lèrerent, & ad externes irént. Sed mpxvt indignos fe iu-
dicauer un t æternæ vitæ, lolutu m eft hoc præceptum; nô
quodvmbra fuerit, led quia ad tempusdatum erat. Quo
çonftat omnia diuinælegis præcepta eo fçnfu açcipide-
bere quo data font, non numana præfumptione pcnitus
cemeraci, Veruntamen focundum Tropoîogiam hoc higher
obferuan dum > ne in viis gentium » pij pnedicato-
resj quæ font adiones prau* vitæ, vlprçm tant; ficut nec
in ciuitate Samaritanorum, quæ font munitiones h*re-
ticorum, vnquam ihtrare licet. Ecideo débité raonentur
qui ad làlutem gentium mittebantur opéré ac vita genti-
litatis ignorantia a^Hinere ; hecnon& ciuitates Samari-
tanorum moralicer introire, præfertim cum&ipficura-
uerit Samaritanam. Vhde manifelium eft eoS prohibitos
ne adirenf dodrinas prauitatelqueillorum, quorum fer-
mo forait vt cancer, fed difciplinamveri Magiftri lynce-
ram,illibatamque paiïim omnibus libéré prædicarent.
Porto Samari tæ, iuxtalitteram, hi font quos, adcultodi-
endamterram Iftael decem Tribubus captiuitatis Saigon
pofoerat. Vnde & cuftodes interpretantur,quile-
gem veteris Teftamenti primum deprauare coeperunt,
non recipientes nifi quinque libros tantum Moyfi,&eofi
dem prauitate fcribarum corruptos; idcirco hæreticorüm
perfonam iure probantur habere, qui norunt folidafcin-
dere, integra violare. Adquositaque primum introirc
vetatante palfionem,quia& ipfi de gentibuserant : vtà
Iudæa prædicatio Apoftolorum repulfa, prædicatores
fandi poil reforredionem per ordinemad vocationem
gentium venirent.
E y n t e s autem (inquit) predicate dictates,quia appropin-
quauit regnum ccelorum: Hocigiturprimum præco verita-
tis docuit, hoc Chriftus, appropinquafle regnum coelo-
rum principiü prædicationis fil* fecit. Hoc&Apoftolos
primum monuitprædicare ; quiavtique to ta in eos pote-
ftas virtutis Dominicæ transfertur, vt qui in Adam terra
erant, & imagine m Dei acfimilitudinem amiferant,nunc 1
perfedam Chriili imaginem & fimHitudinem fortian-
tur, nihil à Domini foi virtutibus, poreflate perce pta differentes.
Etideoquianteaterreftres erant rare primum
cce elles fiunt, & iubentur appropinquafle regnum coe-
lorum prædicare ; imaginem feilicet ac iimuitudinem
nuncin confortium veritatisaflumi, Vt fàndi omnes, qui
coeli nomine font appellati, Chrifto conregnent,&in
quibus Chriftus amodo regnum fempitemum poflideat.
Anima cnim iuili fedes eft làpicntiæ, làpientia autem
: Chriftus eft; Chriftus vero nulquam nifi in coeleflibus
habitat; de quibus diduralegimus, Cah enarrant gloriam
[ Dei. Propter quodeis mox virtutemadôptionis qua de-
dit poteftatem filios Dei fieri, deinde opera diuinitatis
conceflît.
lNFiRMos(inquit)f«r4fe,worftf« fufcitate, leprofos
mun.late, damones eikite'.] quatenusper ea non modo in
' Chrifto deitatemdcprehenderentvifibilibusmtenti, ve-
rum& in eifoem ApoftolisDeum fore non dubitarenr.-
NSn miremur, quia primo homini di&um eft, T mats &
in tenant ibis, qumde renafcuntut in Chrifto, fi audiant,
^uia coelum es, 8c in ccelum ibis. Non in ccelum vtique
firmamentfquod locale eft, fed ccelum fpirituale, profe-
d o quiaDeus fpiritus eft.In quo lànecoelo Deus habitare
credi tu r, & lo caliter quodammodo ambulare, licet incir-
D | cunfcriptus & illqcalis fît, quem vbiquè non loco,fed Vir-
t.Cor. 6.6. tutecredimus.Hinc quoque ipfe, Inhabitabo (inquit) &
Lue. 17. ti. inambulaboineis. Atq;alubi,Regnum Dùintravosefi. Qqod
nimirum regnum coelorumiure appropinquafle dicitur»
non inclin itione coeli qùod firmamentum cognomina-
tur.fed illuftratione fidêi.qua dij homiïjes emciulitur.
