A
Annimüdt
Salomon.
Sab* regi-
na.
Chrifius
fuorum *-
terna felicfc
tas.
B
Hi lias.
c
Helifieus. -,
D
. 4 * 7 1
Mu di quin-
In Salomorte pax tioftra » qui eft Ghriftus exprelïùs :in
quo làpientiaChriftus, veniens mitteregladiùm in terra»
hærecicorü fraudem remouens, veræ matri Catholic® vti
paruulünon diuiium,viuü reddit ftatum.-nec vult propter
iutgium hærecicorü feindere St dimidiare filium qui exvi-
uisiapidibus domum conftruens, vnum ex omnibusfide-
libus reniplum fecit : ad quern vifendü fàpientiamq; eius
audienda,regina Saba,ideltEcclefia'à finibus terræ venir.
Vniuerià itaq;quæde Salomonc, vel ab eo Ptopbericeg'e-
ftafijH:t,rede ChriftoDominoeonlignahtur. Nequisaüt*
putareunSalomonecunda impleta quæ Prophetiçè de
Chrifto dicebantur, in feuedute deprauatus, làpiétiam di-
umo iudicioamifit/vt in Chrifto Domino omnia ilia quæ
fignatafuer$nt,(eruarentur.Cærerum fornicatus merice&
corpore,Uno fedeferente,male obijllè v idetqr: metuen-
dum exemplû pofteris relinqueris, nèfelicitatehuius vit®
turbati, Chriftum déférant» q*feft iuorum æterna félicitas.
In diuifione EegnCkc totius populi pene Ilraelitici j do-
mo Dauid ÿhæretieorum & fehifmaticorum oftendi t ur figura.
• $
In HeliaChriftus,qui per figuram velpere fecuUvtvitu-
lusimmolarus,Sacerdoces omnesidolqlatriæcùm ipfoer-
rpre fimul extinxit.replens terram gratiæ plmi^qua fames
fidelis animas repellatur.
Quodeidem Heliae ineremo eonftitutocorui panem
mane & carnes velpere miniftrant, figura totius corporis
Domini monftratiir :quia primum in præceptis panem,
poftea carne dominicæ palfionis ex ligno crucis decodam
Iudæi tetri coloregenribns miniftrarunt.
Tribus temporibus eriâ&dimidro rpisin tribus annis
& fcx menfibus cceleftis pluuia Dei alto mdicio negatur eis
qui.carhemeiusnoncomedentes, neque eius lànguinem
bibenres, redempriab eiuscorpore inueniunturalieni.
_ Helias paftus a vidua: Chriftusanilèricordiæ opera luf
ci piés,& recôpenlàns in Ecclefia, quæ ad hue vidua in agro
facrarum fcripturarum per duo ligna cruci s,duo præcep ta
colligit.vt fibi filij sq;in temporeramis confulat. .
, In Helilieo etiam duplex fpiritus Heliæ difeipulorum
efiorus C hri ftijSpiri tu m S. duplo munere accipien s.
In mortuo luftitato,genus numanum per Chriftum af*
flatu gratiæfufcitatü,quem lex nullo modo lufdtare valuit
Iordanem Helilæus eodem fpitifu operate tranfijt, quo
nofter Dominus lefts eudé fluuium fto in baptifiqo çon-
fecrauit.
InfuUant pueri Helifeo, & k beftijs ftmlaceratiinftl-
tantludæi Chrifto>& à Romanis vel malignis Ipiririb.ftnt
peruafi.Naaman Helilæus le pries lauari,yt purgaretur à lepra,
inIprdane iubet: feptiformis gratiæ ipiritu munda-
r i i vitijs a^imam, quibus interior extériorq; homo pol-
luitur.fignat.-quodetia aqua iplàdemonftrat qua tingun-
turconleCrati, in nomine patris & filij Sc'Spiritus fandi.
: Giezipuer Prophetæ munera Naaman accipiens,&per
hoc maeûlis lepræ refperfus,hæreticos oftendit, qui ven-
diratesvelutexpiationes peccatoru m, ipfiquoq; maçulis,
quibusrpfi fuerantafperfi,lupplentur, f
In Ezechiæ regis figno Chrifti defeenfus, qui elHbliu-
ftitiæ,: & etiam inferna mifericorditer penetrantis figura
præfignatur: quietiam docet nos in bono nunquam pro-
ipçritatisefFerri.
