
A
Secretum
confiliario
run) tjuanmerarins
confilio in*
teierim.
De infer!o-
ribus Pala-
D
d a n daran)
nConliiiis
fuerit.
Htncmm Rhemenjis Archiepifiopi
randumpatefà&afunt. Qurbusfuf<rçptts intttdntti dfcv-
110, interdum bidifo, iftterdhm etiahi tridûô i Vè'l amplîiis,
proütréhim pondus expetebatactiepto ex pradiéVis do-
mefticis paiatii milîls inttrcurrcntibus, quæqüe fibivide-
banturinterrogantes, rtfponfumque recipicrites tàmdiu
itahulIoèxtraneoappEopinquante, donec res fiugûlæad
effe&um përduâæ gloriofi Principis auditui in fàcfis'eitis
obturibus exponerentür, & quicquid data à Deo iàpientia
eius eligeretjomnes fequerentur. Ecce ficut de vno, ita de
duobùs, Vel quotquot cflènt capitulis agebatur, qu oülqüe
brama Deo miferaritèillius temporis neceflària expolirehtur.
*
Cap. XXXV.
Intérim vero,quobæcin Régis abfentia agebantur, Ipfe
Princeps reliqux multitudini in fuferaiendis rnuneribus,
fàlutandis prbceribus, confabulandorarius vifis, compa-
tiendo fenioribus,congaudetîdo iuhioribus , jSccsèteranis
fimilia tam in fpiritalibus,quamque & in ftcularibuS occu-
patusferatjita tamen, vtquotiefeunquë fègregatorurti vo-
luntas effet,âd^oS vén^etjlfbiliterqübquc, quantb fpacio
voluiflèntcUnveis 'confifteret, &cum omni fâmiliaritate,
qnaliter fingularCperta habuiirent,refcrebant, quantaque
rriurua hinc & inde altercàtiorie vel difputatione, feu arnica
contentione decertaflènt,apettiusrecitabant.Sed necillud
praterhiittendum, quomodo fi tempu6 ferenum èrat, extra,
fi ri autem, intra diuerfa loca difeinâa erant, vbi & hi
abundanterfegregatifemotim.Sccætera multitude fepata-
tim refidere potuiflènt,prius tamen cetera inferiores per-
fonæ interefle minimepotuiflènt. Quæ vtràque tamen Se-
niorum fufceptacula fie in duobas diui fa erant, ytprimo o-
mnes Epifeopi, Abbates, vel huiufmodi honorificcntiores
clerici abfque jdla laicorum commixtione congregaren-
tur. Similiter Comités, vel huiufmodi Principes fibimet
,Honorificabiliterdcæteramultitudme primo mane fegre-
garentur,quoufque tempus Eue præfentefiue abfente Re-
ge occurrerent:& tune prædiâi Seniores more foIito,Clq-
rici ad iuam,Æici vero ad fuam conftitutam cùriàm,fubfel-
liisfimiliterhonorificabiliter præparatis, conuocarehtur.
Qui cüm feparati à ç«teris elfent, iiPeorum manebatpote-
ftate, quandofimul, vel quando feparati refiderent, proüt
eos traélan^* càufe qualitas docebat, fiué^de fpiritalibus,
Eue de fecularibus, leuetiam commixtis. Similitef^î prb-
pcer quamlibet aefeendi vel inueftigandi caufàm quem-
cunque conuocare voluiflent &recompertadifeederet,in
. eorum yoluntate manebat. Hæc intérim de his, quæ eis a
Rége ad traéiandum proponebantut.
Cap. XXXVI.
Secundaautemratio Régiserat, interrogatio, quid v-
nufquifque ex ilia parte Regni, qua veniebat, dignaielatu,
vèl retraçfcatu fecum afferretjquia & hoc eis nonlo ! uni per-
miflum,verum etiam ar «Arascommilliim erat,vt hoc vnufo
quifque ftudiofiflîme, vfque dum reueitercrur, tam infra,
quam extra regnum perquireret, fi quid taie nonfolumà
propriis vel extraneis,verum etiam Ecut abamicis, ita&ab
inimicis inneftigaret, intermiflà intérim > nec magiiopere,
vnde feire t,imidligata perfona. Si populus in quaTibet$.e-
gni parte,regionCjleuangulo turbards,quæ cau/à turbatio-
niseflèt.E murmur populi obftreperet* vel taiealiqùid in-
æquale refonafet, vnde generale confilium tradarealiquid1
necefrarium effet,& cætera his fi milia. Extra vero, fi aliqua
gens ftibdita rebellare,velrebellatafiibdere,.fi needum
tta infidias Regni moliri, vel raie aliquid oriri voluiflèt. m
his vero omnibus^uæcùmque cuilibet periculo im minèrent,
illudpracipuequærebatur, cuius rei occafione talia
veltaliaorirentur.
