Ratberti Päßhaßi
l.Cor.Z.
I iae.yt.
G*h6.7>
lerüifle, i n quibus adhuc qtiafi in fijculo obnoxij teneban-
tur.Quod 8c Apoftolüs in epiftola fua comriiendat adCo-
rinthios hfcqui fids Vtebafltutrebus, Veßra, inquft, aburt-
daritia ill. rum iHopidmfppleat,id eft,eorüm qui pro Chrifto
Ilia reliquérahç, Vt & illorüm abundantia veftrae ÿnopiæ fit
fiipplem6htüm,Vt fiat & æqüalitas,ficut fcriptum eft, Qui
mult um nonäbunddtlit,&qui modicum non minorauit.Nprt e-
nim hoc dicit,nifi fidelibus 8c deuotis,quos in multisl^u-
daclocuplercs eile virtutibus. Proptcrcaftudendum in o-
ranibus vt 8t ifta haben tes ftudeant, & cætera virtutUm
fundamentanon omittant, fine quibus nihil aut pafum
proficiuntifta.V nde feiendum, quod ficut ad cönlequeh-
dam hæreditatem sternam fola non fufficiunt i ftarica non
eft poflibile omnia ilia implere, ficut quidam male præfu-
muntjVt no£<con t i nga t nos agere aliquid contra Dei man-
datu m; quia in mültis ojfendimtts omnes.Vnde & ifta quæ nu-
merantur, fic agenda fiint, vt & cætera eciam corporalia,
quibufeunque bénéficia non negligantur, id eftjinluper &
Ipiritalia, modis omnibus quibus poflumus & quantum
pofliimUs non omittamus ; quia fiue hoc , fiueillö modo,
quU^üe impleat bonu m,vt aut corpus carnalibus,aut anima
rëfiçiatur Ipiri tualibus cibis, Deum vtique pafcit,& re-
ficit in membris fids. Quiaficut Chrifti cibuscft,vc faciat
voluntatem patris,ita 6c cius cibus & potus eft,vt 1c in vö-
luntate Deiadiftüicem foueant, & enutriant proeius a-
rnore membra Chrifti ; idcirco in his negotijs fibi adinui-
cem necefie eft fèruiant membra Chrifti,vt 8c eorum abu-
dantia qui habenrquxmundi fnnt, San&orum inopiam
fuppleatjVt eorum diuitiæ,qiii fpiritalem Verbi fiibftantiä
habent, Scmeritorümiftorumfitfiipplementurn. Vnde
procertö, quifquehecefleeft credat, qüoniam qUatunque
feminaucrit homo,bac&metet.Q\xi\süs enuftieratis!
T v n c rejpondebunt iufti,Domine quando te vidimus ejurlen-
tem &paaimusfitientem,& dedimus tibipotunu Quando autem
te vidimus hoJpitctn,& collegium tt,*)lèu cetera.Quod fi vllâ
ratioetnatio in éodèlh iudicio voceintelligehda eftètjnon
ytiqife iufti eorum obliuifci poterant forte inpræientia-
rumquælegeraht, feu quæ pro eiusatnoteineledbis î)éi
gefterant. S icut hodicnemo eft qüiignotet Deo le præfta-
re quid quid in pauperibus Chrifti cribuit. Sed ifte effe-
dbus voefs, aut nimiar humilitatis eft eau (à, aut magnæ ad-
mirationis eft ftupor, cut quem in tanta maieftatisgloria
confpiciunt & daritatem, fi eum ali quand o efiirien tem
vel fitientem videre potuiflènt; aut etiam, vt itadicam,
prb ëodem nimio ftüpore &admirationeincredulitatis,
quod hune vnquam ægrotum viderint, aut huic tali fan-
toque incarcéré pçfito vel infirme, digne minifttare po-
tuerint, aut ad eum vënité. Vnde, vt dixi, fi caulà humili-
•tatis indignos le proclamant, magis affeâu mentis,quam ;
clamore vocis. Ipfe autem, ac fi plus 8c clemens releuat
%o$, blondit palpa ns, adfpirat in eis, volens eis oftende-
re compaflionem fuægermanitatis, & dicit, Amendico vot
e quandiufeciftis vni ex minimis iß isfratribüs mets , mihi feci-
ßis. In fiiis profedo fe pronunciat fuiüc, imo fibi omnia
ma^s , quam illis m in iftrafte,& vt ita far ear, tanta cùm eo
in vnitate fuifle, vt umul dicatin vno eodemque fa<fto fibi
&1 illis omnia fecifle.Hinc quo que eu ideiitef ai t,Quam-
diufecißis vni de his minimis ißis, mihifeeßis ; fe nimirum pa-
uiilèjlêquc potaflè, & fibi fecifle & ad fè venifie teftatur.
