A
loan, I.4J I
B
AB Az 8.
non funt ferpentes &: fcorpij ; vbidiyfoWëum fois non
accedit miniftris.Habemus,& Dominum Iefurn,vtpau-.
lo ante iam dixi, Ioanne tefte, fui lie calceatum, Onus ego,
inquit, non fum dignus conigiam cakeamentorumfoluerc• Sed
longe aliain Chrifto eft ratio. Ille non propter fe calcca-
tus eft) id eft carne veftitus, qtioniam terra fuftinerc non
poterat Maieftatis eius nudaveftigia. Std & calccatnenta
eius cum didt jgreffusoftendit lan&arum icriptura*
rum, quibus graditur 8c peragrathabitûs '& notitia'eius
in omnes vfque qui habitant iupra terrain. £ t ideo Ioan-
nesindignum fe iudicat.quifoluat corrigia calceamen-
torum eius.Quia quail calceata adhuc in ifto iàeculo verbi
Deiveneranda probantur veftigia, qux exfbluereadli-
quidum çpmo poteft. Quia modo per fpeculum vidcinus
in xnigmate, tunc facie ad fàcicm •, vbi non erit aliquid o-
pertum, quod nonreleuabitur,& occultum quod non
I lcietur. Et propterea in hoc Euangelio calceamenta pro-
! hibentur portare Apoftoli.dum dicitur eis, Nolitepofideri
nurum, & poft pauca, neque calceamenta, neque virgam.
Marcus veroait, quodiuflerit Dominus ne quid feçum
tollerent in via, nifi virgam tantum,ôccalceatos vtdixi
fandaliis haberent pedes. Vtverbum Dei, acficalceatum
& conte&um inmyfteriopropter ipinas & tribulos blaf-
phemantium, nepnon & hxreticorum venena prxdi-
cent, ne fen&a canibus pandantur continuo, & porcis
pretiofe quxqUe proiiciahtur. Porro ad eos qui fidèli
mente ac deuotaaudiunt, fenaqueintenrione qux diuina
funt fare defiderant, quail iam in terra fan£ta gradientes,
ac fi perfe&i in fide iubentiit merito non portare calceamenta,
Cmt.-j. x.
Cm», i.i
Bfltf.j}.
*J- c
Luc.iz. '05
Ephof 6.1$
D
Exod.$.$.
quibus fecuripoffunt nudaicripturarum proferre
illud vSifciffem, inquit, quodnatura banc baberemartém, nec !
iftutii tu ijfem. Quanto magis indighum erat .vt Apoftoli
ciborumlaccoi, quibus ex Euangelio aedpere faserat I
ncceflaria, onufti ferrent. Verantamen legimus ludam
loculos habniire,in quibus non oneracibotum, (èdne-
ceffiria vi&us, & ad vfus pauperumaliquadctulifle.Duas
autëm tunicas ferre vetuiflè patet. Non quodinlocis
Scythi* glaciali niue rigentibus, aiitin quamplurimis Al-
pium cacuminibus vna ciuilibet tunica fufficere poffit.
Sed quod tunica pro veftimento hoc loco iure accipitut
neceflària*. Alioquin qqiduâs vetuit, non alia fortaflis
veftimentorum genera interdixit. Vnde Paulus penulam
à Troade fibi iubet afferri, fed redius, vt per tunicam ve:
ftimentum virae integrum accipiatur& nccelTarium; licet {
S. Bafilius vnum & fimplicem luis tunicam poffe fufficere
probauerit. Hoc igitur eftquod ai t , Neque duos tunicas, ne
quifquam eorum poft earn quaeflet indutus aliam feren-
dam putarct, follicitusne indigeret: prxfertim çum ex ilia
poteftate præmiflàpoffet à quolibet iam imbuto,accipe-
re.Proinde Marcus non portari, aut haberi duas tunicas,
fedexprellius ificlui vetuit j infinuanseos nonduplicitet
incederedebere in Euangelio ,fed fimplidter qui vefte
nnptiali circumteguntur. Quorum eft tunica illa indefciflà,
teftimonia, & apertisillic incedereveftigiis, & diuina rc-
ferare arcana. Et ideo Petrus iubente Angelo calciauitfe
incarcéré calciamentis fuis&ficexiitad hoftes Iudaeos,
& adu er(arias poteftates, vt calçeatis pcdibus in prxpara-
tione Euangelij .calcaret fuper ferpentes,&fcorpiones,
& fuper omnem virtutem inimiei. Sed&iponiairi Cari-
ticis laudaturpulchrain calceamentis, quoniam &ipfa
j ficutlilium inter ipinas florere commemoratur. Idcirco
per defertum incedens hùius feculi calceata fit neccffe
eft, ne lxdatur ferpentium moriibus , vel peccati aculeis.
