7 öS Remtg^Xj^rfty^MYenßi Epift
populümfüum, &perduxiteos tanqaamgregirnin deferto.Et de- ;
duxii eos in non üniueruni, tnimtcos''eorum operuit
marè.Etihduxtt eos in m^riifànélificAtionufut, montentqùem
acquittât dexteraeius. Et èiècit a fané eorum gerités, & forte
dtuijit eis terrant in funftülo diftribufmis. Et babitqrtfifty in
Îtabernacülis e o ru trtbm ifr a il.E i téntauerunt,& ëxâcérbattirut
Deum éxcelfum » f y tefiimonia n u s non çu fio dm u n t. E tauer-
te r u n tfe , & non feruauerunt p a ftu n i: quemadmodum patres
eorum, conuerfi fu n t in ar cam prauum. ih tram c o n cita u eru u p
e um in co ü ib u sfiiis,& in fculptilibus fu is a d am ulationem eum
prouocauerunt. A u d iu ïto e u s, & jp r e u ti, & a d nïbilfttn redegït
valde Ifrael. E t repulit tabernaculum Silo, tabernaculumfuum
vb ih a b ita u itin bominibtts• Ët tra d ia u ïn c aptiuitatem v irtu -
tem e o rum ,& pulchritudinem e o rum ihm anusinim ici. E tto tt-
clufit ïngladto p o p u lujuum ,& htrèlfitA tem fiiX jpreuit. ikuenes
eorumcomedit ignis, é 'v irg tn e s eorutn non fu n d a m e n t at*. Sg-'
cerdoteseorumin gladio ceciderunt, & vidua eorutn nonplord-
bantur. Ét excitât us è il tan quant dormuris dom inas, tatiquam
potins crapttlatus a vino. Ëtpercufiit inimicosfuos inpofierjora,
opprobrium fem piternum dédit tilts. Ë t f tp u lit tabernaculum. Io-.
fe p b l& tr ib um EphYaMt non elefift. S e d n èg tt tribum luda, nion-
tem S ion qùem ddexit. E t adijicauitjicut vnicernis fanftificiutP
fuum in terra, quant, fundaitit inJècula. Et élegit Dauidferuum ;
Juum, &fitfiultteum degregibus ouium,de poli fa t antes acçepit
tum. Pxfcere lacobfer mm fuum, & ifrael h ter éditât emfuam.Èt
pàuiteosin iitnocenùa cordis f u i , & in tntelleftib us m annum
fuarumdeduxit eos.
Matth. I).
met. Quid eft, iriclinare aurem, nifi huftiiîi ter ^udire? Hu-
militer autem àudir,cuius aurem mclii)^cicharitas,non
cuius cèruibèiù érigit vetusanirddfitas. Aperiam in parabo-
lis os meant fldqudr propofitiones ab initio. Quafi dicat :Ideo
dicoyt incline tis aiirem, quia ego aperiam os meumin
paraboliSjidcft, in fermonibus return fimilitUdinem pne
fegerentibus. Et vtinam qui hic dignatur,os âperirein
fimilitudinera return, dignaretur os aperirè in expofitio-
nïbusipfàrumierum. quia & fi aliquid dignuth.adaum-
endum exprirnimus in fudore tamen panemdi noftru
comedimus.
Ha*c verba in A uguftino reperiesdn expofirione iftius
verfus : Loquar propofitiones ab initio iftius congrega-
tionis fai51 as. Initium fuit vêtus teftamentum, finis eft no*
uum.vel initium iftius congrégations fuit, quando per
Moyfen Sc Aaron congregau funt vt educerentur de terra
Ægypti. Nora quiajppofitiones funt quaeftiones aliquid
habenccs m fe,quod de difj)Utatione (bluendum eft.&
in hoc diffetunt propofitio Sc parabolà. Parabola fifni-
litudinem exprimit, propofitiones autem finefimilicudi-
ne intelligi poilunt. quod dicit, Aperiam in par abolis os meu,
meum, loquar propofitiones i«kio.quia quanta audiuimus in
veteriteftamento promifîà, &.cognouimusea in nouo te-
ftamento ^mpleta & hoepatres tufiri narrauermt nobis.
