
A foc. 8.
rapirar:poftpauhilutamentanquaviribusrecepris,tantum I cemcordis aurenos percipimiis, hanc ftylo Ipiritus fan&i
altiùstentationüraverberibusattollitur,quantumpoftfi- | nosexaramus, cum de prædi&a eiu£cléfpiritus fanóti pro-
lentium loquacitas linglis immoderatius relaxari videtur. j miflàaudierttes, fidei àlîenlum præbemus, ac nequaquam
Vnde & hsc Apocalypfis nequâquafn hoc quietis filéntiu ) de eius promifllonibus dubitamuSiEcnOtandum quöcfnó
wÊ .....U ËHti Mmm ' ait, Scribe, quia bac ÿeïbdfideliorai Cédait,fctibe quid hoc vérba
fidelifitma[tint Ac fi diceretfEo in cordis memoria ardlius
debent imprimi quàflôquüntitr, quo nullis verboriim Dei
coiftparantur, led cùnâa órcécellere vi den cur .Et reuera di-
gniim erat vt verba fideliluma vo carentu r,quæ de tota fidei
fumma,dénota fpei fiduciâ loquerentur.QuiautCm dé car-
nis rèfurreélione dubitant,ad beatumlob recurrant&
quid do hac fenferit fùbtililer attendant. Ait efiim : Credo
quia redemptor meus viuat,érinno:nfimo die âe tèrfà fttrreft unis
Jim: &incarnemea videbo Deitm, faluatorem nieuw: qttem VtfuA
rus fum ego ipjè,& otuli met conjpefturifunt, &nonaltus.(i$uib\is
dubitflntibus prout diuina gratia polie nos dédit, argumé-
tis fidei ac diuerfis fcripturaium teftimoni js obuiaremus:
hifi &beats memoria^Gregorium ante nos excéllentilïi-
me hoc ipfiim feciflè inueniremus, Ôç hôc Opéré iam ad fi-
hém properante, tanto on’erè citius nos expnerariquære-
remus. Qui vult ergb inde plenius làtisfieri, ad prædiâum
egregium trabtatorem recürrat. Nobisautem hbclocoad
lob an. f.
P/al.8).
in hac vira pollè perpetuum elle aftruit,dicens:Faftum eftfi■
lent turn in caloquafi media bora. In cælolèilicet lubaudis in
mentibus ele&orura. Etnotandum quod neciplà media
hora idem file n tium per d oralle defcribitur, cum hæcorà-
tionis particula, id eft, quafî,anteponitür. Sed hictumul-
tuolus clamor quandoque interueniente quietis filentio
reprimitur, cum corrup tibile hoc induerft incorruptioné,
& mottale hoc induerit im mortalitaté. T une idem clamqr
tumultuari contra eleâos ceflàbir, çUm æterna quies eos
fulceperit,quos mutabilitas temporalitatis in hac vita qui-
pfeere non fiïiebat. Séd & dolor poft hæc non erit^quianequaquam
eleéboru caro vitra (pinas & tribulos, id éft, pun-
éfciones peccatorum, germinabit. Videamusauté vtrum ad
commutarionemelementorumifta epueniat nouitas ele1
âorum.Superiusenimde elementis dicitur, Vidi calum no-
uam & terra nouant,primant enim cala & prima terraabijt. Hic
autem de eleéfcorum innoaationepoftâbie&avétuftatem
dicitur, priihààbierunt. Et dixit quilèdébàtinthrono:EiYe
noua facto omnia : vt videlicet fiait emundâta àvetuftate qui confirmanda rei veritatém, (ufficit illud q> fèquitur.Ef dixit
hunchabent,perignemélementa,tanquamtranlàétahye1 \ mibi,Vaftuniefi. Quodomninocredi magis oportetquam
me, fugatisque nubibus quoddam vfltniim tempus often- êxponi, præ|ertim cum fie dicat fadkum eft de præterito , vt
dunt, fie. à mortalitaté corruptionishumana"corpora per dubitare qùemquam non finat de futuro. Solet eriim di-
gloriam refurreétionis innouata,abfterfis etiam lachrymis, uinalcriptüraea quæ indubitanterfieri nouit ventura, tan-
(edatofletu, comprefïôclamore,ablatoque dolore, perfe- j quam iaihfaâa narrate ,vt eftijlud: Foderunt mantis meus &
âam in Ce primi temporfs qualitatem demonftrent.De hac : pedes meps, dmumerauerunt omnia ojfa mea : & alia innumera
eleâorûmnouariohe lponfivoceinCantids câtic.figurali- j hisquefirailià. Nam&hoqquodinnobisfutufùm eft, iam
ter mihî dicere videtiir: Stirge,properaamica meatcolüba mea, in prælciéntia Dei fiuftum eft. Vt autem plenius dubièta-
perfeftamea,& veni:iamrUiyemstranJîit,imberabijt&recefit, -tiscaliginemdehisquædi6talunt,àfideliumcordibusre-
ûoresapparuerüt in terra, temposputationis adiunit > vox tun arts moueret,quis eflet qui ift a per angelpm fit locutus,fubiecit
audita ejl in terra nojlra, ficusprotiüitgrojfos fuos, vinea florentes &ait:
dederunt oddsem. Quibüs fdl. vèrbis præterito pro futuro
vtenstempore»eedefiam adamorcm verni temporis,id
eft, futuræ innoüationis^ inuitare cognofcitur (èrmo diui-
nus. Quid n. per hyemem vel imbrèm, nifi tépus niortali-
tatis delignat? Beneautem poft hxcübdit, flores apparuer ut
in terra,tempus putationis aduenit,vox iurturis audita ejlin terra
nojlra ,JicusprotulitgroJfosfuos ,vineâjlorentes dederunt odorem.
