contumcliam fkit,dum menlàm diuinärum {criptura- l d l Ubore, & oftendit eos ^
fccularidoörinjcquæ eftmenfaidolorumputat elTe quumhaberentop^l^ci^Au^m Â^^WaWMwm ^w^fEd^&hæGipfanonderuo^regmes^, cÄdderWapiiuÄÿ& ttöetibSusrBnL Çimi\evn.Sïoffirdttscacumadimmolan4um,nonne malum eft?Ef
fiojferatis claudum & knguidum, nonne malum eftl] Rcuerfi Ferofum,
Be Bàftyloné facerdotes cxteriq; miniftri temp'li Domini,
offerebaüt in Dömirii âcrifido illici tas vi^imas cxcatjuc
& claüda&väria debilitate corife£h,cönqüerendpdicen-
tes Fë de pènuria 8c necelfitate ofFerre:dicitergo:Siifta of-
ferres munerà duci taö,nunqtiid non relpucrct illa? vtiqj:
dicejret fa&äfibi iniuriäm. Qua ergo rationeöffertis Deo
quod dare hominibusnonäuderisiAllegöricc, vi&ima
Deieftbonum aliquod, vt ratio eleenibfyna, cæteràque
quae Deo funt grataiàcrificia; Vemtn caeca eft viâima fi
ariitöus ôffercntis non illuftratüs eft lùceveritatis, velfi
honfimplex eft iîitentio eiüs qui öffert;Cläuda eft orano-
riisvi&ima.veiùs qui duplici menteacceditad deprecan-
dutn Dominiitn. DeBilis éft qùitHriftum non'habét>qui
eftDei virtus & fapientia. Iftiuimodi vîdimæ fi offeran-
tur,minîme Deo placerëpoftdnt,(ed potius reüm faciunt
ofterentem. [Ef nunc deprecamini vultum Domini,vt miferea-
tur veßri (de manu enim vefirafattum eft hoc) ft quo modofitfci-
piatfaciès veftraS,'licit Dominus exercituum.Quiseïlin vobis qui
claudat oftia,& incendat altaremeum gratuito?] NuUuséftm
vobisriuigratuito ,id eft fine rnerce Jemihi lerüiat : non
pbnriïex.non làcërdos neque,ianitor,neque is qui ignetn
fùpponit altari ad cremahda’holocâufta. Recipitis enimà
populo décimas omnium frugum,8c caetera quâe ex lacri-
ficiis Koftiarum vobis lege décréta liunt.Proinde quiaDo-,
minumin (àcrifidis offeriditisdebiliaquäequepfFerendö,
agite pcèriitèntiam 8c deprecamini vuîtum Domini, fi,
qùo modo milèreatür veftri. Ex hoc loco colligimpsgra-,
tiorem elle fèruitutem Dëo quæ impræfentiarum mçrce- I dem non accipit. Vnde Apoftolus gratis prædicabat
Euangelium ,'no6lc 8cdie operàndo, viétum manibus vt
nülli fcflèt oliéri acquifiuit. [No» eft mihi voluntas in vobis dt-
cit Dominus exercituuih,& nïunus riofufciptam de manu veftra.]
Manifeftidama éft prophetiànec eget profundiori expo-
fitione.Loquîtur aütem Ptophetaad lacerdotes quiillici-
tas viâimas offërcbant, & ideo voluntas Dêiquemexa-
cerbâbant non erat in eis.Sirüuletiam docet carnalibus il-
lorum viâimis Ipirituales viâimas (uccefluras,nec in vna
tantum prouincia Iudarorum, ièd in omniloco offerte:
Deomutidâmobladoné.hoceft làcrifîcium quod nunc
Fréquentât Eçcle'fia. j'Abortuenimfdlisvfquead occafum magnum
eft nomen meum in Gentibus] Et Dominus àd partem:
E~ HRHfH___
lAanifeftaui inquit nomen tuum. kominibus qups dedifli mihi.