Npta quia lice t d om inus in euangelio pra*cipiendo dicat,
Éolitevocarevobis patremfuper terrant , vnus eft enithpater Matth.i)
veficr qui in calis est : tamen non pnecipic auferri nomen
hoc honoris ab vfii loquédi, quod ætat e vel fimilitudine
curæ im pofituin eft. fed ideo dicit V; Nolitç vocare vobispattern
In hoc pfalmo continénmr , qua: inypteri populp fe-
&a narrantur. Recentior autem Sc ppfterior populusad-
monetur, vt caueat ne fit ingratus b eneficiis Dei, eiufque
in fe proupcet kaeundiam, cuius humiliter debet fufcjpe-,
regratiarri. Cum aütem Jiic öpera aperte yidentut did
atquenarrari, primitus nös mpnet ’atque attentos fade
dtulus pfalmi. nequeenim fruftra icriptum eft, intelle-
bhis Afaph, nififorfitan non qupdfuperficies Uteri (o-
nat, fcilicet interius aliquid intclligentem quzrunt iftale-
öorem. Narraturus aurem ea qua: non viden t urindige re
jexpofitpre, fed tantum audicore: Aperiam, inquit, in pa-
rabolis os meüm,loquar propofitiones ab initio. Quis pir-
go audet parabolas & propofitiones quafi manifeftas,
tranfitorie percurrere, qua: luis nominibu s indicant-fè aldus
inueftigari oportere ? Parabolae cnim rerum fimilt-
tudines pr* fe gerunt. & notum eft quod in parab oils re-
rum fimilitudines qua: dicuntur, rebus de qui bus agitut,
comparanturtvtin ilia parabola, Extit qui femina$yfimi-
tiatefemenfuum. SefhenverboDeicomparatur,quiaeius
fimili tudi nem gerit in ilia parabola. Prppofiriones autem
quas G rid probleraata vocant, qUiftiones funt, haben-
tes aliquid in fe magnum, quod difputationefitfoluen-
dum. Quis ergo audeat parabolas & propofitiones tranfitorie
legere quafimariifèftas, & non potius fumma vigi-
lantiainrendat, vtadearumfrudusperueniat i Dicitau-
temficAfaph:
Pfal.iof.
D
t lopulus meus legem meam. Afàph ifte Chriftüs
intelUgitur.quia ipie maxime in populo ilload hoc
labörabat, vt fibi alios, aggtegaret. & ad nos etiam perci-
net admonido q u i fir in hoc pfalmo, quoniam de nobfs
didum eft etiami Salua nos Deusfalutaris no fiery & congnga
nosdenationibus, quoniam fi cauendaerant priori populo
tormentafignificantia, multo magîscauéhda funt nobis
tormentafignificata. Nosenitnfumusin quosfinesfeculorurn
deûenerünt. & quacttnquetllis in figurant coritigermt , ad no*
fir am correäionemfaäafunt. Ét ideöfieisfiieruntyitanda
mala ftgnmcatltià » vitandafhnt nobis magis mala figtira-
tâ: quiâficud fîgnificata bona dignior^, fiint In nobis
quam bbnàfignificandà, itain malis fimt grauiora mala,
quæ figömeata funt. Àtteridité pöpülus meus legem
rnèarn. Quafi dicàb Quiacteûdiftts legem ferui attendi-
telegerh dominl,Videlicet non fècùndum lfteram, fed fecund
uti fpiritum. <^uia Uteraoccidit.fyiritus autem viuificah
Inclinât e aurem veßram in Verba or is meifia èftjhumiliterat-
tenditè. Nbta idem eÄe legem & v&ba. fed repetit ad
commendatibnem, fie: inclinateaUremveßfärnin Verba oris
fuper terrant, ne alij at tribu ere tur gratia prse ter ilium,
cuifpecialiter attribuendumc'ftjilli videlieetquiomnia
parat. Nota quia hie caput noftrum fè in numéro po-
puli illius ponit, vt piam affeftionem fiiam ergo illos
oftendat.quod dicit, Quanta audiuimus&cognouimus,ea &
pan es nofir i nan auerunt nobis. &ideo non funt oicultatakfi-
/whominum,fi.iiis dico,exiftentibus in cognatione fe-
quQtÇjvidelper fuccefïionem prolis, vt altera fuit genera-
tip filioru, qu ia patres in lirera fun c obcæcati, fili j per fpiritum
illuminari. Narrantes latidesdomini & virtuteseius, &
mirabilia eius qua fecit. Quafi dicat .‘Patres noftri narraue-
runt nobis, patres dico narrantes laudes domini. Sc ideo
narrantes, quia virtutes annunciauerunt,&non qualef
cunque virtutes,fed mirabiles vktutes quas fecit, iftas videlicet
: Etfufeitattit teftimonium in Iafob,iàeft, fidem fine
lege datam fiifcitauitin lacob, id eft, in fupplantatoribus
& contra vitia lu clantibus. & legem pofuit, id eft, firmiter
ftabiliuit in ifrael. non in Ifrael fecundum carnem , fed fe-
cundum fpiritum. Vnde illud, Ecce vere ifraelita in quo dolus
non efi. Nota quia fides dicitur teftimonium idéo, quia
lege & prophetis teftificata eft. vel idem poteft intelligi
per teftimonium & per legem, lex enim male vrentibus,
teftimonium quo conuincatur puniendi legitime vten-
tibus, eft teftimbnium quo demonftretur ad quemcon-
fugiantliberandhEt legem pofuit in Ifrael. illos qui Ifrael
funt fecundum carnem, lege quafi oneregraui onerauit.
