caltccm bibet is, mortem Domini ad nmtiabitis donee Vehiut. Pro
indect fan Vi in aduerfis&affli Vionib9 in hocßeciriopro
domino toleratis,gaudét arq; gloriantur.vnde Apoftolùs
idCotmvhioSyhbenterigiturglortabor ihinfir-
mit at thus niets,vtmhabitet in me virtue C hrifti-,Propter quodpVt-
ceo mihi in mfirmitatibus, incotumdijs. ln neceftitatibus htperfi-
quutionibusyin angufiijs pro Chrifto cum ». infirmer,tunc potent
fism, idc in epiftóla ad Philippenfes.Srir* autevosvolofratres
quia qaaeircamefunt magu adprofeftum venerunt Euagelijita
>vt vinctiltt mea manifeftafierait in Chrifto in omni prat or to & in
■cateris omnibus-.Idem zd Timotheum, Noli ituqueerUbefcere
teftknonium Domininoftri, neque me vinftitmeiwfidconlabora
Euitgclio fecundum Vir tute Dei qui hos liberäuit& Vtrcauu voca-
tionefuafanäa. Irem in aVibus ApoftolorUm. lUî quidem
ibant gaudentes ab ajpeclu conctlij,quoniam digni habits fin t pro
nomine lefu contumeliam pati. Verbutten. crucis,vx ait Apofto-
hispercuntibus quidem ftulfitiaejhhis autem quifaltiifiunt ld eft
nobis virtue Deleft. Et poft pauca. QUoniam ludaifignapetunt
& Groei fopientiam quorum : nos autem pradicamue Chriftum
crucifixum. luttais quidem fcandalumgentibus autc ftultitiaüpfis
autem vocatis Indus at que Gneis Chriftum DeiVirtutcm &Dei
fapientiam.Idem poft paüca.Er «gotumvenïffemadvosfrutres
veninon perfu’Mmitatem fermonUautfopientia adnuntiahs Vobis
teftimontuin Chrifti.Non n.ïudtcaui mefireahquidinter Vos
nifi lefiem Chriftum & hutte ertuifixum. A poftoii ergo & om -
nes homines humiles & fideles eofam doVrifiam levantes
crucem Chrifti vtpote eius fignum triumphale per
quod diabolum vicit & tnundum redemit diligüt, honorant,
laudant, concelebrant&in eagloriantur. Hæretici
vero impij luperbi & im réduit dedignancur eiüs humilU
catem audire aut aliquant vir eurem ineaelïèctedere quos
plan git Apoftolùs dicens;, Multi emmambulant, quos fiepe
dictbam vobis nunc aut?& flens dico inimïcos cru eis Chrifti quorum
finisaft enter itus, quorum Deus venter eft & gloria in confu-
fioncipforwn. Inde Auguftinusaitin expofitione Euägelij
lècundü loannem. ibat ergo adlocum vbifuerat crucifigendus
portas crucem fua lefusgrande(peâaculumÿftdftfteclet imptetas
grande ludibrium. Si piet asgrande myftetium :ftfpeclet imputas
grande tgnominu document urn :fi p te tasgrandefidei mummen
turn.SiJpeftet impietas',rïdet rege pro virga regni lignum fiuipot-
tare.fuppltcii.Si piet as viiet rege baits!antetn lignum adfemetip-
fumfigedUm op fixurusfmat etiam ihfrontibusregum ineojper-
nendus oculis impiorum in quo eratgloriatura corda fan ft orum,
DiVuro enim Pauloc Mi}» aut?abfitgloriarinifiin cruce Doz-
mininoftrilefu Chrifti, iplam crucem fuam fuogeftans hunt
ero commendabat, & lucernæ arfuræ q lùb ntodio ponenda
nouerac câdelabrum ferebat; Claudius igitur dum
nullam liberalium didiccrit diiciplinarum rationem littc-
rarum fignificâtiones proprietatefq; ignorans verborum
genera generibus numéros numcriscauis calibus iungere
rationabilinefcit conftru Vione & lie maximos vt rama
eft audet traVatus conficere quos lui proprij laboris &
induftriæelle mentitur cum illos gloiario opere ex alio-
rum voluminibus transferendo immo diflipando ac de-
prauando excerpit, quoique illorum expofitionibus au-
Vorura, c quibus eos enellere, furarique prælumit, mi-
ferrima atque vaniflima præfert elatione, neque praeter
illos, alios permmiclibros,in fua legi<ciuitate, auVorita-
cem lui nominis frontibus inferibens fingulorum hoc
modo. InCipitcommetariumauttraftatusvelexpoßtioClaudii
Taurinenfis Epifiopi. De.anciquis autemfanVæ magiftrisac
dodtoribu s Ecdelis alios, quos vult iudiclario ad lumpto
geftamine laudat & recipit,alios blalphemat ôc vitupérât
cum nullius ramen eorum fide Sc doVrina concordat.