Cap. XXXVII.
tâm deftatu Regni,quamq; & de fpeeiali cuiuslibet perlo-
na,ftüllus fine cohfehfu iplbrÛ cifilibet dbmcftico lùo» vel
cutcunque alteri prodetedebuiflfet, fecundtrm hoc, quod
rescaderrt fiue die, fiüe duobus,fiue amplius, feu annum,
vel etiam in perpetüo cælaïi^ vel iùb fiîentiô manere ne-
ceife fuiflet-: quia Hepein tali tra^atude qualibét perfona,
calls interdum propter communerù vtilitatem agendam
Vel cauendam fevmo procedit, qui ab eocognitus s a ut volde
turbat', aut quod magis eft iri defperationem trahit>vel,
quod grauiflimumeftjininfidelitatem conuertit.&ab omni
profe<5tu,quem fortafle mültipliciter exercere potuit,
inutilemreddit, cumtamennihileiobeflfet,fieundemfer-
monem minime feiret.Quale de horninè vno, taie de duo-
bus , taie de centum, tale de maiori numero, vel etiam de
progenievna, vel tota qualibetfimul prouincia, fi magna
cautela non fueric,freri pote rit.
Cap. XXXII.
Apocriferiùsàùtem, id eft, Capellanus, vel Paiatii Cu-
feos, & Camerarius fempet‘intererant:& id circö cum film*
mo Audio tales eligebantur, aut elcâti inftruebantur, qui
medtointereflèpotuiflènt.'fed & de cæteris miriifteriali-
bus, qui talem ie p e n d e b a t ,v ta d hocveiprafens, vel fu-
tutus,nuncdifeendo, poftmodum veto confiliando loco
eorundem honorificefiibftituipotuiffet, cum lummain-
lentiohe mentis,intendCndo fingulis quæ agebantur interefle
iubebStur, iâluans crédita, difeens incognita, retineris
ordinata & conftiiutâ, vt fiforte taie aliqüidextraautinfra
regnum orirerar autimperaitum, & ideo non præmedita-
tum nunciaretui ^ rarius tamen neceffè eflèt,vtconfilium
altius tra<Shr tamen tempus aptum non.eflèt, in quo
præfari | liarii conuocarentur,)ipfi Palatinîper miferi-
cordiam Uei eiFeorum aflidua fâmiliaritate, tam in publi-
cis confiliis quam^ue ex domeftica in hac parte allocutronejrefponfionejôctonfultatione.
ftudiumhaberentjprout
tune rei vel temporis qualitas exigebat, aut conélium ple-
niter dare* quid fieret, aut certe quomodo ad præfinita
tempora cum confilio PSC abfque vllo detrimento res ea-
dem expebtari vèl foftentari potuiflèt.Hæc de maioribus.
Cap. XX XIII. «
D e minoribus veto,vel proprie Palatinis^ka vt diximus,
non generaliter ad Regnum pettinentibus, fed fpecialitèr
ad perfonas qualque relpicientibus,quæ ipecialiter Palati^
imminebant, cum eis dominus return itainconfiile ordinäre
pqtuiflet,vtexinde non folum detrimentum vllum ori-
retur,. verum etijm ortum,autimminensvtiliterautmiti-
gari, aut funditu^xtingui,aut etiam euelli potuiflèt. Si vero
taiis effet câufe,vt velocitati immincret,&tamen aliqua-
tenus vfque ad generale placitum quoquo paéfco foftenra-
rijVel fine peeçato, aut fine contumelia potuiflèt , ipfi mb-
dum eiufdjftm fuftentationisex pradiôto maiori,yfu co*fi- '
liumdandi foirent, & iâpientiam priorum imitari placite 1
jDeo,&vtiliter Regno interim darépotuiflepr.Prçfàtorum i
autem Conflliatiorum inten d o , quando ad palatiiim con- i
uocabantuc in hoc pracîpue vigebat, vt non ipeciâles, vel
fingulates quafeunque vel quorumeumque caufes, fed ne#
etiam illorum, qui pro contentionibus |erum aut legum
veniebant,ordinärem quoufque ilia, quæ generaliter ad iâ-
lutem.vel ftaturaRegis & Regni pertinebantDomino mi-
feranteordinatahabuiflènt. Ettuncdemum, fi forte taie
aliquid Domno rege pracipiente referuandum erat, quod
fine eorum certa confideratione determinari à Comité
Paiatii,vel à cæteris,quibus congruebant,non potuiflèt.