Qaumergo nomen meum magnum fit in Gentibus, vos
6 lacerdotes poütt'iftis ïüùdineo quoddicitis : Mètifit Domini
cöntapninataeft,& quod fupponiturconiemptibile eft cumigné
quimuddeuorat. Sicüt fiiprabreuiter àuâUm eft, populus
qui de captiuitatereüeriùs Fuerattantum altare fottujtiX
& impolitis lapidibus ædificauerat, (ed & quia rempli or-
namènta deerânt,purabantineo minorem elle cultum
religionis. LoquiturergoDpminusad eOsperProphetâ:
C a p. m
T nunc ad Vos mandatum hoc b facerdotes : sinolueritis au-
Eoilutura putatis efie altare & holocaqfta ac viétimas quæ
fupraimponuntur, nec cognofcins ■D■om■iinfum nonauri
àtgentiqueornatumquaerere neque multitudinem vi<5ti-
mariim.fed mündam offëreittium voluntatem.Sane men- Fam hic non earn debcriius putare luper quam panes pro-
pofitionis ponebantur, dcg (àcerdotibus comedebantur.
Vel certe ita poteft âccipiquod dicitùr: MenfaDomini contaminât
a eft,&quod fuperponitur contcniptibile eft cum igné qui
iüuddeuorat.J Quid (ïnquiurit) prodeftfi OptimaofFerà-
musïqualiacünq; ënim tuerint igné coniîimenda Funt. Et
dixiftis:Eccede labor e. Et èxufflafttsillud.PopulasUe Babylone
reûérlùs quüm hoftiäsDomino öfierretcoaÄus & triftis
dicebat:Ecce de Babylone reuerfi illuc lumiis,& hoftibus
prædæ fuimus,& quicquid habere potuimUs,in longo iti-
nereconFumpfim'us': qiïaliacunque habemus ofFérimus.
dire ", &ft^blueritispon ere fuper cor videtisglomm nomini
(«».mtomt^fra.'öftJ'Fcdftisinquitquodirapmm
eft, fedquiamalo painitcntiam quammoirctp peccato-
ris, etiamnunc dico:Si nohieritisnreaudirc v!dctis glo-
riam nomitii meo, quod eft h'ortibile & ttenacndura in
Gentibus ^vt videlicet pccniteatvostalia egme.mittamin
vosaegeftatemveram:vtiamnon mentiendo, fedcoacti
penuria dicatis: Ecce de labore. Et maltdicam, inquit,benedt-
äionibus'veftris,his videlicet bonis qu<j nunc per meam be-
nediiäionem poflidetis:quoniam non poFuiftis Fuper cor,
hoc eft noluiftis audire &agete qu? vobis di£ta Funt.Tro-
pologice quum haberent Iudaei in grege Fuo maFculum &
immaculatu Agnum Dominum laUiatorem, & omnium,
prophetarum voCibus elfent praemoniti vt ilium Fufcipe-
rcnt & immolareqt,credendo venifle eum Dei filium pro
lalute omnium Gentium, hoc facerenoluenint,& repro-
batoChrifto elegerunt debile pecus & morbidum Bärab-
bam.iedlicethoc illifecerint, pömen tarnen Chrifti hor-
ribile & venerabileeft in Gentibus, [Ecceegoproijiiamvobis
brachium fiue atmum,&dijpergam fuper vultum veftrum
Jlerctu foietnnitatumveftrarum.] Ad läceraotes comminatio,
ifta dirigitur, qui male vtebantur cerem.oniis leplibus.
Stercus autem defpeÄiue Iblemnitatumlacratiora dicit,
quae pro munere fecündum legem accipiebant: armurn
fcilicet dextrum & pedtuFculumdinguam & ventricülüm
casteraqüe quae in Leuicico iübentur äccipete ex lioftiis
populi facerdotes, quae nunc Fe abiicete &in vultus eo^
rum Fe mittere cOnteftatür: vt oftendat'Cos.tales,efle qua?