Auguftinum adfumitàcuius fubtilitace ingenij Çhriftia-
quanttemporibtufacerdotij met Dom'tnus
le fus tribuit negate non poffitm quia ipferttartyrejfenon meteor.
Hosvobis martyresadquifiuh fuccedât viiïitna triumpbales in to-
cumvbi Chrijtuseft boftta. Sediüefuper altarequi pro omnibus
pajfue eft: iftifitb altariqui illiue redemptifuntpafii one. 'Hum ego
locumpradeftinaueramtnihi. Dignumeftn.vtibi reqüiefcatfacer
dos vbi offerte confueuityfed cedo faerie viHimis dexter am por-
■ tionem. Locus ifte martyribus debebatur condamus ergo reliquiae
faerdfanftas& dtgniefedibus inuehamus totumque.diem fida de-
uotione celebremue. De hac etiam re in Mcdiolanenhu vrbe
gefta fanV9 Auguftinus cÔ memorat in li.i-2.de ciuit. Dei.
■ Mtraculum quodMediolanifaftu eft,cum illic effemue,quando il-
luminatus eft cat us ad mult or urn notifiapot uit peruenirequia &
grand&eft ciuit as &ibierattunclmperator& imntenfe populo
tefte,res gefta eft cocurrenteadcorpora m.irtyrü Protafti & Ger-
uafiiyqua cum laterènt & penitue nefcitentur, Epifeopo Ambrofto
per fomnium reuelata repertafunt. Vbi cocus ilia depulfis veteribus
tenebris diem vidit. Item eiufdé lècunda propofttio deduce
Domini,Guiu$veneratores falls religions atqj fiiperfti-
tioniscultores exprobrat olido ccenoloq; ruVans hiatu
garrienlq, nil lànVæ cruci cuiuslibet honoris vel dignitatis
inefle nifi tantümodo opprobrium paffionis& irrifio-
nem mortis.Ec quaft ad hoc ijtrmadum ad (limit exemplu
de Apoftolo. Et fi nouer a:nus fecundum carne Chriftu fediam
nunc non nouimusinco ngrue certe & inconuenienter vel ut
tile q non intelligit abutens feriptura vel ft intelligicdein-
duftria velit eâdeprauare. Apoftolùs quippe vt ait Auguft.
in lib. contra Fauftum luo more vicam noftram futuram q
iaminipfo hominemediatoreChrifto Iefucapicenoftro
re (urgente compléta,eft, ita Ipe cer ta meditatur tanquam
km fitpræfens qteneatur,quævtiq;vita non erit lecundû
carnem, ftcut iam Chrifti vita non eft lecundum carnem,
carnemnamq; hoc loco non iplam corporis .noftri lùb-
ftantiam quam dns etiam poft reftirre Vionem fuam carnem
appellat dicens Palpate &viiete quiaJpiritus ojfa & carnem
non habety ftcut me videtis habere. Sed corruption é mor-
talitatemq; carnis vultintelligi quætunc no erit in nobis
ftcut km in Chrifto non éft. Hancn. proprie carnem no-
minabat, etiam cum deiplà relurreVione fatis euidenter
loqueretur 8c dicerct caro & fan guis regnum Dei pofiidere
nonpoffuntnequecorruptioincorruptionempoft,idebit. Nonera-
mus ergo Chriftum lecundum carnem, id eft, lecundum
carnis mortalitatemantequam refiirgeret: led nunc iam
no nouimus qa ftcut dicitidem Apoftolùs Cbriftus refitrges
à mortuis iam non moritur.&mors ei vitra non dominabitut.NZ
ft ita Apoftolùs ftcuti ei ifte falftdicus calumniarurmale
ftcut folent hæretici eius interpretando fermone nihil dignitatis
alicuius revirtutiselle in cruceChriftiarbitratur,
nift tantümodo opprobriü paflîonis & irrifioné mords:
& fi ob hoc non vulteam à quopkm honorari vel éc Icirr,
aut memorari, cur e diuerfo in alio aie loco: Mihiauteabfit
glortari nifi in cruce'Domininoftri lefu Chrifti per quemihi mandas
crucifixus eft & ego mundo. Hieronymus , Solus poteft in
cruce Cbriftigloriari qui tollit ea & fequitur faluatorem qui cru-
cifixit carnem fiiam cum vit if & concupifcentijs, qui mortuus eft
mundo &nocontemplatur ea qua videntur fed que non videtur.