Cap. X X X IV #
« • •
Proceres vero prædiâi, fiue in hoc V fine in illo prafâto
placito jquin & primi Senatores Regni, nequafi fine caufa
____ ____ _____________ Poftilla, qüæinSynodoapud^lartynuni S.Màcrade
conuocarividerentur,moxautoritatetegiaperdenpmina-Cmaiorum conftitutionibus colle6ta & régi Hlualouuico
ta & ordinatacapitula, quæ vel âb ipfo per inlpirationem nuper defunblo fuere direda, hæc de ordine Paiatii &dif.
Deiinuenta, vel vftdiquefibinuntiata pofteorumabfcef- pofitione Regni vbbisadinilitutionem iftiiis Regisnoftri
fum præ^pue faer»it,eis ad conferendum,vel ad confide- ac miniftrorum eius Regni, quæprouiforu, ficut feriptis Ôc
" ' verbis
Ë '
Jor'teAmù
rira nullo,
4is regni
proccribnt.
Quisordo
procerum
fclîiont/
n e t de ftatui
partium it-
Grtg.l6.in
i.Reg.c>i5‘
:EpißoU.
Verbis Seniorum didicirdeipfe adhüc in adolefeentia tné^
vidi,deuotèiùflîoniveftræ pbediens pbtuii.Peÿ)nas autem
hominum & môrès,acqualitates illorum, ‘per quos fi
aliqua Eint pollapfe reftitûantur[véftra foller tia prouide-
bit,quoniam de nis.quos tempore Domini H l v jd o w V
ci Imperatoris vidi, Pakdiprocuratpires & Regm Præfe-
(Aos, neminem feio efle fiipérïHtem ticio tarnende eoum
nobifltate natos pro pampus filiösilièet illorum móres^ac
qualitates ignótèm.Ipfi vetp procurent, Vt hon fint mbri-
busacvirtute, at^uepró afcatis quantitatei Vel temporis
qualitate, Iàpientia & fludiis bonis dégénérés, quatenuS
merito Patrum lóca & officia fuppleant,& fe iri ipS fupple-
tione caute cuilodiant:ne,vtS.Gregorius dicit,in culmine
honoris pofiti vfu gloriæ pèrmutentur,fil:ut Saul, quïpri-
usin eledione honoris eXtitit humilis, poftea reprobari
meruit propter elatiioneiri tumoris. >
Grat.diß.
9 6.c.duo.
Alundus re-
!te.
GeUf.tom.
ktntuh;
'merrie.
i.Ptt.z. :>
potifienm
'gnitas 1
« o rq n j'
'gum.' ;i
t PISTOLA IV.
AD EPISCC/P0S PRANc
i Æ.
a r g v m e n t v m .
r \ 0« f munium régi tbtplicipotejlate, Pontifie* & Peg*,
n - JPlane tarnen ilia cjfc inferiorem. In veteri aque ac noua ttfla-
mento duosordines Sacerdorpm conflttutos. Sacerdotutnac itnpri-
mit Bpifiopomni munnteffecanoncsnonignorarc.Jaaiifqueordineifine
vlla Sitnonia nota fufeipere & fifpenfare. Tum prolixe esc
Cypriano Regum » omniumque qui aliisprafunt offiçium deferibit,
monetque quoi afcifeere fibidebeant Confilianoi, quales Duces,
Comités & ludices, quod fieleratorum amicitiasdefugert.nullû
improbis mfimguine quidem iunâüparcere, fÆes cures etiam egentibusprabcre,
none*aâionibusqucnquamopprimi permittere,
dtnique iufiilia &pietasisfimullaudtexteliere déeant.