Coelorum itaque regnum non modo ideo dicitur præièns
Eçdefia, quia ipe i^m in cceleftibus régnât ; fed quia ctelu
effeâafpiritaliter Chriftus in ea régnât, ficut ôc in Ange-
Iis qui coeli nomine fpiritalitcr appellantur. Nam Sânâto^
ram regnum Chriftus elhSanftiautem,vt diximus, coeli
Huit vocati. Qjioruin regnum bene appropinqüafle diçi-
tur, dum Verbum car© radium eft, & habita,uit in nobis.'
Hoc quippe dono homines.coelifadh funt, & iplè Chriftus
regnum eorum, vt perueniant & hfad régna coelo-
Tfil.it.1.
Cm. j.15.
rum.Prirâum quiadefcehdit appropinquans, & fàdli fu-
musipfi regnym coelorjim. InfirmoSiitxqrpdt^urate, mortuos
fufcitate, leprofos mandate, dam ones eticite. H^^fonianam^
que deccptionerdiàboli contigifle nulli dubium eft. Et id-
eodignum fuit,vtlânatohomine rurfus dâretùtei facultas,
quod il! e inflixeràt dölo & perfoafione maligna, KocJ
iftipotelfote fidei curarent & expellercntipfqs redores
mundi decorporibus obièlïis. Magna quidemvirtus mâ-
gnumque donum, magna reparatio , magna^uc fidiicia
lapfis. Alioquinflorente muindô, & diu humanogenere
in perfidiam prolabente, iamque mutido infolelcenté
contraDeum cæcitatis fuæ ignorantia, prouolutocarnis
propagine non modoad incrementum.» v^rum ad yqlüp*
tatis malitiam exubérante, qui s vnquam vifiblis inuifibi-
liaproferret.'>quisaliam vitam crcderet.? quis led tarn longa
confoetudine reuocaret? quis de tam lata via, quatn b-
mnes ingrcdiebantur, ad tamlardlam, & tamangu.ftamle
conftringeret î N:u magnis ad fideratnouereturmiraou-
Îis,vt de his quæ vifibiliter fiebant, inuifibilia intus, quæ
prædicabantur, fideappreheiideret. Àd hocquippé con-
feflàfont ilia, non larualia, ficut perfidiaaflèrit Pagano-
rum,fed deifica&foliuseius potentiæ congruentiavit-
tutum miracula; vt beneficij inuitati maiora inuifibilium
crcderentaudicu, vifibilibus permoti potentiate intelli-
gerent deitatis ex relatujftaudem quoque diaboligaüde-
îenteuaderelànitatisexprouentu., Hinç plane Apolîb-
lq$, Stgnat inquit nonfidelibu$,fid infidelibus datayà«f,qùa-
tenus per cain eisfides nàfcerettir;fide vero perceptæpo-
teftas adoptionis daretur. Poteftate liquidem fidei mala
fug irentur, ëc diaboius vinceretur; qub nimirum. vi<fto,
libertas hominibus (5c triumphus deberetur.
G r at i s accepiftis,(aic)gratisdate.] Quia prof'do vult
veram in hominibus imaginem ac fi.» îlitudinem deitatis,
qnam amilcrant,reparari,trrbuiteis poteftatem primum
qaidquid diaboius foo inftinâudeprauarat, corrigete,
deinde bénéficia ficut accipiuntàDco, gratis dare, vt fit
omnibus prædicatio fanéli Euangelij gratuita,& imaginis
reparatio atqùe fimilitudinis plena ; ne aut dilpenlàtio
tanti myfterij corrampatur, aut fimilitudo reddita in mb-
ribus, cauû auaritiæ violetur.
