' }; t > 4 ___________ ______ ^ Fieri tfagiflri
: tatnMariàm Angelus dicit: Et regni eius nonefitfinis. Hap o-
• rationeexpletacommifccns Saceçdps Dominicain obla-
■ tionem.vt calix DôrainiiCQtam plenitudinem contineat
■ fâcramenti,tanquam per eiufiicm myfteiitcopulauonem,
: -iusprecaturEcclefiæpacém dicens: , ù „ • onr.v;
Pax Dominifit femper vobifium.
Çui tahtutn bo.niïm etiam Ecclefia imprecatùr 'refpóh-,
' dens:Etcumfpiritutuo,Quideftaucem pax Domini, nifi
paxChrifti,pax autem Chriftifinem temporis non haber.
Et ipla eft omnis piæ adtionis intentionifq; perfedtio. Prompter
hanc pacemineum credimus & fperamus , & amore
; ipfius quantum dbnaï,accçndimur,propter hanc denique
omnem tt ibulationem former toleramus,vt in ea foeliciter
fine tribulation? régné mus. Vera enim paie vnitàtemfeçjr,
qupniàpTquiadhæret Dprnino, vimslpiritus eft.Imprçca-
I taigiturpace, incipicns àfàcerdotedat fini mutuo omnis
‘ Epçlefia ofculumpacis, vtomnibus veja pace vnitis, fiatin
î eis locus Dei,licutdicitur in Piàlmo Lr fallus eft in pace locus
t dus y &impleatur in Ecclefia quod alibi Pfàlmifta dicens:
I Deus in loco fanfto fia -, DeUiinhabitare facit ynatwmcstndom»:
f Et hoc vtique ex traditione Apoftolorum fèrüat,Ecclefia,
! cui fceçjuenter ab eiufdem Apoftolis dicitur ; Salutate in-
. uicem in ofculo fitnclo, id eft, ofculo vero ofculo pacifico,
: ofculo columbino nonfi$o & fùbdolo, qualisvfus eft lo-
* ab ad occidendum Amalàm, quali ludas ad tradendumfair
; ua to rein, quali vtuntur ht quiloquuntur pacem eum proximo
fuo,malaautemincordibuscorum.Illiergo ofculo
&qdbo falutant inuicem qui non diligunc verbis.neclingüa,
fèdopere & veritatç. Inter hæc omnia cantaturab omnibus,
& çantando oratur dicentibus;
Agnus Dei quitoUispeccata mundi
'■«Ö - . . ? ’ ... .. :
Nullus enim tollit peccata, nifl ille de qiio didtameft:
Ê;ce Agnus Dsi, eccê qui tollit, peccata mundi» cui nullum bo-1
1 numhominis impoffibile, nullum malum eft infànabile.
Quomodo autem Apoftolus Perms oftendit qui ait ;Non
corruptibilibusargentovel auroredempti efiis de vana vefira Con-
ufrfationepaterna traditionisfedpretiofofanguine quafi agni in-
contaminati& imaculati chrsfih Et in ApoGalypû Ioannes
Apoftolus : Qui dilexit nos inquit lait it nos à peccatis noftris
.infangUincfU», quando fànguinem fuum dédit pro nobis
in cruce vel quando quifque noftrum in myfterio fàcrofàn-
dfcæ paflioni s illius baptilmi aquis ablutus eft,verum etiam
tollit peccata mundijlauatque nos à peccatis noftcisqtto-
tidianisinfànguinefùo , cum eiufdem beat« pâffionisad
altarê me^oria replic|tur. Poft hæc ergo fumpta Èuchari-
ftia ,id eft, bona gratia: Gratia entm Dei pro omnibus gufiau.it
mortem y & celebrata gratiarum adtione, refpondetur ab
omnibus> Amen. Hæc eft enim clara vox fàngUinis Cfirifti,
quam fanguis ipfe exprimit ex ore fidelium eodem fàngui-
neredemptorum.Finitis vero omnibus , adftanti Ôc ob-
feruanti populo abfoTutio da t ur in clamante Diaconoi
Miftàergonihil allud intelligitur, quam dim jflo, id eft
abfblutio, quam celebratis omnibus tune Diaconusgeflè.