Veruntamenineaformaquàproprie filius hominis eft, &
ipia vnaeadcmque perfona, æque filius Dei & filiqs hominis.
Kpn quiafingularitcr veritas eft , mëntiri non po-
•Luc. lo.i
Aâ.9.4.
fatitf magniemnt,& pro Chriftôaca‘pipolîunt,bàiiiinô,
non âb re quxritur. Profedto dùm in eodem îudicio nulli
alij eruntquam qui in dextris autfimftris erunt,&illi fece-
runt quæ faifta laudantur, vel qüæ hbn fiufta condem nan-
tur.Et tamèn demonftratiue dicit,qüamdiu feciftisjyel nô
feciftis vni de his itoinimis-fratribùs meis. Vnde parer fên-
fiis, quia præfentes erunt, êchide quibus loquitur 8c ad
quos quafi digitum demonftratiue porrigere videtur. Idcirco
& ipfi in eodem iudicio erunt cam Domino.Ergo nô
vciüdicentur,vt reor,(edvt^udiçent,qui (ûaomniiètiâm
6clèmetiplbs, pro Ghriftoreliquerunt. Hinamquepro
Chrifto,in muap iudicatifimt.&ideo ipfi, ficut reptomif-
fumeiÇmhocipfoEuangelio,dealü‘siudicabunt.Ipfii»/rf-
me &fit, filer unt,ficut Paulus enutnerat, Infrigoré & nudi*
tate, quosiftipâueruntdeluisiuftislaboribus, 8c nudbs
cooperucrunt. Ad quos pro Chrifti nomine,in carcéribus
pofitos, vénérant & miniftrauerunt,nec non 8c in mfirmi-
tate,eos fouerunt. Quapropter non mihividetur generaliter
diiftum de omnibus pauperibus, lcd dehisquospau-
peres Chrifti Apoftolusnominat, qui 8c beatidicuhtur,
quia pauperes fu n t,ad quos iam fupra ex tenden s manum,
dicebat, Hifuutfratres mei,& mater mea,quifaciunt voluptate
patris met. - Ergo voluntas patris cibus Chrifti eft, & potus.
Alioquin libera nobis eftètintelligétia,quod in oninipau-
père Chriftus pafteretur cfu riens, & ficiens poraretür.ho-
fpes quoqj induceretur in tetftum, nudus veftiretur, fed &
infirmusvifitaretur, claufiis in carcere habercc lolatium
confolantiü fe, nifi tam euidepseorü effet demonftratio,
de quibus dicat, vt alicubi nos relpicere non finat, nifi ad
eosqUosquàfiproximioresdigÎTodemohftrat, quos fratres
luos,licet mini mos,vocat; non ad compararioné eorû
quos pro ipfis rémunérât, vt minimi eoru diçantur, ièd ad
comparationem fui. Vel etiâ ideo minimi,quia taies mitif-
fimi& humiles erunt. Quorü numerus, quia eximij erunt,
ideo forte in comparàtione omnium,& ipft minimus ë^r.
