Pafchaßj Ratberti
C
Scquo nimirum prSefagio 4ofephtis in libro fecundo . phctae impletum in reftatur, cum per ea* ongo fe-
Aiitiquitaris '^hiftori* rommemotit aicens.iptod qui- i minis Abahe a&a tramite v_fHue “d ChnftT . j
dammericm5SEgyptdlacromm (criUa^cum‘fint,inquit> j cititr. Necnon& per eandem Ecclefia dc gentlbus » id
expertidefumrisdicereveriracem,qui denuncianc regi, j cft.de Moab , timra
iUoin tettipote-qiscndam pariftidum inter Ifraclitas, ! patremterpretatur.Etqmdeftdepatre,nifi quodDomi- L
qui huniiiiaret quidein prinapatflm Aigypti , angerer j Ms ait, r . s . u u m ^ t r c
autem luo incremento xiraclitarum.genus , vitmteque omnem Ecclefiam.plmfquam ad > “
tranfeenderet viiioerfos,& gloriamin petpemum me- teroretatur id eft ad Chtiftutn tranfiffet .ex pattediabo-
morabilem poffideret. Cuius rei conSlio feflmn eft, loftiifle feriptura teifamt. Vndc&Pftlmifta in^Eplta- | |
« omne mafenlinum , qnod ex Ural nafeeretnt, kmio fpon& emit
iEgyptiorattifludUbusnecaretut. SedauertitilludDeus, j aurimtuam , fofulumtmm P"™
ctnpofteamariaac fiumina mirabiliter imperanti patue- tut. Ex quo ifta mmiturn oblita domum pamsful.vide-
rant Quideniqueiuo, vtfertur, aufpicio lougepoft licetdiaboli-Satanfieus ad Iftael,mul.crv.ttum iniig-
- - ^ r * r I , niter appellatur. Ex quo Boot facerdof videns Moyfeninfantulumdécapité Pharaowis quippe aftacqr dicens, |
coronameuellere , iüfpicatuscfteumçfleper quern re-
gnum Memphiricum deperiret. Nec immerito quidem
quia per huius poftea exfequium, tota Ægyptus lubuer-
ticur. Sedalius tameniam maiorillo futurus monftra-
batur,per quem omnis mundus , cuius figuram Ægy-
■ptus tenet, & verus Pharao Diabolus, abyflifludibus
metgeretur.
Noruntovines qui inrraportascïuïtatù jirnt muheremforevir- R*
tutie. Nec immerito : quia contemnenS populum
luura, dum ad Dei populum iure viduitatis intravet, fo- |
crui fuæ fiitetur, dicens, Populus tutu, populus meus erit
Deus tuusy Deus meus i qua te terra merieniem fufeeperit , ïnea\
mortar , ibique locum acciptam Jèpultura. Nonne ma- j
nifeftiflïme hæc verba lune Chrilti Ecclefiæ, quæ de
gentibus ad vnius Dei çultum congregatur ? npnnein
haefiguravnius veterisac noui Tcftamenti Deusexpri-
mituri’Dicit enim Ecclefia Chrifti, effi non voce, ope-
ris aefidei efFedu.his qui primum de lÿnagoga in
Chriftum crediderunt, Deus tuus, Deus meus, & po-
pulus tuus, populus meus erit, quia pax noftra C"nhrrii-ftus
Porro Salomon, quern fupra m fineverfus texuimUs,
ficutdiximusinexitu fiiiorum Ilraclde Ægypto, Prin-
ceps ex tribu Iuda fuiflè probatur. Qui açcipiensRa-
chab, quam alibi in veteri Teftamento Raalwneretricem
legimus : fed hie Rachab iuxta Gtzcorum exempbria,
nprrnonptteerr x•>/ GGrrææecuumm pDeerr CC HH iinnllccrriibbiittuurr ;; iilllliicc vveerroo lleècun-
dum Hebraicum Raab fine afpiratione enunciatur ; quod
Hebæi % Græeum non habent. Per quam nimirum
RaabrurfusEcclefiæ làcramentum ad memoriam redu-
dtur , vtjderafemper figuris & ænigmatibus promiflus
infinuetur,'qui iam per Patriarchas, ex quorum carne
fùturuserac,fibi Ecclefiamnpnfolum de Iudæis , ve-
’ruftittiam ex gentibns clemenollime copulabat. Ipfe
enim verus eratPàtriarchain Patriarchis , qui&verus
Propheta in Proplietis. Ipfedenique Iudex in iudici-
: bus,ficut & fiepe in Angelis , Angelus eft appellàtus.
