id eft ita fperat & infè&m membris>vc totum attribuât I militatem & obedicntiam.& esteras virtu tes ttias imita-
F. \ | ' «V - V I biraur/quibusomnesinimicostuoslUpcrafti.VeiCantaDi*
mus ore>pfillemus opera.
M*tth.Z$.
mifericorihæaltiftmïi. & ideo non commouebitur fcilicet ab
illafpe. Quafi dicat : Qgi aatcm nop fperanc in mifericot-
diaalùflï^mouè'buntur ab ülafpe.& ideo dataùntur n6
in ben,ediótionem.ïed ita maledidionem.&ideo ô domine
compatiëndo itlis commons afpe& mifericordia tua,opto
wtinueniatifr manus tua, id eft, auxiliuin mifèricordiæ tux
tam îudæis quam gentibùs, omnibusinimicis tuis.t quêtant
mifericordian! tuam, &inueniant cam'.vnde Apoftolns:
Qui vult ornnes homines faluosfieri; & ad agnit 'mem veritatis
venire. Quod fi te querere nojuerint inueniat dexter a tua,
uieß,vmdtäa mms qui te oderunt. Etjmprophetando no optan-
do. Haç modo dextera tua inueniet eos in Fucttro iudiçip,
quimfinummifericordiætuæ.hicinueiuie^oluerunt
in die falutis : Pones eos vt clibanum ignis ardentis intiis in
con(aentja.cumyideIiuntgloriamfiliocum Dei & fuam
igoominianï. Eccecomparati funt inter filios Dei. Ve nobis
quid profueruncdiuitie? quid ia&antia? Clibânum ignis,
id eftjignitum. Clibauus eft Fornax, cui Os çlauditur vt
intusardeat. In tempore vultus Mi, ideft , præfènriætüæ
queeosterrebit. In tempore iudtcii vultum tuum time-
bunt, qui tempore gratie manum defpexerunc. Et poft
dominus in ira fua, magna fcilic et fîbt co mpetenti .eonturhabit
eos, Seeps : Difieditea mi malediäiin igntm at er mm.. Et
time deuorabit cos,id eft. penitusab forbebiteos, nori intus
tantüm, fed animarn &cprpus. Et nonfolum eos, fed fru-
äuni, id eft, opera eorum de terraperdes. de terra viuenrium,
óperaeorum, quehiclocum habueruntin terra morien-
tium, toilentur dc terra viuentium: quiafulgentes vt fob
Sc quäfi purum aurum receptum inthefiurirm Dei, fanfti
non habebunt quod purgaridebtar.[men,id eft,.imita*,
çbres eorum. àfiliis ideft *ab imitatöribüseor
rumquife hpn aehpminauerunt. Et merito. Quoniam de-
dmauerunt in temaU. mala quæ.rimuerunr,id eft, mortem
& aniiflxonem loci & gentis, declinâueruhtà fo in t e , dj-
centes: Expedi&t vitas moriatur homo pro populo, & non tota
genspereuL t’oteftetiam hoc ad omnes referri, cam Iudeos
quam gentiles,ÔC ad membra Chrifti: quia diçebatur omnibus,
Timentes mundani
perdere mundum quern diligebant, iriterficiebant hu- '
ius doétrinæ prædicatores. Cvgraueruntcenfilia qua mmpo-
tueruntftabilire omnes tarn Iudei quam gentes quia inter-
ficientes. corpus Chrifti, putabanteos perdere : ipfi autem
feruabantur .tranfèuntes de morte advitam. vel in Çhrf-
ftum fpecialiter îudæi : Domiherecordatifitmus quodfeduttor
tie dixit, pofi tres dies refitrgam ■ iubeergo cuftodtri fepulcbrum,
&cætera. Non fuit iftud ftabilitum,quia nolcntibus eis
refurréxit: Quafi dicat : Etvndçillis itaiferis quod mâla fua
in teheclinauerunt ? Exocculto Dei iudcio dabuiuur in
reprobum ilnlum, pnecedentibus eorum malis meritis.