In Iofiæ adibus, Chriftus v e r p afeha nobis fàd9 alerte
exprelïiis, Ëcclefiamfuara mundans & expürgans, pro
qua mortuus eft. Cuius filij pb mcritfi culpæ in captiuitâté
dudi, qui gratiam Chrifti in vacuum ducnnt,deiignant:&
præceptaChrifti yelut Hieremiæ paruipendcnres^diabo^-
lp,yelut.Nabuchodonofor,capriui vitijs craduntur. Con-
cludituraût hare æras quartamundià Dauid vlq; ad tranf-f
migrationem in Babyloniam, continens annos cccçtxx.
QyiNTAmundiætas coepit abex/remoexcidioregni
Iudaicj,q> iuxtaPropheriamHieremiæilèptuaginta annis
permapuf,anno ftecimoquarto, poltqiiàm percuftaeft ci-
uitas,qui elbvicfefiinus quintus annus tranfmigratipnis re-
gisio«chim,cu quo Ëzechiel captiuajjiseft, ipfe Ezechiel
jAvifionibus Dei adduâus in terrariilÇael vidit jenoua-
tionem ciuitat-is ac rempli,,ceremoniaruraq; eius. Vaftata
Iudæa C haldei non yt Allyrij in Saraariam alios milere cp-
lpnos,fed defertam reliquere terram, donee poft annos fe- g
ptuagintain eâm Iudæi redirent. À Sacerdotibusignisab
altarbholocauftomatisfoblatus & ableènditus in pueeo
poftfeptuagefimumregreffionis annum ^adfùmitur,intiems
F
viuus Romanoru lextus Seruius regaauitannos xnv.
qui très motes Yrbiaddidit, Quirinalem, EfquiHnum,Vi-
minSfem.foflas.circum muros duxitiPoft Nabuchodono-
for, qui,tefte,fcriptura lacraVxxy* poft euerfàmHieruia-
Jèm vixit annis,Euilmetodach filius eiusregnauit annis
decern ôèoiSlo, poftqtieni Egelar filius eiuS,annis quadra-
gin ta. Cui (ucceflft frater eiusLaborfodaçh, menlib. no-
uem.Hoc defundo ad Balthafar qui Naboannuncupatur,
tranfijt imperium. Qu^çum iam feptemdecirii regnaret
annos,captâeft à Cyro Periarum&Dario Medoruforege
Babylonia.difcendenteÀrbacepræfedo in Medos,a quo
primum Babyloniadehonordta fuerat. Partem regni penes
ft retinnere Chaldæi,qüi Babyloniam fibiaduerlum
Medosvindicauerunt.VftdefadumeftvtNabuchodono-
for.cak^riq; pofteumyfqj ad Cyrü, reges, qùamuis Chal-
.dæorum viribus potefit|?,& Babyloniæ nomine clad-le-
gantur,in numero tarnen ôteardine regum non habentur
iiluftrium. Darias autem.Aftyagisfilius, quiBabyloniam
deftruxit,Cum Cyrocognato fiioagebat annum le^agefi-
mumftcundum, quando Babylonia fuit inuafa. Quique
Danielem Prophetam lumens, ad le in Mediam duxit, &c
omni eum honore celebrauit. Huius Darij Daniel ipfeita
meminitjdiceris: Inanno primo Darij filij Allueride ftmi-
ne Medorum.quiimperauitjfuperregnumChaldæqrum:
egö Daniel intellexi in libris numerum annorum, de quo
fadus eft fermé Domini ad Hieremiam Prophetam, vtcô-’
plerenturdelblationisHieruftlemLXx. annis. Euftbius in
Témporum libris triginta-annno^^b çueri^onè Hieruft-
lem vlq; ad initium Cyri regis Periarum rlulius autem A-
phricanusjXxx..computadPorro Hieronymus inexpoii-
tione Prophetæ Damèlisitadicit,Tradunf^ebræihuiuf-
modi fabulam vlq; ad ftptuagefimum annum quo Hiere-
mias captiuitatera Iüdæorùm dijfcrat efleïblpeqdam : de
quo & ZaBharias in prificipio vpluminis fin loquitut^rri-
tam putans Dei pollieiÉtionem Baltha^r : ftlfumq; pro-
miflum verfus in gaudium ,feC^grahd.e conui'uium, inful-
rans quodammomeiIudæorum,&vàfis templi, ft d ftatim
vltio conft cura eft. Dànielis orainis Pibphetia myfterijs licet
fit plena, quædam tarnen pars eius ita claricate elut et,
vt etiam cempus fignet,quarTdo venturus cfiet‘ipft Salua-
tor&Dbminus. Septuaginta hebdofriadas bteuiatas elle,
Gabrielangelusîii populo eius .eidem'Danieli-retielauit,
v.t adduceretu r iuftitia ftmpiterna, & impleretur Prophe-;
tia, & vngeretur ftndus ftndorum. Beams Hieronymus
labore ingen ioq; magno per luppurationes annorumregd
Babyloniæ,feptuaginta hebdomadas vfq; ad noftri redem-
ptoris natiuitatera,annisccecxc>perduXityfeiungcns.vri.