Vnde & ipfè a\vbi3ConfitcboŸttbiDominepater,quiabfcondtjU
hoc a fapientibus &prudentibus, & reuelaftï eaparuulis. NeCta-
men ifta ideo replicamus, vt negemus quodeun que boni,
vel cuicttnqj in nomine iufti,quilque fecerit.quod merce-
dem iufti non debeat perdere.Sed propterea, vtdomeftici
thagislëmperinfidè eligantur, & qui laborant ih vérbo
Dci & difeiplinam Chrifti exhibent in fe, amplius hono-
renturomni oblëquio humanitatis. Quia pro talibusma-
ior merces ac quiritur,& religio Chrifti veneratur.
T vn c dieet & hisqut dftniftriserunt, d fcedite a memakdi-
fti in ignem Aternum>qui parat us efi diabolo & Angelitem, ] ftu
cætera quæ lëquuntur.Nequaquâigitur inuènies dixifte,i
finiftris eius,aut a finiftris luis ftetiuè hædos, led folümo-
do in finiftris.Prirnium in Deo,vrdixi, quia nihil finiftrum
'eft. Deinde qdiâhët Dei eft quod dfiniftris fiint, led iplo-
rum qui le in finiftris malitiæ fus collocauerunt, nolentcs
dcxterorüm lequi veftigia.Quod au tem primum e os qui à
dextris finit,rémunérât,benignitaseftSaluatqrisDei,quia
Temper mauult bénéficia gratis præftare, quam vindidtam
peccatorum,ctiatn debitam,rependere. Imitator ërgo eft
patrisjnam pater ebs quos in dextris coiiftituit benedicere
mauult, quam male dicere qubs à finiftris iniquicas iplb-
rum ftare fecit.Proprerea non ait.difcedite à me maledidH
patris mei, quoniam benediâionis eftpotius largicor parer,
malediâionis autem vndlqailque fibi eft auâor, cum
maledidtionibusdigna opérâtur. Et notandum quod air,
di/redire^me.Alëquidemiubetdifcedere, cui(quiawedi4-
teft. Et ideo credendum, quod hæc omnia inmembris ! tor Dei &hominum eft) videhantnr per fircramenta nouçna-
lbis,acfiinfe, ipfe lulcipiat,quod jn multis locis Scriptu- I tiuitatisconiunéli. Sed quiaipli receftèrantprias ne eiih-
rarumapertilfimemonftratur, ficut eft illud. Qui vosau- ; hærerentfide&operibus,decernitiuftofuoiudicioeosi-
dit ,tne aûdit -, & qtiivosreopit ^tne wiquerecipit. Nec non I rein ignem ætemum. Quia prius ipfi in cum decideranti-
6c Saille ait de coelo, Saule, Saule, curmeperfequerisîSeu & gnem, cü in læculo fine pcenit entia, læculfi magis amauc-
aliaquamplura. In qùibusomnibus cum dicit, mihi, aut tint quam De û. Necenim folainhumanitasineisdamna-
me,leproculdubiofibique fecilTe, & ad le Venillt, pro | tacrcditur, fîcurncc lola largitasinhis qui à dextris fctünt
menjbris fuis, intelligi vult., Veruntamen confideran- remunerata. Sed quiamündr'rebusmaleabufiluntinïu-
dumeft, quia cum his loquitur, qui in dextris aut finiftris , perbia/emetipibstradideruncconcupifcentijs fuis, fuifqj
erunt, qui funt de quibus loquitur, minimis, quibus ifti I in(èruieruntluxurijs& volupcatibus, neevoluferunt Deo
bonafeccrunt qUiindextriserunt, vel illi non fecerunc, præftare quibus fèredimeret; 6c ideo valderationabiliter,
qui àfiniftris, & ideo Chnftofilio homjnis non fecërùnt. ; aëfi in radiée totadamnatùriniqiiitas, cum lola culpatur
Quinara fint qui & minimi dican tur;& tarnen quia fratres \ inhumanités .&tÇrû benignitas fratrib. denegata condé-
F
Mort.}.]