Quonuanponeseos dor;um, vt qui npluerunt ad te conuerti,
fîntàte auerfi : quia odio habueriint lniem, conuerft ab
ea, ament tenebras. velpones eos dorfuni tuum, fcilicet
yt propter nimiam eorum impietatem non eos reipiciat
milericordiatua. Et ideo inreliquiis tuüprapafabû vultum
eorum, id eft, voluntatem prauam' eorum. &£ impuden-
tém oftendes in relrquiis mis, id eft, in tuo inferiori, fei-
licctin came tua,in quam tantum feukrunt. Summum
Chrifti,d:uinuâs:deindeàni(na.'infîmum & quaß abie-
dtunij caro. Aliter; In religuiis tuis, id eft, in his terrénis
quae tu reliquifti & tui. prxparabis, id eft, valde parabis.
vultum, id eft, voluntatem eorum, vc hæc amando, car-
leftia conremnant. Aliter : Ego dixiy pones eos dorfitm, id eft,
I abiicieseos. tarnen non omni.nd, quiavültutneörum^id
i eft, beneuolentiarn quEeilüs debebatur quifa&i mntdor-
iu m, præparabis, id eft, manifeftabis in rélicjuiis tuis, id
eft,iniIIisquiinfinerefiduiemntdeillo populo,quiare-
Itquiafaluafient. Vel ilium vultumpræparabis inreliquiis
tuis, id eft ,.in Elia &-Enoch, quorum praedicationereli-
quix conuertpntur. Et vt inueniaturmânos tua & cxalte-
tiirdextera,Tcihcet vt conuertantur vel iudieentur inimi-
ci tu i , Exalf are domine, rèiurge, exakareà mortâlitatein
immortajitatem. in vir tute tua, id eft, in poténtia diuinita-
tis tiix. ideo hoc optb,quiairitua refuAedlione cant abîmas
in corde, & pfallemqs in opete virtuteituas, id eft, hu-
InfinémPiàlinus Dauidprofufceptiorlema-
tutina, XXL'
Eus Deus meus, rejpice in me, quart mtdsreliquU
ß i longe à faint t men verba deliftorum m eor'unu
Deus meus, clamabo per diem ,& non exaudies:
& n o t te ,& non ad infipientiam mihi. Tu ante
rn infantto habitas, laus ifrael. In teßeraue*
runt patres nofiri ,fferauerunt, & liber aßt eos, ad te clamaue-
runt , & falui fafti funt t in teßerauerunt, & non funtconfufi.
Ego autem fum vermis & non homo, opprobrium bominum &
abitäioplebis. Omnes vtdentes me, deriferunt me : lotmi funt la*
bits, & motierunt caput. Sperauit in domino, eripiat turn : faluum
faciateum, quantum vulteum* Quoniam tu es qui extraxißi me
deventre ßesmeaabhuberibusmatrismeaiinteproiettusfumex
vtero. Deventre matris meet Deus meus es tu,ne difeeßiris a me.
Quoniam tribulatto proxima eß, quoniam non eß qui adiuuet.
Circumdederunt mevttuli multi, tauri pingues obfederuntme.
Aperueruntfuper me esfuum*ficut leo rapiens & rugiens. ■ Sicut
aquaejfufus film, & difperfafunt omniaojfa mea^Faätm eflcor
meurn tanquam cera liquéfions> m medio ventris met.' Aruittan-
quam tefla v 'vrtus tnea, & lingua mea adhafit fautibus meit, & in
puluerem mortis deduxißt me. Quoniam circundederunt me canes
mulù confilium malignantium&bfedit me. »Foderunt maims
meas & pedes meos,dinumerauerunt omnia oßameaÄpfiverO ion-
fiderauerunt & injpexerunt me, diuiferuntfibi veflimenta mea%
à" fuperveßem me.un m tferuntfortem.Tu autem dominent elon-
gauerisauxiliutn tuum à me,ad defenfionem meam confpice. Erue
àframea Deus dnimam meam ,& de manu canif vnicammeam.
Salua me ex ore leonis , & À comibus vnicornium humilitatem
■ i. eam.Narrabo now en tuumfratribus mets fin medio ecclefia lau-
dabo te. Quitimetis dominum, laudate eutn : vntuerfum fernen
Iacob, ’Jonficaté eum. Tirneat tum omnt fernen ifiael» quoniam
nonjpreuit neque deßexit deprecationempauperis. Nec auertit
faciem fuam à me: & cum clamarem ad eum, exaudiuit me. Apud
te laus mea in ecclefia: magna yvotamea eeddaminconjpeftuti*
menttum eum.Edent pauper es & faturabttntur,&laudabunt dominum
quirequtrunt eum, viuent corda eorum infeculum fccuti.
Reminifcentur & conuertentKraddominumvniütrfifinesterra.
Et adorabunt in conffeftu eius vtÿuetfitfamilia gentium. Quo-!
niam domini efl regnumsfr ipfe dominabiturgentium. Uanduca-
uerunt & adorauerunt omnes pingues terra in conßeäu eim cadent
omnes qui defeendunt in terram. Et anima mea iÜi viuet ,'&
fernen meum feruïet ipfi. Annunciabitur dominogeneratto ventura.