quia veniente madâto, reuixit peccatum. Nec fruftra po-
fitum eft, fufeitauit. quia nihil fiifcitatùr qubd prius fopi-
tur, in illis vero lex naturalis eft fopita, fed per legem feri*
ptam eft refilfcirâlta. quod dicit, Sc fufeitauit teftimonium
in lacob ijn quo teftimoiiio quanta \nandauitpatribus nefiris,
Moyfi videlicet & Aaron, vel aliis patribus Carnal iter in-
telligenribus-.mandauit, fed non intdleiftn dédit. Et quid
mandaüitî notdfacere eafiliisfuis. quia licet ipfi intellexif-
fen t,ab aliis tamèn carnaliter in telligentibus perceperunt
filij quod intelligehdum erat.quiaipfi carnaliter obferuabant
legem donee filii per gratiam intellexerunt quidleX
figurar e t. quod dicit, Quanta mandauit patribus noftriSj
notafacere eafiliis fuis, vt cognofcatgtneraito attira y fiibfr
quens videl. vel altera ta in ^)iritu» Etqua: eftgeneràtio?
Etlii quinafeentur ex ipfis patribus,&exurgcMyve Inon cot
fuum cum patribus fin’s de lege carnaliter fapientes po-
nentjfedexurgentanimo. Cor Cum domino furfum erb
gant.tnyfteriû videlicetiniegeinueftigafttes & Uarrabuttt
filijsy«H.iftud videlicet,Wponant in Dèojpemfiiamfatogêtes
; circa mandata domini,quia non Ipem fuâ in Deo ponunt,
qui non
In PfalmosEwyfationes., 7 6 9
Ixtd.i 4. c
qui noncirca eiusmandata fatagünt. E t nonobliuifiantur o-
perrtni-DePi id efti non fine ingrari benefiriis Dei j qoiope-
ratiir velie fepro bona voliitnate perlicere. Er mandata
eius exqttirant,non tantum vc fciant,fcd vc impleant.dchoc
ideo, nefiantficiit panes eor urn, generatio videlicet praüa, id
eft,d>ftorta & exafieransyi<]eft>Deumsirr\&rificans:genera±
tio dico jjuanon dir exit corfuttm. Nota quicunque non ha-
bent cor direöum; &fi videäntrir efle dire(fta, non ha-
bent opera. Deus autem re£lüs«ft, & qüicunqüe vult re-
ftum cor habere, necefle efhvr complanetur incommu*-
tabili iuftitii Dei & rebtitudihi,:cui hasc generätfo noö
fnitcomplanara.& hoc ideo, quia non eficredltus'cum Deo
JpirituseiUsiid cft.hon habuitfidera qua: impetratquod lex
imperat. Quando enim cum operante fpirifiiDeicoope-
ratür fpiritus hominis, tunc impletur quod Deiis iubeti
Hocauteiii non poteft fieri, nifi credendp in eum quiiu-
ftificat impium. E t vere dicitqriftud di(ftuih,ad ejcpfbftio-
ttemgratiaidininje, qu* non täntum operatur femiflio-
Hem peccatorum, fed fecit fpiritum hominis operari Cum
fpiritu Dei. & ipfe habet creditüm fpiritum cum Deb, qui
credit fe non pofle fecere iüftiriäm fine Deo, & Hoc eft,
credere in Deum, quod maius eft quam credere. Credi-
cur enim homini,fed nullus creditin hbmmem: Credere
autem in Deum eft,credendo adh^rete in bene codperati-
do bona operand Deo. filijEpbraim int endenies & mitten-
teiahum,eonnerfifunt in die belli. Notaapcrte totum hicin-
telligi perfilios Ephraim,videlicetc*terosIud*os,&ab
ea parte d qua potiffimum melius fperandum fuerat,
quoniatn cum lacob caKgäfffenf bculi, praicefjit Ibfeph
filiofiio, vtadduccretfiliosfuos Ephraim &Manaflen,Vt
abeo acciperent benedidionem. Iofeph adducenseos,
| ftatuic Manallen ad dexteram, quiamaior erat *tate,&
Ephraim ad finiftram. lacob autem Prophetico fpiritu vir
dens, quia primierunt nouiffimi, & nouiffimi primi,vari-
catis manibus dedit benedibtionem, dexteram ponens