in reftaurationem rempli hebdpmadas tvn. vfq;ad Domini
natiuitatem & paftionem ipfips, & vnamvaftationis
quæ làda eft à Velpafianodùce cum Tito filioeius. Xll.
làne funt Propbeticæ vifipoes eiulHem Daniélis, ftd in
Hcbræo X. tantum repçriuntur. Pythagoras.per idem
tempus, Philolbphus& Arithmetics inuentor clarus ha-
betur. .. r « ■ ,
Perlaram primus Cyrus regnauitapaos XXX. Hie vt
compleretur verbum Domirüex pre Hieremiæ. primo lui
regni anno, laxata Hebræorum captiuitate L. fermeho-
minura milia regredi fecit in Iudæam,reftituens eisvaft.
templi Domini aurea & argen tea, y. millia X L. Qui con-
gregati in Hierulàlem, meule ftptimo ædificaueruntalta-
re» ÖC à primo die menfis eiufijem coeperunt offerte holo-
cauftum Domino. Anno autem ftçundo aduentus fui,
menfe fecundo,rempli fundamenta iecerunt. Anno in-
cenfionis eius,iuxta Aphricanum, Lxxri. iuxta apt Chronica
Euftbij , xxxi I. lèd impedientibus Samaritis , in-
termiilum eft opus vlq^ ad annumDarij ftcundum,qui etiam
in tegn.o Aflueri ôç A r taxerxis lcripfer unt ajccurattO'''
CyniJ.
H
nem aduerlùm ludæqs : &.refcripfit Artax.erxes ire ædifi-, Tar(juiniu*
catetur Hietulâlem. Romanoruip ftptimusTarquinius
iregnanit annis xxx^.,Qui(c^uftTarquinij.iuniorisiuifilij,
qui Lucretiam corruperat, regno expulluseft. .
433°
43%
^Cainbyles^ya filius, annis vnr. Hie deuida^Egypto ,
Gumftam eius religionem abominatus, cCremonias eins & j
templa depofuit Babylonem in iEgypto «dificauit, Hunc
aiunt Hebrsi ftcundü Nabuchodonofor vocari, fiib quo
Iudith hiftoriaferibitur.
Fratres magi,menfibus feptem. Iefiis Sacerdosmagnus
& princeps gentis: Zorobabel, Sc Aggeus, Zacharias, &
Malachias Prophet® clari habenxur.
Darius, annos xxxvr, Inter Dariurn & Cambyftmre-
gnalie duos fratres- magos in librisChronicorum reperi-
mus :verum B.Hiero, iuexpofitioneDanidis ftribir,poft
Cambylem, Smerdem. magum regnaife, qui Pantaptem
filiam Cambyfis duxit vxorcm. Qui cum a leptem magis
fiiiflet occi fus»&in.lo.c.oteiiis D|riuslulcepille tim periüm,
eademPantaptenupfit Dario: & exeo Xerxem filium ge-
nuit.Secundo anno Darij,leptuagefimus capciuitatis Hier-
rulalemannüs impletur, vtvult Eulebius, ceftemadhibes
Zacharjam Propheca, apud que® fecundo Darij anno lo-
quiturangelus: Domine exerqituum vlljuequo tu nö mignitatepontificis
etiam regale fibi ccepit vlurpare voca-
bulum. Plato uafcitur.
Artaxerxes quicognqminatuseftMncmon,Darij &Pa-
tilatis filius, annis XL. Sub hoc rege videtur hiftoriä Efther
c6pleta,ipft quippe eftqui ab Hebr®is Alliier9 ä Septuag,
interpretibus, ArtaxMJtcs voeatur. Athenienlesxxiy. lite-
ras habere ccbperunt: ante enim tantum xvi. habebant.
Galli Senones duce Brenno,exercitueopiofoRomam in-
uadunt, & incenläm ftx menlib.'yaftauerun’t. Vriiüerläm
iu uen tu tem, cj conftat vix millc hominum .tunc fuifle, in
arce-Capitolini montis, laritantem obfidionc cocjudunt:
ibiqjinteli ces reliquias fame,pefte,dclperaiione,foL'midi-
ne terrentjfubigunt, vendunt. Nam millc librasauridifi
ceffionispreeiürpafcifcuntur. Tribunimilitares, pro coii-
fulibus eile ccepcrunt. (.arthaginenfium bellu formido-
lofiffimum in ch oatum, L iuia coufule. N au al ephelijü cum
Annibale feniore comilftitüV Triginta&vnanauesAnni-
balis capr^.viginti meife.tria millia hominii occifi, leptem
E
Anntmüd
yiato.
