
Matt. 17.5.
B
Eyi.j.1. I
quafi quædaàrebi'cognominâtio,& jpprij hominis figni-
ficatiotié ciahens, du perfonaquælibet icaaliquo excellit
vocabulo.vt nullus alter inteUigatur qua is de quo dicitur.
Fit n.multis modis qua fæpe etiam & in diuinis fcripturis:
vtpbte in Pfel.9 .de occultûfilij folam filiü volens oftendere
CnriftmEt de loan ne,Hie e(l Difcipulus quediligebat lefusmÔ
o, & alios eon dUigeref, fcd quia eü præcipue & præ omnibus
p/jo.s.;
diligebat.Sic quoq;&in hoc locoCanticupro diledo
mihi. Quibus duob. nofter nîmium obfoùràturanimüs,dü
occürrunt nob is, nö folum q occultafunr, vçrumeriam q
incertaTV t puta>dum quifpia iter volësagerfe,inter médias
npdft tenebras, in quoddaquadriuiû deuenit,foiens iam
quid fit via, riefciës ibidem tn vllam vel fèmita eflè,obftu-
ritate inuolutus. Fado auté mane,q> occultü erat iSn detedü
velamStiflimo dicitur;quiaetfialij diligütur propter adb-
prionis gratia, hie vero propter proprietaté naturæ. Non
» exterms acceperit vt diligibilis effetjfed ipfein fe habèrts
natura vtdiledus effet. Quia fan&a naturalis vnitas, & as-
qualitas,& chantas,vnitatis,no aliüde qk fe habet vt dili-
gawr,ficutad^ptio eorü quos adoptat.Inilla quippe iub~
ftantiaTrinitatis vnitas e it in origine,æqualitas in proleijn
charitateautem patris & filii, vnitatis æqualitatifq; comù-
nio. Ideb nulla eftdiuifio vnitatis s fed naturalis diledio
totiusMaieftatis.Dile&us eft igiturDeoPatri ac fi ^prius,
& quo ipfe in Euagelio, Hie efifilm mcwjncpmydtleitus, tn
quo benecomplacuit.l&ias inCanùcûyCantabo, inquit, dtleäo
meo.cdttcU patruelimeo vine«.fu*.Ac deinde, Vineafaäa tß di-
ieEto in cornu in loco vberi.Quæ nimirö vineaÉcclefiaChrifti
eft,qfe<äa eft fponfa vnico &diledc filio.Vëninramé &i-
pfa diledajfed propter eu,qui reconciliauit earn fibi, & c-
ripuitab iradamnationisvteflètdileda. Ipfeveropfedi-
ledus,quiaanaturafilius,ita vtnemoin coparatione eius
iure dile&us dicatur.Iureigitur ipfe in Deü&Dominü,ab
.omnirationabilicreaturadiligcdus.ynacûPatrej&Spiri-
tu S.venerandus.Ifiterea ipfe folusDeus prb hominib.ho-
, mo fed9 iure foltis inter homines dicitur diledus & amä-
tiffimus præ omnibus: qufePfelmi titulus eftin quo de
ipfo&fpofacahitur,redeabfq; am bigu o, pr e diletio vel a-
mantifimo inferibitur,vtnemo abfq; eoamandusab fpofe
requiratur.fed quemeumq; fponfa Chrifti amauerit, aut i-
pfe fit aut in ipfo,aut ptopter ipfiim, vt omnes in chaiftate
vnü ftrtiJVnAeApoR.GratüDomintMßrtUfuCbrifiiiihqak,
& charte as Dei,& conmunicatio Spiritus S.fitiü omnibus vobis. (
Qua* nimirum cómunicatio, oés vnum in eo fecit cui co- 1
mumeärur. Porro in Trinitate nihildifcrepat diledionis,
quia æqualitas cara&vnaefti vnitas veroæqualis&cara. j
Deinde caritas æqualis atq*, vnanaturalite»,& ineóparabi- I
liter perfeueaat. Et ideo quia Deus Pater propriu mittebat .
filiu in mundo,Vt iua virtute fibi fpofam duceret inter hq- j
mines ipfcDfeus homo,digrra fuitinSacraméto tituliPfef- 1
mi huius q> præmifit, qui de nuptiis can tat ur, canticum ^p •
diledo, vel canticu atnanriffimi, quarenus p hoc plena di- j
ledio cómendetur filii,qui fie diledus abiq;additam ento j
diiitur, vt ipfe fblus inteUigatur diledus: in quo diligütur ;
qui diledifiint,&in quo Deo Patti benpcôplacuit; ita vt |
iff «o reliqui oés placeant, quos fibi adoptauit in filios.His j
ita de tituio præmi ffis, vt ad canticu & ad ea quæ fünt my-
fticaaccedere poflit animus, finienduseftliber primus,&
çxorandus Spiritus S.vteodefcribanturftiloincordibus
noftrië, quoreferatafuntfandis DetProphens omnibus.