Vndeliquido conftatin Salmon iam tune ducemveræ
confeflionis fuiflè,&illam tribum, de qua fuerat repro-
miflus,ex Ægypto eduxiflè , quia Chriftum non nifi
vericonfeflbrcs fequuntur. Qui denique Raab,id eft,
‘Ecclefiamde gentibus, fiubuerfis mûris Hiericho.fibiin
coniugio copulauit. Non enim ex omni ilia ciuitate
quidpiam làluatur, nifi tantum domus Raab, & omnia
quæ in ea Fuiflè probantur. Quia nimirum extra
iânâum Dei Ecdefiam quidquid eft,anathernate per-
cutitur; & fi exinde amore quidpiam Deo præfertur, tor-
mento mortis acrius exquiritur. Quoniam quicunque
volueriteflè amicus huius fieculi, iniraicus Deiprofe-
€to conftituitur. Hiericho quippe prælèns defignat
fiéculum , feptem vitiorum mûris circumuallatum,
quod per lèptemdierura circulum tubis dodrinarum
-tDeiclangentibus iugiter circumluftratur; donee in no-
uiîfima tuba, omnës vitiorum muricorruant, & no-
uiffimamorsdeftruàtur, eoquod iam tune abforptà
fit in vidoriam. Interdum autem lola làluatur R.aab>
videlicet Chtifti Écclefia, eiuldem lànguine rubricata*
qiûa nuncios veri Iefii lola fuie epic. Et ideo non Iblum
inter Urael Dei connumeratur j Verûmeriam Principi
exluda, Chrifto fcilrcet, velut matrona pulcherrima,
quæ îàierat lordida flagiriis> copulatur. D e cuius nirai-
rum lànguine Chriftus nalcinon erubuit, Icilicetvt
qui peccatores venerat quærère in terrà,depeccatori-
bus carnem traheret : quatenus eius vnid corpore per
fidei làcramentum, iam vitra peccatores non e fient.
Quod làcramentum Matthæus bene intelligens,co quod
ôcipfe de publiçano fàdus fuerat Euangelifta,omnes pec-
cat rice s copamemprando facinorofiis quoque ad p ceni-
tentiam inuitat.
eft,qui fecit vtraque vnum. Nurus autem fynago-
g*nonimmerito Ecclefia accipitur,qùæ vtique lponfa
meruitappellarL Nam & ex ea patres fuerunt, ex quibus
Chriftus nafci dignatus eft. Ideoeiufdem fynagogæ fi-
lius rede nuncupatur. Ergo Booz ifte hou in loco figuram
Chrifti tériüit. Vnde&fortis intèrpretaturjquiafo-
lus potensfuitlufcitarefemenfratrisfui,Icilicet Moyfi,
qui velut fine liberis hioc dilceffit ; eo qupdneminem lex
adperfèdum perduxic. Hinceftquod Ioannes quoque
non fc lignum fatetur, vt eius corrigiam calciamenti fol-
uat, quod iple eft cui iure (ponlà debetur. Ex qUo pro-
fedo velutamicus Ipbnfi ftans, propter vocem eius gau-
detjVtad nu prias laltemlèro veniat, quemdiu omnis
Prophetarumordocumfiimmodefiderio ventutumex-1
lpe«ftabar< ^ I
Sed cum hic in Bethleem natus venit velut Moyle
quodammodo difcalceato, fimul agrum cum cadem
fponlàiure propinquitatis emit. In quo fiquidem agro
thelàurus ablconditus eft, qui venditis omnibus quo-
tidie à credentibus comparatur. Hic eft,inquam, ager
quem benedixit Dominus , in quo omnis pulchritudo
credentibus releraatur. Que m qui inuenithomo,iu-
fte.relinquitomnia, vteum valeat polfidere. Sed quia
longum eft omnia huius myfterij fàcramcnta typice explicate,
làtis fit declarafte Euàngeliftam propter vatici-
nium Ruchad medium deduxiflè. Et non lolum ob
hoc tantum,verümetiam propter figuras myftjcas,per
quas tune iam, vt diximus , Ecclefia in Chrifti cor-
