4 1 8 Ambrofa Ansberti
i.Thtff2
Apec. I).
c
Apoc. 17.
P/4/.îf.
D
Gent. 49.
Greg. ?i.
ga percutiunt: quotiefcunq; vero fidelib. iacràrn enta Dei
pandunt tories alioijs ad vitarn, alios âd mottem pemahunt.
Fitqj vt vriaeademq; diuini verbiprçdicarioj &aliisablcó-
fà,id eft,minime créditons ptoueniat,in mortem: & aliis o-
ften(à hoc eft»credituris proftciatin lalutem : SC ahisæque
demonftrata, futuns videlicet hæreticis vconuerùitur in
pernicienv.&aliis inquatn fpiritahs doétrinç,duro filetjvi-
nhm fubtrahatr&aliis.dumjelamac, ofFaac : & aliis æque
duro verba format (àngninem camalis intelleâus quö mb-
riantur, porrigac. Et notandum quod non dicitur, habe-
bunt poteftatem:fed habenr vthoc non dé duobus tantum
Enoch &Efia,qui venturifunt,fed etiam deprarientis nunc
■ temporis ecclefiæ prædicatoiibüs diétum intelligamuSV
Sequitur:
apertam fècularem potemium cornu tent. Cerauts p. toi>
nutuslèrpensintelligtrur. Quis autem rielciac i emit am an-
guftiorem eflè quam viam : tutergo-Dancoluber jm-vm , quu
in præiêntis vitælatitüdine., perucriè ambulate pröuocat,
quibus quafipaucendo blanditur.Sèdin yiamoiçlens„quia
e o s qui b 11 s 11 b ei ta te m tri b u ic ,c rro ri s fui veneno coniumit
Fiat etiam ceraftes in/emita, quia quos fidèles reperit, & iele
ad præcepca cæleftis patriæanguftoitinere conltringentes
nonlolpra ncquitiacallidæ pçtlualionisimpellit,led etiam
terrore potelfaris premit: & in perlecUtipnis angore poft
beneficia fiôtæ.dulcedinisÿexercer cornuapoteftatis?Quo 1
in loco equus hune mundumfignificat , qui pcr elationem
iuam in curiù laberi tium tempo ralium lp u ma t:,& quia per-
uerfusffte homo filius pèccati ac perditionis, extrema mû-
diapprehenderenitifur,ceraftes ifte vngulas eqoi mordere
pcrhibétuR V ngulam quippe equi moderejcftextrcma le-
culi feriendo eontingere, vc cadat aieenfor éius retro/A-
ièenlbr equi eft> q u i l t s extollitur in dignitatibns, mum
di, Qui.retro cadere dicitur,&non in facie,ficut Sauïus ce-
cidiftc meuioratur.In fade enim cadere eft in.hac vita vnü-
quemque iuas culpas agnofeeré calque digne deplorare.
Retro vero quo non videt cadere, eft ex hac vita repente
exire,& ad quæ fiippliciâ veniatur ignorare. Et quia; mdæa
erroris fui laqueis capta,pro Çhrifto antichriftüm expedat
bene lacob in eo loco repente in eledsorum voeem çon-
uerius eft, dicenst Salutaretuum expert abo domine,id eft,non
ficut infidèles antichriftumx.(ed eum quiin redempcibnem
noilram iam venir, venturum quoqueadiudicandû vinos
i& mórtuos expedabo. Gonfiderandum yero quod fit be-
ftiæpræliuin,quo aducrius teftes bellabit,quanqua,millud
breuitcrincornutolerpentedemonftraueamiis.-autjfi vnü
funtquivincuncur&quiocciduntur.Pugnaitaque beftiæ
aduerlus agnos>corporalis fimul Sc IpiritaiisiutelligituiyNâ
exhibe bit cunéia quçiam inpaflionibus præcedenuum vi-j
deficur adimpietaid eftvirgas)fuftes,plumbatas, cruces,e-
culeoSjCandencesferri laminas, regelatum plumbum, ollas
velcacabos,vngulas ferreas,iæuas beitias,lornaccs aidé tes
thermàsfiiccenlàsjVenenatQS ferpentes, foueas imménlæ
magnitudinisjvincula & carceresigla.dios., & iiqua finit li-
milia tormentor u genera. H çc corporalia funt beftiæ.ceita-
mina. His autem certaminibus deiiidans , conuei terur ad
çallidioraargumenta, & exhibebit dona, yerba depromat
dulcia & mollia : Sc adhibebitfetfi fàllà)miraeula, vt quos
îflbnpotéfttormentis, decipiatfuafiombus. Per y traque i-
girurlæuiens, multos à fideire&itudinead errorem incli-
nabit,alios (cilicet terroribus, alios decipichsfualiojnibus.