444S.
Capitolium
capitur.
! . ....... ................... milliacapta; .Annibal lcapha lubdü6tus,aufugit. Gäio Afereberis
Hierulalem,& vrbium,|udaquibusiratuses?ifte quilino Floro, Lucio CornelioSCipionec6fulibus-,Han-
ftptuagefimus annus eft-SextoDaiij anno templi xdifica- I none in locum Annibalis imperatore fubrogatö,näüali
tiu cöpleair,die tei'ria menlis Adar,qui ett quadragefimus j prslio v.idus, exercitu amillö,ipfe Hanno conferriUimis
lextus annus ex quo eius fub Gyro templi fundameta'funt . hoftibusft'immiftuit»ibiq>occ;ifus cfti Ännibal ftnior i
iada.ynde in Euangelio dicunt Iuds>, Quadraginta & f Carthaginenftbiis t x iterum imperatof*l infelicitercum 0 Romanis
~
annis sdifieatum eit tempi um hoc. L Gepecunt aüt ® di fickte
atino ir. Darijimenie vi.die xxi v. &a.uno yi. vt di&um
eft.&menfe xu. tertiadie compleueiunt. Exquoappaiet
opus templi,& antea nrinpama ex parteperadum. Annos
au tem l xx. k d eft ciidio ne iliius v iq; ad perfedam reftau I
•randilicentiam eile computandos. ;
Pulfis.vrbe regibus.q&mperaaerant annis c c x L f v . y jx
nauali prælio congrellus, & vidus» ftditione liio- ^
ruin lapidibus eoopertus interijr^'Carpeno Imperatbre,
& Hannone clalfi. præfedôi iterum Cartnaginenles con-
feroprælio cu Romanis, ftxaginta &quatuor nahes per-
didcrunt.Treeenta & eo amplius caftellapopulara, Man-
lio cöliile,ftprem& vigihti riiillia captihorum enrii ingeri-
_________ .t'busljji'lijseit AphricaRotri.un.milfi. S e r p e h s r h j r * (serpens I
vfq; ad xn.lapidem Roma cenebat ; mperium. Roa:æ polt gni udinis, centum viginti pedum, baud piocui à flu mine
exados reges primum conluleià.Bruto.efleeceperuntide- Bagada,in AphricaàRegulbcöhfiile öccidituf. Hafdru- s‘uuld'
inde tribuniplebisacdidafoi’.e§ ;& rurfiim confutes ftm- ! bale&HamilcareimperatöribüsRegülo cöfnie^ ätfoeifi
per o'btinuciunt, per annos leimecccclxiv. vfquead lu- j fimum belium geftinn ; in quo cæfa finit (?arthagihen-
lium Cælârem gqui primus fingulare arripuit imperium,
Olynipiadectiixxiv. ^ » .
Xerxes fill us Darij, annis xx. Hic Ægypcum,^quæ k Da-.
riodi fcc fiera t, cap i t : Sc aduerfus-Græciam pugnaturus, ft-
ptingenta miliaarmatorurn, ôc ecc de auxilijs : roftratas
'autnauestnilleducepta»; onerariasautém^tria millianu- ferunc; TrigïntamilliaRonianorèmniilitdproftiâta. Re-
rnero habuifiè narràiur : & tarnen vidus, ad pattiamre- gulus ille dùxriobilis, cuni quingehrisvirisCaptus, iri ca-
ftigit. Pindarus,Sophocles Sc Euripides tragoediarum ftri- thenasconiedus éft. Decimoanno Punici belli Xanthip-
ptorés, celebraritur infighes. Inter etuditos quoq; hiftq-' pus tanïàudacisiàdi conftius,rèriiminftabilium iüutatiri-
'nem timens.ex Aphrieamigrauit in Græciam.Æmilio Pà-
cilio Fuliiio cblf Romani Cum clalïe trecentbrum riauium
darum le rip cores, Herod o tus, & Zou fis pidor agnolcicur,
A.rrabanus,menfibus vu. Socrates nalcitur.