L IB E R S E C V N D V S .
Vamvis de occultis & obfeuris diu mulm-
que,yirgo Chri(li,tradatu fit,no adeo àno-
I bis ignoratiadepulfa eft,ne eifdc femperin-
uoluamu r obfeuris, nifi quantü illuftramur
^ gratia. Quapro pçer quidä Philofophi, cum
Élsét fine Deo,omnia dubia eue dixerût. Alii vero hoc löge
àfè remouétesprælumpfèrunt le foire q nefoieban t. Ec
ideb rede pars fcientiæ eue dicitur/cire qnefoias.Q^ç tn
nefoienna ideoiciédavocatur:quia&fiparslciédænelci-
entia eft. feire q» Hefciasnnulto magis eft tn ignorâtia,yelfi
nefeias quid qüæras. Hinc quidam tria otycurorü dixerût
cite genera.Quorun>vnû eft qn res linfurpatetdèd animo
quid fit obfcurum èft. Altprü vero eft, vbi resani mo pate-
ret nifi fcnfui daudererar. Porro tertiü obfcuriffimu co-
I probatur eflè, qn res quælibet nec fenfu capitur,nec ztü-
mointelligitur,necrationevelfieftcôprehendicac. Quo
fane geuere in mukis obfouraraur &inuoluimur,nifi quâ-
tum diuina pi e tas nobis refèrare dignatur qualitercun q;
vtcaperepolTimus.HincquoqiDeogratulabüdusgratias
q^kiisDeoägcbäUlncerta&occulu/apietiatUtemnmfeßaßi
efttfed iheettu ei reftat,qapprehender<rdebeat vians
ex omnibus,vel quo ducat fîngulç. A quibus düobuslftbphétaliberatuserroribùs,
iamDeogradas.refert>qui ei mfpirauerat
diuirtitus, q. incertü erat& oceultum fæculis &
genërationib.ficut in hoc epithalamioVirginu declaratüt.
Vnde ôportet & nos,chariflimæ,gratiasagerefaluatôri
; Dco,qui nos de tantis eripuit tenebris,&ad vera perduxit
lucem.Qmnonfolüfelucéoftenditvifibiliinfpecielenfibus
noftris:verum &oculps cordis intus illuminauit,vt ex
integro q occulta èrant & obfoura deitatis myftetia,nobis
manifefta fièrent* Hinc quoq; lfeias& ipfo gaudés illumi-
tiatus aiebat.T« es,Deus abfconditus,Detuljrael,&nesnefcicba-
muste. Sed& tuncqniftadicebâtàDeoinfpiratiProphe-
tæ, valde obfoura erat & occulta:qa quæ prædeftinataerat,
nondûerant rebus copleta &manifeftata.Etat quidé Deu s
Pater & Filius ßc^p. S* fed quia&ndorum via nondü état
ippalata,Deus Trinitas,nifi à paucis,penitus ignorabatur.
Vnde ficut dicit Apoft.Cttra cognoutjfent Deü per ea quafaâa
funt ,noficut Deùmglorificaucrunt>aut grattas egerunt ,fedeua-
merunt in cogitationibus fuis.Viam quæ Chriftus eft,viam fc.--
ciuitatisDei,vtiq; ad quam tendimus nôinuenerunt.Pro-
pterea vt totam emundaret ftulticiam cordis.noûri diuina
pietas,longepoftquçdi€ebâturadimpleuir,vt omnis pbfeuritas
pélleretur, effetq; in vnbeoderaq; Chriftô quod
Efa.4 f.ii
oculis ccrneres,quod manu palpate s,& quod méte intel-
ligeresjita vt palpares hçminc&intélligeresDeum. Hinc
quoq; loan.aie Wr. Et maim nofira ttaâauemtdeverbovita.