Sednunquid eleôtosî Abfinln eb.ergoquod didtur,viiicet
cos:pars quædam eft admixtacorpori Çhrifti,quæ fine terroribus,
E t cumfinierint tejlimoniumfium-, befiaquA itfctn-
dit de abyffôfaciet aduerfm illos hélium^drujincct tllosy d j,
oecidet Bos.
Hicetiamliquidoclaret, ante notiflîmam periecutio-
nem hæc fieri,cum dicitur : Gùm finierint tcftiteonium fu-
umriubaudisillud,quodperhibent vfque adreuelàtionèm
beftiæ, Sic autem dicitur, cum finierint tdrimonium fuurn
veluri fidiceretur,cum ad ealicçfn finiendi teftimonium id
eft antiehrifti tempus peruenerihr, pröpfer breiirtafém e-
nim illorum dierum de quibus dominus dicit: Niftabbnuia-
tifuiffent dies iüi,non fuifetfàlua omnïs caro, fed propter eleftos
abbreuiabuntur dies i&i: cum ad illos ventum fuerit.quafi iam
finituro èccleG æ teftïmonium pérhibetur. Beftiæ autem
vocabulo norifolumdamnatusillehomo,fiIiuspeccatiac
.perditionis, verumetiam habitatoreiusdiàbolùs, qùi per
ilium aduetfetur Sc extollitur fupra omnè quod dicitur De-
us eut q> cblitür,ita vt] in temploDeifedeat y oftêndens fe
tanquam fit Deus: fed'& prædiçatofes'eiufdemanttcHrifti
vel diaboli,quorum dtibram vnaperfonaeft, atque lubie-
âæ plebes figurantur : qùià non tantum caput, fed eriam
totum corpus beftiæcontràaginimembta fæüire probàtur.
BeftiæétenimyOcabulO antichriftus exprimîtur, hacipià
v Apocâlypfi paulo inferius demonftrâte, vbiièctmdà beftia
iubetinhab riantes tertam vtfaciantimaginem beftiæ quæ
habet plaga gladii, Sc vixit,id éftinouiffimi temporis pfcii-*
doprophetæ reprobos monent,vt imitentur antichriftüm.
qui fe in fimilitùdinem Chrifti riiorçuü fiiifle ac refurrexiflè
Emulate cbnfitiget.Eiufdem quoqjbeftiæ nomine,ipfeau-
tor malitiæ atq;inhàbitator antiehrifti diabolus dèÇgnatur
ficut il lié innuitu r,vbi de præmifla be ftia âithuv.Adôrabünt
cum omnes qui habitant terrant. Præririflùm quippe fuerat:^
Quis fimilis beftiæ?& quis potent pugnare com éà?
inde polfpaululum fubiunftum èÛ, & ddôrabuntnon earn,
fedeum quatenus beftiàm illam in antiquo etiam àduerfario
intelligere deberettius. Ipfîus qüoep beftiæ yocabulo præ
dicatotés àntichrifti veî eiüshabitàÊOres defignàntur, ficut
ibiAkimv.Vidialiatnbefliamafcendenterhdeterrdi&babebat
cornua duofimilia agni, & loqûebaturficut draco, &potejîateni
prims befti<t omnem faciebat in cbnjpeclu 'eius.
Éiuidem etiam beftiæ expiëiliohe fiibiedç plebis mtel-
liguntuf, ficut ipfa hiftö’ria teftatur, quæ vhö mloçomere-1
tricérn fuper beftiam federe,àlioautèin fiiper aqüas ^ l t a s
quæ ipfa èxpónente,pbpuli ftint Sc géntes&linguæmülrç
oftendit.Dé qüibüs cum ad ip%Iöca e nodand» venérirrius
fi domino placuerït,exabühdanti dicemüS. Beftia itaquea-
fcendens deàbyÏÏb, & cùm duobus teftibus prælium fàçi-
enSjtotüm omnino corpusantiqui hoftis inteUigitur.C^uæ
nimirü beftia de abyflb afcendére perhibetur, quia diuinó
iudidb éiferari permitfituf .liidicia èniin DeiabylTusmulta
Inde nanque afcende^vnde in fuperbiameleuaripermitti-
tur.Qupdfi hoc de folo antichrifto fpecialitér didu m acci-
pim^Tafcenfum eiiis de abyffo, nâtiuîratem carniS exprohindiflimoimpietarisTudçorumpopülôintelligeredebemns.