H
I .Tim.y
tf».66.x 4-
t.Cor.4.r8
B
^ J t T T
natur. Ignem autem ætefnum quem dicit, nulli dubium
quod alterius generis eft ignis,quam ifte quem nunc têra-
poris habemus invfii.Quia nullus ignis prælen tis læculi ç-
cernus. Nelcio enim v t r um S ol * quia ignis eflè diçitur, æ-
ternuS debeat vocari necne,quia mutabilis eft, etfi in melius
commutabitur.Ille autem ignis de quo hic dicitur, v-
tiqueæternuseftefirmacur; quia veritas eftqtiièum diabolo
paratura elle tepromittit. Et ideo non aüter credere
oportet,nifi vt iplà Veritas ait. Quamuis quidam nouiaf-
fer tores falû tatis, v t decipiant male incaùtos,velint aftrue-
re nulla alia elle genera pcenarum, neque locatormento-
rum quam proprias conlcientias hominum,cum Deus veritas
iam eum¶tumdicat, & æternum eifeteftetur.
De quo igné profeâo Ilàias dicit, quod vernis eorum non
morietur, & ignis eorum non extinguetur. Qui deniqüe ignis
forfitan talis tantæque fubftantiæ eft, Vt etiam inêorpora-
lia&inuifibiliacomburat. Vnde & multorum Opinio eft,
quod iplè etiam inuiiïbilis fit conftitutus. Quoniam iuxta
quodait Apo(ïol\is,Temporaliafunt qua vident ur, & qua non
vident ur, aterna. Sed forte de his qui inprælèntiarùm funt
dicit. Alioquin fi lola quæ non videntur çterna fiint,vt quç
videntur temporalia, inuifibiliseftilleignis, ne temporalis
credacur, qui æternus dicitur. Si autem diabolus & iplè
etiam æternus eft,vere &ipiè ignis qui ei paratus eft,æternus
reële credendus eft,quia nulli alteri quam diabolo paratus
dicitur. Forte ifte ignis quando paratus eft diabolo à
iufto iudice, iplè homo needum erat. Et ideo illi paratur
qui corrueratantequam homo efièt.Etiplè cüi paratur, licet
Ipiritale, tamen corpus habere non negacur. Quod fi
diab o lus, quamuis Ipiritale Corpus habere creditur, quid
mirum,fi ddplè ignis qui eipàratus eft,fpiritalis àtque cor-
poreus elle credacur i Vnde Si iplà corpora hunianaiüre-
furredtione.quiafpiritaliaeruntnôabsre creditor eo igni
polie cremari vtrumque,corpus Icilicet&animatn ingé-
henna.Gchennaquippe,duplex poena dicitur. Forte quia
corpus & anima eo crematurincendio ; vr quia duplicirer
homo deliqui t, du plicirer puniatur. Nec igitur mireris, fi
di cat ur ignis ille vifibilis aut inuiiïbilis, quia non lètundfl
hanc v ifionem noftram,qua nunc videmus, illayifibilitas
eric, ficut nec corporea ipiritalia talia,qualia nunc lunte-
• tô his quia finiftris érUlit,vîde qüâiii éotiiperidiolè pfcëd-
dit lingula, & colGglc in breui ri egle&a, iuxta quofdam CÔ-
dices,quæ fupra latiüs reuoluit benefadta. Quoniam mife-
ricordilîîmi iudicis eft talii locüplerius prædicàre 6c anl-,
pliarelaudibus, malefadta Verô eorumtranfirorieaebré-
uiter, quafi dolens mettiotari. Sed;&iufti ad fduorem iudicis
lui relporidentesjimmorantur in vttoquoque verboj.