vides mundum crucifixum &tranfeunte figura eius cui mundus
mortuus eft venitfy ei mundi confummatio & dignus effect as nouo
calo & noua terra & nouo teftamento,canit canticumnouum,<ir
accipit nom?nouum ferip turn in calcul o quod nemo nouit nift qui
-*c«/>mf.Scicndu eftautemçp omnis gloriatio Apoftoliin
cruce fit &quicquiddignü in virtutibus perpetratur hoc
fieri obDni paftionem. Noluicn. dominus luam crucem
velpalfioné à luis nelciri aut ablcondi fidelib9 quafijppter
contumeliam & ignominiâ luæ mortis earn vellet elle repternullam
latatn. Nam ft ita Foret cönlèquenteretiâ lui dilcipuli pro nique lènfus reVitudi ne longillim e diftat. Alios quidem
eopativclmorierubelcerent,ledmagise contrarioluam prætercumfolumpeneomnesabiicit vnumvocans ma-
quotidic in Eçclefta paftionem comemorari & celebrari gnum mentionarium, alium cöpilatorem, alium rufticu,
præcepit.Vnde Apoftolùs air. EgoQim accept à domino quod brutum,infenfibilem,nihilq; boni lcientem, quos tauten
&tradidivobis. Qupnia Dominus lefus in qua noäetradebatur, vniuerlbs vno lecum tempore vndq; elle panter locolb-
accepitpatiem& grattas agensfregit& dixit hoc eft corpus meutn let exoptare, Icilicet vt omnibus facillime, celerrimeqj ab
epprovobistradetur,bocfaciteinmeacommemoration?fimilitcr eofuperariseiusexcellentialàpientiæcuneusapparereat-
& calice poft quam ccenauit. dicens :bic calixnouum teft ament u que clarelcere po.Tet, Hieronymum maxime præ cæteris
eft in me,ofimguineyhocfacite quotienfeun% bibit is in mea com- exprobrat,eiq; nimium detrahi t, cm fi eodem çuo fuilfcnt
memorationem: quotienfeum^enimmauducabitis panehune & acerrimûlèinfeftiffimumq; inimicûfore promictit. Pro-
' __________________' ________ ________ ~ ____________ pcernulnustftytamengratiam
vtarbitor,aliam caufam,nifi quia cognouit
quod ille côtra lùu m viciniim fuæq; auVorem inlàniæ Vi-
gilantium hæreticum fcriplèrir, caputq; eiufdem ftrenue
ftcut alios tales ferire Iblebat clàua catholic* doVrinæ c o-
tuderit.Hic ergo acculàtor fratrum ignorans ftorum vfur-
pationes verborum,hoc eft adoro,& colo, & quiano nifi
adDeum fbhimmodoeaexiftimat,perrinere, nimiu bkfi
phemac Chriftianos non intelligent lecundum Apoftolu
neq; qnx legitur neqj de quibus adfirmat. Hocenim mo-
dolcriptitminfua contineturepiftola. Contra quod re
ipondendum dkyquiafi omne lignum fchematecrucisfactum
vólunt adorarepro eo quodehriftus in cruce pependit & alia mul
‘taillisemuenitqua Chriftusegit per carnem» Ille ergo cuius
h*c oppofitio &argumentatio talis eft ofténdit le huius
falutiferiligni vircutem penitus ignorare, per quod vita
liamano eft generi reftituta, quod guftando de vetiti leti-
fero lignifruVuperierat, vnde Fortunatus ait:
■Pangelinguagloriofi piælium certaminis,
Et laper crucis tropheo die triumphum nobilem,
Qûaliterredemptor orbis immolatusvicerit.
De parentis protoplafti fraude faVor condole ns,
Qüando pomi noxiaüs morte morlu corruir,
Iple lignum tunenotauit damna ligni vclblueret
Hoc opusnoftræ falutisordo depopofeerat
Multiformis prodicoris ars vt arte ni fallerec
Et medclamferretinde hoftis vndelæferat,&c.
idem in alter o carminé.
