K_Ambrofii Ansberti
Zach. j.
A li. 9.
Johan.\i
B
. tfa.6*.
P/alm. 44
3 * 4 _________ , ____________ _________—
appellatur,qui & fi nöndiim re,tarnen iarft fpé cum Ghriftö
reforreximus,iampëî fidefti in coeleftibuë cum illofode-
mus,queni (ub tali habitu deforibit iohanne s, vt dicat:
ÿefiitïimpoderè. ' ,
Podes liquidem græce, latine àuterii bedesdicuntun
Quid itaqueper pöderem, nifiveftemtafarem(ideft,vlq;
adpedesjaccipèredebenius ? Quæ, Zacharia atteftante, lafcerdötalis
elfo cognofcihtr. Quid qüoque per hanc * mh &
fpecialit« carö redetnptoris ,&generalitcr ° r" I?ls^ 1S?a“
tur ecclefiâ? Singülati quippe iuae carms boftia Chriitus
facerddriumgeffit.quandofe crucis patibulo pronobis ot-
ferenfc patri, teipfiim crüdfigi pennifit. Qu*fcihcet lacer*
dotis veftis, vfq; ad talos eft : qui?corpus ems quod eit ec-
clefia,vfq-> ad nouiffima membra,ea quæ défunt paflionum ,
Chrifti adimplet. Ipfe eiiim quctidie yeracitetf patitur,qua-
db corpus eius aliquid pati probatur. Ynde & fedens m
. c£lö,clämabat:S4«fc5S4«/e,tfwii meperfequcttfVe l certe veftis
ei yfq; ad talös, fuit öpus charitat is vfqpc ad pallionem
mortis,qüo paflurö,ab euangelifta præmitntur : Cumdtle-
xijfet fuos qui in mundo eunt,m jinem dilexit tos. D e quo etiam,
Ilaia interrogante ac dicente,^« seß ifte qui venit de Edom,ttn-
ttit veflibus de Bofra, diuiria voce refpondetur : Ifteformofus tn
ßolafua,gradient in multitudinefortitudinisfua. Ac li ei dicere-
tunlsquiin diuinitatis tu* natura fpeciölus forma eit pr*
filiishominumi in fimiiitüdme cariais peccati fine peccato
apparens, iter vira: præfentis peragit: quia carö quam fum-
plit exhominibüs ,iterettipnus. Quique&fifatigatuscx
carnis infirmitaté fedet,tarnen ex diuinitatis fomtudine
vitra homines elfo videtur.Quia vero hanc veilem quam li-*
ne peccato indutus fait tempore paffionis, ideriipröphera
çrùentam dfpexit, ëidem fumm o facerdoti quafi conqui-
tehdodicit: QUare ergo rubrum eß indumentum tuumï^c li di-
ceret : Si diuinitate tualpeciofus forma præ nuis höriîinum,
in nöftra quoque humanitäre fine peccato appa-
ruifti,cur ad paffionem crucis voluntarius accelufti? Ad hçc
ille reipondit: Torcular calcaui folus. Quafi ei ad cunda eorj-
quirentirefponderet, dicens : Quia melpeciofum in mea,
fine peccato autem in tua natura iterptæfentis vkæ p erah
n t em vidifti, in mukitudine fortitudinismeæ eandem
carnis infirmitatem ad cunda quæ volui roborantem afpe-
xifti:acper hoccur fpontemorifinedebitomortisyolue-
rim, conquififti. Hæc fola caufa extitit.quia torcular folus
calcare potui,i mortem quacalcatus fom.conculcare.Nul-
lus etenim mortalium immortali taris ftolam reciperetjiifi
ego autor vit*,in crucis patibulo hanc quoq; mearn rübrä
efticerem. Quiqueficutnouomore ex virgine natus,nouo
ordine Deus hominem indutus, fic nouo more appami
cundis De quo cum Iohannes dieeret, conuerlus vidi 7*
candelabra aurea,&ih medio feptem candelabroram au-
reorum fimilem filio homtnis, veltitum podere, fubiunxit
dicens:
Utpr&cinftum ad mamiüas %ona aurea.