De tribu enim Dan antichriftus docetur nafciturus,
patijarcha Iacobatteftante qüi ait: Fiat Dan coluber tn via, ce*
rafles mfemita,mordens vrigulas equi,vt Cfldat dfccrijor eins retro:
falutare ttium expectabo domine. Antichriftus etenim coluber
fimül Sc ceraftes vocatur,qu.ia nimirum & pér occültam ne-
quidam venenumpeftiferæ praedicationis diffundit,&per
hue blanditiis beftiæ vincipoflè narratur.In eo autem
quod,occidetillos’.pars eftclecla, quæ occidi quidem
poteltjfed vinei nô poteiWnterfeâio àùtem ilia non fbjntio
runditus extindlacorporainanimarurn egreflione defignat
verumetiam multis preflùris anliatâ eledtorum vitam de-
monftrat.D e qua nimirum interfêiftione Paulus apollolus
àitiv.Quotidiemoriorpro veftrùgloriafratres. Et itérum : Quis
no: feparabît a charitate Dei, qua eft in Chrifto Jefu Tribulat o au
anguftiaanperfecutto an fames an ruiditas an periculum an gla-
diwîficut fcriptum ed^Quoniampróprer te morte afficimur tota
dieyftwiati fumus vt oues occiftonts. Abfit vero vt præmiflatèn-
tenna de duobus tantum ecclefiæ notaiflirtiis prædicatori-
bus'prolata credatur,quadicitur:£f vincet cw.Sienimde ib-
lis illis duobus eximiis prædicatoribus ,Enôchvidelicet Sc
Eliadiâumfuiflè^quodabfifcvrcredatunjbeftiaillosvin-
ceret. Nam ambo eléâi funt, necâ beftia vinei polIimr,crfi
ôccidipofliint.Intelligatur ergo Enoch &£liâs in ilia ec-
: clefiæ parte, qüæ nèc terroribus,neeblânditiisà beftialu-
perari poteft,fed totïrtenris affligi & mori poteftrin ilia vé-
ro,quæ vel tormèfitis vel fiiafiombiis vinei poreft dumnib-
do non occidatur,praùe viuentés Chriftiahii^i -Aitem'qùer
rïmus quæ lunt armâ'ècclefiæ qüôd prælium contra beltiâ,
inuènimus fidertî&mhôceiitiairi. Gladiq enim bis âCuro,
id eft,duobus téftamentis ac dubbus charitatis præcc^tis.
éorttraiuposagnivtuntur:dumquetal(àaudjunt,verapræ-
I dicant : duni tôrméntà excipinnf. fidèmpröférmif: nine
pi oinde vi^ores exift un t. etiam eu m môriuntar;Seqùiru[:
1 ' ?Etia-
Vf.ji.
1 I ' I
In AfoalyPfim,Llicï S ÿ jn m .
'Êt iacebmt Cûrpôra eorum irt rpïateaàmtatia magna,
qtta vocaturJftirïtdUter Sodoma & Aegjfttns , subi & do-
minusiorum crucißxHs ett.
Per hoc quod famftorum ecdefîa in platea ciUitatii
môrtUâ iàcere delcribitur, vehementeraffliéfca ac Dei iud'i-
cio temporaliter hoftib us fuisfiibftrata monftrat 11 r.Ideo e-
nirti mortuaiacerepèrhibetur, vtàtranlèuntibus cbncul-
eetur. Vride&præmiflitmfuerai, quod genres ciuitatem
faiidam calcaront.Quonam modo enim exurgere t,vel po-
rius (tare t Sc non iacere t,fi ampla principum luorum p o te -
ftate hoftes cbartaretîSed iacet,q uia iufto pioque Dei iudi‘
do temporaliter affiigendaadueriàriis traditur.Neq uaquâ
fane môttüorum corpora, Vt fiiperiori verfu præmifimus,
in folis tantum qui humants rebus excedunt, (èdin his ct-
iam qui adhuç in corpore maßen t , intelligenda fiint t præ-
fcrtimcum&ifti (piritaHter mottui appellentur* ficut eis
perApoftolum $citur: AXwr«t emr^eftts,&vita veftrà dbfcon-
ditaefteum Chriftoin Dco.Quia Vero in mis tune regionibus,
in quibus Chriftustr'aditurcrucifixus, in quibus &capüt
maîorumapparebitantichriftus, (çdebît, atque regnabit,
immanior perlècutioccclefiartl vexabitrideo præ omnibus
illaduitas quæ occidft prophetas { Sc lapidat cos qui ad Ce
miffifunt,(ubaudis,terrenaIérufalèm, mortuafindorum
corpora in plateis habere deicribicUr : tanquam fcilicet y bi
principale certamen erir,ibimortiiorumcorpora multipji-