Quibus proculdubio fimilitudinibus, vtfiipra didum eft,
tempus rnturæ refurredionis fignificâri videtur. Flores n.
in terraapparueeunt, quia videlicet réfîirgenriüm eleûorû :
corpora, &albapoft vetuftatem, &odorifera poft corrui
ptionisputredinem apparét. Tempus putatibnis aduenit,
lubaudis feparandi malos àbonis>quando inutilia farmenta
inignem proijcientur. Voxturturis auditaefiinterra nojlra>
tanqqgUn diceret, Veniet bora quando hi qui in monumetis funt,
aùdient vocemfilij Dei, &procèdent. Ille etënftn fingülariter
turtur vocatur, de quo per Plàlmiftam dicitur: Ijafferinuenit
fibi domüm,& turtur nidumvbi reponatpullosfùos. Cuius Icili-
cet vox ficut flores nifiin terra, tempusijue putationis vi-
neæ,fic,verrti temporis figuratiter beatitudinem futuræ re-
(urredionis defignet. Vclcertevox turturis in terra audi-
tur, cumeledorum ecclefia apparente noua inçorrUptio-
nis ætate,nouæ exultationis can ticum,nouæ laudis voce m
emittit. Ficusprotulitgrojfosfuos:quia hi qui none intra finum
fidei quafifiibtegmine çorticis latent, vtpérfede ftudus
eccleuæ (ublequéns appareat, tan quam acerbæficus, illius
iudicij turbine moxàlbliditüeeiuÎHem eçdefiæcafiirifo-
ris apparent. Vinèæflorentesdederuntodorem,quiaele-
diquiq; frudusdiuinæ remunerationisquosin ætérrium
habituri fint, in ipla carnis relurredione tanquamflores
oftendunt odorem. Sequitur:
Et die it mihi: Scribe,hac verbafideliffimtifisnt (Jr Vira.
Etdixitmihi: Facïumejl.
Quis dicit nifi Dominus.? Cui dicit nifi écdefiæ ? Sciendum
vero quia hoc eft hanc vocem audi r e,quo d eft in tabu-
lis cordis carnalibus eadem feribere. Cumenimperinter-
namgratiamde|îderiumnobisfuturçrefiirre6Honisinfun-
di tur,iplâ nobis alpi ratio ôc vox fit & ftylws.Hanc enim vo-
Egoßimet & co, ini tium & finis*
Quod videlicet nomen fimm hoc iam tertio Dei filius
per angelqmin hac apocalypfi inculcat, qüatenus per hoc
fad um duo nobis qusedam infinuet:vnüfeilicet,per quöd
inteHigamus neque adangelum proprie,neque ad lohanne
"proprie pertinere, qua; in hac reueladone co tinentur.quia
ficut angelus ex alterius perfona loquitur, fic Iohannes al-
teriusperfonam geritciii loquitur: aliud vero, quod (cire
polfimus, ipfiim efle & Deum ante tempora, & hominem
in fine leculorUm. Quod autem fubiungitur, initiu&finis,
repetitio (ermonis efle videtur.;IhitiuU! quippe didtur eo3
quod ab illo omnis creaturaquie fada eft,in tempore prm-
cipium lumpfifledoceatur. Vnde feriptum eft: Inprincipio
erat verb urn, (Overborn eratapud Deum,&Deus eratverbüm.