N o l 1 t e peßidere aururti,nequeargentum fiequepecunwn
inborn veftris. N on per am in via, nequeduas tunicas, nequecal-
ceamenta, nequevirgam.] Hæc itaque prxcepta non lolum
Apoftolorum font, verum omnium eorum, quibus præ
dicatio lànÂi Ëuangeli j crédita eil »licet a multis corrum-
pantur. Qu* tarnen nifi reéle inteUigantur, non modo
errareimpelluntquoslibetincautos,Verum diflonantiam
inter lànâbs Ëuangeli ftas facere videntur. Vnde primum
cum gratis iubeat dara, juperfluavidetur auri argentique
& pecuniarum interdi&o. Prælèrtim cum 8c Iudas ex
commilfu Domini loculos habuerit, vnde (ibi emereht
quæ neceflaria videbantur. Et alibi dilcipuli ieruntin ci-
uitatem emerefibi efcas. Quo profeélapatet Dominum
neceflaria non interdixifle, £èd fuperflua relècafle. Hinc
quoque fignanter ait, Nolitepoßidereatirumtieque argentum,
nequepeeuniam. Qijoniam aliud eft neceflaria viétus & ve-
ftimentiad horam habere, aliùd vero, longa follicitudine
quæfita timide aut cupide poflidere. Veruntameri yt
arbitror non inuidiofos thelàurus, neque fomptuofus,
auri argentique &ætis in stonis tantum naberi, led docet
quodprædicatorumin Domino tanta debeat forefidu-
cia, vt præfejntis vitæ forhptus, quamuis non præuideant
hos fibi déelfoomninp nbndimdat. Idcirco fàcis proui-
de diuitias detruncat, quipropemodum etiam neceflaria
præfentis vit* amputare felHnat,vt ibifit cor nbftrum,
qpo thelàurus efleprobatur. Ët ne for te vi deren tur Apo-
ftolimagislucri gratia prædicare*qüara lâlutis humanæ,
rpipnîâlubtrahit quæ poflènt efle fcandâli,^c neceflaria
conceditexEuangelio, quatenus eorumnemode crafti-
ftino cogitare vidéretur. Sed quàrendlim, quid fît quod
Mat thiusÂc Liicas yirgam in Via ferre Dominum prphi-
buifl'e narrant * Marcus veronihil eis conceflum nifivir-
gam tantum ferre, Sc calceatos làndaliis incedere de? I
bere; qiiaihuïs Matchæus fignanter etiam caUcamentâ I
poftîdere penitus vetuerit. Vnde quidam Orientalium
Monâchorum in coenobiis degentes hadlcnus ad litte-
tam ôblcruant , & feruari debtre nudipedalia lèdantes
contendunt.Quaproptcr ne contraria vidëanturEuange-
lillæ (entire , qu erendustllmbdus, tam hic qüam alibi,
quoftriprüra lantftacatholice intelligatur, & audloritas
tanti myfterij non violetur. Fertutcmm iuxtaMatthæum
M&b.to. dixifle Dominum, vt nec virgam ferrent. Iuxta Màrcum
verb * ité quid tollerent in Via, nifi virgam tantum.
Contrariaquidemdicunt,lèd myftica & vera, vt intel-
ligamus fob alia fignificatione diélam Virgam , quæ
lecundum Marcum eil ferenda, & fob alia illam, quæ fe-
ctitldùm Matthæüm & Lu cam nön ell ferenda. Sicutil-
lud, Tentât vos Dominus Dm vefltr,8c, Deusném’inem tentât.
Hæcquidefti léduiâiônis eft, fecundüm qüàfti Deus
rteminemtentat, videlicet vt dedpiat; ilia veto prbbatio-
nis.fecundum quam tentatus ell Abraham & lob, cæ-
terique lànâi * quatenus probâti maniftftieîïènt,iuxta
quod Abrahædicitur , N unefeiù quod diligis Dsum, id eft,
foire feci. Veluti, qùod fopra diélùm ell, VtfiiÂtfi diligatis
turn, quod éft dicere vt foire faciac, vtruna eum pro certo
diligere veiitis:ita & hoc loco virga quæ ferenda eft in via,
pöteftas eft Saluatoris, quam ab iplo perceperanr, & regimen
animarum. De qua lane poteftate mox adiecit di-
cens, Digitus eft operarias titercede fua. Qùam itaque raerce-
.Cer.9.14, dem Apoftolus exponens dick. Vt qui Euàngeltodeferuiütit,
.Ctr.9>4. exEudngelioviuant. Et alibi, NunqUidnon habemtts hancpù-
tefateml Proptèr quod Dominus cum dixiflèt, tiolitepoßi-
dere durum, neque argentum, nequepecumam > & caetera con-
tinuofubdiditi,
D I g n v s eft operands mir cedefua.'] Ex quo fatls often-
dit.cureosiftapolfidere noluerit. Profeélo quia fic eos
mittebat, vt hæc ab iis, quibus iam credett tibus Euange-
îium prædicabant, accipi debere mônftraret. Ëtideb illis
loquebatur, vt focuri non pofliderent,neque portarent
huius vitæ neceflaria, faltim , nec magna nee ininittia.