Nam&Moyfes dicit inbenedi&ionihus luis quas Ifraëli
propofuit, in perfona Chrifti, F errum, inquit ,&&s calcea- i
mentum tuum , qua: duo metalla vaide fortia videntur.
Vnum corum interminuat & confringat, quxcunque
dura eilc videntur: aliud vero, vt nullo vnquam tempore
xruginis vitio corfumatur. Et ideo ac fi his calccatus,
Chriftus venit vt calcaret & contereret omnia capita dra-
conis, & confringeret omnem poteftatem inimiei; neque
vllis in fxculo afficeretur viriorum contagiis,fed in
omnibusviftorincederet,donee omnes iiiimicos fuos
redigeret, &proftraretpedibusfuis. Verumaltiusrepe-
tendum eft, cur in zonis auri argentique, & pecuniarum
pondéra ferre fignanter pro hibueri t ; nifi vt 8c auaritiam
rjtfecaret, & aliudexhisper Tropologiam oftenderet.
Nam in zona m«hifterij apparatum & efficaciam operis
djefignat,ex quo, ne aliquid fit venale in minifterio Euangelij
monemur, & opus Apoftolatus auri j argentique &
pecuniarum fit lucrum:vnde Dominus,Sintlumbi veftrt
preecinft't. Ad hoequippe praecingi iubentur, quo expedi-
tiores àd opus minifterij fiant. Sed & Pauluscalceatos
pedes monet habere in præparatione Euangelij pads,
quamuisMoyfidicatur,vt dixi,Solue calceamenta depedi-
bus tuts; locus enim in quo fias, terrafkn£la eft.. Ex quo patét
fenfiisquod haec myftica fimt, licet quxdam ad litteram
debeât ob(èiuari,&ideo calceari debere ne puluis peccati
adhæreat greffibus. Quod fidifcalceatis inaliquo rurlus
puluisadhxferit perfidorum, excutiendus vtique de pe-
dibus,ne vllis coinquincmur fraudibus.
N e Q^y e peer am, inquit, in via, neqae duds tunicas.] De-
truncads igi’tur auariti* thefauris j mox gulamf coh bet,
& arguit Phitofophos , qui dicuntur: Bacchionitae vel
Baccroperitx, qui omnia mundi pro nihilo ducentes
cdll irialccum ferebant. Quorum vnus fupellediliscum
hihil fecum ferret , nifi caueum quo aquam biberet, Vi-
dens quendam concaiiis bibere manibus, mox proiecit
& inconfutilis defu per côtexta per totumjquam qui
habuerit non timebic kfrigore niuium ; fedad omnia pro -
te&us fidenterincedit. Verantamen quia in his omnibus
dura conditio videbatur Apoftolorum,ita concludir,
dicens.
! D i C NVSSf?operarias meretdefua^]Kcja patenter dicat,
tantum accipite, quantum in veftitu &. vitftu vobis necef
fariumfueiit. Hindàne Paulus,Habentes, inquit, viftum
& vefinnentum, his contend ft mus.In hac igitur iecunda prx-
dicacione, poftquam pro dile&ione proximi infirmos (a-
nare conceffit, ad proprios fuos vertit amicos fermonem,
inlinuans habitum.quo monftrarent potius làlutis gratia
fe, quamlucri, Euangelium prxdicare, & ficut fetmoin
monte habitus mox virtutibus confitmatur:ita& iftis,
quia dura funt quae iubentur, larga virtutum operario
conceditur.
•Inquamettnque ciuitatem intraueritis,interrogate,quisin
eadignusfit.J Pius Magifter omnia difeipulis vcilia & hq-
nefta proponif, ne vllis deturpetur Euangelium infaraiis.
Sedignocamintrantes Apoftoli ciuitatem, vnde (cire po-
teranc nifi ex relatione ciuium, quisin ea dignus effet? Et
ideo iubentur interrogate. Non quod in eifdem aliquis
dignitatem fidei quaeratur habere : fed fi dignus fit morib.