pronunciatjcum populusàfolenVni obferuatione dimitti-
tur.Vhdë & Millam cathccumenorum canones dicunt,
quando poft Euangelii leôtionem in cipiun t celebrari fa era
myfteria, quibus nullum nid baptifmi fonte regeneratum
intèrefie licët :Xunc enim clamante L>kçono, iidem ca*
rTiecûmehi mittebântùrjid eft, dimittçf>5htur Foras» Mifla
érgó' «thecumenorura nebàtante a&ionemjfocràmentoi
rum jMifTa Hdeliùm fit poft confe&ionem 6c participatio-
nem.
COLLECTA ApOMi t fo FLÔRÔ EXSEÜ-
» tent iis antiquorum Patrum.
MAniFeftum eft omnibus qui in feçclelîa Dêi ia-
cerdotàle officium adnii(liftrent,qux füfiit ilia quæ i n
\ ordihationeEpifcopaii.&facroratn canonum âüiftôritas,
& confuetudo ecclefiaftica,iuxta difpofïtionem diuinæ le-
gis,& traditione m A poftolicam iubeat obfèruari:videliçct
vt paKore déFunéto, & lede vacante, ynus decleïoEc-
clefiæ, qûem communis & concors eiufdem clëri,& tonus
plebîs conlênfus elègèi it, & publico dëereto celebriter ac
loiemhiterdeftgiwnent, legitimo Epifcoporun? numéro
cb^cràtuSjl’ocüm dçcedëntfs Antiftitis rite valeat obti-
neremec dubitetur diurno iudicio &dilpofitionefirma~
tum,quodabecclefia Dei tam ïanÛo ordine, dc légitima
obier uatione Pu ér it ce lebrat um. H x c fit n‘t quæ & i n co n ci-
liis Patrum, 6c in aeçrçtis Apoftoliçæ fedis Pontificum lla-
tuta reperiuntur,& ab Ecclefi^Cnnfh & ini'tio cômproba-
tarepicriuntu|. ^comprobantur. yndc & beams martyr
Pÿpriamis ae klipbÇornelio vrbis Romæ Pônnfiçe,cum
Epifcopatum eius aduerfiis quoldam fuperbo's & inuidos
calumniatóres defenderet, hçc ipfàîri teftimoniü fâniftç &
: légitima: ord i nationis ems profçcu tu s eft dicens, Fattus eft
eius iudidô,dê clcricorum
omnium te ftimonio, de pie beio fùffragiô, dëSa-
cerdotunS, antiquorum^: bonorum virorum confcm'ùcû
nemo Epifcopu s ini bi fatftus cllèt,cum gradus cathedra fa-
cerdotaliruà caretiC^ occupato & omnium hôftrorum
confenftonefîrmato,quilquamiam Epifcopus fieri volue-
ritjomnimodis-necëftèçft vt Ecclefiafticam norihabéat or-
dinationem,qui Ecclefiæ hon tenet per confçnfum vnita*
tem.Poft primum fècunduseflerion poteft,qtii!quis enim
poft vnum qui per eleâdonem Corifecfatiis eft,eflçypluerit
iam non fecundus ille, fèdnullus eft iùxta hæc verba beati
Cypriani ordinatos fuifle conftat, 6c légitimé prçfuiflè vhi-
üerib populo dcinçeps’ômhës Ecdefiaruip DeiAntiftites,
abfqjvllo conful tu mundanæ poteftatis, a temporib. Apo-
ftolorum: &poftea per annos fere quad ringen tos,ex quo
autem>Çhriftiani principes eflè coeperunt eandem Epiico-
porum ordinariombu s Ecclefiafticam libertatem, ex parte
maximapçrmànfiflè manifeftaratio déclarat:neqjenim fieri
pothit cum vnus Imperator orBisterræ Monatdhiam ob
, tineret,vf & omnibus laciliimis mundi partibus Afiævidc-
üçet,Ëuropç,&ÂfTic*,bmnes qui ordinandi erantEpifco-
! pi ad eius coghitipnem deducerenturcfèd fuit lèmper integra
& rata ordindtio, quam fànëta Ecclefiaiuxtatraditio-
nem Apoftolicam & religiofe obièruationis formam cele-
b rauit.Quod verq in qüibiddam regnis poftea ëôi^ètudo j
obtinuitjVtconrultaprincipisordinatiofieret epiicopalis.