Omnia per ip fumfattafunt, &pne ipjbfaciueß nihil.Hinc enim
longe fiiperiusin hac Apocalypfi angelica vocead Iohan-
nem dicitur: Hac dicitamentejlisjidelis, quiefiprinc'tp'tumcreature
Dei:fubaudis, p.rineipium non quoabalioipfiimcog-
perit, fed quo abipfo cunda proceflerintFinis ähtem dicitur,
eo quod cunda confummet atq; concludat. Vqde pel
Paulum dicitur: Cbriftusfinis legis ad iufiitiam omni credenti:
quique hac defideranda voce fubiungit, dicens;
Egofitienti dabo defonte aqua v it a gratis.
Dehocfonte irrorat nunc credentesin viaiquemvin*
centibushuberem hauriendum præbet in patria. Ne igitur
in hac peregrini eremo fid deficianc, compluuntur ftiflaru
gittis, vt ciues quandoque effedi, ex torrente delidarum
Dei debriencur : vtrumque autem gratis , quia gratia Dei
(ait ApoftplusJ vitaæterna. Ad hunc fontem fitientes'
vocabat idem fons, cum diceret : Qui fuit ,veniat ad me &
bibat: & qui credit in me, ftcutdicitfcripturafiumina de ventre
eius fluent aquaviua. Et quis eft ifte fons vitae, niifi beata at-
que infeparabilis trinitas, quae eft vnus verus Deus ? Pater
enim fons, filius fons, fpiritus fiindus fons: fed tamen non
très fontes, led vn9 eftfons. De hoc fonte illipotarinarrâp/
d.41-
ifitUi.'
Philip- X
G»l j.
Gal. 4.
Ltiut.if.
bonum operari refugiunt ? Scd in his hominum diu'^fis
qualitatibuSjduo tamen inueniuntUr genera timoris * V
enim perlecutionis tempore quilibet vel adfi ’ at
re territus non audeat,vel d fide recédât : ^ effiaftirâterrbrecaiuflibd’t
bon'ftm operàri paueicat, v/fius
tur,dc quibus per Plàlmiftam Deo dieitiir : Inebriabuntur ab
bubertate domus tua, & torrente voluptatis tua potabiseos : quo-
niam apud te efi fins vitd, & in lumine tuo videbimiis lunien.Ha -
ius fonds aqüàm fè daturum elle fuis idem fons vîtæpro-
mittit, dicens:j^«i biberit ex aqua quam ego daboei , non fitiet
in aternum tfeddqüaquam ego dabo eifiet into fons aqua falien-
t'tsin vitam aternam.Êt notandum quod non aliisiled fîtien-
tibuS iftè fons pôtandiis reprörnittitur j illis fdlicet de qui-
bùs dicitur:Ewd quiefuriunt &fitiûnt iufiitiam, quoniàm ipfi
fdturabuntuf. Qiti b ils etiam per Hàiarn prophetâmdicitiir:
OhtnesfitïenÛsvenite ad aquas.' Ad huhe enim fontem non
pertihgit , nifi qui voluptates rfiiindi haurire defiftic. Ad
hunc fbntémiion béruenit, nifi qui Detim anxie quærit.
yldéamusautéiflquoæftii ad hunc fontem eleéti'anhe-
lant.Pfalmiftà dfénîqué ùUSicUtçeruus defiderat ad fentes aqua-
r urn,it a defiderat 'atfipia mea adleDèiu.Sitïùit anima meaad De-
itàÿMm : quando veniam &appàreboante faciem Dei ? Et rur-
Cdin':'Deùs,DiûsnÜÜs, ad fè di lute ïÿgilo : fitiuit ilîte anima
mèà,quamtaultipficiter& çaroinea. Âd faune fontem in-
tolerabili fitisardbrefatigatus pertingete qüærebat Paulus
èfir^diceret: "Cüpid' dijfihù &'dUni Cbfift'oeffe» multo autem
rnéliüS.O fihuridâifplicérëÉ aqUa icu^iditatis o fi nünc cgrr
iialibus faftidio êftèt aqua voluptatis,ytfitiripofletaqua
vitæ quædàbitü'rgratis:quæ fie debriat fitientes, vt & ple-
niterfatiet,' &ïàtiatos ampliüs ad^bïbendunrptouP cèt, vt |
&fitim auférât,&bibendi defîderiüm non tollat, De quibus
generis timor efle videtur. Reftat autem aliud timorisgc-
nus,quodquidemreprobosiripace écdefiæ conftitutos,
dé poenis iecuturis térrét, (èd eos ad bene operàndùm in-
citaire non valet. De illiâ flanque dicitur : Illic trepidauerunt
timoré,vbi non erat timor:Qùo contra ad éledoç lerrflo diri-
gitur:.diro vobis amicis mets,ne terreamini abhis qui occidunt
vos,p o ft bac non habent quid f actant. Ojlendam autem Vobis
quem timeatis.Timeteeum,'quipoJlquâm bcciderït.habet potefa-
tem mittere ingehennam, Bene anteni cuilibet iftiüs generis
timido fententia ilia Salomonis àptatur, quà dicitur: Qtû'ol-
feruat ventum,nonfeminat:&qui conjiderdtnubés nünqudmme-
fer.Quid fl.perventum, nili màlignorum fpiritiium tenta-
tio exprimitur?& quid pèr nubes quæ mouenfuràventb,
flifiaduerfi tares prauorumhominam defignantur? A ven-
tfs videlicet fiflpelluntïir nubes^qùiiï imrnunddffi Ipirituû.