füper Ephraim1. Sic Abel iunior fratri fuo pr*latus eft,
: Ifeac Ifmaeli, lacob Efau, Dauid maioribus fratribus cun-
' <ftis pr*latuseft.in quibus omnibiis fignificatur, quia Iu-
daico populo pr*ferendus erat Chriftianus.Lirerafic ex-
ponitur.Filii Ephraimiilli videlicet qui videbäntur melio-
resjintendentesarcum, iadantes videlicet bona opera
fiia, & mit rentes fagittas, id eft, emittentes verba promit-
tentia, quia dicebant t qu*cunque locutus eft dominus,
aqdiemus &feciemus.&tamen conuerfi funt in die belli,
id eft, indie tentationis defecerunt. velad fimilitudinem
legamus. Filii Ephraim intendehtes & mittentesarcum,
conuerfi funtindiebelli,id eft, comparabiles facti funt illis,
qui in die pads armis pr^luderent,& in die belli,fugam
iiiirent: quia ipfi in die audition» omnia promittebant,&
die adionis nihil boni.feciebant.quod dicit,conuerfi func
indie belli. &eccequaliter, quia non cufiodieruntteftamen-
tum Dei y id eft, promiffiones domini in nouo teftamento
fadas. Er in lege eius noluerunt ambulare. quia & fi exterius
quafiin.Vtre, id èft.fluidacamalia noftra defideria ftatoria
fecit, quafi in vtreconcludenda: quiaficea fubpoteftate
noftrâ redegit,vt non amplius nos immergant, nifi eis c6>
fen tire vcKm Us. Et deduxit eos id hube diet, & totanocle in illu*
mnat'ume ignis. Hoc illis hiftotialiter fadum eft, vtfecuri
irent.nos auté dedudi fumus in nubé diei, ideft, fubpror
tedione fplendidiffim* carnis Chrifti, quæper nubem
intelligitnr. Vnde illudyAfeendeti)eusin nubem leuem, & Wt
gredietur Ægyptuniy&confiinget omnia ido la eiusi Et tpta nor-
de,id eft,in die tribulationis deducet nos do min us in nu-
bediei.&totanadeindluminatione ignis,iiiiiidonis.fpL-
ritus fàndi.vel in nuBeprçcefîîtin die, quoniam iuftis mi-
tis apparebit quafi in nube leui. Et in nodepceffitin igne,
quia terribilis 'apparebit iniuftis. Sc hoc igneiufti illumi-
nabuntur, impii autem ardebunt. interrupitpetram inere-
mo, & adaquauit eosvelut in abyjfo mult a. iNota quia prius ex
aquisTupes fecit,hic de rupe aquas produxit. Percuffit
e nim M oyfèsvirga bis filicem,& emanauerunt inde aquç
lafgi ffim*.Petra pereuffài,Ghtiftus eft/Vnde illud, petra
autem erat Çhriftus. Quod bis perçufïàeft petra, figmficac
qûla'iÇhtiftus in dupliciligno erilcisextenfus fuit,& in it-*
10 emanauerunt aqu^largiffim* rquia Propheti-
câ dida in morte fiia inteiligibilia feda fimt, quia vela
timplifcifl&fUnt, omriis obfeuritas Prbphèrici fermonis,
deftrudaeft : êx quibus Prophericis didis multi diuites
potari fiiirt.Ï Vnde illud; Si quisfitit, vehtat ad me & b'tbat.cp
dicit,Interrupt petram ineremo', &. adaquauit eos velut in abyfi.
fomulta. Et qubmodo hoc r.Quia eduxitaquam de petra
dtdûxktanquam fiumina aquas. Et licet h*c omnia his fe-,
ciffétytntticnadhuèappofuerùntpeccareei,idek,comtaeumt
fie videlicet:!»^ concitauerunt eum ininaquofi. quia in ari-
dblocoaquam tentandp petierunt, quafi impdtens effet
Deus aquam in àrido loco dare, qui marçdiuifùm fecit
ftare. Ininaquofo^rouocâtmrf/îw»adiiram,quiinmen*i
.risàlîdïtâte de terrèhocbmmodoinnocant.Er tentauerunt
Deum in cordibusfuis,vt peterent efods animabys fuis. Nocàqua-.
liter Deum tenrabant.quiaquod ore rogabant,Deüm nô.
