: A I
Ambrof. J
maximum
C a larcin
excommu-
Suadet
fidèles fint
Carolo Régi.
•forte deeft
[ erga. DeSj
Pfitlm. fit.
,X«£,x4,
Gr*g. j
p afi. a timon.
j . t
li.R^.14.;
jnon&cilë
jiudicandi.
D
Cap. X XX i l .
Verunumen legimus in vita B. ^mbrofii d B. Paulino
îcriptaeüm à communion« conform Maximumfegregaffe, &
admonüiffeiilum, vt effufiftnguinis Dommfuh&qupdtftgraui-
us, innocent'« agent poehitèntimvfiftbi apud Deum vellet effe
confultum, Sedille cumpoenitènt'ùmdeclinatfuperbo Jpiritu, non
folum futuram, fed tr im pfafentem falutem àmifir regnumquè
quodmalèarripuerdt,fcemineoquoidm timoré depéfuit, v t , pro1-
cùratorèmfe Reipubliéa nomineprafuiffe cànfitèreiur. Ec in epi-
ftôlaad Eûgeniumfcripfiflè B. Ambrofium. Quomodo, in-
quiens, me« vocibus{& apud Deum, &apüdomnes homines ta-
neor, Aliud mibi nonïicerèmtellexi, aliudnonoportere, nifi coit-
fulerem Mihi, quid nonpo'tuitiùi.Çaius verbadecrètiffima at-
que ialuberrima fequentes nosEpifcopi Domininoftri Ka-
rolij fi accident, vtcçnfuleçe ei noft pôffimusjficuti cu^,
piinüs in cempôr^irui'rçgni défenfiôtfé,acquêt iiitione,&
eonfulâraùsilliin tîebit* fidei * obfefuarione. Confula-i
raus & nobis Ôèicdôperatio'ôè in debit« fidei efga ilium
obferuarione, & continua mentis deùôrione,àtque>pro eô
apud Deum & fan&os dus bbfecrariorie. confulâmüs 8c
nobis, ne pro quacunque cupiditate vel tertiporali emolu-
n^ento ab illius débita fide exorbitantes quenqüam in illi-
tis regriùm mifllavel Epifeopis, vel quibüfcumque inter-
nunnisjinuitemus^ net pro Abbariis vel honoribüs terni
poraïibusatqùe rebus vçfïàcultarihus nos venundemusj
Iudæ fimiles effedi, qui abiens ad Iudæos dixit. Quid vultis
mibidareT& ego vobis eum tradamt
Capa X X X Î I I .
uiamus.# % ’ .. . ' V, : ' •- 4
Eft çtiam, quoniam ab alio quocunque iulle &rarionà-
biliteçcrediimn poterimus neque debemüs,fi quocunque
re rrenolucrovelillatà ihiurià, làlua in Deum fid e, feniori
noftro fidèmfa(*il*efùaueritnùs. In vëteri namquè populo
Samuel prôpheta, cuius locùm in Êcclefià riuhc tenent
Epifcopi: addo,vt facrâ profit hiftôria.Saul reÿm prb pec-
catis luis à Domino reprobatum luxie, vt dixerit ei Deus.
Vfqueqqo tu luges Saul atm ego abiecerim eumïEt Daùid vir beb>
liçofus, &vnusde primoribus Saul, & etiam genereiuS,
qui in multis non folum régi, fed & regno ppofuitj&nori
tantum bellis confra adueriarios Saul 8c regni eiu#egit*
fed &ipfiim regem vexatum amaligno fpiritu blandis ob-
fequiis delinibat, quatfitus frequencUfitne à regeVvt occi-
deretur j feruans fideliter,quod de propofito rege & domina
dixerat: Impofuifti hommesfuper tapit a hojlrd, Domin^m
®eni ipfiim perfecutorem fiium Vocabat, ÔC cum fepç
h#bueîit oppbftunkatem, vt ilium pofTet occidere, non
iblum non Oceidit, fed & focios ab eius occifione compef-
èuit, dicens. Àfjîc, vt mittam manum in Chrifium Âomitiiiquid
vnftus Domini ejh Et quia vt fignum poflèt oftçndere, quem
locum habuerit, vtvaleret iliiim occidere -, abfeidit orana
chlamydis éius, &infe reuerfus pércuflit cor fuum , eo
quqdàdauerat veftefti Domini fui*
Cap. ^ X X IV .