afflatupraùiexcitâturhomines.Quiergoqbleruàt: ventü,
non ièminat&c qui côfiderat nubes, nunquàm rnetet; qùia
quiîquîs tentatibnes flïàlignorüm Jpmtüum ,qnilquis per
lecutiones prauorüm hominum mètuitihéquenimc grainà
operis feminat ,heq; ’ttihc manipülos landæ fetribütiônis
fecat. Quo contra de ébnftantibuàvehtuinac nube'snon
oblemancibus,le.dimbreS'& frigus tempbire latio'nis ïpftj--
hentibüs,dîcitur.E«wféf ibant eirjleb'ant, mntehtfifemtiài Ua,
•venientesautem venient inexultàtione, portantes manipülosfuor.
Dé his autem qui æterna quidern fupptidà pertiflielcunc,
led tamen malum opefari lion defiftiihc, tdfte pfe'r quédam
C&pïènKmdidrmïCuwJittmidanèquitiâ, daiiejtimoniïim co-
demnationi. Ac fi dic^retur:Reprôbi quilibet dura & pcenâ
perpeti pro his quæ ôperantùr,pàuÊnc,& taflieri pàuéntes,
nequiter operari ndn defiftunt: ipfîfùæcohiiêhtiæ telles
mélhis' vécuhqüe aliquid''cbgitare ‘quam dicere vale-
mus. Seqiiitut;
, Qui vicerit ifiajßdebit bac, dr ero illi DeUs, (fiipfe
exfriwhijfiliw»t-..r ■ : v,
O nieffabilis pietatis affebiûs inæftimabilisardor cha-
ricatis. Superius nanqüe dixerat, Eccetabèrnaculum Dei
cumho minibus i & habitabincü eis, &ipfi populus eius e-
runt,& iplè Deus cum eis eric Deus eorum-.nuncautem ait,
Quivicerit,polfidcbithæci& ero iili Deus,&ipfé ericmihi j cxiftunt,quiaquamuïs eos fcimtfr excrudet ,nontamen, ab
filxus.Quidampjius debiiit aut pbtuitprdmitcereP^eipfirm «terna condernnationeflberos reddit:Quo contra çum fit
pcomilitinpræmium dàri poffidendum, le parte adoptatis eled:orum cogitâtio ex conliderata poena rëproporuin ti*
exiftere, atque Kæf editatem cum iüis diuidere. Ilia enim hud^ dat teftimonium faluatiofli : quia q;ùo magis futura
géneratio ;hic videtur .defcribi, de qua per euangelium i malapauclcit.ço àmplius ad mcliora qperàndacofluale-.
Iohannis àicitknQuotqûot receperunt eum\ déditeispotpjlatem fcit.Pèrcurritautemconfèquenter cæterps dliierlorum àu-
Jilios Deifiert,hisqutcreduhtmnbmineeius:quinonexfangmni- toresvitiorum,&didt:EfWf«</«& & execratis, &homtcs-
bus,neque ex voluntatetanis, neque ex voluntate viri ,fedex Deo j dis,&fornicatoribus,& véneficis,&idololatfis, & omnibus men-
wtffi/M«f,Hino,Paahis.ad .Gaktas loquitur,dicens:^ ergo vos I dacibus: -inçreduTos fcilicet vocans,fiuéâpertos inn eies,
Cbrtfh,ergofemen Abraàeftisfècundumpromtjsionem haredes.Et ! feufàlfos Chriftianos, qui confîtentùr fe nolle Dedm, a-
poft pzucavQMniamejlis&infilti Dei,mifitDeusJpiritumfilüfui I autem negant,execratosautem , Iudæos atque hæretiïn
cordanoJka,clamantem,abbapater.ltaq-, iam noneftfëruusfed cos -.homicidasvero/iue quimaterialigladio,aucquolibct
filius,Quodfifilm& haresper Dpum.Atqjpoft pauiulumNos j ingenipvïuacorporatrucidant,leuquiodiofraternoleme-
autemfratresfeeundÜlfaac,promiponisfilitjumus.Hincad Co- tipfos. necant. ynde fçrijtum e f t : ^ odit fratrmjuum.