& famabonae vitae, vtmulti fuere Gentilium & Iudxoru,
honeftatem fedantes & nobilitatem generis. ^ Mira celfi-
tudo Apoftolorum, quorum ho(pitio,non quicunque,vt
affbletetiam Magnatibus,feddignus requiritur hofpes
non minus vt im partiatur aliud, quamvt accipiat. Auo-
quin dignitas tantxprandicationisfufcipientis turparetur
infemia,fieflètindignus coram fuis ciuibus & notabiliss
Magna igitur dignitas Deptribuente bénéficia; fedma-
ior,abeo fi mereatur gratiam percipere. Tamen invtroque
laudabilis, quilquis ad haec idoneus inuenitur.
I b I (’inquit) manete,] Ne vagi fitis hue illucque difeur-
rendo, vt quia dignus inuentus eft hpfpes, ibidem con-
fluerepoffintAuditotes. Docuit ergo quid intrantesvr-
bem agerent ,deinde quid'domui hofpitis - implorarent,
Dicite (inquit) Paxhuicdomui. Docetinfpede quodexhi-
buit in genere.Nam coeleftis militia Angeloruin ingreflu
Chrifti ad nos hanc exhibuitpacem mundo,G/arM,inqui-
untyinexcelfisDeo,&interrapaxhominibus bonavoluntatis.
Et hoc eft quod hie dignus requiritutjfcilicet vt fit hofpes
bon* voluntatis, quia nihil ditius neque locupletius in-
uemtur. Enimuero pacem non parienbus implorare iubet,
fed hominibus, ex quibus etiam do mus conftruitiir
in çoe’is. Qua:fifueritdigna,videlicet bonae voluntatis,
Veniet (inquit) paxveftra fuper earn. Nam& Paulus quam
fepe, quibus feribit , primum pacem implorât, yt pace
cum Deo recepta, qui fimtiraefilij, fiantadopcionis. Ec
notahdum, quod iam pax Dei* pax Apoftolorum diçituq
1 quiareconcuiati&ipfi Dco.exdono largitorisaliismu-
nus pacis impédunt.Quod fi no fuerit digna,id cft. bonx
Volun-
'tfd. 1.4.
m 6s.is:
Voiuni»kis»qujadlus prouénirë nSn jiôtëft, Pax vefii
vos reiurtetur. Reuertetur quidétti, ed düdd egreflà fuë-
rât per fermoriëm.no n vt ddêrëret à qUious mifîà füerat,
fèd quia hofpes earn fibi oblatam fiifcipére ndluit 6b nia-
litiam cordis roturn in prxdicatoribus redutidat, & mer-
ces pacis oblatæ 8c pax ipfàcos quantum ex îpfis eft, fuo
refimdic rore, quia non funt fiifcepti ne vilo patiàntur
mentis fcrupulo. Quod fi fuerit per bonam voluntatem
indomo filius pacis, requiefeit fuper earn pax Domini,
dumaboraniperturbationeficculimentem Deo recon*
ciliatam requiefeere fecit. Alioquin ilia hullo faftidiopa-
ritur, qux omnes (editiones interius repellir. sin autem,
Pax vefira ad vos reuertetur, quia nemo prxdicatorutn fine
fruftuerir.
i E t quicunque non receperit vos, nequeauditrit fern ones ve-
firos, exeunt esfor as de dome, vel de ciuitate, excut it e puluerem
deptiibmvefiris.] Vtrumque pbfèruandum,' quia nec re-
ceptio Apoftolorum fine fiifceptionepratdicationis ,néc
fufeeprio Jjfxdicationis fine omcio charitatts. Et ideofi-
feul iiingit, Cum nonfufeeperint, necauimint; exeunt es de do-
mà,vet déduit ate. De dditio primum, fi forte in eadem ciuitate
qui dignus fit, iriuètiiatùr, quia vhus non prxiudi-
cat dmneS: ficut 8c fi aliqiiis in ea eos receperit, non excu-
(àtdomurti, cui pax oblata difplicüerat. EXeuntes, inquit,
excutite puluerem depedibtu Veftris. Quid filutulcnta fuerit
ciüitas,qiib non püluis,fêd lutum pedibu s adhx(erit?Ma-
gis ad ferifiim hoc accipicndum puto qüam ad literami
Ipfi enim non fufeipientes pàcëm rcmanferaht in (ua impie
cate, de quibus dicitui: pfcr Prophetam, Nonfic ttnpij,
notifie, fed tànquàm puluis quernproiicitvcntus à facie terra.
