum & vsrtini
Dominus leipium appellat,quia etfi quoldam inter homines
fanótos dicimus Sc veraces, ad comparationem ta-
meneius nullus éftlandlus vel verax. Scriptum eft enim:
Nullus mtindus a for de, necfivnius diet fit vttafuper terrain.
Etrurlum : Ecceinter fanétos nemo mmaculatusi Itemque
Apoftolus : O mms homo mendax , folus autem Deus verax.
Quam dutem aliam intelligimus clauemDauid, nifi in-
carnadonem redemptoris noftri, quamfiimpfit ex ferni-
neDauid ? Hinc etiam fiepiflïme idem Dominus appel-
laturfilms Dauid. Oftium autem quod eadem clauis ape-
rit vel claudit, ipfumlfotelligimus Dei & hominum me-
diatorem, per quem ad vi tam xternamqujeeftiplè, intra-
mus, iplp dicentë quiöiuEgojuni ofiium. Permefiquisintro-
ientfaluabitur: &ingreditur cr tgredietur, &pafiuainueniet.
Sic enim ipiè clauis fimui Sc oftium dicitur, licut pa ft or,
oftiariusfimul& oftium vocatur. Qi^unobrem cum clauis
Dauid oftium aperit, Iciplum vtique aperit, qui eft fecundum
carnem ex fèmine Dauid. Oftium itaque aper-
tum, eft Chriftus üècundum carnem natus & paifus, ac
terda die lulcitatus.Apertum, fubaudis, coratn credend-
bus claufum vero,coram infideli bu s: quia ipla incarnatio-
nis fux claui quibufilam diuinitatis fiis poremiam refur-
gendo monftrauit, quibufdam moriendo celauit. Oftium
apertum claufit■illis, qui tempore paftionis eius di-
xerunt: Vidimus eum, &non er at ei ajpeftus. Claufum illis o-
ftium aperuit, qui in lohannis perlonaraciem eius pera-
refurreótione vt folem fulgentem viderum. Hóe ofti^
umapoftolispcsedicandbus, iam apertum clauderenite-
bantur Iudasi credituris, cum illis cxfis denunciarent, ne
in noigine Iefu loqui deberent. Sed quia illo aperiente
nemo claudit, protinuscasfi relponderunt: No» pojfumus
nosquaaudtinmus, & vidimus, non loqui. Hoe Afianis clau-
lum , aperire tentauerant apoftoli. Sed quia eo clau-
dente nemo aperit, prohibuit eos Ipiritusleiu, neinA-
fialoquerentur verbum Dei. Poteft autem per oftium a-
percumfcriptura lacra inteUigi, per quam fidei greffibus
ad Chriftuin intramus. Hoe oftium difpenlationis fux
claui tune primuin redemptor nofter ecclefiis patefecit,
cum poft refurre^ionem iiiam duobus in viavambtilan-
tibus, vt mtelligerent Icripturas , ienfum aperuit : at
■lob. ij;
»»In, I
IbiitH I
uammoptrdm-.noniilatn i | p d H p | qucinfeadimpletafuilTe, qu^fcripta m u tin lege Moyfi
ctedulmti comparatnr : quia & muln amfitinmfimgé | &prophe(is&Pfalmis„ edocuit. Ap eruit itaque oftium
Domine dauisDanid , &nemoclaudit:quia faipmræ fiicraelo-
Domme, mtrabtt inregnumcalorum: fed quifacit voluntatem • - -
patrismeiqtiiin edits eft, tpfe intrabit regnum color um. Quid
itaque eft filio Dei-, nomen viófcoris eöram patre Sc coram
angelis eius confiten,nifipijs operibus fibivnitum often-
dere eum, qui illo viricente, cum illo arque in illo merue-
ritvincerePQuod vdque tune principaliterfiet, cum regnum
Deo & patri tradiderit, & omne principatum eua-
cuauerit. Tuncinquam, cum ad dexterampofitis, qjios
etiam in prælcienriaifiiæ libro luos eflè recognolcens. di-
xWerÉiÉt:fViaeiniÉit ebi ened■ iäi patrismei, percipiteregnum, quodn’obi-s
• paratum eilab originemundi.Efutfaienim,&dediftismihi man-
I ducare.Sitiui, & dediftis mihi bibere. Sc cattera,quée tune ab eó
l'laudabilia in publicum proferentur. Ifta etenim eft vera
! nominis Chriftiani coram patre Sc coram angelis eius
I filij profellio. Hinc in euangelio idem Dominus ait :^«i
me confejfusfuerit coram hominibus, confitebor & ego eum coram
'patre meo, & coram angelis eius. Ac fi diceret: Qui nominis
mei propriètatem lingua fimui Sc opere coram hominibus
merit executus, cum in fède paterna angelis mini-
ftrantibus ad iudicandum federo tunc ilium
non inaniter nomen meum yfiirpafle
9 monftrabo.Sequitur.
quia quæ per gratiam incarnationis fuæ eleótos fpirita-
liter intelligere facie , nullo Iudæorum velamine ineo-
rum cordibus adumbrari valer. Claudit & nemo aperit,
quia eadem làcraeloqûia quæ per mericum obcæcationis
Iudæos intelligere carnalS ter finit, nulla credentium ex-
hortationismanu, in illorum mentibus poteft reuelate.