rinthiosloquensyteftimonlo léripturæ vfùs eft;dicens:Fw homictdae(l. Fbrnicatores quoquefiue qui per corpus ne
; E
Sapitn. 17.
efiistemplum Dei viui,ficut dicit Deur.quoniaminhabitabo inillis
& inambulabo,&ero illorutnDeusi&ipfi erunt mihi populus.Propter
quod exite de medio eorum > & feparamtni, dicit Dominus: &
immundum ne tetigeritis, -&sjego rectptam vos: érerovobisin pa-
trem,&voseritis tnibi infilios&füias,dicit Dominus omnipotent.
Et quidem dn hac peregrinatione, in hac erem o , interim
h,acIpe lalirifabli^umus: ledcum per Ipem peruenerimus
adrem,ipfèDeus erit eleélissterns beatitudinisprsmi-
um,quodabeo.pollèlli po/Iideantinsterniirr.. Vnde&
Iohannes in epiftólaluadicit: Charipmi,minc filiiDeifumus,
& nondum apparqitquid eribius. Scimus autem quoniam cum ap-
paruerit,fimüeseierimus,quoniam videbimus eum Jicutiefi.Qui
fiflt autem ab hacfiliorum dignitate,ab hachsreditaris lor-
te indigni atque extranei.lcquens veriüs declarat, dicens:
• Ttmidüdit^iH&mcrèi^j tfi'execrfitkfffhöniicu
tdploifitrts ,(jr om-
ilLorum erit in fisgno tfxdentii-
tye&fulfuxeyqwfiejlmarsjècitnda.
Et quos höc loco alios fimidos intelligere debemus,
flifi aut eos qui perfeen tionis teni pore.metu mortis vel ad
fidemnonadeedunt^el a fide reccdunt :aüteos qui in pa-
I cé fecclefiaftfi^jfiue malignorijmlpitituumjlnieperuerlb-
| rufnjhominurnpec rombus fraiSli,dèu eriamfublato carnalis
1 rtécis timore,sterna quidem luppliciapaUelcunt>& tamen
Vet.Patr.Tom.9.Parsi.
fandum illud opus exercent, lèu qui föifitaliter à Deo fos-
nicantur : veneficos etiam, qui'poteftatem (vtDominus
docet ) exercent fiiper miindi amatores, &ipfi lèculutn
amantes.Sed & idololatras non alios quam cupidos atque
àuàros vult intelligi,qui mundi diuitias pro Deo videntur
amare,cum iam ptsmilèric incredulos. Quiaenimauaritia
ad idplorum pertihét cüliuram, teftatur Paulus, diceps:
Et auaritiaquaejl idolorum ycr«har.Nominatis âütem per or-
diném fingulórurn autbribus vitiorum, ad extremum in-
tülit, & oiiinibus mendacious, ybi cum dicit , omnibus,
aperte innuit,nbli vnum mendaciigehus , fèddiueffa eflè
mendaciorum généra,quibus homines ad æternafiipplicia
tendunt. Vtenimreuerendus pater Augüftinus doçuit,
clftc^flèmcndacii genera comptobantur: dequibu^ nunc
lq,ngiflimum çft dilgurare,iion autem pigrum,lpd nçc vlla
nècelïitas eogit, maxitflecum nouerimus fiimmopere ca-
uendum elle non quolibet,led orûne mendaeium , quàm-
uis nonnunquam fit aliquod mendacii genus culps leuio-
ris,fi quilquam præftando mentiatur^ criptum quippe eft:
Osquodmentitur,occiditanimant & , Perdes omîtes qüiloquun-
tur mendaeium. Hoc quoque mendacii genùs perfebti viri
fummopere fugiunt,vt nec vita cuiuflibec per èorUm fàlla-
ciam defendatur : ne fùæanimæ noceant,dum præftare ni-
tuntur carni aliens : quanquam hoc ipfum peccatigeniis
facilime ctedatur pofle relaxari ,quoniam fi fequenti pia
P • j I I ~~Xx opeia-
■apttn. t,
Pfdm .s.
i S
f i