VndcB.
funt fubditi,
audaaores fiant, fedfie ft quàvâldefuntépm,mprauai apudfemet-
ipjjpdiiûdicent, vt tarnen jfiûino timoré conftiïfth ferré ftib eis iu-
gunl reuenntiA non rectifient. Ouod melms oftendimus, fi faSlunt
Dauidad medium dêducamus. Sàulquippè pèrfecuior ctrm âdpur-
gandunt ventrent jfieluhcamfuiffet ingrejfus,illiccum Vtris fuis Da-
md inerat,qtiï um tam longo tempore pérfccuïtonit eius Mala to- 1
Urabat.CumqueeumvirifoladferiendumSdul.accetiderent,frê-
git eos rejponfionibus, quta manum mittéfein Chrifium Domini
non deberei. Q u it amen occulteûrrexit,& or am kdaiwy dis etui
abfeidit. Quidenimper Saul nifivtalt Recfbres qaiaperDauid.ni
fibonifubditidefignantur. SauliigUurhentrempdrgare, efi pra-
uôsprapofitos concept am in cordemalttiam vfquead opera miféH
odorisextewiere, & cogitata apudfe noxiafaâiseXterion bus exé-
quendo monfirare. &quaftoram cbUmjdûprajMitifilenterinci-
dunt.quiavidelicet dum pralatadignitati falteminnoxie & laten^
ter d*ogant,qu<lfi Regisfitperppfitivefiem fe'cant. Ht am cumin
Cap. XXXV”.
Confiilamu s et.iatti> .quantum adiuuantè,Domino pô i
ïerimus, fociis fie çoiUniilitionibus noftris, exhottantps
eos, vt fidem debitam erga eurn obferUent, 8c fi qui fue-
rint, vtaudimuSj qui dicant, qtiodpmhérçghufti in manu
fiia& iuorum ipeciafium teUecj dè quibus nemo per ferui-
^ium,Vél per dé^nïjonèm & vtilitatem regni hiii perpre-
tium ob teilta tenébit! & uemofficiit fiep de bononbus, ita
neede fatniliaritate in eum poteft babere fiduciam, cum
*o«nesquo's d^licidfos' ôc famiUares habUerit.exoios de-
hohorauerit atque abiecerit, '8c qui itpprôpcrant Ecclefi^-
“fiiçis vins, quod nemoficEcclefias ^srdiuerfa i'dgeniapp-
brelfent,atqù6deïpbliaüerir,licet‘ç|uà:dam derebuspre-
tio iuicepVô çpntulerit,& Itegnum fiç omne ÿendident*
l‘de Domini fifi rriifericprdia pro eo taliaquærentibus pro-
ponamu») quia.fiillumEîeusreuerticumprofperitatèfe-
cerit, quod b#neco;pit & egit, perficiet. fr, <juià non eft ho*
mo in terraj qui fact ut bonum, & non peccei, mütabitur in vi-
rumalium, &hæcerit mutatio dexceræ excelfi. Scriptum
çfteninii Vertèiniptosf &non erunt: non qpianoh ëmnt in
tflentia, fed qüia npn erunt in impietatis culpa j fidut Paulus
Apoftölus defeipfo dicit. Viuoautem, iàmnonego: viuit
véro in me Chriftus. Extin&iis qiypp e fuetat læuus ille perfe-
cutor, $£ viuere cæperat pi us pïædicator.