CA P . I. ,
p \ Oânna eft Chrifl^ana fècundum ûnitarum Scriptu-
1—' larurn tramitem,prædicationenj<]iie maiorum,epua
Deo ac Djmino noftro lefa Chrillo conditore &re-
demptore noftro, <jui fimulfolus Rex & facerdos fieri po.
tuit,in caius nomineomnegenufleliitur, caleflium, terreftrium
&infirnorum, diIponence,ficutB. Gelafius Papa ad Anafta-
;fiam Imperatoren, dicit, &ingetUs.quænuperapudMara
tyriumS. Macraein Synodo geftalunc pattim concinecur,
dtwfîtnt.qmlmprmâpalucrvnammrpeculiKccumCcunaue
|cijcàe(ubieaism«»d<BWc regitur, auäoritasfacra Pmtificum,
i &fiegalispueftas:in qujbus perfonis.ficut ordine fum diui-
: ià vocabula.ita liint &diiiilain vnoquoque ordine.ac pro-
i feffione ordinationum officia .Quamuis enim membra veriRc1
gis atquePontificisfecundumpaniapationem naturamagnificev-
trumqut infacragenerôfitate fumpfifdicantur, nfimulPegale
■ genus & Sacerdotale fsibfiftant-.memor tamen Chrifiusfragslitatis
humant,quodfiioruinfalueicongruent, dsjpenfatsone magnifica
temperans, fie atUonibuspropriis,dignitatibtifijuc ihfiinllrs officii
potefiXtsvtnttfiiiceitfircuu,fîtes volensmedicmalihumtlttaufal-
uarirnn humantfuperbiarurfusfvtante aduentum eine in carnem
p*garilmperatom,qnidem&maximcPontificesdicebantur)in~
tercipivt&ebriftianiReges'pro ttirnarita Pontificibus indtge- i
rent,& Pontifices pro temperalium curfis rerum imperialslm dif-
pofitsonibus vterenturqustenusJpiritalisa(Hoà îarnalibus difta-
retincurfibus.&ideomilitansDeominimefi nigotiis facularibus
implictrct,acv'uifiimnonillerebédiuin'tsprajideroviderctur,qui
effctnegotiisfacularibusimplicatusfit&modeftiavtriufqueordi-
niscurarctur,neexiollèreturvtroquefèffultUs,ficompctcmqualitatibus
actioiinm Jpecialiter profcfiïo aptaretur.
C ap. II.
Sed tanto grauius pondus eftSacerdomni quanto etiam
pro ipfis Rcgibus hominum in diuino reddituri fum' exa-
mine ntiohëm. Si tanta éft dignifäs Pontificiim, niaior
quamRegum.quia Reges in Cutmèh fi.ëgiiim :(àcrannir à
pOUtificibiiS) Pontifices autem à Regibus confeciari non
Biblïotb.Vet.Psttr.Tom.ÿ.Pars i . * 1 *
jpoffjmt. E t tanto in Kumanis tebus Regum cura eft pro-
:penfi6r,quamSacetdotum, quanto pro honore & defen-
fione Si quiete Iùr&x Eccléfia:, àc Reaôtum & miniftto-
tum ipfius.&icgespromulgando.ac mibtando i Rege re-
gnumeft eis curæonusimpofttufti.
C ap. i l l .
. Diligenter igitur quifque debet in ordine &profèlfione
fuasquo nomine cenfècuractendere, & maioré in modum
promdere,neànomine difeordet officio. Quia, ficut legi-
mus in fiera hiftoria,OziasRexpræfumensincenium po-
nere,qü6dnonRegii,&ficerdotaliseratmutifterii, lepra
bit àDeopercuiliis,& de templo à ficerdotibus eieetus,dc
indomb ma eft viquead mortempedufiis. Et San&us Cy-
prianus in decimo gradu abufionum,per quemièculi rota,
il in illo fueric, decipiatur, & àd tarrari tenebras nulio im-
pedienteiuftiriaîiùffragioperiuftumDeiiudiciiimrotatur
de neglegente Epifcopo{iicii:.,S'//aer;r l-pfiopus neghgens.qui
graiusfisi honorem inter homines rcqmrit,fedmmiftcrii Jui dignitatem
coram Dto.pro quo legationefungitur,noncuJlodit.Primum
namqutabEpifiopo, quid fui nominis dignitas tenet inquiratwr,
qmsttamcumtpfiopusgrtcunomenfitfiejjpslater interprétant.