& annunciabunt cah iußitiam eius populo , quinafietur»
quemfectt dominus.
In finem pro alfumptione matutina, pfàlmus Dauid.
Hicplàlmuseft attribuendus Dauid, ideft, Chrifto diri-
gehti in finem , id eft, perfeâionefm pro afiumptione ma-
tutina.id eft, pro refarre&ione fua, quæ fa&acft valde ma-
necum adhuétenebræ eiiènt>quando mortalityaflùmpfit
im moi tali ta tem : ad fimilitùdinem folk» qui pa'ulatim de-
pulfistenebrisafcendendo vires aiTumW Sic Chrifto re-
furgente » paulatim fidelium mentes illuminauit. In He-
btæo, Pro cerua matutina quod idem valet, ad fimilitudir
nem: quia ficut cerua fummo diluculo ex ipfà luce gratu-
latur&alta cohfccndit, fichumananatuçi ex fua refurre-
cStione lætabitur. Chriftus caput noftrum in hoc pfalmo
agit fecund um humanitärem cum pâtre de gloria fuse re-
furredli onis, & de fruélu ipfius refurreélionis, & de gloria
iuftorum & deexcxcatione impiorum.Præmittitur autem
eius paffio, vt maior appareat eius refùrredio : quia quan*
co makis certamen, eo maior viâoriæ læti tia. Et in ipfb
certamine pafHonis orat vt eripiatur,io perfona veteris
hominis fie dicens;
DE us, qui es omnium Deus per naturarq.Drw meus, fpe*
cia'Uter per giatiam,vel per fingularem obedierîtiarp,
Refpicein me.i. inauxilium meorum, qui vfqj modo defpr
xifti me,
<5 6 7 J
ifttb »7-
7 ifti me.Hic aoparet quodtCHriftus non in foi perfona hic . Çaomm,Adte cldmanerunt,Cicutin de&tzoy&faluifaâifunt-
• • .* * • A l J „Kil.____ ___rbgat, quiimnmnis eft à'peccatb, fod fofeepit delida no- J ___Il A l__ ____Aw .» jvu» .
ftra,vtnoBlstribuer ctiuftiôcationeita fuam. Orat ergo in
vicenoftra : Refpicein me. i. libera me, longe es i falute
mea,vt illis vide tur qui dicuntSi film Des eß, defeedat decru-
rt,& libereteum fivult. quia fi non libéras,videris déreli-
quiflè me. Quare me dereliquifii? ideft, quare eo modo non
liberandoquo pèrfècutores dicunt,permittis viderieflè
derelidum d m Hancinquifitionem ideo facit,vt diligenter
caüfàmaperiàt. Hæc eft caûfâ quare non vis vt defeen-
damde cruce,fèd vt reforgam defepulchro. Verba delilloru
meorum longe funt à falute mea. verba ilia venenata (èrpentis
an t i qui ,^rlt* s ficut <fij. Qtaæ fiierunt verba delidorum. i.
verba inôbediéntiædc omnispeccati.Meorum.i.ornnium
eortim propte'r quos ad paflibnem veni ad libcrandum.
lotagefont à fitlure mea; h'ae feil, vtviuus decïiicedefcen-
dànl.Nonenimhocpôftulantvtdecrtice defeendam, fed
vf irtcrude-mbriär. hoCfenim fblûefteis precium rêdem-
ptîôriis. Aliter vQuarèthe dèréliqutfti.i. quare videris dereli-
quille,dum nonrefpicis in me.'liberando decruce?Ideo
vérbâdèlidbrum meorum.i.deptècadories meorum,quæ
font délîdôrttm, id eftt pro delidis'. longe à falute meâ, id
•eft non port niant vt ego defeendam de cruce,quiatuncno
liberafèntârmei, îd eft ,*mihi prædeftinati. Aliter': Qudre
me dereliquifii ? Quafi d; Hæc verba qüod dico , refpice &
dereliquifii, quæ font totage à falute mea , id eft, à me qui
fùrn immunis ab omni péccato::non font mea,id eft^p me,
quæ nunquam defpexifti, nun quam dereliquifii: fed font
verbä deiidörifm hflorum.i.jp delîdis mèorum, quæ egô
pörto .v t ill u d '& iniquîta tes hoflras ipfe portatitt, ô languor es
| noftros ipfeabftulit. Vel merito poflum videri derelidus. Et
lieqùe me folum dereliquifii à tali falute i fed etiam meos.
Deus meusclamàbo ad té pet item. i. perillosquiin membris
meisperfedibnë St daricate yirtutum, dies pofîùntdici.