Quomodd
contra q«.
relas de
•Regc agctu'l
’ Cap: XX3CVI*
- Con(ulamus etiam ei, fi forte quis fuerit, qui in abfen-
tiaeiusregnu«iipfius moliaturfubripere , vtmoneamus
eum de lacramentis inter fe, & feniotem hoftrum fa&is,
qux Rex rtofterfe feruare velle fatetur ■, 8c propohamus ei
fententiam Domini prblatafti per lereipiafti propnetarn
PontraSedgchiam, qui iurauit Nabuchodonoitor gentili
Regiiii nomine Domini. Proptered, ihquit Scriptiira, iurd-
mentum, quod JfireUit, &foedtu qt^d pr marieat us eft portam iH
caput eius. VndeHitrohymtis.lJeputqtemus, ihquit * iiiid^
mentum,&fcedus &pattum Regis efftBabylt^ii,vblSedeihUt qui
ftcerat,fequitUr. in praaariedtiorie qua d jpexit me.ErgO,quicon-
lerHnitiuramentum, ilium dejpicit, per quem Iurauit, itliquefaeii
in.urtam, Cuius nomM crediiit dduerfariui. Propter quam cau-
farfi expan dam, inquit,fufer eum retemeuM, & comprehendetut
fagehdmea, & adducam eltmih Babylomin, &iudicabo eum i/*-.
lie. Qmcquid igitur contra Sedechiamfecit tiabttchodonofor, non
fuisfecitvtribus, fediraDei),in cuius nomine fueratpeleratum.
LegimusenimScdechiatn capture dudhim efieinRebla-
tha, ibique interfedlis filiis excicatum, 8c ihfiat fers clau-
fiim cauea translatum in Babylonem,& degrauilfima per-1
iurii vindidta manifeftum eft grauilfimum peccatumei-
fe penutium^ ficut & Si Aiiguftintis inlibro ad cmniulta Hfe
lariimonftrati ,
B. Gregorius in régula Paftorali dicit. Admonendi
itii ne cum culpas Prapofitorum confiderant, contra eos
Hier on .i*
bid.
G
Aug.ep. !
fi*
« Cap. X X X V l t
Siautem&conttaPr«pofitumfiiümagentibuSconfu- ambri»
lere non potuerimiis, fecuhdum verba B.AmbrofiiConlu-f 1 ^
lamu s nobis, ne faciamiis quacunque cupiditate, vel adü- L X(>. j
latione,veldeceptione, velcoilimuhicatiohe,vndevitu- i.Tiw l-1
•peretut miniftetium noftrum, 8c perdatntlS nomeh bond, i
quod Apbftdlicia regulafiabereiubet Epifebpum etiafti ab „,*»rcx'inj
his,qüiforisfunti yidelice;, fi fuperueherit ReX alius in' “^dai «*1
regnumSenioriS ltoftri, & öönfüerit militaris manu$i qui!
ei lefiftat, fequantut nos Epifeopi,,& in ordinatione ordi-
hisheiffiti, & in cohferuatibne fidei ergafenioremnoftrum
I Pattum veftigia, & in reccptione, 8c in csteris munus pla-
Pationis ergafiipetuentilrurti Regem, videlicet in recepti-
; Orte. Legimus enim S. Bafilium cum Clertoftio (uperueni- eint dt
entern etiam Iulianüm apoftatam honorabiliter recepifiel ta -aft
&honpbidab orthodox« fidei regula deuialle, fed qu« sur.t^-
fünf C«faris C«fari,Sc Deo qu« Dei funt reddidille.Sed 8c
deMiflarum felemniis,ac facta altariscomunionevemSc
de communis menf^, atque altatis, facramentorumq; par
_ _ ;
EfiftoU. 61
. VicipationtfetisfufficientecfiipridePàtfiirhdiftisóftendi- j . v
^ mus* yauidomus,aut durum, aut)argentum,idquodmeiiuriseßet,liben-'
ter oßrreuemploDei nihilpöjfe decerpere, nee tradere iÜud,quod
Can X X X V I I I j cMftodiendum,nontrddendumdcceperim. Deinde confulerehieet-
’ j tam lmperatomfdluti,qu\a nee mibi expedtret tradere,nec illi ac-
. . . - A ; ' v.\ VM&A6cipiat-mmvocmIib&*$äcer4föfivultfil6''tßc9uful-
• Demilitia quöque ac vectigalibus, q u*iu x tam o re ! ^ m^ eu^at^Qijnv^ i in\^r\a.Eäcplenkhumditdtu funt^& vt
.afitiquum&fblitumfecundumquahatatemäcqualitafem ... , ^ «
fmb.órat. Ecclefiarum nobis commiflanim folet exigere,B. Ambrói
E ..