Vitras cellâ crucis tôtum reâe occupât orbem»
Hæcquoniam mundi perdicaçunVa refert
Quodque férus lèvent infecit veile venen*
Chrifti 'languis in hac dulce liuore lauat
Quæqiie lup i fuerant raptoris præda fe rods,
In crucereftîtuit virginis agnus ouis
Tenfis in his ramis cum planas brachia pandens
Eeclc fia m ftabili t pendulus iplè cruce,
Hoc piusin ligne reparansdeperdita pridera
Quod vetiti ligni poma tulcre b oui,
Huius autem iam diV*caufaimperiri*illeproidolola-
triateptrtat crucem Domini à qiloquâ adorari vel coli fic-
ut neefuntadorandæ puellæ quaelibet,innuptæ prælèpia,
vcterespanni,na'ues,afini,agni,leones)petræ,fpinæiabo-
rum,arundi nés,lance*,quia his omnib .pro te m pore vfus
éft Chriftus.Quafi præ illis nullumdominicæ cruci adhi-
beâdum ellèt priuiiegium, ftcut fuperius demoftrauimus.
Cuius vénéra tore s geauiter turpiterq; corripiens caftigat
Sc increpat his verbis: Rediteprouaricatores ad cor,qui recefii-
ft is à ver it ate & diligitis vanitatem,&eftis vanifacti,qui r-urjum
erucifigitisfihum Dei,& oftentui habet is, & per hoc cateruatim
animas miferorumfoetus fadas damonum habet is, alienando eas
per nefandafacrtlegia fimulucrorÜ a créât orefuo babetiseasdeie-
£tas &proieftas indamnationemperpetuum. Nulli ergo dubiu
eftquin lpiritus fallax malignulq; per os hujus infini calu-
mniatoris eruVat ôc inlpirat ad ingerenda atq; exprobâda
fidelib. infidelium crimina,præuaricatores cos apoftatalq;
à veritate ÔC amatores vaniracis appellâd o, dim n am au tem
crucem nefandum ac làailegum fimulacru can Vam præ-
teiitiexcedens temporis blalphemiam nominat. Ex quo
euidécilfime peruerfilli mus catholic; dilïïpator a tq; eucr-
for fidei eflècouincitur. Nos aûc c diuerfo quibus nas tam
multas ôc tam probroiàsinferccaliimnias,côtra fallàipfius
teftimonia,diuina opiculante gracia toto corde credimus,
&ore cófiteinur humiliati animo & corporis habitulùb-
fttati,q> Deus Iblus fit adorandus,& colend ùs pro vc dnm
&creatoremomniumàluadecet adoraricreatura ÔC coli
dumin eum Iblum credimus, & Iperamus, eiq; quoridie
làcrificaraus. Creaturam etiam Dei lànVa & bonam, h. e.
angelum làn Vum vel hominem lànVum,aut fimVam crucem
pro diuerfîtate dignitatu adoramus ôc colimus,h.eft,
humiliter honoramus,diIigimus,&le Vimur propter
•Deiim &in Deo longe dilpari modo,quam illu colimus ôc
adoramus: hocaûtcalumnktur nelciens, lcireq;renuens
rabit,&indignâdo læuiendoq; furie ac bacchatur. Audiés
in Ecclefia fæpius cantari: Crucem tuamadoramus, Domine,
&fanttamrefurrettioncm tuam laudamus ér glorificamus, ôc
reliqua.Si n.haecverbacreatùrisiunginoncôuenientiam
nec legerentur inlib.GenefdeLoth. Venerunt^ duo angeli
'Sodomam veJperefedenteLoth inforibut ciuit at is, qui cum vidif
fetfurrexit &iuitobuiam eis &adorauit pronus mterram. Item
in eodem: fiurrexit Abrahamadorauitpopulum terrafiliosvt-
dd.Heth. Itemineod. de Iacob: Et ipfe egrediens adorauit pronus
interram feptiesdonic appropinquaretfrater eius. Idë poft
pau ca: Accept quoefa Lia cum tiberis fuis & cum fimiliter adoraf-
fentextremi lofiph &Macheladorauerunt. Item in codMixit^
ad eos, hoc eft lolèph ad fratres lûos : Audite fomnium theum
quodvidiyptitabam nos ligare manipulas in agro & quafi confur -
gere manipulum meum &ftare, veftrosfemanipulos ârcumftan-
tesadorare manipulum meum. Item in eodem: CumcLadoraf-
fenteumfratresfui,&agnomffeteosquafiadalienosdurius!oque-
b 'atur. Item in eodem : Igituringreffus eil iofeph domm fuam
obtulerunt^ei mimera tenentes in manibus & adorauerunt proni
in terra. Item poft pauca:«/«/ rejponderuntfifties eil feruûs tuns
paternofter adhucviuit,&incuruatiadorauerunt eum. i.Item
in lib.Iofùe: Cumautemeftet Iofuein ago vrbisterico leuauit
oculos,& vidit virumftantem contrafe&euaginatum tenement
gladium ipemxitcfc ai eum &ait nofter es an aduerftriorum!
qui reftiondtt nequaquam,fid fumPrinceps exercitus Domini &
nunc enio cectditlofuepronus in ten am & adorons ait: quid Do-
minus meus loquitur ad feruum fitumi Sc reliqua. Item in lib.