Audis igirur,quiâ manu spalpat Apoftolorum Verbum
vitæ! Vbiaùtémanus trâdat & tangi't, carné infccllîge^ Vbi
Verbum audis, id recognofoe quod eraf in principio àpùd
Deu,& Deuserat Verbü. Veruntamé eundéDeuin& ho-
minem verâciter vnü intelligeDeum,quc fponfum inPlàl-
mo Prophetaac fi in titulo dotis defcribàt,làndçq; coiun-
git Ecclefiæ. Vide quæfo , fponfa Chrifti, qua occultü erat
vel obfoura,quando nefeiebaturin hotninibus vel.fi Deus
effet,nifi tântummodo in Itfoæa.Vnde canitur inPfalmo,
Nett« in ludaa Dem : in qua étiam Deus Dei filius vel fi elfot
prius ignotu ç tat. la vero cum dicitur paternaex voctf per
Propheta, Eruttauit cormeu verbu bonü, incertü erat de quo
diceréturverbojDifiquib.illuminabanturoculijVt incerta
certiffime foirent,& quæ futura erant corde crederent.Sed
nobis quia rëferata funt omnià & copletâ, nihilobfcümm
reftat,nihil incertum. Idcircoquiaiufcip.it fidelis anima in
hoc epithalamio verbü progenitum de cordepatris,fiifci-
piat fponfa libellü dotis,&inçortuptayirginitasfponfîim
de intimis Déi fibi miffum prççordiis.De quoPaterfignâ-
ter ah,Eruttauit cor miu ver bum botiu.V erbum vtiq»bonum,
quod ih principio état apud'ï)eü,& Deus erat Verbùm.Et
ne miretis,prudens virgo ,'quod huncvocauerim Pfàlmü,
libellü dotis,fo quff talia pnmü à fæculo pànduntur foede-
ra nuptiarum* Habe s namque in Eûageho, quod Simile eß
regnum coelorum homini regt qui fecit nuptiasfiliofito.Qnas i jaque
nuptias, fi animâduertis, hoc in loco primü inuenies
pa<fto foederis,non dico fubarratas »jyerumetiam ac fi in tabulas
connubii çonfcriptasiVbi Deus Pater Verbû i quod
in principio erat,cru<ftafle fuo de corde dicit,vtvcrbü caro
fieret.Guipfedoverbojffilio fiio regi-;di£lat maieftasfiia
opera,&^indicat quæfiéda funt per ipfum vniüerfe. Quod
cü audis,virgo Ghrifti, pâtre filio fuo régi,ex eloquio pro-
phctali,indicare virtutis foç opera;eogitare oportet,q> ipfo
fit feriba velox, ccelotum enim refèrâtur arcana,nö illi, lèd
fæculis ab foödita,qui prôfert de thefàuro fuo noua &vete-
ra. Sed qafociba, quauis velbciffimus,fine calamo autfty-
lo feribere quæ audit nö valet-, co tinùo fiibinfettur ac fi ex
voce paztis,lingua tnea calamus, vel ftilus iuxtaHebraicü,ve-
lociterfcribëtis.Quib.gfcûxtveibis nihilaliud (pöf* reftat
cogitate,q de foedere nuptiarü,quænüquam légitime fine
dote firmantur. Idcirco,facratiflirna foror,cü audis patris
! didantis linguâcalamü elle foribç vclocitèr foribétis,fcias
f
Heb.9.S.
Rom. i-ir
G
Pf.jf-t..
Pf-44-l*
In qaopnmu vndegenùsdncàtPponfis oftïajitüc; Verbü
de corde patns, Verbü à in principio çrar.vtidi apud Deü,
&Deus erat Verbum.HocitaqS bonnm Vcrbum.Æ de
de parns erudtatii eïbfufëipe. Quia h,c. quod'ipre eft,à quo
eft,per çp ortiniaiftabonafàdba fnnrjqna; vldehrut. De hoc igitar^bonofuoverbopatérdilit,£r8iîa*i/rMCSwrfïJ0-
n*i».Perq,(olum eft omneBonnm.&ideodiliaendus,quia n n n iK /Çd’v r r n n n . L « ! r . . . _ _ i , t., ‘î. * v.]