In or at. in
Auxerii.
L Auxent. Itijm
LiUnd.
ljiftth.il.
Meb.i.
lloaoMc
JMstt.ij.
fit verbis vti,& a«5tafequi debere'putamûs quibus dicit.fer-
lnone,qüem de pérfecütióne fùà,ad populumoifes eft,di-
cens. VidetequantopsiorésÀhiahifuntïquam ludai.ïlli quare-
bant,vtnmfoluendum put ar et Cafari iüs iribüti » ifti Imperatori
volurit dare iüs Ecclefu. sèdvtperfldi fuum feqmhtur autiorem»
ita & nos,qua hos Dominus,& duilbr hofter docuit,reJpondedmu$.
Confiderans enim lefüs dolum ludaorïim dixit ad ios. Quid mè re»*
, tatishftendite mibi denar iu.Et cutndeàiJfenï,dixit.CuiusImagine
habet & ïnfcHptionemfàeffiohàéntes dixefUnt. Cafâris. Et ait illis
tgodied ill«,j'ùi mihibbiiciut.oftejpdit mihi denàriu.Iefus Cafaris
denar til lefus.Reddite 'quafuntCkfaris^pfaYi,&quafuntDei Deo.
Ergo &vidit, f y ait. Reddïiè Cafari, qua Cafarisfunt,&quaDei
funt Dèo.Üunquid de Ecclefta bafilkis occupädispojfunt denarium^
offene Cafaris) SedinEcckßavnamimaginenouihoceftyimagine
Deiinuifibilisyde qua dixit.Deus.Faciamus hominem adimaginem
& fimilitudinem noftram.Illam imagtnem de quaferiptumeft.
Quia Chriftus fflendorgloria ,& imagoßbßant'ta eius. In iftfi l '
magine Patrem cerno ficut dixit ipfe Dominus Iefus. Qui me vidit,
vidit Ó1 Pätrem.Non enim hac imago à Pâtre eftfepatata, qua v-
nitatem me doeuit Trinitatisfticens.Ego & Pater vnumfumus. Et
infra. Omnia quacunque habet Pater, meafunt. Et tà SpiHtu
fanfto dicens, quia Spiritus Chriftifit, dp de Chrifto accepii ficut
feriptum eft.llledemeo accipiet,& annuntiabit Vobis. Qjuid igitur
nonhumiltter rejponfum à nobis eft ï Sitributum p'etit Hon negà-
mus.Agri Eccleftafoluunttributum. EtSvAuguftinüS in libro
deCatechizandisrudibus. Dicit & dpoftolicä,ifiqüit, doärs-
na,vt omnis anima fubtimioribuspoteßütibüsfisbditaßt & Vt red-
dantur omnibusomnia,cui tributum tributum, cui veétigal vefti-
gal, & catera, qua faluo Dei iwftri cultu cohftitutionis humana
Principibus reddimus,quando & ipfi Dominus, Vt Job« huiusfana
doärinapuberet exemplum,pro capite hominis quo trat indutus
tributum foluere non dediyiatus eft.lubeiitur;autem etiam ferui
Chriftiani,& bontfideles Dominisfit« temporalibus aquarivmiter
fideliterqiteferuirvquos iudicaturifunt ,fi vfque in finem iniquos
inuenerint,autcum quibusaqualiter regnaturi funt,fi & illi adve-
rum Dominum conuerfi fuerint.Omnibus tamenpracipiturferui-
re humantspotefiatïbus atque terrent^ quoufquepoft tempus pra-
finitum,quodfignificantfeptuagintaanni ab iftiusfeculi confufme
tanquam dt captiuitate Babylonia, ficut Hierujàlem lïberetur Ec-
clefta. EtS. Ambrofius in fermoneadpopulum. Allegatur,
inqukylmperatori licere omnia.ipftus ejfe vnmrfa.Refpondeo-,noli
1 e grauare Imperator,vt putes te in ea qua diuinafunt imperiale
aliquodiUshabere. Noli te extollerefedfi vis diutïus imper are,eft o
Lim.tp. 33.