In veteri teftamento legimusDanieli dominum prçcin-
£tum apparuilTejled in renibus,ipfo atteftante qui oxv.Uuu-
ui oculos mtos & vidi, & tue vir vnus vefiitus lineis, & renes eius
wcinäi. In nouo autem Iohanni per angelum apparens, no
iam in renibus^fed in peftorecmdfcus oftenditur.Qufl itaque
per cingulum reriis, nifi reitri<ftio carnalis fornicatio-
nis j Quid veto per zonam pe&oris, nifi cohibiçio cordis
luxutiaedefignatur ? Sed cumconftet, redemptorem no-
ftru nee corporis,nec eordis luxuria taâum, quid eft quod
& in renibus in veteri teftamento kpropheta,& in pedtore
in nouo k Iohanne cimäus^perhibetur: nifi quia duplex
pnecindtio illa>non ad caput,fed ad membra redigitur?
Quia igitur in priori teftamento adulterium folummodo
eorporale per legem cöhiberi videtur, idcirco Prophet* in
renibus Cindus oftenditur.Quiavero teftamenti lequentis
munditia,eordis etiamluxuriamfrenat : proptereaidem
ipfefiuiineonouus homoapparuit, cindus in pedore venit.
Quem bene zona aurea ftringit: quia quifquis fupern*
patriæciuis eft, non }am timoré lupplicii,fedamorefuper-
n* claritatis immunditiam deferit. Dehisauabusfrenandis
fornicatiönibus idem redemptor nofter in euangelio
ad dilcipulös ait : Audißis quiadiftum eß antiquis. N on ma.
c habet is. Ecce reties accindi. Sequitur 5c dieit: Ego autem
dico volts, quia qui viderit mulierem ad çoheupifiéndum eam,
moechatus eß earn in corde fuo. Ecce pedus præcirtdum*
Quod autem ab eofdem in nouo. iam teftamento dicitur,
Sintlumbi veftri præcindi : fciertdiim nobis eft* quia
quifquis adhuc fotnicationem cathis non frenat, ad vitre
veteri s homirtem perrinet. Et idep in taliüm perfonâ
ipfi làndi prædicatores lumbos praecingère iubentur,
Vt cônfequentèr balteo fpiritualis præcepti * inpedore
Valeànt confttingi.Iam enim apoftoli carnis immunditiam
deièi;uerant,quando iftain aliorum perfona audiebaht.Pof-
fiuntâütémhçc &aliterintelligi.Nam is qui apparuitange*
lus,ad mamillas pi Çcindusaduenit.Et quid perangelima-
millas, nifi duo teftamenta figutantut ?Vhde & in Canti- 1
ciscànticorumdeDomino.& ecclefiâ legimus : Duohube- 1
ta tua-,duo h'mnuli caprea#melli,qui pafeuntur intet lilia.Et rur-
famtHubera tudfimilinbotrisè'Vndc ôc idem Iohannes,eu-1
ius haec eft apocalypfis^iper pedus Domini tanquam hü-
berius alendus, in coena recubuifle deferibitur. Qgid
verb per Zopam auream,nifi eledorum eéclefia figüraturï
Quæidcirco per auream zonam défignatut, quiachâritate
quæ vinculum perfedionis eft,Domino vnitur.£ona itaq;
aurea admamillas angelüs præcingitur: quia redemptor
nofter ab foiritalibus viris induobus teftamentis charitate
compleditur.llle nanque qui mortalium oculis fubtradus
fedet ad dextérampatris, quotidie ab eledis præcingitur
in dûobuà teftamentisJbi enim inuenitur, cum legitur.ibi
præcingitur,cum & ledionem fides & opus fequitur. Vel
ccrte ad mamill^s zona aurea angélus præcingitur : quam
eledorumecclefiâ ex duobus populis veniens,hebraico
fcilicet & genrilijçharitatis compagein Chrifto vnitur.Se-
quitur: ' ' < ^ si - fl
% ' , ^
Caput autem eius & capilli erant candidi tanquam
Italian, u
lana albé & tanquam nix.