Suanvcrofpuulator pomtur, & quid à Speculator! requitanr.t
Dotninus ipfi dénudât, cumfub Eaachitlis propbeta perfona Epi-
fcopoofficiifuirationtmdenuncuthitainquient.Speculatoremde-
dite domuilfiaeLEtceliqun, quæ non perfùndft>rie neque
ràrolegere & medirari debemus, qui vocamur hoc nomine.
0
C ap. IV.
In vereri teftamentoDauid Rex fimul & propheta præ-
figuransDominum noftrum Iefirm ChtiftHm .q u i, vtprx-
mifimus,folus rexfimul&fictrdbs fierif omit,duos in Sa-
cerdotijinsordinescûnftimicihfnmnâsvideiicec Pontifi-
cib u s,^i, minons Ordinis ficerdotibu s,qui nunc prelby-
teràcnsiunguncur officiorea videlicet prouifione.vtdum
quiliber Pontificumvitadecelcret.quicumque Sacerdo-
tumoptimusputarerar,eiinPontificammiùccederer. Et
in nono teftamento Dominus nofter Ieiùs Çhriftus de
n;qjtitudine diicipulornm fitorum.ficutin Euangelio le*
gimus, duodecim elegtt', quos & Apoftolos nominauit.
Homm in Ecclefîalocum tenentEpilcopi, ficut S. Gtego*
ri us, & cæteri Çatholici Doâores oftendunc. Defignauir
etiam & alios lèptuagin taduos,quia, vt duodecim Apofto*
ros fqrmam Ephcopomm exhibere fimul &præmonftrare
nemo eft qui dubitet,fic Sc rhos lêptuaginra duos figtyam
Prefliy tèrorum, id eft,(êcundi ordinis Srterdorum gelfif-
lê iciçndum eftttametfi primis Ecciefiæ tthiporibus ,vtApoftolicalcripturateûiseft.
vtriquepreibyteri.ytriquevo*
caban tut Epifeopi ; quorum vni fipienuæ matùriratem,
alteri induftriam cura paftoralisfignificât,quorum licetin
qutbufdâm fint diiereta officia dignitatum, viA nomine
ficrç régula: çomprehendunt.NHf/ijinquiunt,&«:mf(iriy&w
liceat canonesignorare,necquicquam facert, quod Patrum pofsit
regulis obuiare,quta non minustn fanSarum tradimnum delin-
quiturfasKjiones.quam inipfius Domini inissrsamprqfilstur. Id
çit,non minus Schilmaticiin fiuiftarum traditionUm fin-
aiones délinquances, quâ hæretici.àrcda fide dilcedentes
donec conuertanfur, & vnitati finébe Ecciefiæ inempo-
rentur,ab eadem Eçdefiafuntfeparandi, In Rpifcopis enim,
vcBearjssdicitAmbtotias,omnesordines,fient, quia primus'
ficerdos eft, hoceft, princeps iàcerdomm, & propheta Sc
euangelifta,& cæcerorum miniftrorum in fe offictaconri-
nens ad implenda ea in minifterio fidelium;
, C ap. V. 1
Qualiterautem conièniiiPrincipis terra qui resEccîe-
fiafticasdiuinoindicioadmendas & deiènfindasfufcepit-
elcctione derive plebisquifque ad Ecdeiîaftipum regime
abfq; vllavenalirareprouehi debeat,& Dominus in Euangelio,&
fieri canones aperce dèmonftraniMicête Domino.
Sgi non inttatper ofiium in mile onium fed afiendit dtuutle, ill
fur f i & latro. Quales autem ad Epifcopaiumdebeantjjn/
'» ^ ' *
______________ Ju c * moucti
Cjpr den.
âbuf.e.io.
F
De Epifeopi
nomine.
Ezech. j.
i. Para. 14.
Dauidduos
ordines Sa*
ce r do tum
Lue.6. &
Dift.;i.c. J
Nulli facer-
doti licet
canones i- '
gnorare.
H
A mb. in c.
E$.
Principieu-
landum né
Epifcopns
Simoniace
eligatur.
lean.10.