Deo fubditüs.Scriptum eft. Qua Dei Deo , qua Cafaris Cafari. Ad
Imperatorem palat ia pertinent, ad Sacerdotem Ecclefta. Publico-
rum tibi moenium iuscommiffum eft,non factotum.
Cap. . XXXIX. t
arbitror,plena affeäus eins,quem imperatari debet Sacerdos.
Cap. XL.
Et S.Gelafius in epiftola ad Anaftafium Imperatorem.
\Grai,d.96. puofifint ,inquit, Imper at or Angufie, quibusprincipaliter mundus
\c.duo. !fiic regttur auâoritasfacra Pontïftcum&Regalispoteftas ünquib. l£?iK- tanto grauiuspondus eft Sacerdotum, quanto ettamproipfis Regi-
defia. , bushominumin dïuino reddtturifuntexamïne rationed Noftt n.
I fill clementifsime,quodlicetprafideas humanogeneri dignitate,re-
; n , mm tamêPrafultbus diuinarum deuotus collafubmittis,attfcabeu
il i caufas tuafalutis cxpetisùnquefumendis Cfleftibus Sacrmetis eife/j
vtcmpttitdiftmendisfiiidi te debtre agnofàs nligenis ordmc
pmusquapr*eß.noßiita%mterh*cexiUermtepmdmiidic'u
non illos adtuamvelleredigivoluntatem.EtS.Ambtofms in fer-
[U»i.rt.3j. moneadpopulüde perfecutione {m.ConuenioripfeaComiti- I b u i& Tribunis vt baßieafieretmatura traditio, dicentibus lmp.
iurefuo vti,eo quod inpoteftate eius eßent omnia.'Reffondi.fi mepe-
1 teret,quodmeu effet i.fundum meum,argentum meu iushuiufmodi
vieu non refragaturum, quanqua omnia quà meafunt eßent paupe-
rum : verum ea qua diuina, Imperatoriapoteftati non effeßbieSta.
I Bibiioth.Vet.Pat.Tom.9 .Pars z.
In his B. Ambrofii fententiis attendenda éft diferetio
canonica de facultatibus,tam Epifcopi,quam Ecclcfi«. A- |
iunt enim facri canones,vt qu«funt Ecclefi« fiib bmni fbl-
licitudine,& confeientiibona 8ciide,qui in De'um eft qui
cunóta cófiderat iudiciatqueiferueh'tur,qufe etiam difpen-
fanda funtiudicio & poteftafe Pondficis, cuicommiflus
eftpopulus,&anim«, qii*intra Ecclefiam congregantur.