Propter quod pofiiit iuxta Matthæüm 8c Lucam, neque
virgam* fed omnia vitæ neceflariaà fidelibus, ex poteftate
Scordinatione Domini debere äccipere, & nulla fuperflua
à fois àuditoribus requirere. Qüia ficut iufta p o t eftas
à Domino, ita 8c iniulla præfutnpcio a Diabolo. Vnde
Dofoinum vtrumque dixiflè manifelium eft, Vt ferrent
Vi rgam in via, 8c non ferrent. Quia ficut e*ft virga iûfto-
rum de qua didtür, Virga tua & baculus tuus, ipfa me confit-
laia funt : Ita8c» Virgapeccatoritm, qüam non rehnqnet Dominus
fuperfirtem iùftorum ; Qüam itaqüe virgam monuit
Dominus, ne foi ferrentin via difcipûli, quæ Chriftus eft,
ne fob ôbtentu debit* potaftatis, qua dignierànt mercerie,
lua tùpiditatefomptuola, quafi ex licentia ,foos affligèrent
audirorès. Nonquod eis nianibus non liceret vi-
Elumquæréreneceflàrium, ficut Paulus* & al iis opera-
bantur manibus, nehacvterenturpoteftate; foducen-
tianvconceditjdum dicit:
D ig n Vs eft oper arius met cedefua.] Atqùe nihil fereù-
dum in via nifi virgam tantum mahdaeur, excuius profe-
élo poteftate quèé neceflaria font adfotura, nulli Do^lo-
rutn fideîiüttt dubïtafidum. Ipfa eft enim virga de radice
ïefle, quam Moylcs olim foCüm tu lit,& in eufos poteftate
pl ûri ma fignorum geflît. De cuius * cum àd aquas
tort tradi&ionis, pôteftate dubitaflet, offeildit. Ita & viri
prædicatores ,nîfi Icgirimevtaittürhac poteftate Chriili,
fidelitérque nihil dubitantes de fllo peftitus alienantur
retrorfum. Idcirco non aurûm, non argentum, non pè-
cunia, vcl aliud aliquid ex foperfluo, fideiibùs eft praèdi-
catoribûs requirêndum, quafi ex virga qiiæ peccatôrum
eft; fed èx poteftate Domini bræfumendum. Sed quæri-
turquomodo gratis daredebcant, quod gratis accepe-
ru n t, fi dignus eft bperariùs mèreede foa ,& ex nac
tnercede fumptus vit* necéflàrios licet acciptre à fuis
àuditoribus ? Qüod ita foluitur. Aliud eft eilim pto
mercede lucri, verbi mÿfteria impenderè, comrUoda
præfentis vitæ hinc reqûirerc : aliud vitftuni vix neceflà-
ri U m, & illud non Vt viuàmus tantum, fodvt libéré pr*.
dicare poffimus, accipcre. Qù* licet iam de mercede fint
’opcFis, tarnen Euangelij font lucra. Etideoiuftùm eft ab (
Biblioth. Vet. Patr.Tomp. Pars z.
eis aecipere ftipendra fomptus, quibus offerimus ettie-
llis Vitae premia: quöniam ha?c interdum euangelieandi
gratia nobis funt neccflaria. Vnde fint ifti neCeflitate
prxdicatoribus conctfla, noft lüeri caula qufefita ; öc vita:
Satfamenta fidelibus , gratis quidem, led non pro
mercedc, impenla. Qu*nimirum merces ira de labori-
bushic inchoatur fidelium,vt illic de veritatis vi .one
compleaturiure credentibus. Quod aut m nec calcea-
menta ferenda fintinpedibus,magis ad fenfum accipi- Mtr „
endum; quia, vt dixi, fccundum Marcum calceatos eos * ’ 9
iubet incedere fandaliis. Vnde & adhuc hodie landalia
Domini R.om* habentur, quibus pedes tedli 8c inteöli
monftranturjideft,vtneChudi rieorfomad terram fint,
nee cooperti defoper. Volens oftendere, calceatos toS
efle debere in preparation Euangelij pads; qi&tenus E-
Uattgelium nec occultari debere inlihuet, nec terrenis
comrnodis implicari. Quod autem hie nec calceamenta
permifitferre, ftultorum operuni exempia infinüat, nec
confpicere,nefui corporis opera credat quafi ex mortis
pellibus muniri.Quiafint nonnulli, qui prauitatem fuam
exalienis prauitaribus<0nanturtueti, dum alios taliafe*
cilfo confpiciunt,& ea perficere Iiceri lus credunt. Acper
hocficut ex mortuorum pellibus pedes tfeguntur, ita &
eorum quafi quadam dccor'ticatione fo muniunt. Nam
ficutin duobus jftis Euangcliftis contrariaiubentür,in
Matthaeo videlicet & Marco:it^& aliubi ab eodem Do*
minoiubetur fahfto Moyfi,Solue,mcp.it,calceamentade ExiJ.j.f.