Poflùnt hæc ad vtraque referri, ad redemptorem fcilicet
noftrum ,&adeius ecclefiam. Vt autem deipfopriüslo-
quamur, quid eius aliud'caput elle creditur,nilî De’pater/’
Vnde & per Paulum dicitur: Caput ChrißiDeus.Cumsnimi~
rum antiquitas atque ^ternitas, iuxta human* confiictu-
dinis locution!,in candore capitis demonftratur, Daniele
atteftante qui zii:Ajpiiiebam doneethranipoßtifunt,&antiqutu
ùienim Cedit. Veßtmentum eius qtiafinix candidum,& capilli capitis
eius quafi lana munda.V t autem de pâtre hoc didum in-
telligi debere t, in lublequentibus dicit : Afpiciebam in vifio-...
ne nottisy&ecce cum nubibus quafifilïus hominis veniebat, & vfip,
ad antiquum dierum pertieniebat. Cum enim taie aliquid in
Deo feçundum eflèntiam naturæ fiiæ non fit, quid aliud in
Candore capillorum exprimere yoluit,nifi (vt didum eft)
antiquitatem æternitatis ,fitamen in ee antjquitas.dici po-
teft,imo quia propter nos patüulos ita did opbrtetîMetas
enim noftræcapacitarislpirituflàndus confiderauit, quip
Danielem itadeæternirate patris loqui voluit.Vtvero hæc
etiam ad ecclefiam referamus,quid elle aliud caput eius *"
ftimatur,nifi iplè fuus redemptor,Paulo rurfifîn atteftante
qui ait,^CaputviriChrifius’Æùtemrciylpfeefi caput omnium
ecclefiarum ? Cuius capilli, quid aliud quam præcelfie dignitatis
membra corporis defignantur,qu*que propter inno-
Ibid.
• centiam ouis & agni, ipfius videlicet redemptoris > non
immerito lan* alb* comparamur : propter refiirredio-
I nemvero corporis, quæ præcellit in capite, rede niuiaf
fimilantur? Et quia vtrunque caput info oftendit,inno-
cenriamfoilicetacrefurredionem, quorum vnumnunc
in præfenti tempore imitandum fidelibus ptæbuit, aliud
vero in futurum expedandum perdocuic : idcirco non
„folum capilli,fod& ipfiim caput lan* alb* & candori niuis
fimile perhibetur Quia itaque innocentia manfiietudi-
, nispercandoremlan* figuretur,exponi nulla neceflitas
; cogit. Nam propter quid oues vel agni vocancur eledi,
I qui bus dicitur : Ecce ego mittovosficut oues in medio luporuw-
; Et iterum Ecc* ego mittovosficutagnos inter/«/>«, nifi propter
innocenriam*?Quia vero refurredionis fiitura claritas can-
1 "dote
lAStd1
In Apocalypfim, tib.Primus. 3 2 5
lore niuis defignetur,ipfeaiitbrrefiirpedionis indicat, q u i.
I futuram eccleli* innouatione-poft huius mortalitatis*-
rtimnam, oftehfurus in monte iando coram tribusdifoi- ti.
Etpedes eius fmiksaurichako,peut in camino ardenpulis
Veftimenta fuaquibus eadem figurabaturecclefia,in 1 k ! ,
hiuisfpeéiemtóutauic. Përpedfesdoniini,in&crafcripttitaaliquando*ternitas
Hinceftqubdteftisrefiirrediönis eius angelus mulie- | feiiis iiitelligiturquafine mutabilitate pr*termeahtibus
ribus apparens, veftimenta alba tanquam nix figuralitet I focplomhi voluminibus , decurrenribus etiam miitabiexhibuit.
Vel certe pro eb qlibd fiue perlàuacrum regenè-
lium creaturarum qualitatibus,cui nec præterita tranfeuht
hecyehtürafoccedunt, fixa vt eft ftabilitate confiftit : all-
quando humanitas ipfius,qua diuinitas eius terram terigit.
Aliquado verb Apoftoli, vel omnes pr*dicatores,per quôs
inùridüm prædicahs circuinaliquando quoque vltima eius
biembràin fine mundi nâfoicura, poll qu* nulla pars corporis
rationis*feu per internam cordis compundionem tjuori-
diepoft maculas delidorum emundanttir, ficd’tforipturn
efi-.Lauabis me»&fuper niuem dealbabor : prbpterea hitii cbm-
rantur. . • - . ,/ , . . ... . , ...