Et alibi de diabolo, Puluis panis eius. Ergo puluis Ana-
thematifinuseftmifèriæ ciuifcâtis vel domus,neadhære-
ant greffibus Apdftdlorütn, qui noluerunt fufeipere pacem
fiixreconciliatiohis ; vtpernjaheant proiedti à facie
terne viuentium nuliam foliditatem fidei habentes; fed
fintpuluis in cibo diaboli, nolentes pluuiam doârinæ
fibi de ccelo allatam qua compluerentur, aedpere. Vnde
fignanteraitalius Euangelifta, In tefttmonium Hits. Quiafi
eos aut dodrinam eorum perciperent, puluis non rema-
nerent.Ec ideo ad ceftimonium puluis excutitur,vtinfi-
nueturex hoc, quid ipfi per culpam remanfèrint, & quod
proieéti à greffibus eorum hucillucq; vencoram impul-
(ionead tenebtas propelluntur. Vel ad teftimonium A-
poftolorum puluis excutitur,vt fit fignum laboris eorum,
quod ad eos vénérant, & ipfi pacem noinerunt aedpere.
Vnde adeo nihil terrenorum ab eis communicaffè, vr née
puluerem paterentur pedibus adhxrere ; fed omnia eorum
fub Anathemare reliquifle. ExeUntes vero pedes ex
cutitint; quia feriûi dotftores dum prauitates refugiunt
audirorum, nihil debent adfuerere peccati, & fi quip-
piam inhæfèrit, feftinanter excutere, vtaliis inueniantur
idonei.
Am e n dico vobis, tolerabilius erit terra Sodomorum
quam illi ciuitati.] Mira igitur dignitas, & magna confo-
latio Apoftolorum,quorum ex reccptione tanta prae-
ftatur grariat, 8c ex repulfione illorum tantum offen-
ditur Deu s.Sed videndu m,quid fit quod ait,Tolerabilis erit
terra Sodomorum.Nunquid ergo ipfe terra, quae conflagra-
ta eft femel incendio, r ur fus eueniet in iudicio? N on vtique,
fed terratn pro habitatoribus pofûit; qui licet profuis
fceleribus femel damnatifint, tamen in futuro tolerabilius
poenas luent. Terra enim iure homines dicuntur, quibus
diétum eft in Adam, Terra es,&in tenant ibis.Sed mi-
feriSodomitæ,qui & in præfèntiarum conflagrantur,& in
fiituro licet tolerabilius, cruciant ur. Fit enim cpmparatio
de leuioribus adgtauiora: 8c ideo quibus tolerabilius erit
& leuiusjtamcn pcenaliter erit. Audiantergo,qui de qui-
buslibet incautc pronunciant,quod non iudicatDeus bis
lnidipfitmaiefcicntcs quod aliqui hinç in cipiant torque-
ri, non vt finiatur eorum cruciatus in fine vita:, fèd vt qui
▼identterreantur, & ipfi qua: admilcruntfine finelugc-
ant. Alioquin &Pharaonis fpcs venixreftat quod abfo-
nu m eft. Idci rco credcndum, quod fbla conuerfio ad Deu
finem malis imponar,& no tortura reatus fine gratia qux
igitütiquöa ficilt defertui: pfxmium Sanô oritm In fie-
quie: ita8cpolna totineiKotum in fuppliciis. Sed qui jier-
fchitafcor e f t cordiilm ; & no’üit omiiià , ipfciofliffimedi-
feernit qiiid'fmgulis ptofuis refticuat fettis: Alioqtiiri qiu'4
conceal plari valet ear SodomX tolerabilius,& illi ciuitati
atroeiüseftedebeat fPoltumtis tartien diceire, quod illis
pàx reconciliationis non prxdicaca fuit,ilccad eos miltus
eftaliquis qui eis vitam falutis annunciarctj fed Angelf
mox àd perdendum earn quidemjqui ad Loth ingreffi^fel
vnum repererünt atm quod diuerterent. Vel quia hie
Sodoma poenam fiiftinuit . fi forte ideo »liquid leuiusiri
fiituro haoebit. Sed mi fera ciuicas, qux fibi oblatam pacem
reiecir, 8c hofpitalitatis gratiam interdixit,vtrahiqtfe
legemcöntempfit ; legem fcilicet naturx,& yo^fi^ac
Chrifti gratiæ reluäataeffccüm Sodomitx cantum legem
naturx pene abolicam diu inleâî conculcaucrinc.