cicer iaceanr.In quibus verbis patenter etiam datutintelli-
gi, quia præ omnibus prineipaliter tuncludaica plebs antichrifto
adhatrebit,vfquequo Enoch & Elia prædicantibüs,
qui ex eafueiintlàluandi, reuercantur ad Chriftum. Bene
autem ilia ciuitas Sodonia & Aegyptus appellatur.quia videlicet
opera Sodomoruni atque abominationes Acgy-
ptiorum k&aflè cognolcitur. Vnde Sc Kàiâs ludæis expro-
brando dicit : Auditepnnctpes Sodomorum, percipite legem Dei
noftripopulus Gomorra. De quibus eriam Moyiès in tariticëf
Deuceronomii ait :Ex vinea Sodomorum vitis eorum ,&propago
eorum ex Gomorra. Vuaeorum vuafeüis, & botnu amaiitu iinis
ipfis.Dc qua nimirum vinea dominus horum téftium,morris
(ulcepic poctilum,cui ^perpropheram dicit, Ego te plan-
tatti vine am tot am eleftam,quomodo comer fa es in amuritudin em
vitù aliéna*Quod fi totum mundurn duitatemillam fignifi-,
care dicimus, nee à veritate d ilcrepam u s. PeriecUtio etenim
ilia etfi illic immanior erit, tarnen per totum orbem
de/æuièt. Nam & dominus non.intraillam ciuiratem i led
extraportam eiuldem duitatis pafliis fuit :yt. totum man-
dura occupaflè, &in totomundo CEUcifixus fuîflè crede-
retur. Quamobrempoteftgeneraliter têtus qrbisperillani
ciuitatem in ecclefiçpérièçutôiibus exptinii.quo ipfa tem-
poralibus preflùris vbiquefperhibetur conculcari. Quod
autetnfi^eipecialis, fiiiegeneralis acreprobaciuitasïpe-
cialiter Sodoma & Aegyptus appellatur, fic intelligendum
eft tanquam diceretut:Myftice ac figuralicerhoruin nomi -
num expreflîorte,per(ècutoruro iniquitasdefignatur. Vn-
de&Apoftolus propter figuracas verborum atque aériov
num locutiones /piritalêm legem appellate cuius literæ gla-
diumcauendumpronunciat. Ait enim : Liter actum octtdit,
ftnntus autem viuificat Sequittu:
Et videbant depojmlis, tribufm & Unguis drgehtt-
bus corpora eorum tribus diebtss d r dtmidto , & corpora
eOrum nonfinmtpont m monument is, . v.
Sicutièpulçhra ab hu manis oculis mortuorum abfcon-
dunt corpora * fic pads tranquillitas ab omhi inquie tud ine
veladtierfirate huius mundi (ànétos plerunque eontegin
Vnde & per quendam (àpiéntem f^uralitWdicitut tÇorpo-
raeorujn tnoacefepultafun(t &x nopten eorum viuit ijt fecülat Sea
quiapacishuius tranquillita^yclcerte vacatjo aliGuiUsne^
gocii 1 n extreiua perfecurione denegabiçijr^fafl^if>icleo te-:
ftium corporaponi ver^ntur^n.^nojau,n^biii?V, Ne autem'
àblurdüm vidèatur,qüodper fola teftium corpora non tàn-.
itunnindiftts in carne exqnäosv verum«rianv|»rfifltiriSétri
«ltosdixirtius figurariiftripturaiapra. huicnoftrofenfiiivi-
acifuf fiiftragari, q u i fiepe per (blamanimam, flçpfipèçioi,
^
leos lacob in animabus (eptuaginta Aegyptum intrafle re-
ftatur neque enim vel lacob, vel cognario eiu scu tn folis
animabus Aegyptum fiti’e corporibus inttoiuit. Per folum
yero corpus totum hominem öftendir % in eo quod Mi-
riarnMagdalenamde fofocorpore Chrifti dixifle profire-
tutfXuteriint dominion meum,&nefiiovbipofucrunteum, cum
neediuinitatem, necanimamaliquis de mónunientoau-
ferre potuerit, fed folum Corpus, quod mortuum in illo ia-^
cebar.Ineo ergo quod beftix miniftri non finun't in monu-
menti^ teftium corpora poni.j nulli (anélorum probantur
quietisociovacare. Quamobrem dum fpiritalicer mortua
in fepulchris nóu permictuntur corpora teftium quiefeere;
con flat nimirum,quia inimanis illapetfecutio nec ad fepe-
liendafecundum Adam mottüa, indaciaspentiitrit habere.