Hos itâq; Ghrifti capillos hue ad pëccatbruth contagus
ingenribus nigros, quandoque tamen lupernagratia deal-
bandbs afpexerac fponfo, qu* in Canticis cànricorum de
eodem fuo Ipônfo dicebat: Caput tins optimum, durum coma
eiusficutelatd palm arum,nigra quàfnotuus. Hinc nirfiim de
feipla lô'quçbatur dicens:No/ire meqpnfiderarequodfufeafim,
quia decdlorauitmejol Acfialiis verbis Iudæorü contüma-
ciani increparet,dicens : Quia meingntibus adhucptÿcâtorum
for dibits nigràth coujpicitis, çàûete ne talëm foihper elle cre-
dèntes delpiciatiscquia cum ip carhe apparente capitî meo
iuhæforôjtanquamianaalbî & tanquam hix Candida ero.
Hoc eft enim dicere, decoloraùitme fol, Ciibmàis fol iufti-
ti* qui timéntibus Deum oriri deforibituf. Poteft etiam
propter charîtatem eledorum,qu* ex lana immaculatia-
gni id eft ex nouo eius mandato in duobus lignis, videlicet
in duobus ipfius mandari pr*cepris,tariquam veftis nobis
n'uptialis contexicur, capillorum candor lan* affimilari*
ipla enimpperitomnemnigtedinem péccatorum.proptër '
caftitatem vero.qu* & corpbtis & mentis munditia fulget
& calorem voluptatumcarnalium non recipit^iuiafllmi-
milari.Sequitur. .
Etoculi eius velutflamma ignis.
Qui itaque lunt ifti oculi,nifi ill! dé quibus lotjge informs
in hac reuelatione dicituri EfVid/, & ecce in medio throni
& quatuor animalium &in medio feniorum, agnurn fiantem tan-
quam occifum, habentem cornuafeptem, qui junt feptem f f iritus
Vei,mifsiinomnemtenam:c\aicp[\t\ioc\oco Hamm* ignis,
alio yefo informs ardenribus compafan|ur lampadibus,
fi cueillie dicitur: Sept! lam pades ardentes ante thronum
qu*funtfoptemlpiritusDei,dequibusetiam per Zacha-
riamprophetamita pronunciatur, Ifti funt oculi domini
milfijn ornnem tfertamfOculiitaqueChrifti velütflammç
ignis,funt fpirituflandus, illuminans&accendens corpus
eius quod eft ecclefiâ,qui principaliter fuper ipfum media-
torem Dei& hominum requieuilfo perhibetuiVQttia igitur
idem fpirituflandus ad fidem illuminât ecclefiam, rede o-
culorum luminibus comparatur.
Quia verp quôs ad fidem illuminât, in araorem Dei
concremat,beneidem oculi Hamm* ignis allimilancur.De
hoc igne dominus in euangelio diciet Ignem veni mittere in
terram,&quidvolonifivtardeat}lisdenique oculis totaad
fidem ecclefiâ illuminata, totain Deiamoremaccenfo eft,
cumilludimpletumeft ,qubd de eodem Ipiritu didum
fuerat : Spirit us domini repleuit orbem terrarum. Hoc eriam a-
pertiflime^; ipfius reuekriohis & prophet* verba teftatur
cum&ilUdehisoculisdicit,quifnnefeptemfpiritus Dei
mifli in omnem terrain: & ille, ifti font oculi dopiitti rfiilfi
in omnem terrani. Polliint per oculos angefi lp'iritales
in ecclefiâ defignari, qui luce foienti* eandem ecclefiam
illuftrant. '•
Vnde&dominusapoftolisdicit: Voseftisluxmundi. Qui
videlicet non folum lucent fed & ardent: quia verba eorum
lumen foienti* fimul &amoris ihcendium præbent. Pofo
font etiam per ebfiiem oculos prscepta Dei exprimi, Salo-
•mone atteftante qui aiv.Mandatuni lucerna efi, & lex ^ H i n c
Pfalmiftaait :I«cw« 4 pedibusmeis verbum tuum domine, &lu-
menfemitismeis.Quoà autem ipla Dei præcépta qu* lumen
feienri* eledis præbent, igné amoris fobminiftrent:idem.
Pfalmiftaalibi teftatur,dicens -.lgnitumeloquium tuum vehe-
tnenter.Hinc dejoleph dicmr.Elpquium domini inflammauit
eum. Sequitur:
luperbrit ': aliquando etiam exethplum imitationis
paflionum illius.