lia funt Scilla qua: ofFerunt: & affumet vos fecum. Stercus
Fcilicetfpjenmitatum veftrarum ,y \ facies vefti* pütida
ftercoris commixtioneturpentur. [Etftietis quiamijiadvos
mandarum iftud,vt ejfet mandatum meum cum Leut dicit DomW
nus exercituum.] Ideo inquit vobis ifta faciam , vt fciätis me
efie qui quondam elegiLeuipatrem veftnim. Sc perLeui
Aaron, vtellet paiftum meum cum Leui Sc ppfteris eius,
Scäeterno mihi lacerdorio miniftrarent. Tronologice o-
mnes quidem homines, fed ptaecipue lacerdotes Deus
(andos eile voluit Sc nullam habere m'aculam: praecepit
eos habere armu fiue brachium dextrum, id eft ornatum
bonorumoperü, pe&ulculum bonae 8c ipnocentis con-
'Fcientia:,linguam Fandtx confelfionis,ventricülüm quoq;
iubentur accipere, vt. nihilvenenatum intra ventricülüm
Contineant.Nam ftomacho colicoquuritur cibi,8c eorum
lucco corpus irrigatur. ldcirco per ventricülüm defignaturcoagulum
charitatis qua fe inuicem’membra omnia
fouent.non quaerendoqUaefiia funt, ledqusaliörum» Si
ergo contraFecerint lacerdotes, minatur Deus quod h*c
omnia vertatur eis in ftercus,5caflumatcosftcrcus, quod
vultum animje deturpatvtpon poffint vultumattoliere,
&dicere: Vultum tuum Dominerequiram , neauertasfaciem
tu am a me. [Eaftum meum fuit cum eovita&'pacts, & dedi et
timorem,& timuit me.^ Ex perlbna Leui ore diuinolafidau
delcribitur offidumlacerdotis, & qualis eile debeat. Fa-
6t um enim fuit Cum Leui patriarcha: ex Leui perüehitad
Aaron & pofteros eius.Padtum autem vitae nöri intelligas
vitaeiftius quae nobis &cun£tis animantibus communis
eft,led illiüs qui dicit; Ego fum via,veritas & vita* Et de qua
Apoftolus: Vitanoftrdabfionditaeftcum chrifto iriDeo. Ip*e
eft pax noftralecundü Apoftolum, qui fecicvtraq; vnprti.
De<fi,inquir, ei timorem, quieftinitium läpientia:: & afactc
I nomine meipauebit,mentishabitutrcmoremexagltati corporis
oftendens, iuxta illud: Super quem requicfcam nififupt*
Hæcdicéntes exufflabànt fua làcrificia,ideftexufflationê humilem & quietum&trementem fermonesmeos. L e x v e r ita tu
digna facîebatit. Hebraic a vero fonäpt ; Exufflaftis me, vt fit fuit in ore eius : hoc eft dotftrina fi m plex & nufia^méüdàcU
Fenlus.-Non làcrificro ,‘led mihi cm facrificabatis Feciftis
iniuriäm, quamobrefd non fufcipiäm illud. Malediäusdo~
loftis qui habet ïngregè fuo mafculum, & VotXmfactens immolât
Dominodebile,&c. .SuggtHatillosapfttequidixerunt, Ecce
macula fufcata: & iniquitas’non eft inuenta in eo i quia ilium
vfticum pontificem imitabitur, do quo veraciter di$uttt
eft :?eccatum non fecit, nec inuentus eft dolus in ore eius. In p*ce
& in aquitate ambulauit mecum, quo Sc iple pacem haberet
& cx^cros pacjficare.t, èc hullius iri.iüdiciöperftinapa àO
cipereK efrmultos auctlft ab \niquitate, Qul epin^.efi: làçer-
,dos Scnon cprripit delipqpçptes j perditpfi^qpm lacer*
cuftodiunifitehtiäm. Nondi^rfofe^
fie ç*teris, quxageré dçbeaht, Vérbó Sf cx^naplo p,rppo-
nupt. Et legem requirent, ex pjift eius.Ccûictt làcërd o tis.H o c Sc
in Àggæp legimus: lnterrogafacerdotes legem. Ad lacerdotes
enim dfidpli^a p e$ in e c in jte rrp g ap ^ d^legei rtó
Ipondepnt, jiinppaulps,ad ïjftpmporniarn deftrjberi?