Siucautem hoc, fiue illo modo oftium apetcum intelligamus,
cuius reimerito eleótorum ecclefiaitaillud me-
rcaturhaberepatefaófcum, vt nullius vnquam vi, nullius
conamine po flit præcludi , ièquenti verficulo déclarât
il r,qu o per angelum à Domino lübinfertur:
Jgjtiamodkamhabes virtutem, drfiruaßi verbum
meum,drnon negaßi nopnen meum.
Quæ fcilicet lèntentiæ duplicem nobis gignunt qaæ-
ftiqnem. Quæri etenim poteft, cur Dominus ideo oftium
apertum coram angeló, id e ft, coramecclefiaponit , eo
quod mpdicam virtutem habet : <|uia &fi pietas largitoris
numanæ infirmitatis figmento compatiens, gratis àona
largitur, non tarnen conditionisinfirmitas præmium me*
retur. Rurlum quæri poteft, quomodo is qui modicam
habet virtutem , verbum Dpi lèruat , & nomen eius
non negat. Nequç enim modicæ > fed maxime virtu-
dseft , inter pieftùras Sc tribulationes verbum Dei
intemeratum leruare, ac nomen eius nonnegare. Vnum
I
ASn. V ■Aäm\i.
G
■
trtrt-4‘
n |
forint
ïlm.ffi
m
P - 4 ^ 1
i S
autemcduobùs eft,aut maximavirtutieviget ille qufver^/
bum Dei conièrüat, nörnenque eius ripn abnegât : aut;
mpdi^nihabetvircutein,diVerbütnDeinegligit,iiÓmei’-
.qüc:.eiiïs dénègat. Dicic fortaïle aliqüis , quia modicam
habet virtutem ex lè± m aki me autem e x eo qui irifirmatus
eftprofè» Cuicöntra nos dicimus,qiiia 'maxinlani'habet
quidem exeo qui infitmacus eft propter eura, neemodi-
cam vejo'iiec vllam ex fè j cum nön virais vel ïnodica, led
totum infirmitasiitex fc, Apöftpló dicencfe : Qtód httbés
quod non dccepifii ïsiàutem accepïftï, quid gloriaris quafi non ac-
ceperisiEt ruriivn^: Deuseflqut operatur in nobis&velle'&ptr~'
! ficeiepró bom voluniate: Rurfumque : Noh quod fufficipHtès
fimus cogitate aliquid a nobis,quafi ex nobis, fedfuffictentia ito fir a
ex Deo eit. Hinc PlälmiAaait: îti Deofaaemus virtutem:ht ite-
rum: Diligamte Dominevirttù meà. lterumqùe Eârtitudontea
& laudatio mea Dominus. ■ Atque iceruin :: Tu es Deus meus '&
fortitudo meà. Qdam prôculdubio ÿirtutem ac fördtudi-
nem in Chrifti infirmitaté percipye meruirrius. Vnde e-
nim ille infirmus, inde rtos fortes efficiituir. Et vt apectius
iônetquôd dicimus iilliiis infirmijas noftra fortitudo eft:
quia Sc Pauliis dicit, Quodinfitnium eft D< ufiortïuslü hominibus.
Hihc eft quodin figura nöftriredempcóris, atqueeius
corporis qüoaeftécciéfiavAdamdôrmienci eoftaéx latere
detràhitür, eademqüe cp (ta lu mulieiem ædificatur, arque
procpfta card fuppleciir. Quàm .videlicet lèncentiàm exponent
Apoftolus ait : Magnum eft hoç facràinentùm: Egoatt-
tem dïco in Chrifio.& mecUefia. ■ ’Qmdkaque eft, quod
Adam dormienti cofta èxlacerë dëtrahicur} coltayero de-
traôta inmulierem formatdnnifiquiaCh'riftôin crùce rao-
rienté, pröliuentibus ekeiuslarerefàciaiâentis fabricaciir
eeclefia?Qüid eftàaterniq» non ekcarne,qüôd magisinfîr--;
mion ac fragiliori fexut congtuçre videbafur, fed ex bile
millier ædificatur : locus veroôflîs , noiibuèi lèèearnerë^
pletur, nifi quia (-vt didtùm e,ft ) inficmitâteilliüS' nos rö-
boramur? Siérgo haevirtute itaviget èccléfia, vcyerb.um
Dei& nomen eius illibatam corilërüec,quomodo iplà vir-
tus modica vocatür? Reftat iràqué vt hoc iuxca æftimatio-
nem hurnanæ infirmitacis diiftum accipiamus V ^ua cum
eleôti multa per'Chriftüm poffint, pârûm fêpüflèpræfiim-
munt. Sic enim diçitiir, ynodicam babes virtutem :3 Tàn^
quanicliçêfetüt,pardam te pütâs Haberë vifcutein; Poteft
hæc nodofiflima qüæftio nbn incoaüenienterita.’ refoliii.