valetvtiq;ad çumulümfraternitatis prop ter pacem&eob -
cordiam mündanæ poteftatis,non tarnen ad complendam
veritatem,vel audoritateni fàcræ ordination-s, quæ nequa-
qiiamregio potentatu,fèdfoloDei autu& Ecclefi«ndei
confenlu cuiqjconferri poteft»Qjjoniam Ëpifcopatus non ■
éft miinus Kumanumjfed fâriéli SpiritusDominum, fieu t ;
oftendit Apoftolus,vbi ad Epifcopos loquitur dicens,
tendite vôbù$mùçrJo gregi, in quo ' vos Spiritus fanciuspofutt
EpifeopoSyregertÈççltfiam Detyqùam acqwfiuitfangutnefuo, v nde
&inepiftoIaad Hebræosaiqwfc qmfquejibi jumtt honorem,
fed qui vocatur k Deo fient Aàron,fic & Chriflus non fumet ipfum:
glorificduit vtPontifexfieretyfed qui lu eut us eft ad eum, ; thus Meus
es tu,ego hodie genui rr, Etiterum, tu esfacer dos in aternumfe-
1 cundum ôrdthem Melchifidech: in quibus ApoftolfVerbis eui-
dentiflîme dem onftrarur,ad hoc munus adipifeendum at-
(ÿiêlùmendum Fufficere vnicuiq; gratam Dei,cobperante
hde & deüotionegratiç eius,abiq}his autem humanoarbi-
trio nemini pofïè cbhcedi.Vndegrauiter quihbet Princeps
* delinquitjfi hoc fiio beheficiolaigiri poÛit,exiftimat quod
foladiuiiiagraiiadifpeniàt.cum minifteriumfiiæ poteftatis
in huiufmodi negotium peràgendôadiungere debeat,non
præFerre.-denique yciftiusreinonnulla proferanturexem-
pla,puto quod de ordlnatione beati Martini, qüirndoex
Monafterio lub alia occafione edudus, &àpopulo.com*>
prehenfus,atqueadEcclefiamprodu<5ius eft continuo
abÈpifcopis,quiad*hocinuitatifuerantconfècratur,ncmo
principum huiüs ftculi fuerit interrogàtus:inEcclefi«quo*-
que Lucduncnfî ficreligiofà olim & Venerabiiis confùetu-
; do fuit,ficutahtiqqa narrat hi.ftoria,fc?licet vt defiindo P5 -
tifteé,omnis in vnûm conueniret ËCclefia, Ôc triduano îe-
'ippipfÇotn.^bniyéroacfUppUcatiohecclcbratOtqaemc ü-
• ________ _ . que,eis
„ ln Âpvcdyffîm, L ib it i.