& fuâeo tenore,quo & index,diriumetarit,led cum nimià,
vtdixi, admirationis 8c humilitatis forma j qUoriiam pro«
prium iuftorum eft benefadia fua in fàcie relard, humili ter
fulcipere, interdurri etiâm 8c deuegaf é . câülà hümilitatiS<
Vnde quod replicant fînguia fie eft* tâHqüarii dicefent}
nec hoc'necbona quæ laudâs digne nos fecifle côgnôfci-
mus. At vero iniufti, quafi nimio pudorè vel mcerôre,
pro tanto opprobrio perfufi, curfim ac breüker dicunt,
Domine quando te vidimus efurientem aut fitientem, dût nudum,
autinfirmum,&in carcere,& non minifirauimUitÂüQux forte
omnia quafi terrore perculfi,ûc dicUnt,negàndo, vt co-
fuctudoeftdelinquentium. Q ^ fi velirit excufarc, quod !
nunquam eum viderint efilrientem vel fitientem, lèu cætera.
Vnum itaque verbum miniftrauimüscibi ad omnia
referentes. Faciunt enim hocquafiextenUàntéscrimina
lùa, negrauiora vidèrenturfigillatim* 8c diligenterenu-r
merata; quod prpprium femper malorum eft, culpas Idas
exculàtioniscaulà,velnullas,autleuesoftendere,veietiam
paucas. Quod & relponfio C hrifti ad vtrofque fadla videtur
figni ficare,cum dicic ad iuftos, Quod vni ex minimis fits
fratrtbus meis feciftis , mibifetfiis. Ad iniuftos autefti lie*
Quando non feciftis vni ex minimis necmibifeciftis. Nec itaque
addict fratribus meis, quemadmodum fecit cum loque-
returad iuftos,volens iuftorum benefaétajgranclia 8c præ-
cipua oftendere, & reoriim culpas iü nullo exiggerare.-
Quoniam gratiofius videtur opus boriuqj, quod fit iri làn-
dtioribus 8c præcipuis Chrifti difa’pülisjqui poflùnt dicere
cum J?aulo Apoftolo , Imitator es met èftote ficut & ego
Chrifti, quam fit iri minus làn<ftis< QUoriiam hic præcipue
fratres dicuntur Chrifti,qui magis faciunt VolUritâteiti pa-
cris. Veruntamen etfi ita loqiiâr, in riullo exculàbiles erunt
quirieefratribus Chrifti bona fecerunc, 8c præcipuis iri
Ecclefia membris<nec minimis quibuslibet,quæ dinutnerunc.
Et iplè ignis a làpienre iudice Deo, nec mirum fi talis j rata lünt præftiterunt. Minimos autem quoslibet eOrüm
eft prxuilüs 8c præparatus, qui & Angelicam illara fpirita- | ~ -- — r.. . ..n-.. <
le m queat torquere naturam, & humanam iam Ipiritalem
refufeitatam concremare. Nam regnum non aliis præpara-
tum dicitur à conftiruüone mundi, quam iuftis &lan£tis;
& ideo quibus paratum e ft, datur eis, vt fine cum fuo Rege
Chrifto. Ignis vero ærcrnus,non illis quibus dicitur, Difte-
di'eamemalediâi, paratus eft, ficut regnum iuftis, lèd diabolo
& Angelis eius,. Quia quantum ad Deum Ipedtat,
hommes non adperdicionem creauit,lèdad vicam 8c gau-
dium, vc reftauretur numerus eorum, qui in diabolo &
Angelis eius male deperierat. Ipfi vero peccantesdwnie-
runclè,inobediendoAngelo tenebrarum. Vndeiuftum
fuit, vt ficut illi qui làluantur fiunftis Angelis coæquantur
in refiirreérione,& fiunt filii Dei : fie qui perierunt diabo-
licis coæquantur Angelis,& fi unt confortes eorum. Quibus
dicitur,Efuriui & non dediftis mihi manducarcfitiui érnon
ded fttsmtbipotum. Mira DominiIefu Chrifti vnitasprædi-
catur cumlùo corpore, vtintelligas caputfuis compati,vel
congratulai! membris , ficut anima in cotpore nuraano
compatiras ei, quamuis non elùriat, quantum ad fùam
fpeëtat naturatÿ,cfiirij t tamen corporiscibum,in eo quod
copulàtaeftcotpori fuo,& pafeitur. Sic & Chriftus emrit,
6c patitur in corpore fiio quæ e ft Ecclefia,pafcicur quoque
6c refidtur,cum fit iplè impaflibilis & nullis egeat alimen-
tis.Sed in vnaquoque Sariâotum alitur cibis, & reficitur
po tu, veftitur nudus, 3c colligitur hofpes, in carcere con-
iblatur 6c vifitatiir infirmus, quæ nemo nifi Vere fidelis in-
telligic, 8c Spiriru lândto illuminatus. Quod fi Paulus vere
cuminfirmanribus infirmatur, 6c cum omnibus patitur
fratrib us, quanto magis caput totius Ecclefiæ Chriftus,
qui dicic vnicuique patienri,cum ipfo lum in tribulatione?