Etnoncxaudies, quemadmodum per Paulum qui ter domi-
num^fôgaùrc{vc auférretür abéo ftimülus carnis, & non
etl'cxâudîtüs.Nam didum efl cb'Sujficit tibigratiamea.tfam
VtHttsih infirmitateperficitur. Etclamabonodse, id eft, inillis
qui propter ignorantiam myfteriorû Dei,nox dici poflunt.
,& non taxaudies. docès eniita non eflè clàmandum verbis
delîdorum. Aliter: Clamabo inimicisperdiem,ideft,pro-
fpericâtëm’huius fèéûli.vtinaneat. Etnode.i.aduerfitate,
vt pïolperetur. Et non e^audies. Et quod non exaudies,
non aiinfipientïàm mihi ,-fed facies ad fapiènriam. Hanc fei-
licët.vtdîfcant ttaei te eisfàpere plus vel melius prouidere
quam ipfi lïbi. Medîcu's ès. lion facis fecundum volunta-
teminfirmanrium, fèd fecundum fàluationem. fac isco-
^nofcerëcum nota præftas quæ poftulanc verbis delidorü,
nônè'flepoenSm ad damnationem.fèd medicinam ad falu-
tem. Alitefrldeo dico, refpice: quia quaTe me dereliquifii,
id eft, videris me dereliquifie. Clamabo per diem fverbis
delidorum nec exaudies. Si, hoc quod nôh exaudies, facis
mihi non ad infipiéciârir, Vt infipiens fiam : fèd ad magnam
fapiën tiam,f.vt difeant mei, non efleörändum vérbis delidorum
.Al iter, ih'pêrfona ca p i ti s :Deus meus, clamabo per die,
ideftipertotum illûd paMonis tem pus-, quod fuitante no-
dem,ideft,cmcis mortèm. &nô exaudies, quia permittis
confpui,irrideti, verherati & multa indigna pati. Et node
id eftj in crucis poena cum fol obfctirabitiir. Et non exaudies,
quia permittis in crucc mori. Et HoC mihi facies non
adinfipientiam,fed ftd magnam fapientiam.opoi^tebat enim
eum qui multosfilios addufturus erat in gloriam patris, autorem
mififti eis manna,dedifttaquam de pétra. ln te fperauerunt,
& nonfunt cou/«/»:quia & iniërius & exterius fàluati. Dcdi-
flieis quod promififti,fcilicet terram promiffionis, Si vitam
lojjgæuam ,& proc reationem filiorum. Ego autem fum
opprobrium bominum,mdxotam, dicétium àd ignominiam:
Tudifc'tpulus eiusfis, nos Moyfi difèipuli fumus. Et non folum
hominum,in quibus poffunt maior es intelligi, fèd et
dbieflioplebùy id eft, viliffimorurndè illo populo. Extra ci-
uitatem enim me eiecerunt confpuerunc faciem meam, a-
lapas dederunt. Ac fi dicat : Oes illi quia in te fperauerunt,
non fîintà te derelidi.egoaüt/.videoç derelidus, cum ta-
mfti fîm illis omnibus maior, qu a fum vermis » fcilicet na-
tus de virgine matre fine pâtre,quemadmodum vermis de
folo ligno vel terra,fcilicet fum homo fupra homines,quia
immunis à peccato.Ef quaquam homo fopra homines, tarnen
non homo tantum,quia Dm, quia verbum carofactum eft.
Vermem eum vocat propheta,qui ait : Noli timerevermis la-
cob. Omnes videntesmeyfciYicet humilitatem & patientiam
meam & nullûàdiutorém, aperte, deriferuntme, dicentes;
auerexiudæorum. locuti funt labiis mata quæ in corde ha:
bebanc,^* mouerunt caput infultando, fcilicet omni genera
irrifióniSmtderifèrunc C dicentes: Sperauit in domino, filifi
Dei fè fèeit. eripiat eum de manibus noftris. faluum faciateu\
faciendo defèeddere de cruce, quoniam vult eum,f. faluarc.