qjjeeis pqmuntt.p^^Wc^bhen»i(iiie &febhim clero leu
aliunde oftcnderet,ipfum EnedubioAnuftitem conftitub-
rent: qup4 de beatoEucherio pr«fat$ Vrbis Epifcopo, &
Doiftoreegregio, fandiflimie vit® eius liber mahifefte te-
ftatur impletum, quicum eflet ex nobiliffimo fenatorum >
genere oriundus, '& huicfieciildabrenuntians, omnique
facultate fua in pauperes ob-amorem Chrifti diftributa
pariibus Prbuinci® in quodam Ipecu retrufus,atque ibi fo-
li Deo ieiunus, & otatiohibus vacanslatitatet, talireuela-
cione oftehfus, atqu e in uentus, in Pon tificali regimine lo-
catus eft;ex quo certifti me conftat quod omniillo tempore
quo tantarn bonitatein fiuegratiam Omnipotens Deusin
illavoluitEcclefia demonftrare; valebat, acfufficiebatad
confecra'tione m redo rum,fola eius gratia,& fides Ecclefi;
deuota. Sed & in Romana Ecclefia vfque in prsfenfem
diem cernimus abfque intetrogatibne principis,-folo difi-
pofit'ionisiudicio,& fidelium (uffragiolegitime Pontifices
confeciari,qui etiam omnium rejionum & ciuitatum qua:
illi fubie&se funt, iuxta antiquum morem eadem liber-cate
ordinant atque conftituUnt Sacejdotes. Hsc adeo'quif-
quamabfurdus eft vt putetminorem illicfandcificationis
diuin® efle gratiam,eo quod nulla mundan*poteftatis coh
mi te tur a udoritas,qu® omnia non ideo dicimus, qiiafi p o-
teftatemPrincipum in.aliqup minuendam putemus, vel
contrareligiofum morem regni, aliquid fentiendumperr
ifuademas ,.led;Vtclatiffime demonftretur in re hmufmodi
diuinam gratiam Fufficere, humanam vero potentiamnifii
illiconfonet nihil valere. Qyapropterin facris Canombus
Patrum,vbipluFima;caiifarcommemorantur, fine'quibus
Epifcopalis ordinatio irrita habenda eft, de hac re nihil in^
5 ° 5
uemturimertum.
n , i ; s,.
AMB ROSII ANSBERTI
GALLIPRESBTTER
I, VIRI F ACVNDISSIMI, IN
S. Iohannisapoftoli & euange-
liftæAppcalypfim libri
aecetn.
T RITE MI VS IN LIBRO DE SCRI-
ptoribus Ecclefiafticis.
AMbrofius An siert us, monachus & presbyter ordmisfanbti Be-
nediSiyVirin diuinis feriptur isfludiofus &erudttus, tngenio
mitis, & daleis eloquio, multos infacris volumimbus commentarios
edidit,quibus nominisfu if am am adpofitros tranfinifit. Pauca ta-
men ad notitummeam veneruntiReperienm duntaxatfiubtecla.
In Canticacanticorum Lib.l. Donum fapientia cum Sa.
In pfalierium quo que Lib. 1.
In Apocalypfimlohannis! Libr.decern.
Dtcupiditate - lib.!*
Epifiolarumaddiuerfis ivLibLt
ClaruitfubArnoldoImperatoreyAnnodommD.CCCXGl
'~BEnATISSTMO P tA PÆ: S TE P f iA -
NO AMBRO S IA S ANSBER-
: tus Presbyter..
Andtorqni.ecçlefia, quæ corpus redemptoris
fui eft, cuius tu quoque pontificalis ordmis
• primatum fb,rtitus es,inter cætera.fhamiracu-
Ja verbo prædicationis eminet. Vt enim do-
diffimi eiufHem ecclefiæ tradacoçes dixe-
runt. pluseftfàndisexhortationibus nunquam ellentiali-
r^5îno,rituramanimam, ipeccati morte viuificare:quam
corpus denuo poriturum, coadisinteruentionibusfufci-
tare* Hincçerte in faftigium culminis eleuata, hinc fiiper
tptiQs prbis pelfitudinem eftereda. Vnde dominus, quo-
Biblioth. Vet.Patr.Tom^.Parsi.