gis Dens Dçrblms ideipfe mcôniutabilirçr eft,cum femet-
ipfurn exinaniuit, forma iêriii aceipiens! quoniam in vtrdq j '
inr cgêiDeus di hom o eft Sed quia Forma diuinicatisinuift-i
buis latebat in homine viSbili, vnum eiindemq; fe exhibés '
in.forma fériii exinaniife âb A’poitoio inre ptedicatuf Iii '
I qnà itàq; forma, fient B. Bafilium omnis fertgntia dixiiTe; I
ndaâ dâ Dci viriiis 1 m«« quia________ opéràtio riiohftrabarur quod & rex- 1
m'ddIS d‘ ft '’ ^“ a ®'nnl' eumco=eterna;ruaoindia,qmd- ieminaôperatio.informàlfoiinisiïqualbeao&sbrædi
refuifitjVtibi eum fufoipiat fponfà,& corppleélatur dote/à-
lütis æternæ,viide àd nos ennftatü venjt. Quiaq, de corde
prodiit,non nifi corde tenetur vel çrapitur.Idcirco amantif-
fimus filius verbumq; bonü de corde patns , fponfe milïîis
ad nuptias nüdatur, vtidé amplius Omni caritate in ânimo
diligatur.Non qDens pater,corporeus credidebeàt.vt cor,
aüt vterü,çÇteraq;habereTOëmbraintelligaturjfèd vtp cpr-
poràlium efficientiaru nomina, diuinitatis eius arcanacön-
cipiantür. Non n.membris corporaïibusçôfîftitDeüs. Na
Pfal. 109.3 alibi geperatione filit cum vellet comemorare, ait, Exvtero
ante lUciferum genui rejquatenusinenarrabilem iilâ vnigeniti
ex fe filii natiuitâté ex diüihitatis fuæ veritate cÔmendaret,
ad intelligentiæ fiidé, quem ex vtero generauit, vtfiliü ante
lucifcr3 ,vt æternumjqué ex corde eruölauit vt Verbum. In
C his omnibus loquutus eftnamq; de diüinis fiiis rebusfoeü-
dtim humanam naturâ; vtfêiffùm hunianæ naturæ ad fidei
foien tiam erudiret ; vt nö ex n:hilo,nô aliunde viderëtur,ac
fi cr'eatus,fubfiftere;fod ex fe vnigeniti fui naturalis natiuitas
docerecùr. Sicitaquehoc in loco vera çlïèntia filii,ex patris
nacura cômendatur. Sed quia dilèótü tal amantiiîîmü eum
dixerat, vtdiligatur, Si plena dileétio eredéntibus comen-
detur,infi tiuaq éo q»èxintimas vitaiibusqjcordisfinvifeeri-
bus verbum fuûm , q, in fe femper erat,fe adftrqit eruôLaffe.
ïoan.i.14. Nön q» inde recefierit in quo manebat:fed quia Verbü caro
fedlüëft,ficad nos venitjVt inde no recedpret. Vnde vt hoc
myftenum Pàtercrederitibus oftéderet,iiifînuat dequodi
Philip.t. y., XBratyerbo.Infînuat q ipfè fitfpecïàfusformapræfiliishominu,
'& hoein forma forui. Alias autéin forma Dei,nulli efteom-
parandüSiVt^dicaturlpecipfior&pulchrior. Quia fécûdufo
diuinitatë hulli coparatur : quoniam nulla rérü'formàabfq;
materia eft,nifi diuina.Quæ nimirü fôrma,nSàliud q vnütn
eft : &ideo hoc vnuin fomper èftidq» eft. Néq; àccidens in
éo eft,à quo fane omne effe-eft. Sed illud à nulloalio eft: id
circo materia & motu caret,atq; in fêlé lèmper immpbiliter:
eft.Reliquavero omnia quæabeo formata funt &créata,nô \
fiintidqjfuntî quia vnumqüodqfeorum nôhabecëfféfuü:|
nifi ex his ex quib &à qiio'eft.i.e.ex paitibus fuis.Propteréâ;
Deu s in forma Déi nulli eft cÔparàndus y (pii no aliundëqà!
fc.eft. Sed miiéri hæretidiq'tïî noçpefféiitjre aütiiitelligere
minime voluerüt, aut potuerunt,q> in hae forma diuinitatis
non nifi voices efle ppttrinitas, vna æqualitas j vna dfontià
deitatis,cui nunquâ aut nufquam eftàliüd eflè, q idé femper
eflè. Et ideo fèruo fiip MpyfîàitjEgofum.ijuïfum. Quia nihil
eft ei nift femper idé eflè,& omnia pofïe. In qua forma filius
'hilip.i.’j ( Dei cü eflèt,non p rapinamæqualis Deôîfod per naturâ veræ
natiuitatisi quia gehitus eft à Déo Pâtre fèmetipfiini èxinanmir.