fium decem &ftptem millia : capta quinqùé millia. Éle- ,
phanti decern p d b abdud:; Oppidà odoginta Sc duo
indeditioncmcdftre. Garthaginenfts Hilpahonim,Gallon!,
fed Si Græcorum aùxilio côparatbîXànthippb Lace- c ,ades
dæmonio cumaiixiljs a^cito pugnamcumRoilnahiscon- cartrag
Artaxerxes, qui Ôé Longinianus,annis x l . Huiusanno ; cum Garrhaginenfibüs pari clalfè cohuenerunh Cehtuhi
i.primadiemenfiiprimi Efiiras SaeerdoS & ftriba le- ' & quauioi riaucs Cafthaginëfîufii dcftiCrlaè. Tri^intâcum
gis Deiaftend.it de BabylonecumEpiftola regis, Sein pti- pügnatorib.captæ.TrigintaSf'quibq; milia mftitum cælk,
mamélis qùincivenit in Hierulàlem cuviris-mille lèpcing, nouém nauibusRomanorüm depreffis^millè-centum mi-
Et inter aliaftrenuègêftacaftigauit filios traufinigrationis litibus perdiris. Hannone dpcelmpetatorëPccnoruriij cô-
ab vxorib.aiienigenis. Eiuldem anno vicefimo,Neemias j miiroprælio,Ænnlio iterum confiile,nouémiiliâniilitum
pincernadeSufiscaftroadueniens>murûHierulàlem lu. ‘ perdiderunt. Romanaclaiflîsad Italiamprædisonüfta rei
4 4 * 8 .. anus. ■
pothus. ' j
diebus reftituit,&dueatum genti xn.annis præbuit.
Hv cvs qve diuina ftriptura temporü ftriem continet.
Quæ vero poûhæc àpud Iudæ.os luntgèfta, de libris Ma-
chabæoru.Se lolèplvi, atq;Aphricani feriptis exhibentur,
qui deinrepsvniuerftm.hiftoriä viq; ad Romana tempora
perfecuti font- Et quidemAphricarius inquintoTempo-
rum volùmine,huius temporis ita meminit : Manfit itaq;
impertedum opus vfq; ad Neemiam, Ôfi vigehmumquin-
tum annum regis Arts(xerxi;.Quo tenipore regni Pérlàrq,
c. Scxv. aiiui fueranteuoljiti.' Captiuitatis aüt Hierulàlem
CL.&Y.annus erat : Sc tune primum Artaxerxes iulfit muros
extrui Hierulàlem.Gui operi præfuit Neemias,Sc ædi-
ficataeftplatea, & mûri ciEcUndati: & ex illo temporeli
numerare yeUs,LXx annorum hebdomadas vlq;ad Gliri-
ftum poterisinueuire. Xerxes menfes duos. PoftquäSög-
dianus menfes feptern.Hippocrates medicusjclarus habé-
tur,^ pemocritusagnolcicur.- Quo tempore GailiSeno-
nes & Viennenfts, Mai tisSc Vidoriæ templum ad orien-
çem vrbis Vieniiæ conftituunt.
Darius cognomentoNothus,annis xvur. Ægyptusrèr
ccffit k Périls. . Reuerfîs de captiuitate Iudæis; non reges,
means,infando naufragio euerla; Nam ae trecentis naui-
busducer®yiginti perierunt. Odoginta vixabiedisone-
ribus itbdst®. HamilcarrexPcenonun, Numidiam mille
argenti talencis , & yiginti millibus bourn reliquos con-
demnauit. Principes omnium populoru patibulo fuffixit.
Seiuilius Sc Senipronius, ccLX.nauibus in Aphrica tranf-
grtfCIi maritima circa Syjxesdepopulaci funt. Indecumad
ltaliamredirent, inlifi Icopulisi,' centum quinquaginta navies
onerarias perdiderunt. Aldrubal Imperator cum Ele-
phantis centum viginti, Sc equitum peditumq; amplius
triginta millib cirm Metellopugnaconleruit.Viginti millia
Car thagi nenfiunveo pr®lio c«la liint. Elephanti quoq;
ftx & yiginti interfedi,centum Sc quatuor eapei. Aldrubal
c u mpa u cis-Li ly bre u p rofu gir. R egul u sq uipe rq u i n q uen-
nium captiuu&detinebatur, ad pacemperendam Romam
miflus,non inipetrara pace ceuer(us,reledis palbebris, in
m jehinar,eligatus. .vigiiando a'Carchaginenfibusriecatur.
Artilius Regulus Sc Manlius'ColEvidtab Aiinibale Amil-
caris filio,perdita exereitus parr^jVixregrecuaftrutil.Clau-
dius to f a claife Peenbrfifhpefaciis, cum triginta nauibhs.
Lilyb®umiu:caftracorifugit.odbmilliaiiiilituc®la,tiiginfedpo.
tificëi præfueruntvfq;ad Aiiftobulum,qiiicumdi- j ta peareferunenr.Liidatins col. cumHannone nauibus