Quælo prudens leëtor conlidera quam diligenter iuftis
dinumerans bona lua, immoracur in Vnoquoque vetbo, :
per ftngula laudans eo s,8c extollés benefàdà eorum. Poridea
vocat, vel quia in inundominimi funtæftiraati, vel
quiaapud lèmetipfos minimos iudicaueranr, eo quod de-
cfient in oculis luis humiles j vt apud Deüm inuenirentur
magni fi lèquerentut eum, qui dixit, Difcitedme quia mit is
fum& bumilis corde.
E t ibunt bi in Jùppl'tciUm aternum, iufti autem in vitdm <e-
ternam. j AudiantquiVoluntextenuaretormencainfero-
rum,& omnes quandoquerediread veniam.Nam &ignis:
æternus à Dominoprobaturjésinfiipplicium sternum i-
ftimictunrur. Quod fi vira æcernafanétorum & perpétua.«
nullaquedeinccps iànëli paflîiri ruinas:icafatendum quod
&lupplicia perditorum hominüm,& Angelorurri,ætemai
credenda fiint. T res llquidem narra tiones iftæ, feu parabo-
læ.quas Saluator fimuliunxifiè videtur, ad inuicèm c*lla*
tæ,vnam probanrùr habere inceilige&ciam,vnoque iri fin-
gulis luis partibus clatiduntur fine.- Quarum partesgcsii-
næ lunt,in bonos icilicet Ôc. malos.Nam quinque prudentes,
quæ dicuntur virgines, iplàe fiint ouèsquæ ftatuuntur
iri dextris; ipfi 8c duo bofii ferai fua quæaccepertin t talen-
ta,duplicantes ad lucriim; quor um vrius duo accipit, alter
Vero quinque- Porto facuæ quæ vocan tur j ipfi lunt hcedf
qui à finiftris lèqueftrantur; iplè & malus ille lèruus, qui
noluitlucrum quærerede talento. Interea èuaa talenco-
rum.iplà fiint oleum, quod paratur & rdconditur qUotidie
in vaus mifericordiæ;ipfalunt&: ftipendiabonorum ope-
rum, quibus pafcuhtur quiêfüriunt, &potanturqui fi-
tiunt,& veftiuntuuiudi.Qnaridohçc omnia agantur tem-
pus eft prælèricis Vitæ$& quando hæc omnia adimplera re-
præfentantuF 1 tempus vhimærefiirreûionis, qiïando 8c
quinqueprudentes^irginesvenienfobuiam Chrifto, 6c
duo ifti ferai fua lècüm déportant lucra, 8c tune coririu-
merabuntur eifilem ipfis iana indexais boniofriniaqüæ
geilerunt. A quo enim dinumérentur.manifèftum eft, ab
ipfo vtique rege.qui & Iponfifs Ecclëfiæ eft, & paterfàmi-
H h h h b j lias'