pore fundabatur. Adhanc igitur genealogiam Prophe-
tarùmeloqtdaconcinunr. Adhancænigmatadiuerlàrum
rerum hinc indeconfluunt. Ad hanc fîgurarum ofrfeu-
ricates quamplurimæ referüntur. Et omnia redo tramite
manifeftant eum elfe, per quemfalus gentibus re-
promittitur. Iplè eft , inquam, Agnus diu de petra
defideratus * qui multotiens olim in lege immolatus>
iftius repromittebat aduentnm»per quem omnia pec-
catapenitus foluerentur. Ifta eftetenim petra deferti,
P oR.ro Boozgenuit ObedexP.uth.~\ De qua fiquidem
Efaias exorafido vaticinatui* dicens , Emitte , inquit,
Affium Domine , dominatorem terri , de petra deferti ad
montem filiation. Quam dum Euangelifta in banc profecundum
intelligentiam paulo fuperius j>rùmulgatam,
ddéè aquuaa pDootteennss eefltf DDeeuussf liùillcciittaarree ffiill;ios Abrahæ; rte fine
iam vlterius petradefèrti pröpter idololatriam, fed lapides
pretiofi » qui viui fiquidem voluuntür ac tenentur ju-
per terram. Vide diligens ledot, quam frequenter Spiritus
fàndusfuperhanc Chriftiprolàpiam > variâsacpro-
fundas reuoluit promifiîonum figuras. Vide quamafli-
dua depromit pietas oracula. Nelcit enim filere, nefeic
occultarethefàurum, donee veniat is in quo cundx Pa*
trispromiffiones impleantur , & obfeura quæque lüce
fàpiam incromittît , pîpfedo vaticinium tanti Pro- clarius manifeftentur.Vnde ôc fequitur,
O bed
1»1. 1-‘
É i
m
O b"e D genutt lejfe, & lejJegetiUtt DauidS] Cur autem di- !
xerit, lefle genuit Dauidjcum idem filius fit £lai,non abs
re fadum dixerim. Prælêrtim cüm inRegum volumine
manifefte per omnem textum pater eius Elàilegatur,&
Ielïè tantumin paucioribus locisinuenicur. Vndeliqai-
do confiât biganotum * eum fuiflè. Sed cur hidefiè poti-
us fili 11s inferibatur, Spiritus fan&i eft prælàgium,vt eum
venilïèiamfu(ciperes,quidudum eodem Spiritu fànâo
teftanteper Efàiam Prophetam fucurus ex eiufdemfe-
mine nunciabatur. Egredietur ergo inquit , virga de ra-
dice lejfe, &flos deradice eius afcendet3 & requiefeet fuper euftt
Spiritus Domini» fpiritus fapient 'u & tutelle ftus, Jpintus confilij
(ffortïtudinisyjpiritus feientu & pietatisy&replebiteumjpirt-
ttu timor is Domini. Vnde ôçloannes in aqua vidit luper
eum in fpecie columbæ Spiritum làndtum defeenden-
tem ôc manentem. Quia ficut Apoftolus dicit, in ipfi
inhabit at omnis plemtudo diuiniutis. Ipfe eft enim qui non
fecundum vifionem oculorum,^ieque fecundum audi-
tumaurium iudicabitcquia homo tantum videtin facie,
Deus autem omnia cordis arcana confpicit. Ecideo redte
Deusintelligitur, qui ex lefle radice futurus adfcribitur.
Porro radix Ieflè virgo eft Maria, de Dauid ftirpe genera-
ta, de cuius nimirum radice flos Chriftus afeendit. Flos
vtiqueille, qui de fe in Canticis fponfæ loquitur , Egoêflos
campiy &lilium conuallium. Quem florern Ifaac in filio lùo
longe diu odprans,aiebat dicens, Ecce odorfilii mei ficut o-J
doragri pleni cui benedixit Dominus. Agri, inquit i pleni,
quia Spiritus fànâus abundantiffime eum repleuerat, &
plenitudo diuinitatis corporalité r in eo habitaffe probatur.