Plalmbrum,& adoratefiabellumpedum eius quiafimftum eH,
vnde Hierony.ri us traVar, quid eft hoc feabeäumpedum lefts
qnoniam fanctum eftïlegimtts in alto loco: Ctelum mthi t hr onus
eft, terra out fiabellum pedum meorum ; & nunc dicitur adorate
feabellum pedum eius. Siterra ftubeUum pedum Ufu,dicitur aute
■odorarefiabellumpedutn eius: Ergo'terra adorandaift, qttomodo
legimtts in Apoftolo qutaexcepto creatore creaturam adorai e non
debemusl Adorareinfiripturis dupliciter dititur,diciturenim ad-
oratio quafi inDcum &dicitur adorare quafi honor are .Quado di-
cimur adorare Dominaproprie a loratio iriDeurh ponitur. Quando
auteminhornine dicitur yVerbt caufa.adorauit Sara Abraham &
adorauit Helios Achabnon quafi D eum fid bicadoratio quafi fa-
lutatio ponitur:Ergo nunc videamus hocep dich & adorate fiabellum
pedum eius,fecundum quern modu dicitficutDeum adoramus
fiabellumpedum Dei, aut adoramus &falutamus quafi hominem.
Legimus&in lamejitamnibus Hieremia, kgimus&inalio Pro-
pheta,quomodo, inquit , fanftificauit Dominus fiabellumpedum
fuorum. &ihiftabeilumpedum eius Hiefofilyma dicitur,fiue tent-
plum. lgiturfecundum bifioriamlegimus & in alio loco,&adora-
tefiabellum pedum eins. Sipcdesnonfiant nifi in ftabello ergo hoc
dicitur, &adorauimus vbi fteterunt pedes eins de ftabello dicitur.
Ergo fecundum literam pofliimus hoc dicere,verbi caufa vbinatus
eft,vbi cructfixuseft,vbi refurrexit. Cateruà fiabellum pedis lefts
anima credentis eft.Felix eft ille in cuiuspeftorepedes quotidiepo-
nuntur lefts. Vtinam & in meopeäoreponanturpedes eius,vtina
veftigiaeius fimperhareant in corde meo, vtinam &egodtcam
sumftonfa,tenebo eum,& non dimitt am. Sponfus cito offknditur,
fimpermundstias amat vbicumque firdesvideritcitorecedit.lt
adorate fiabellum pedum eius quoniattf fanctum eft. non omne
feabellum pedum eius,fed quodettm^fanäum eft quod in’ftfa iJ
täte perfeuerat, verbi caufa adorate fiabellum pédum eius Petrum
& Paulum & cat er os Apoftôlos adorate, hoc eft honor ate,,
fanftum eft,illos adorate qui in fanftitate perfiuerant, cater um
quifiabellumfuerurit, & nonfunt fanfti, ill os neadorctis, Verbi
caufaludasproditorfiabellum Deifsitfedquonia noneftfanftus
noneumadoretis. Secundum autem vnum lupradiVi verbi
intelleVumqui ad hominem pertinet,in lib. Regum feri-
ptum eft: Videntes autem filijprophetarum qui er ant inlericoè ]
contradixerunt,requieuitJpiritus Eliafuper Elifeum& renient es
in occurfism eius adorauerunt eum pro ni in tenant. Item inaVi- ‘
bus Apoftolorum : Etfafttm .eft cum ititroiffet Petrus obuitis ■
ei Cornelius procidens adorauit, Petrus vero leuauit eum dicens, ■
forge & ego Ipfe homo fism, quod Beds exponit dicens, gefiis
corporis demo'firat Cornelius quid intus in corde deuotionis habtle-
rit,obuiäenim fuodoäori venit auditor,qui ntundopeftore & intenta
feiulus aureyatifg inhianti defiderie ver bum fidei foftipit,
nam qui tarde ad credendumpertrahitur,quafi A do £1 ore iacens e-
rigitur.Sedqui de fua vita maculis erubefiensprocidedoin facictti
humilitatis pariter, & pudoris indiciaprafert,iure afiopracepto-
remert /_. :gi. Petrusveroinquit,&teliqua.commumoneth
quippe a*qualitatis meruit lanVitas aVionis. Item in A*
pocalypfi . Et dixit mthi vide ne feceris,confinais eriim tuUs fism
&Jratrm