Maniteftavero funt,qu« pèrdnere Videntur Ècclefi« cum
i notitia P'refbyterorum & Diacbnotiim,qui circa ipfum E-
pifeopum funt, ita Vt éognofeant, n ét ignoreht j qü« fint^
Ecclefi« propriajhec eosaliquid lateat. vt fi condgerit E-
pifeopum migrArede fschlo certis exiftehtibus, rebus, qu?
funt Ecclefi«inec ipf« collapfie depeteant,nec qu* propria
probantür Epifcopi fub öccafione retüntperuadantur Ec-
clefifc-Iuftum namque&acceptum eft coram Dèo & ho- 5
minibus,Vt (da Epifcbpus,quibus voluerit,derelinquat,&
qu «Ecclefi* funt, eidemconferaentur Ecclefw, vt nec
Ecclefia aliquod patiatur incommodum, nec Epifcopus
fub occafione proferibatut Ecclefi*.
Cap. XL I.
Et ficut Epifcopus & fuas & Ecclefiafticajfacultates fub
debita difererione in vita fua difpenfandi habet poteftatein
ita facultates Ecclefi? viduat* poft mortdnEpifcopi penes
cecohomum integr* conferuariiubepturfuturo fucceffori
éius Epifcópo,quoniam res & facultates Ecclefiaftic*, non
in Impetatorum atqueRegum poteftate funt ad difpenfan-
dum,velinuadendum, flue diripieifdum, fedad defenden-
dum atque tuendum. Sunt enim fanéiuaria h*reditas
Domini:ficut & veteris & noui teftamenri famftarum Scri-
ptujarum paginis legimus. Sunt rcf4fidelium pretia peccato-
rum%trimoniapauperu.Etnon(o\ain vèdigalibus ftipédia-
riis militi* &,Ecclefiis debitis & Regibusdeferuire iube-
mut,verum & in oradonibus, ficut S. Auguft. in libto de
Quitkte Dei bftendit. Quam^iu, inquiens per mix ta funt am-
b& ct«if<im,(fcilicut,Hierufalem,hoc eft Ecclefia, & Babylon,
qu* eft mundanapoteftas )vtOnur.&nos paceBahjlwis:
ex qua ita per fide Dei populus liberatur, vtap.idhanc interimpe-
regrinetur.Propter quod & Apoftolus admonui?Ecclefiam,vt ora-
retpro Regibus eius atque fublimibus.addens & dicens,vt quietam
&tranqutllam vitam agamus cum omnipietate & caftitate. Et
propheta Hieremias cum populo vetert Dei venturampranunciaret
capiluitatem, & diutnitus imperaret,vtobedienter in skbyloniam
irent Deofuo etiam iftapatientidferuientes,monuit&ipfevt ora-
retur pro ilia,dicens, quta in pace eius eritpax veftra, vtique interim
temporalis,qua bonis malifquecommunu eft. Paxautem no-
ftra propria & Inc eft cum Deo per fidem, & in aternum erit cum
tioper Jpeciem. Pro quibus Apoftolus Paulus iubet orari,etiam
cum perfequi^entur Ecclefiam. Sic enim dick: Objecro
igiturprimum omnium fieriobfecrationes, orationes,poftuU^pnts
gratiarum aftiones,pro omnibus homimbus,pro Regibus,& omnibus,
AH. 9 ĥ
S. Vrban.
ep.decretal.
quftnfublimitate funt;vt quietam & tranquillam vitam a-
Aug.li.19.
C.16.&17.;
gamut in omni pietate & c a f t i t a t e . peripfbs data pax eft
Ecclefi*,quamuis ifta non effe facienda «ftimaret human*
cogicadonis infitmitas pro his a quibus perfecudonem pa-
tiet >atur Ecclefia,cum membra Chrifti ex omni effent ho-
minum g^rere colligenda.Vnde adiungit,& dioit.ffocwm
bonum eft & icceptuht coram Saluatore noftro Deo,qui omnes ho-
minesvttlt faluos fieri, &adagnitionem veritatisvenire.
Cap. X L II. o
»
S id e a iq a eRe x nofterfaerit.annucnte D e o , tenerfu,
.Tim. t .
H