non v t a l i n s fpAur fnrm?trni
numj&nôpræomnibus Ange(î,s pbtiusdicatiir,cümtàntb Htki4
lit excelfioT AngeliSjqdanto diffcrétius præilîîs riomèn liç-
rediCauitfilii.noii ab re qdæritiifmifiquiapaletfenfiis quod
m forma hominisvnicüs Dei patris filius cômendatur Fatii-
rus ,fîe homo negarctur Angelis côpàratüs<P‘fçdicdtu r auté
(peciofus pr^ filiis noni inü, n-e aut eum extra homine çrè-
deres,àutynùm quélibetde türbacomtmis gençris p f e
res,cü eflèt homo inter hominçs »etiâexfiliis hominû fpê:
ciofusforma. Vérühtaméin Hebraiçoadipfüm dileétüfe-
gem vi<5t6 remq'; Vérbùm Patris de.quo Omnia retro di£f a I
funt,quafi finitoprotemiô, fecit hic «arranoniS.exofHiu,Sc
fadtapoftrophen, ad ipfiim amantiflîmü triumphatorèm;
cui omnia dicit opera fua, & côlècuta font quæcunqj de éd
didafunt.DeChorèxinquit.pulchriorésfilifshominü.Sed
rurfiisquæritùr,qqômodopulchnoffîtcùnélisfiiiishbhfi-;
nüni, qn legimus in Ifeia, Vidimus eum & non habebdtjfieciefii,Éf*.f}. i ; |
n% deeorem,fed defiieâu tirôrum ijpecieseiusnibonorata é défi-:
ciensafiltis bcmhiÜJioino ihplqgapofitusiérfeiensferre infirmtta- j
j tem, fou estera q de illo eb iri locb à diuerfis interpretibiis]
interpretatur. Vbi fi beneconfideras,nùlfe foripturarudif I
fbnantia gençratur, quoniafti ibi cbfporis ignobilitasïidn j 9
propter fe, fèd propter flagella,fputa.&alapas.jppter clauo#
qüoqj &irrifîonesàfq; iniuriaspatibuli, iScaliaquampIufe!
q pertulitprobra bènigniffimusSaluarof proptet nosjvh je ■ »
nec repuratus eft inter homines: Hic verb pülcfiritirdo vit-1
^boneftas vit«é,mbrüprobifeàatq; forrfia,norimîn11i J
iuftitiéiq& todus bohitatisin eo lâudatur.Non qiiodiîiui:
nitasGhrifti homiriibuscdm,parafefbrinofior dicatufiq^ia I
ficut panlo ànté præmifî.nulii èft côparandarfod quia m for- [
ma form & hâbitii hominis abfqj qjfprobfiis & ini Jriis & j
paffionibus crucis,fpeciofio:rpræ cun&is rcfulfithominibfl
vhi & diuinitas refplenduit in operib.clàhor ^ole,& hïma; j ; A
nitàsetiâineifoèm'paffionibUs5dniuriis,miforicprdiariird .
yircuseflejpbatuf. Ecic{eoiurëpùlcherinèru'cé,pulcKefihl H
flagèllis,puiçberin omnibus, àb ômnih'.ptedicattir,&vé-|
uerattfrin cüét.s fuis qperibüs. Qüia ètfi mirabile èft qubti * ’ • t
virgo de Virgin» hatusëftmec minüs mirabiiiùs èft i ÿidérfi
non ex voluntate viri,fod ex Deonatusëftrnatùsihfiriè
temporuni , qui eft fine initio genitus'ahté bmnè tèmpus.
Hinc igitur eft. quod üïfornia fèrtii omnia infenàtu generayinfirmitatrsq
; fufcepdo.virtus eftpietads, ô nimiruni
forma fpecibfibr eft præ ctrhftis hominü fifliis, quia ih ea &
diuina refuUitglôfia Maieftafis .& 4 humanitatis ih éb f e 1 ,
i:untinfirma,autform& viittrtis fuitauteiempluài pà&Ôrë
imirationiSfrfuttriumphusnoftræfâfuriSjautcèrtèptë&üi# !
. P ff. r , r ->r « . i rédVem ptiouiS'’, iVn uom ,unliubuu>s ‘t■4am,nëc ifppcecciiooifiîoorfc cuunnCéttiiâs.. QQuuaàd dèè' *
naniuit,non vtalius qipfeeflct, fed vt formfferuiaccipiensjeanfadicitureriâàranétisPafnbusqüiddâhab'uifleiÂfttf ’
^ndftraredemptione:|idéipfeDeus&homo effet. Inqha &inoetthsfiderefl,quôdihinifusbtfmùlcérétÂ'iM'-!
itaqiforn!3afpeciofûsdidtùrpræfiinsbomihü=..Q^nimk<rerettepfobos.Aliasaùtënequaquàm'eum>ffefti,ivfo>cütfëfoi
rü exinamtio.nondemufatio diuinitatfeeiùsifèd rhiforàdo font Àpbftôliad VniuSluffion-em. Necqôiâdêbmbrëifoïiï
F^ ^ . ^ ; j ^ . ^ ^ ^ oncbttéôànitat'is-. Sih.PaUlü$~i{ëttmi'dcndtön eum veneranr proftrati'imrt fbla Vögééöctüfffeffrfl