Sed iieç beatùs Paulus, qui pluslequami cætei os^pbftoloâ
laboraflè perhibuiti àique Ômrua id ëo quifecônfprtabati
pofle monftrauit, ab lue hùmilitatis confidetatiolie de-
Uiauit. Idem enim allbiàit : Non qùodiàm àcceperim, àutiu-
fiificatusfim, autiatn pèrfeâtisfim. AtqüepoftpaucarFnkmi
ego me non arbitror compreheh.itfit. Ö beate Apoftole,fl tead-
huenonæftimas perfectum* nëc compréhendiile te confi-
teris, quomodo om nia in ép qui te éohfortati polie ce di-
pi$,nifi quia cum libèrtatis aiïèrtionc Deifii te miincrâcpi-
laudafti, hic autem câdem münera attribùta cum humilita-
tis confiderationé ièrüarè ftudùifti- ? Et ideo niulta per
Ghriftum pottiifti, quia ifiipfis iibn tumuifti; Sic, fie ih ëjèl-
(SHsiùis ^néta èccléfia» cuni ad omnia Virtiite capita S lui fo^
bor^tur,multafibiadhucdëPerfe«âiônis lâriôfcicate minus
perpendif: çiii adhucinpræmimnreprômictitUr, tüm haë
expletafèntentiâ lùbinfertutf - v:
Ecce dabo defyriagegi Jaihana , qui dicüntfe ejfe Iu-
daeS j dp notifiait -, (idmêntiitntur. Ecceßtciam illos v i
ventant dr adorent lantefedes iuos,ifrJtteritquià égà
di le x i te.
Gundisveralcientibusliqaet,qüiafulceptisad plenum
gentibus,Ifraelitæad Ghriftum in fine leculi coiïdetce’ncur,
Paulo atteftapte qui ait : Donei pleniiudogentmh introieriii
&fic omnisifmifAldus fieu Qüddfe Diominüé in hoc. locb
faâuruçn t'epromittitiQija Videlicet expedtationèfulpen-
ûvtolerat nufic Iudæps blàlpheni^tites eCclefiâ^ qüös ab’
ipfo redemptoris aduentd âmififlèfe ddlétl O’fi nunc pacis
temporeaittVellent, aueppftent^d Vfiitatem fidéiredire»
quam amplo dileâ;ionis nnu reçipérentm .f Qupci quia fa-
eerciiecvôluntriecpoiruntjfynagogaiàthànæfidnt; Qui-
^Eiblioth. PArtiTom.ÿ.Pdrs ï.
In Apecdlypfimfikiber Secundus. $51
que ludæosfe ellè dlctint, Sc noh îunr, fed mentiuhtur:
quianomeri quod'exteriusftcundunilitreramgerünt ;in-
tuS'ftcündùmlpîrirumàmifetunt. Hinc Paulus dicit é.Nón
qtiiin manifefio hid&tts , 'ncqnein carne 'ctrcUrtcifio:fèdqui ïii'ab-
fcondito Did&üs S&cifçumçifio 'nonyarnfc ïfid jpMtus. lud'æüs
namque irii&pretxcmffonfiieris. HcDóminus ine.uahgelió
ait : (fin.me, 'confijfus f tient coràm horhmibus ', cónfitebor'&egö
etnfi coram patte mcb 'éf ioram angelis eüa-- Et qui tue vtgaiier.it
coram hominibus,nègabo & égoeümlcorampatteméoqui eft ih
ctdis. îüdæôrum ërgb^hominis expreffio» Ghrifti eft confef-
'fió;;Quö contradicuiit fe Itïdæi rfbminis lüi pröprretaceni
'in eb habere,qu'ö Deuth fabtorem cceli Sc tërræ yidehtur
adörare. Sed'qu ia incârnàtum Dèi vérb'üm per quod ifàbta
fiinc'Ömnia, ncrii reetpiunti mènHripfeb^hturi Quie'nim
habetfiïiu,&patrein habet. Qui noh habetfilium,nàpatre habet.