poffe fecere in corde dubitabant. Sunt adhuc mufti, qui
animabusfuis,ideft,animalttatifiiæefcampetunt,vclutil- ;
11 qui Deum non propter fe, fed propter terrena colunt,
quafi fiiauius fit quod dat.quam ipfc qui dat. Et male, locuti
funtdêDeo.dixerut, nunquidpoteritrDeus parare menfam tnde-
ferto ? Hic hotantui#lli,qui non credentes,dixerunt:N«n+
quid carnem fitam & fanguinemfuum dabit nobis.per part es ud
comedendum &adbibenduniî quoniam izmpercufiitpetram, &
fluxeruntaqu*,&’torrentes,idç{\i,dQânnxinundauerunt.Et
quiaïftud fecit, nunquid &ideo poteritdare panemautpara-
re menfam populo fuo? Hanc murmuratioriem ralem audiuit
dôminus, &diftulit eos videlicet in terram promifîïonis du-
cere, cum per paucos dies illuc poffent peruenirc, nifi e t
fentapatria differendi, &in eremo conterendi.vel diftulit
poenàm,vt infidelem fàriaret eorum concupifcentiam.
& priu^ fecit quod infidelis populus eum fecere non poflfa.
ï9 .
oftenderent fècundum legem ambulare,tarnen interius ei | fè credebat,deinde intulit q> eum pati oportebat,quod di-
contradicebatur. Etobliti funtbenefattorum eius &mirabi- cir,audiuit dominmScdikaiit,&ignù^accenfuseflm lacob.\n
liumeiusquaoflendit eis. quibusadmonebantUràDeonon
recedere. & ecce mirabilia.Ctin»»patribus eorum Moyfe &
Aaron & aliis fènioribus Ifrael,férir mirabiliain terra Ægy-
pti, incampo Taneos. Intenupitmare ruftrum videlicet, &'
perduxithaSy&fiatuitaquas, id eft, ftatorias fecit quafiinvtre,
fubaudiscondudendas.Hæcin nobis myfticealiqüid de-
fignant,quià ipfein terra Ægypti intelliguntur. Multa o-
peratuseft mirabilia iri intèriori,licét noniri pluribusb-
peratus fit in exteriori.& hoc in campo Taneos, id èft, in
iîlis qui euftodierites mandata domini, humiliati fùnt;
Tanis enim interprétatur mandatum.campus vetohumi-
les âefignat.quia non falüâbuntur per mandatuïn,nifi hii-
milés.Qubd mare interruptüm éft,fignificàt bap tifmum,
in quo onines hbftés noftri fubmerguntut qbia peccata
ôriginalîa & aâualia abluûntut.fëdinterrumpitur poftea,
quia & fi ornhes *quaUter recipiuntin baptifmâte tèmif-
fionëm peccatorum, noti tamen omnibus eft adfelütem;
quiahis qui ppftrefurre«ftibnem baprifinarisaDbbapoftatànt
, eft ad pcrditionem. quiâ melius ett vïamveritâtis
ignorare, quant poft agnifam retrorfum abut. EiriOaëbtgîqüàs
, BM-th.Vet.Patr.T0m 9. Pars a. .•
moribu s videlicet.^* ira afcendtt, id eft, augmetata eft in I f
rael.Ignis ifte incentiua vitioru notât, qu* interius hominem
deuaftantqiiod dicit, Etignis accéfus eft in lacob, &
ira Dei afceridit in Ifrael.& hoc ideo, quia non crediderunt in
Déo,necJperauerutinfalutari e«w,i.faluari per Deum.Et do-
minus audiuit quid ? Mandauit nübibus defuper, & ianuas call
^m«r,vtabundanter mitteret eis quodmiffurus erat.Ec-
ce notât quare diftulit poenam,vt per hoc videlicet qu*:
fequuntur,eommfeciaretcupiditatem. Etpluit illis manna
admanducandum,&panem cati,non ih terra elaboratum
dit illis. &'quis! fit fubiiWigit : Panent angelorum manducauifi
homo. Panem angelofuideo dicit, quoniam panisillequf
comedebhntjfignificabat panem ilium, verbum videlicet
pàcris , vnde renciuntur. Vnde illud, Omneseandem efcam
fbirituàlem manducauerunt, & eundempotumftnritualem btbe-
rtint. Cibdria mi fit eis in abundantiaJEt quoraodo hociTranf-
tiiitt attfirumde ulo interram, fiibaudis quia malam intem-
periem aeris deftruxit,& temperiem bonam eis dédit. Et
tnduxtt invirtuteftn aphricum,& pluitfuper èos fient pulue/em
carnés. Sc non qualefcimque carnes, Çcdficututcnzxsx maris
T t t vo lat ilia