c e r d o t i s : Vt pot ens, inqjuit,Jii exhortar i in doSr'wifuapr con-
tradicentes reuincere:quia angelus Domini exercituum eft. ,ïn-
terpretatur enim Malachias nomen fimm,id eft angelus
Domhui & omnis lacerdos angelus Domini eft lèqueftet,
'inter D^Uiç & homines D eique volun tatem p opuli s an-
uuntiat. [Vos autem recefiiftis de via & feapdalizaftisplu-
Vunos in lege. Irritum feciftis paftum meum cum Leui dicit
Dominus exercituum :]ac,fiapercé diceret, Ego volui vt
taies «lïçtis qualem de/çrjpu fuiflè pjSfcem generis Ve-
fftri Leui. f.yos. ?utem c contra recemcis fiue declina-
]ftis,de via quam?oftendi vobis, ,8 c de qiù alibi dicitùr':
'Haecçft via, ambùlate ip éa»nequedeclinerisad'dextcâm
neq;ad finiftram.3 candalizantplurimos in lege ^üieos
quos vçrbo inftruunt, exemplo tûalæ côpüèrlàtîonis er-
tare faciunt. Irritum feciftis paâum meum cum Lent, negli-
genter agendo qua: ^d officium pertinept ^cerfiotis.
■ Quamobrem & ego dediyos contemptibiles & 'bqmiles omnibus
populis, vt pro honore Sc reuerentia quam vobis dedebant
tanquajtn dclpedps yp^abicdtolque calcarênt, Nam vt
ibeatus Gregorius diqic» Cuius vita delpicitur reliât vt e-
, lus prxdicatio contemn atur, fsiéütnonfcruàftisvias meas,
&accepiftisfaciemin lege.J Illud(tanquam graüiflimum vl- j
rimumponirquod perlbnas accipiebant, iiiftospauperes
Fdilpiciendcylulcipiendo lupçrbbs diuiîes. [Éu/iqatdnon
patervnus omnium noftrum ? Nunquidnon Deus vmu creauit
nos? $içu$ jn libro. Ëldræ legitur reuérfi de captiuitate
Babylqiifçâ,taçi princeps quam etiam multi ex fàcerdoti-
busacLeuitisabieceruntvxores Ifiaeliuci generis,'quæ
fenioV^l pâupertate lèulabore longions vix 8ç lèxus fra-
güitate cpüfeifta: erant, debilitatem deformitatenique
contraXetantjSc comparaueruntfibiiuucnculasflprentes
Formpfitaté corpotiim & excellentes. Hos cprripit Prô-
jpheta, Sc.prbüocàtytabie^lis illis,quàà fibi illicito matri-
monio coniunxc ran t i lias quas male abieceraht tecipiànt;.
Diçitergo: Nuhqùid non pater vnus omniuni hoftrutn?
refus eft Iudas & âbominjtiofaâu eftinlfraef& in Ie-
rußlem. ludam & Ifiael fiué Ierulàleth duas hjç tantunl
tribustludæ & Bertiartiin debemtls âcciperc èfim làcerdô-
taii,hi eft Leuitica tribu : hx enim tàntüm rëù'èrlæ fuetant
de captiuitate: nam decem tribus ab Aflÿriis adhuc capti-
tenebantur. Iudas ergo contaminauit fitnâificationetn Do-
'mïni, lemen eleâümà Deo milcendo alienigenis, ethni-
corumfiliasfumendo in côniügiüm: Sc hoc eft quöd lê-
quitur, &'hdbuitjHiam Deidtietoi, accipiehdo fcilicet vxo-
remquæidolacolebat contrà piæceptum Domini, quö
dicitur:î^on dcètpiasfiliam de ftifpe Chaman vxorem fi ho tuo.