pedibustuis, Etlöfoefimiliter; incommeltione vero Ag-
nilonge aliter prsedicatun Aitenimita > Sic autem com- E*°‘ ■
tnedetuilium: Lumbi vefirijintpracifitti, & calceamenta ha-
bebitisinpedibus vefiris. Porro Agnus Dei Veras Ghrillus
ell,qttem Joannes demonftrat, Ecte,inquit,Agnus Dei,
EcceqUitollitpcccatainundi. Huius ergotam fideles inmi-
nifteriocorporis8t längüinis Domini,quam fimul vni-
Uerfi ctedentes infide, itadebemus edete, noftrique cordis
interioribus Commendare, vt non folum lumbos
prascindlos habeamus caftitate , Verumetiam calceati
fimilsin pvseparatione Euangelij pads, quoniam ficut
calceamenta carUales muniunt pedes, & alperitatem
frigoris defenduat , letpentium quoque morfibus,
Vel Ipiftamm rcliftunt aculeis ; ita foripeurarum pr*-
cepta,quibus grefliis noftrarum menrium munire pr«t-
cipimur, repellunt ferpenrs diaboii dolos, & afpeffi-
miim Aquilonis f.igus, aC deinde genrium ac haireti-
coriun vndique compugftantiüm foinas ac tribulos. Hu-
iufinodi ergo calceamentisVti dcbemUs,quotquot Pa-
fcha Do'mintcum celebramUs. Quid ergo prodeft,li
lumbos caftitaterhabes pr«dn(ftos,&faeris incautus,
aefi muni mine leripturaram laniftirum,quafi calceamen-
torum pellibus, exlpo!iatas.?Nottjmus namque quod di-
&um ell Diabolo» Eitu infidiabetis calc am 0 eins. Mult*
font quidem infidi*eius, quibus qnoridie vulneraWmr.
Et irieqtion fine mgenti ratione ab vrio Eaafigclifturum
diclumeft* Vtcalceato1- pedes fimddh'is habeamus, S/dp
alio, nec calceamenta in viaferamus. Si§& in vetcri Te-
ftamento durti Pafoha tomtfiedimus , calceati efle iu-
bemur. Et Moyfi , aclefo Naive, longe aliter pr*c?-
ptum legimus. Sed fiordo & ratio cotlfideretur, mox
tanta diuerfitas ablcpie ambiguo foluitur * dum ftatim
iplacaula fobditur,So/«e, inquit, calceamenta tie pedibus
tuis, locus cnim tit quoflat, terrafan ft a eft. Oltendirur ergo
terra -Aigypti,Vbi daturprxeeptio mändati foperiorde
Pafoha» quod terra landa e ft, & ideo poplilo Dei haben
d a ibi mabdantur Calceamenta &portare in pedibus,
in fanda autem terra decernuntfoluenda, Qüas tarnen
taulas diligenter confiderare oportet,quia magnainfe
pr*monftrantSacramenca. Quamdiu ergoin hac ^Egy-
ptO verlamür, oportet nos Pafoha Domini Celeb rant es,
calceatis pedibus in cedere,& lacrarum feripturaramte-
gumentis muniregrdfosnoftros, quiatutus nob eftin-
ceflus nofter ftifi mandatis Dominicis pr*ftruantür ac
contegantutpedes, quovlque intretftus inillam fand*
promilEonisterram, qu* iuftis debetur, 8c eledis Dei.
eftpr*pärata»riequadidnme(l, Eeati mites, quiaipfipof-
fidebunt terram. In qua non font Ipinai 8c cribuii,in qua
S fff z non font
Èxol j.y.
H