Quare dicat:Ilti pütant, me derelidum,quiaaperce non li-
beias ea libcratione qua ipfi putant me libei^ndum, fi me-
cüm eflès.Tuautem domine ne difeeflèris àme>fcilicetda
mihi conftandam in paffione,&-refofciia à morte, quia
nullus eft qui eripiat nifi tu. quoniam tuesquiextraxifiime de
VMfre, nullohominum me concipiente, nulle viamape-
riente.r Ex tua folius operatic ne humanamfompfinatu-
ram,ad te folum maxime pertineo. ideo non difeedasà
me, q u ia tu ‘es,fies mea. Tarnen ab huberibus matris mça, feiti-
cct ex human.-i infirmitate,qua hubera materna foxi, fpem
habeo in te non ex diuinitatis porentià. vel ab ipfa pueri tia
quæ pi-onior folet eftè ad mâlum.Et merito tu es fpes mea,
quia in teprote ftus fum «crttr»,ideft,ab aliis omnibiïs longe
rèmotus,qui coitdi font in Adam, porro iadusfum in te
quianatus fom adimaginem & fimilitùdinem tua_m,vtait
Apoftolus: Induite tic uum hominem qui fecundum Deum créa-
tusefii Etreuerainte, quia tu es Deus meus,non ego, vtinfè-
!ixA dam. Et quod te Deum habeo, de ventre matris meaeû
hoc, ideftj^x ilia nacuraquam accepiin vccto matris.Nam
de tenon es tu Deus meus, fèd pater meus. Aliter, fecundum
ordinem : Derifcrunt me. Et hoc ideo, quoniam tu es
qui extraxifti me de v en tre,id efl, quia tu voluiili vt pro eis
mortalis& paffibdis fierem : & calis, in quemhæcdtnnia
fieri pofîent. qui in diOinitate æqualis mihi, fadtas es
fpes mea ex humanitate. Et quia me tantum humiliafli,
noli me defèrere. Aliter: Ideo me perfecutifunt,ideo deri-
fèrunt: quia diflimilis illis eram, nulla alia de caufà. Et hoc
eftquoddixit, Quoniam tues quiextraxifiï me de ventre, id
eft, de vmbra & obfcuricate legis, quæ eft quafi venter fy-
nagogæ. Hoc modo extraxifti, fadus fpes meaab huberibus
matris meæ, id efl,àcarnalibus obferuationibus legis,
in qua natus fom, vt in tua iuftiriaconfiderem,non in-
iufkitia legis: quia ex operibus legis nullus iuftificatur,fèd
pergratiam tuam. Datæ funt enim carnales obferuatio-
nes,non vt iuftificarent.fed vt rudem ilium populum quafi
elementis quibufdameruditlnt, vc tandem à carnalibus
d fpiritualia tranfirent.Et merito tu es fpes mea,quia in te
falutts eorum,perfafiionem confummari. Tu autem in fanlto ba- j proicétusfom ex vtero, in te folum pofui fpem meam
Ubtttta.Ks.. QO u 11a0f^1i dicat•j I^l f'iu. videris mm .e J d Aer.aellmiquu.ilflnie ■, »qtu..i.a . rao.t î i«n - *V‘ i lu i 2 J Ja.hhL .a l& il. in Ifl/.Artl",.!'» C . /I
dignapati permit®ÿc foris non libéras, tu autem fcificet
non derelinqüis,quia in fàndohabitas, me fcilicet afiiim-
pt° homine, quem in habi tando fànélum focis,; operand o
occulte fàlutem, me foris noh fitluando. laus ifrael, id efl, q
nunquam tUos defèris, fcilicet per quem eft laudabilià o-
ninis Ifraeljidcftjomnis qte*videtperfidë & fpé.laus Ifraèl
cuius habitationelaudabilis èfficitur Ifiael, vel quem folu
merito laudat Ifrael, quia nunquam derelidus. Sc hoco-
ftendirper partes, ln te fperauerunt patres noftri, Moyfès &
Aaron &aüi mu\x\.fierauerunt,&libera(h eos de manu Phaien
s de vtero, id efl, de vmbra legis, lege gratia:.Et quia
in te proiedus fum,ideo tu es Deus meus, fcilicet fpes mea
de ventre matris mete, fcilicet ex qtfö’me inde extraxiftL
Ergo nedifeefferis a me. Oftende modo quod mecura fis,me
refofeitandoamortuis, ficut tunc cum extraxifti de veero
matris. Et opus efl vt non diCcedas,quoniam tribulatioproxi-
ma eft, quoniam non eft qui adiuuet, nifi tu. Oftende quo-
modo fit proxima. Circundederunt me vitulimulti, fcilicet
lafciuiens plebs iudaica, non ad imitandüm, fed ad perfè-
quendum. Tauripingues obfedertint nu. Principes Iudaro-
, tauri propter foperbiam. pingues, id efl, adipati
faonis &Æpyptiorum,& de manuomniunvinimicorum malitia. Aperueruntfuper me osfuum, dicent.es, crucifige. vel
W k , ftk k
lohan. i.
lfa.4,1.
mortis