[ Di findet Dominus virutoquifecerii hoc magiftrùm & difei-
pulumde taberndculo Ucob, & offer entern riiunüs DOmïnùexéf-
tituum,] Nota quod hón,dici.t; Qui fècit, led futüro tem-
forc, Qüi Fecëtit: non enim tollit veniam peta6li fceierisj
Fedin futiiriinl rtiinatiit maledidhionern. illos.auteria qui',
ptölapfifuerantproüpcatad pbs.nitenriam, riëcvllairiià- :
cit eXceptiönëm, led do6lot fiue dilcipulus fiüe pppülärfc
fiüe oiFerebs munus, id eft lacerdos yna rtialeditftióhis
Fententia feriuntur, vt riiilla fit in eis ditietîîtaS ih quibus
pareftculpà. [ Et hoc rttrfum feciftis, Opcriebatis lachrymis attire
Domini, fletu&gemitu,itavt non rejpiciam vitra adfofri-
cium.'] De«li6h* vxores d viris lFraeliticis , Sc in. virotuiti
Fuptüni.c;hQris aliénas coniüges contenipkntes, cópFu-
giebarit^dpei Ibliüsaüxilium, profträtx cütp laplirymis
«gémit# ante eius altare, tanqilam caulàntes quod talia
Deus fieri penttictérët, quum eius pnijiiaregätltur pröui-
derltia. Dicit ergo quód lacërdötibus qui iftä, öommile-
turttqtiod nön pplfit relptóërë néqüealiqüid de maiiu ë-
ö turn accipere, iulpeditüs Sc véjüt obrütus fietibus rtiile-
Gtn. i.
Matt. i$.
F
Deut.
Matt, i s.
tarum Vxorumv ScdilUFuperbe Sc tahqtiatn nihil taàli fc
la^ntfeciftê^me^ógaht qüatti ob'èàùlîam ïactificiürii
de eórum manibus hön póuèt acciperfe. Quibus Fêljïori-
detiil,2 «irfDö»ji»«j tfeftificatus eft inter té gryxorepaupertqtis
t«.*,dicchs:[ Quamftre dhnittet hómp patre & matrem& ad-
harebit Vxorifiia.[Et hac par Heep s tud',&fxoiïf«deris tui,jq ü \
de viri cöilafórtn.ata eft Sc tefidùiim ïpirîtus éiu‘s,id eft vt;
' ri, quod tanta utinter virum & vxotem côniuhâiô > vt â-
nima vna videatur elfe in duobus corporibus. Etquidvntis
quarit, niftfemen tfei) Deus inquit qüi tantâ ïllos aftcólus
ne cellitudi ne co niunxit lemen Dei 'qu&tit, id eft Vt filiilfi
raeliticæ ftirpis ex illis generentur. Qubrn ergo probtqé
procreationem filiorum nüptiæ fint ihftltutx, Sc hâbea-
cïs Fcecündas cóniugès,vtpolïitis füfcipeire gaudium fiUo-
rum ex eis, curyxóres pufchras quxritis, Sc legitimiiï w
xpresabiicitis i Hortatür itaquèeos àd b&nïtfehdam,"!di-
cens:{ Cüftodtteèrgóftirituniveftr'ütn 'vxftr'em adoïeftentu tua
noli dejpicete,] 'Qua? ptirhö tib i VirginaU, hiatrimoniÖ ïüfi-
<fta eft,lèd perfèucfet têdith vfq; ad ^heCltutera. Iftfatim
odio habiteru dimUtétam dicitDomnuspeüs Ifraelf.j IrlSô
ex perlbna lacerdotiim Sc L,ëuitarütn cXtërorümqiie öüi
Volebaht tümpëfe illidta mattiiifoflia accipiéndüm eft»
iqufquuhi à Próphéta reprehendètentur cuir hóe Fecifiènt
rclpöndcbantVDe^/iriete^it iw lege, Si odio hdbuerts Vüpïeni
iuamdimitteÜlam. Cüraütbm hoe Öoüfinüs p'èrrhuenfi
Saluator exponitin Euangelio interrógantibus Pharifkïs
\filiceathominidmiitèrevnoremfuiin\Jcfd\im