Q u i tarnen f fecundum Apoftolum) ediinimici propfer
iconuer las gefites, chatilfimi tam en habentur prop ter pâ-
tres/Qdo^ue vt'dibtum ëftf ' etfi nunc amilit ecclefia 5 in
nbuiilimö tarnen per eximios prædicatorës , Enoch vide-
liéèt & Eliamà recipiet; Ac iècundum lcriptüræ myfticam
fignificationem j^idlibét ebrum ëcdéfiæ aiçiVi labte mèiii
vnam partem lacerdotij tui mariducàre panem, tunc ante
pedes ëius adoraturi veniént; Quid enim eft,ante pedes
ecclefiæ Idd'æo s adorare,nifi àbtibnis'eius exehi plaimitafi^
db venërari, veneraiidoimnari? Sedcur dedignamini b
Iudæiance pedës ëcclefiæ adorare, cum Sc iplâexgëntibus
veriieus, veftigiapedum non tataën bmniùm, fedquorun-
damadorauèriE veftrof um, id eft,prophetarum atquë apo-
ftolprum ? Sic eniiti për prophenim ad Ierulaletn dieitur»
Ventent adtecuruifilÿ ibruni qui bumi;iàuerûntte,ér adorabuht
■Ÿtjhgia pedüm tüoruni oninêsqui detrabebant fibi | & voedbunt te
cmiuîèrh Domini Sionfinftilfiaei.Quznquâih ifta lânbtôrum
' etiam ëccîeùæ âptius coniieniunr. Curinqùavn venirean-
I te pedesëius adora tu fi dedîgnami ni, nifi quiaabbminan-1
I dam àDeo pütatiä qùæex geatibiis bBfiifcaïtpeccatis ,ad
! Ghriftum deàlbanda cucurritiQuarribbremclàinatsidVosi
I Sc didc : N otite me cohfiderare ‘quodfuföafim, quia decoràuit me
) fol, fidexpettate mepaululum. Cet te in finem cognofcens in I quantum dilëbta Deofuerit, quain vôS ninîc Pcfiolàmexi-
! Itimatisjcum illi vosipleDbmihus omhiûiri fidë fîibdide^
r it Vnde& hoe loco âdeandëmfehtefitiadeyobisdirigi-
1 tiir, quadicatur î [ Ètfiïent-quiaego dilexi te.~\ Açfi diceretur:
I Tune voluntate Icient i burii tiBi fiumiliati çpimrrèrinti
I qubd vtiquè hunèvbliintateriefciunr,cum teaduerlàntur^
j videlicet qüoiiiam ego diîëxi te. Cui adhuc fiibiiingi-^
jfiupniam feruafii verbumpattentiamete,&egofir-.
I uabo tit abhor à tent at ion Is, qu<e vèniura eß in ïÿbem V*
hitierßsm, ten tare habitantes in terra, ..
Verbum patientiæ eft » quod iplé Dominus exèmplo
monftrauit, cum pofitus in etuce pro perlècutoribus
ëxorauit .-quodqüe verbis edocuiti cum in commune generaliter
omnibus dixit : Inpatiemià vèfira pdfiidebitis animas
Veftras. Hine& Apoftolus admönet , diçèns : Patientes efio-
te ad omnes. Quod yideiicet patientiæ verbiim in omni
prëflurai iii pmni anguftia» fibi proponit Ghrifti Iponfa.
'Probeer qubd principaliter quoqùe . haric aB hora reç-..;
tatiohis {eruaturünilèefl^prbmittit.Quæ fit aütémilià.j
tentatioijis hora.videamus. Fortaffis enim noil iriconue-
nieiiteriÜa âccipitur, dequâper euangçliftamiohanncnt
faéitixitiiiolbi 'vouifima hord cÜ, In qua 'procuÏdubib lèii-
têiftïad, priitio vlquë ad iibuilfimüm. Domini aduentum, ■
tótuni höetempfis vitæ cbmpteheriditi Sed citai iiidefi-
hërtter ih haë cèmporaliratis Hord inteftinb ëxtérnoque
confliótuoinnis éxetcëaüüt ëcciëfia, & fiue pdTihcérfingu-
li, fiüe gënërah'tet ihlpugnenuir i^rijs tèntatiöriibüsvni- .
üerfi^ qiibmodb ab Hdc fecuiidum huiu^ yëtficiili leri- '
tentiam elëdtos fiiös ftrüacurum pomirius le elft pbllice^ ,
tur ? Et certe iuxta ^tèrius fâipturæ aücbritatëm fiiilliis
clebtus probatiir, hifi tehtationibus. Ynde Paulus défend
i s dici VTetitàtifunt.Éi ddThobiariiangelus aiaNeceJfe fait
Pttentatio probwite.irlinc Sc IdcbBhs dicit: Beötusyirquifuf-
' : S 1 .....- f Gg;..»........ . ƒ«•>
Iohan. I.
Rom. Ù.
ïfiüt Cel î
Lue. ij.
Lue. zi. ;
xW i -
Heb.ïi.
T hob. 12,