, Cui9 videlicet perfecutiortis tempuS;modo per horani,
modo per dies, modo per menfes, modo per annbs exprri
mitunHoc icaque in loco per rriurn dierum foatium ac di-
midri, trierinii &fex menfium fiimmadeforibitur:moreVi-
delicetfcriptuf^loquentis.qu^aliquandoficucatotopar-
rem, ficpietunque a parte totum oftendit, Sicenimarbi-
tiorirfhaefentemia per dies annosfigurari, ficut filiilfrael
quadragenariodierum numero, quibus expldratores ter-
ram Chanaan cireumieruntquadraginta annoriim curricula
j quibus in defercó peccara incredulicaris luerent.prse-
figuraucrunt.^H»«j,inquie,vobisprodtereputabitur. Et ficut
ibi pro diebus annfiita hie pro annis diegponuntur.Sequi
tur;
Et inhabitatites ïerrdm \gatldebumfuper tills, d r tit
cmdabuntur, dr muncra mtttent inuicem, quia hi duo
prophet a cruoauerunt cos qut habitantfitperterram.
. , Cum fiipernadiipqfirione in manus perfecutorüm vl-
tjmo tempore tradita fueric ecclcfia,mirum noti eft, fi de e.
fos liumiliatione vel iriterfe&ione gaudeatriilprobi, fibi-
que inuicem muneramittdnt: vel datum feuicettempora
j Iq. Vel fermonum congratulationem, tanquam diem fe-.
eelebrantesk Expofiiimus autem ante tertium vel
! quartum yctficulum,.q»aE fihtreproborumplag^ .quibus
! nuncab eleótis cruciatiréferuntur, in deuorationefcilicec
ignisipiiitalis, infolpenfione pluuias (aluraris, in cornier
(ioneaquaruminfepulenriamfangüinis.»Hincpendeceo
rüm ipaximusad morrcmcruaatüs, qtianqu^hiinlenfibi
fes effeéri aCquodammodophrenerici j nonfehuant quid
fit crueiatus. v .;t ~ .
. Quomodêetgo aectticiahtfum fe neee gaudent, ficut
diximus, fi cruciatum ipfi non fentiunt ,nifi quixinfenfibi-
lirer (vt ita dixerim} c^oiatüni fentiunt,hum exaggérahte
peccato, quo velnonoblata vel male o^lata,&:no?l recep-
ta, vel mala tecepta pr^dicatione inuoluuncuri ad perte:
quendam ecclefiam Dei excitanturf Alii enim propterea
hucuique pertréhtmturyt bonos ojfiantjquialpfi bohum
corum audire nóu mcr,U£runctaliiautom i qui etiam obk:
turanon recepcfu^t,;afiiyero j quireBeptü inmalumconv
nercerunr. L^tari autem nouiflimo tempore in bonorubli
nectigaudere tfe,ftiaj{|g,ta crudelifaos;dicUntur iniqui i qui
toto nunc tempore iu^ra Salomon» feticentiam, ktantür
cqm nia!efeceript,^Eexultantintebqs pgflimis: Sed iahi
tunc riq.11 longa witje^ium exultatib dea^jftiohe vel mor^
rq^qftpruni, aeiua irrogata cftidelicate., Öum enïmdixe-
tUp^pax & fecuritas tunt Üpentimu eis fuperueniet interimv
Vnde hie quoqueapte fubinferturj
'jW W TO P il Dtp in-
txauittncos, &fteteratntfap'erpedesfuoS‘i d r timerma-
gnm cecidttfuper cos qta 'utderunt cos. * " , }
Generalis autem omniumfehélörüibhóc ih Ibcbfiitura
refurre(ftiodeclaratarj qu«imminehte»udicio, reprobis
quoqufe in^^vhumgemenriBus > poft tres dies Sc dimidium-,
id eft j poft illam- UbUiflimam. perfeeürionem, quve triujn
annoriim Sc fex menfium curricülis euolüitur jvéntura pr^-
dicicun Spiritus aUteiti vitas i D eo intrauit m£ilo&t bon.,
quo alilim fpiritu vi accipiant: led quo eUndemipfiim qn« r
Num.ty'.
& 14..
• r
llm corpus totum homineui exprimitxum inlibro Gene- habuerunti beatotum corpora recipiant; Spiritum enim
« I !
Ill