oflxmdiftè'c nön dèbëtë dimitci intërrógaüérünrtféhiiÓl
Quid ergo hdofesprmpit H daretur libellus repüdii ? Relpbndié
Dominus: Ad duriiïarh cbrduVeftrihöc^aciplu^ftiyéÏptcf
miilum minus màlum he maius peccatutn eüenirec, putâ
hortiicidium. [ öpeiriei autem iniquitas fèfttàbehtuàt eius dicit
DominUs exercituum. ]Si inquit lëgitimirti ditbilèrit Vxb-
réScaliani duxerit excepta caulïafornicationis,mcechatut
Scbpeiiet iniqüiras vëftimentum éïbs,ïdëft carnem ëMsi
qüa'àhima Velcitur ficüt veftim'éntö cöroüs,viin qtlS'j^c^
^caüit,''inillo puniatür. Cuftoditeftintïitriveftrum: qiïià v^Ö-4
' res non poteftis fine rtiagtiö peccató dimittere * cüftbdfte
animas veftras, & nolite dejpicerè vxores.etiam fi aliquæ fint
fcëditatë dçformfes. [ taborarefeciftis Dofhinum in ferm'Öni-
'' busveftris.Etdtxiftis:Ih quoeümfecimUs laborare ? ] Reüëmis
populus de captiuitate quum ÿidefëî cünélas pér circü-
itum nationeS quX idolis Fer uiebant hoftefqüe ac Jprxda-
törcs fiios ChaldieoS übuhdarediuitiis? pirblpétis gaUdetê
Fucceftïbus.Sc ömnia quæ bonà putantür in hoe leculb
poffidëre,lè vero qui ÿeri Dei cültbtës ' étant ageftate Sc
iêcuitüte opprimi, fcahdalizabantür, & dicebant non ef-
lc prbliïdchtiarri Dei * led çàlù omnia fiëti i qüodqüe pë-
i lis eft malos dicebant placerè Dëo, bonos dilplicërëJioc
Daüid propheta plebiüs proleqùitür, dicéns Ie ptbp^klu-
bi'talïë 8C prolapfitm fuifiè quum vfderét jjàcempe'ccàto-
rum, tandemqiieadiecit: Ergo fine caujfa lujltficaui cor meum
drc.Quo morbo quotidie gemis humanum laborat Schu-
ïufmodi déplorât qtiairimonia.
t A ï . ï i i . !
Et c i ego mittdm angelum mum ér praparabit viM
antefdciem meam. } Hebrâri hoc quod dicitur, Mit-
'tam angelum meum,àd Eliani referiiftt,Q^öd Vero ftatitri
lèquitiir: Ven: et ad temp'uni dominât or. Antichriftó eoa*
ptant qüem pro Chriftoin fi*e rtiüüdi ffiftêptürFfiinr.
F Ecce vernet dicit DôminqS eüerïitUum, & quispótef it Cogitarè
d'tem âiuentus tiiu? <$*<;, Cum quanta gloria Sc bâieftate
Venturus fit fi nërtio poteft côgitârei qüis poierit ftare ?
lp fe enim quàfiignü confiant pëcCâtbtes ckurenSTïgnis f-
riim itt cönFpeiftUe iüs atdëbit,Scin citcurtiitu éiüs tetnpè^
lias Valida: nöcigne cohlumuntur ligna, foenurh, ftipula:
hcc folüm etit quàfi ignis, jed etidm qudfi berba fullonum,
qùâ:HëbràicedicitütBôrithm6chabelîm s Sc træcë niet
ip'Kvvovto)v qua velles nitüiùm lotdibüS ihfeöxiaüahtür.
Pbrrö His veto qui graùitferpeccSàUèfùrit ërit ignis confias
&ekurehs:tliisveroqùilëuia peccata icbinrhiifcrunt:érit
herbâ fullohum. Mine pér Iefaiani dicitur:,?: dbluerit Dó-
'mïnM fordesfiliarfyn 'Sión.&fanguinetiilfrdelldueritde inédit
eius in fpiritu ittdicij&fpiritu ardorïs\opx\ enim habent fondes
leuium '
Pfid. fii
H
ïfai. 4ÿi