Rur fus quod de Ieflè femine fit futurus, idem Elàias
repetit dicens, in die ilia radix lejfey quiflat in fignum populo -
rum, ipfumgentesdeprecabuntur, &*eritfepulcbrum eiusglorio-
fum. Quem-gentes, inquit, deprecabuntur. Ac fi diceret,
quia iplum eftfernen, in quo Abraham Pater multarum
gentium Futurus repromittitur,etiam qui pér Iacdb de Iu-
da exlpedlacio gentium prædicatur. Idcirco, duricordes,
cum vi4eritis in eo omnia compleri, fàltem fero Jfiifeipite
quemgentesficutrepromifïumeft, deprecabuntur,qui;
primi ad adorandum debuiftis etiam miraculis non inui-
tati venire. Patent enimlegis& Prophetarum ænigmata
fuper eum, & omnia iam in illo fimt compléta , quem
genteslonge diu defideratum, vt prædiâuin fuerat, cum
gaudiofufeeperunt , fùfceptum vbique venerantUr &
colunt. Vos autem indignos vos iudicaftis æternæ vitæ.
Sequicur,
I e S'S e , i n q u i t , Dauid Begem. ] Regem autem
diçit, non quod ipfe folus Rex in hac genealogia fuiflè
probetur, cum ab ipfo vfque ad tranfmigrationem Baby-
lonis, omnes qui ibi ponuntur conftet Reges fuilTe , fed
quia Dauid primus de tribu IudaRex fuit, per quam tribum
ordo genealogiæ vfque ad Chriftum manifefte de-
currit. Et quidem non quafi hic folus Rex fuerit, led qua-
fi primus & Regum principiüm, çx quo, neC immerito,
velut folus hicRex præ omnibus nuncupatur. Præfertim
cum pene omnes propter iftunà, feriptura telle,in folio re»
gni pofiti relèruatur,& nemo inuentus fit ex omnibus, etiam
,*y t ita dicam nec iplè Olîas reX iuftilfimus » ad huius
meriti dignitatê potuèrit petuenire. Porro âlii dicpnt, âd
diftind ione m alterius Dauid hune regem veriusiiômina-
tum,quem nô regem, fed militem fuiflè exiftitttant,qui in
Regum volumine &Paralipomenon,intertreS fortes for»
tiot de triginta dubie nu meratur. Sed vtrUm fit ita nec ne
âccipiendum, prüdens le&'or intelligat. Nos tarnen ma-
gis crêdimus quod ideo volüerit eüm regeth nominâri,vt
recolërBS quid eirepromiflùm fuerat, &agnolceres hune
fellè cuiùs prolàpiam declatabat, qui irt folio tegni Icilicet
patrislùiDauiarex côllocandus erat. De quo idem Dauid
velut Prophetafuturüm oraty Heus indicium tuum Régi
da, & iufiitiam ttlamfiliù Regis. Filio, inquit, Rëgis, qiiia æ-
terni patris ôliils fadüs eft etiam filius Dauid , Vt
poflitillud impleri, Silpef,folium Dauid> &fuper tegnUm eius
JedebitinaterHum. Et quis eft qüifedeat fuper thronum
Dauidrexinætemum, nifi filius Dauid,, quifecündum
quod in principio erat Verbum coætèrnus eftpatri,cüius
tegni nott eritfinis, vcpoflîr ideth ver^ ^ dere rex in aster-
Bibli«tb,Vet.Patr.TM.p. PM u ___________
num? Alio quin de Salottione minime conftat prardidlum
fuifle,cuius penercgnumlimulcum ipfo corruit! & omne
genusludseorum, quiahuncin dextera patris magno
videlicet in folio collocatUm venifle non credidit, hue il-
lucque -propriis expulfum fedibus iam diiperiit. Sc-
quitur*'
Da v id autem rexgettuit Salontonem ex ea quafuit Vria. ]
Quaeritur ergo, nec immerito, cum tres reliqux mulie-
resin haeferie ledionis retro propriis notninibus iam lint
pofitx, quid fit quod fola Beilabea luo hie nomine non
exprimitur,fed quod vxorfuerit Vriz hoc folum innui-
tur. Ad quod lane non incongrue fatendum credi cur, quia
tree praelcriptaefoeminae, per quas Chrifti opera piecaris
inlignia typice pfaefignantur, non folum culpari, verum
laudari rede meruerint. Vnde define vllo nom.ini^pudo-
re quafi virtutis egregiz in hac genealogia recenfentUf.