E c c e ego miito vos ficut dues in medio lupbrunt.] Q u i h'r
minim Vox plena omni audtoritate, ac fi patenter tonat:
Licet vos pauci 8c exigui, viles ; 8c indo&i fitis, ecce ego
film qui mitto vos ficut oues m medio lupöaim; Qüod fi
terret luporum immanis & innumerabiiis (Xuitia, Coti-
fortamini, quia mittovos.Et mira,exaggeratio poteftatiài
Efietquidem terribile, fi lupi mitcerfentur ad oues licet
jhuci: nunc pauciffitnx oues mittunturad (uperanda mil-
lia luporum, quorum rapacitas totum occupatlerat mun-
dum. Sed has oues leo de tribu Iuda pârtuiierar: ideired
infîiperabiles eas ipfe mittebat. Hifiint autem ; de quibus
pauloance dicitur, H os duodecim mtfitlefus, quo§ düiiim
nomine innocentes elledefignatî Lupisvero Scribasöi
t Pharifxos arque hxreticos 8c Philofophös belle compa-
; tauit,qui femperinfidiantur firnplicicati Dominici gre-
8is .
E sto te (inquit) prudentes ficut ftrpenieii & fimplices t
ficut columba. ] Quafi quædam contraria iubet; fed fimili- Num.zi.p.
tudine fetis conueniunt.Nam &Moyfes populum àmor- t
fibus fer pentinis vifil xnei ferpen tis,que m erexerat,cura-
uit:cuius Chriftus fulpenfusincruce,Vericatem expref-
fit. Non enim callidicacem ferpenris aritiqui iiibëiitur habere,
fed fecundum Phyficos, naturalem eorum pnl-
dentiam imitari. Dicuntenim aliqui Cotum^ pretibiiffi-
mas in càpitegemmas geftarejquos cum vc ëas pöffint au-
ferre, velint incantare, imprirrlunt fortilfimo lapidi au-
rem, &caudadefuperaliam cooperiunt, ne vocem audiant
incantantis. Q^o fane faâo , 8c quod précibltim eft,
euftodi unt, 8c vitam non amittùnt: ica 8c fàuâi Apoftoli
monenturmargai:itam,quam venditis omnibus emerentj
fuaprudentiaeuftodire ; mentemque (quod eft principale
hominis ) petræ, qux Chriftus eft, foi titer imptirhere,
auremqtie carnis cauda, id eft,finevitx per paflionem et-
iamfi contigeric, operire, ne vocem audiant incantantis.
Magna igitur prudentia eft Chriftum in nobis portare^
vitamque euftodire, ne auferatur vllis prâuorum fraudibus.
Ad hoc quippe Scribx& Pharifxi,atque hæretici,
neenonôf Philolophi, labo rant incantando prauispï#-
fùafionibus, vt Chriftum nobis auferan§ Dicitur ergo 8C
alia prudentia ferpentis, quod totum corpus prxbeat vj
caput,in quo eft vita,cuftodiaC. Qui cum feiluerit, ingré-
diturinanguftopetratum foramine, vtfè veterem exuat
tunicam : ita & nos caput noftrum, quod eft Chriftus , in
nobiseuftodientes,corpus ponamus, per ânguftam filtrantes
viamexuamus tunicam veterem, vt in omnibus
renouemur.Bona igitur prudentia ferpentis quam Paulus
exponit diccns, Efiote prudentes in bono, & fimplices in rtiald;
Prxmifit igiturprudentiam Chriftus, vttuta poffiteflè
fimplicicas: 8c fequitur columbx fimplicitas, ne ftulca in-
ueniatur in nobis prudentia àpud Defhn, de qtiddicitur,
Per damfapientiamftp ient um, &prudenttant eorum feprobabo.
Idcirco altérais fe foueanc profpeiftibus; né fit ilia fimplicitas
in nobis, de qua dicitur,quod fimplex omnia credit:
n rofcfto infxculo prudenriores faut filij lacis, &
ciores fu a fa tuitat e. Si forte coraiti pr udentib9 fimplices
inueniamur à fxculi a£t ibus,Coram fimplicibus vero
prudentes in bono. Perhibent etiam Phyfici, quo tien s
velint aquas bibere quod prius venena deponunt:ita&
M
Cor.t.iÿ, i
ÉfM.iji4t4*
hic incipir, vein sternum defàniiar. Tamen ex hoc loco 1 nos fi volumus aquam dotftrinarum de fönte Saluatoris
Biblioth. Vet.Patr.Tom.9. Pars 1. S fff 3 haürire,
H