Hoc autemin loco quanquam omnes làndi præaicâtb4
ïesredé per pedes angeli polfint intelligi, congrUentius
tamen ad ilia nouiflima eedefi* membra rédigùntû'r j qu*
fob antichrifto nimio perfecutionis incëiidio fohfc exco-
quenda: ied in morem nrmiflimimetalli i fihé detrimento
fideiperduranda. Tabs fiquidem Küius thetalli id fell auti*
chalci pérhibetureffçdus,quod *s ifi èaminbmiflumiàd-
hibito vc he menti inçendio, immifloètiam qüodam medi-
camine,vt firmiorom accipiat fortitudinem, & iii àuri eon-
uertatur fùlgorem. Quod fi ita èft, multulhi elfedus ipfius
huic noftro intelleduï fuffragati Videthr. Quanto' n.tunc
illanouiâimp tempotêécdeliæ rriémbraamplioribus ex-
urunturtribulatibnibUs, tanto foirtiora & clariora red^un-
cur.Etreiieraiaxtaredèmptoris elpquium, tn t trtbulatio
qualis Aon fuit, èx quo homines ejfe coopérantfùper terram vfque ad
dietntllâmiyêSh^jÇef. InqualcilicetVelütiin caminq ignis,
ptobabuntut fondi tahquam vile æramentüm.fedadhibico
medicatninetoleranri*,fortibres(vcdid:üeftj)ac claribres
teperientur. Quod autem alià tranllatio aurichalcum Libani
pofoit,pro eo quod nions ifte in Iudæaeflè p^hibe tur : li-
quidomanifclhiüt,nomffimacorporis Chriftimembra in
illis ritnc regionibus yehemeritius eflè vexanda camino
tribulationis,vbi & dominus eoru cruçilïxus eft ab impiis
Iadæis. Sed feiendum. quia vbi vehemenrius preflïirarum
ignis ardebit,ibi coftfequentër & forriora membra ad tble*
randas pafîipnes dominus præparabit. Exurentur fîqui-
demtuncpedescorporiS Chrifti.fedvt amiflo ftânno vdl
plumboideftfooria delidorüth ,lapis ille qui abfcilùs cil
de monte fine manibus, creùirque &làduseft monsma-
gnus,arque impleuit vniuerlàm terram, firmius ac robufti-
us eifdem luis aurichalcinis pèdibus ftatuam illam percütiac
m parte pedum fidîli, confringataçque comminuat, pet
quam inDanielis prophetia omne dëfighatur foculiregnü.
Vndc foriptum eft : I» diebus regum illorum fujcitaiit Deus call
regnum, que d in aternum non difsipabitur,&imperium eius po -
pulo alteri non tradetur.CoTi\mimitt autem&confuniecvhi-
■ uerlà regüa hæc, & imperium Habit in æternuih. Sequi-
tüK
Matth.x 4.
Apoca. il.
Superius huius qui apparuit, vocem tübæ comparaue-
ratmuncautem voci aquarum multarum, eandem vocem
aflimilat.Quid eft hoc, nifi quia & prius per paUcosprædi-
catores,qui.tu bæ vocabu Jp defignantur, increpuit, & po-
fteapopulorum multorum officio refultauit? Àquæ enim
nomine, in facro efoquio figurari folent turb* popùlbrum
ficutin haciplà Apocalypnangelica voce dicitur: Aquas
quas vidifti vbi meretrix fedet populi funt &gentes & lingua.
Quod Daniel quoque prophetaaperriusindicat.dicens^r
vox femonum eius vt vox multitudinis.ldcitco ergoydx eius in
fono dilcrepauic,quia (vc didum eft) qüod prius pauciprç-
dicatoreSjhocpolîeatotusmundusdamauit.Poteftautem
per vocem fimilem tub*, prædicario veteris & noqi teftamenti:
per vocem vero fimilem aquarum mulrarum, chantas
intelligi. Quæ vox diledionis ideo taquam vox aquarum
multarum dicitur, quia abea cundæ Ipiritalium do-
drinarum voces prodeunt, ficutde bac ipla geminadile-
dione Icriptqm eft:I» his duobus praceptis(id eft,in diledione
Deiôcdik&ioneproximijtotalexpendet&propbeu.