Hzc qupque adultcrio fufeata, fitnul & viri homicidio
cruentata, merito videtur prastermifla: faltem vt filentio
nominis, qnialoquendo nequiuerat, qUod turpe videba-
turomninotacendotegeret. Vnde & nomen viri eius,
quod eft Vrias, velut iuftihominisponitunvtex hoe etiam
Icelerisimmanitas verecundius nremoretur, dumip-
liuscaulaidem occifusad medium reuocatur. Non quod
Dauid pcenitentihociam a Domino remilium impute-
turpeccatum,ledquamaispudicequolibetafFatu vt de-
monftraret, quia noftris mails Deus nonnunquatn bene
vtend o, etiam per ea quie nequicer gefta fu nt, maxima in
dulgentiarum beneficia prajfigurit.Ec-notandum, quod
non folum indulgentiacriminis, led & fetisfadio in Dauid
legitur: Bctfabea autem, ficut nec ptincipaliterculpa-
turiri Icelere,ita nec pcenitentia, quod confenfer: t in a-
dulterium Regis crimenluum diliplle feribitur. Et ideo
proptefmyfticum potius Ecclefiz Sactamentum, q u i in
coniugium veri Regis, diabolp interempto, clementer
adfeifeitur, vxorVriae hie tantum commemoraturi propter
foam vero adhue indeletamculpamivtcoiicio,de nomine
penitus reticetur. Nam fi hoc publicum Dauid Regis
peecatumin fpicimus.de ipfo quidem opere malo magnum
aliquid bonum futurum prophetatum agnofei-
mus. Dauid namqueinterpretatur, manufortis, Vrias autem,
luxmea Dei, EthiUsabfoifluSjBerlabeeputeus la-
rietatis, fiueputeusfeptimus. Cuius itaque figuram illo
in loco Dauid manufortis gelfille creditur, nifi Domini
lefo Chrifti, de quo per Plalmiftam dicitur, Dominus fortis
potens, Dominus potens in pralio. Cuiusauccm Vrias, qui
interpretatUShixmeaDeifonar, nifi antiqui aduerlarii,
qui foperbi* inflatus tumore dixit, Afiendam fuper altitudi-
nem nubium,Jimiliseroaltiftmo? Quia vero creatriciacfem-
piterna luxortain tempore 1c fimilem fieri concupimt,
hoc ipfum etiam, quo d conditore elucebat,amifit. V nde
quia & in yeritate non fteqj, etiam a luce fua, quam a creator
« prz omnibus Creaturis clariorem acceperatfu-
Efa. 14.24
t *
perbiae merito, tanquam horrendz tenebrse exclufos eft,
rede ei Conuenit quod Etheus, id eft, abfeiflus vocatUr.
Quiq; cadehdo, vera fortitudine amifla nunc etiam tranfi
figurat fe velut Angelum lucis, audens adlvc dicere, lux
Deimeaeft. Et quid mirum, fi lucem Dei dicat foam,cum
de illo Apoftolus damet, Aduerfatur&extoUiturfupra omne
quod dicitUr, aut quod colitur Deus.Cuius Vero Berfabeai,qu$
inLatiiiam Iinguatfl puteus farietatis.Yel puteusfeptimus
vertitur* nifi Ecclefiz figura expreflit?rede enim Sando-
ru ecclefia puteus fatietatis/iue puteus feptimus vocatur,
H
quia nimirum ilia leptiformis SpititUS dodrinaineledis
fois cernitur reduhdare, qus fepe in diuinis volumiiiibus
aquarufluentisapertiflime copatatut. HincDominus in
Euangelio ait, Si quisfitit mia t ad the, & bibat. Et qui tredit in j JoM ~
me ficut dicitfcYiptiffa,fiumina de nvttre eius fluent aqua viua,
Qu^ autem efletiplapotatiofoblequUtus Euangelifta ex-
pofoit dicens,Hoc autem dixit defpirita, quem accepmi erant
credent# in ww.Hincmulieri Samaritan* typum Ecclefiz
gerenti, ad puteum dieic.g«; bibent ex aqua hdcfitiet iter urn UMn. 4*
qui autem biberitex aqua, quamegodabo ei, nonfitiet in atemu:
fcdaqUaqUam egodabo,fietei fotlsaqua Viua falientis in ‘vitm
aterham- Super folarium itaque dotouS lauante Berfabea,
l Dauid ReXmanu fortis petulantiotulo vidic, cocUpiuit,
------ H h h h '&afi-