que cüm in typum eiuïdehiecclefiæ àd prophëtam diceretj
EccesàfifittiCt te hodie/ùpetgentes &fuper tegna \ càufàm præ-
mifit cur id fieret,diccns:Etcf dedi verba mea in ore tuo. Et qui-
dem carerenuncecclefiam reliqüisbiiracülis/'reprehcnfîo
huila eftrtacere vero ècdeliam ab ëxhortàtibhe, laus nulla?
imoètiamfine reprebehfionc Vllo tempore poftponi non
valet,quod omhîpotensDéus fine intermiffione fieri man-
dauit. Ait nanqûe multis in vno, vnitatique prædicatorum
invnoîFiw'^ mea qu&pofui in ore tuo,non recédant de ore tuo, &
deorefeminis tui, amodo&vjque infèmpiternum. Hinc rurfum
præcepit, dicens: Clama,necejfes quafituba exalta vocem tuam.
Quisintcrdicatmodo non eftedamandum, cum in hâe
fencentiaaudiat non eflé à clamore ceflàndum ? Et cérte fi
quis prædicator veritätis,ne id faceret, ab aliquô ptohibe-
retur.-Cum illis profedo, qui cæfi, denunciati fuerant ne in
nomine Iefuloquerentur, cæfis etiam libéra Voceclama-
ret : obedire oportet Deo magis quam hoMinïbus. An force lo-
quendi tantum libertasifto in tempore tribuendaeft, hon
autem feribendi quæ lbqui bbha quifqùe poteft, ficütma-
iores noftros fecifle omnibus notum eft i Quis hoc dixerît,
vel vbi hocfcriptum inuenerit î At contra fpirituftandus
per Salomonem admonet, dicens:Quodeunquepoteftmanus
I tuafacere, inftanteroperate. Ecte etenim ^ocell:manus ftylo
proferre, quod poteftlinguà vërbb for mare. Et quis erit a
culpa innocens,nifi fecérithoé, quodvcfiicere pollet, de-
fuperaccepit ? Aut quis aliquando fine crimine prohibe-
bit ,quod dominus vc fieretimperaùit .? Et reuera làndiffi-
me pater, tôtiusecclefiælibenasnuncvfquetalis perman-
fit , vtvnufquifqoe proutdefuperaccepifïèt, finealterius
controuerfia voluminaconderer, hec damnatumaliusab
alio fèntirer,nifi(quod abficjhorum quilibet contra fidem
fènfiflet, ne fi fpiritumfàndum , qui vnicuique proüt vult
bonadiftribuir,humano imperio aliquis fùbiacereputairet.
Damnand u s i taque cenfètur, quifquis hanc libertatem Ipi- -
ritusabolere conatur. Àtque inquiunt mulci:Non eft tempus
iam mine difterendi fcripturas.Quibus nimirum fi prç-
mifta lcripturarum tefiimonio id fieri etiam vfquein finerh
fèculi laudabili ter pofte nequaquam perfuàdent.neccfïe eft
vt argumentorumcolaphis cæfi, ab eo quod defendunt,
tandem refipifeant. Si itaqne præfèns tempus hocadimit,
vt feribi non debeac quod quifque bene intelligit : ergo
quod nefàs eftdicere,ipirituftàndirs omnipotentiamami-
fit, quivariètatitempoiumfiibiacere coepit, quafi ei iftis
diebusnuncagerenon licear , quod eum perfanâospræ-
dicatores in præcedentibus fecifle nullus fidelium dubi-
tat. Ergo & præfèns tempus Chriftum operantem amifit,
qui in euangelio vëracitër dixit: Pater meus vfque modo opèra-
tur,&ego operor.Seàvfquequo domine? Eccee^o,ait,vobiftum
fum omnibus diebus vfque ad confummationem fieufo Sed iam
tempus eft,ycaperiam cur ifta præmifèrim. Infulgence gra-.
tiaredemptoris noftri, qua nullis præcedentibus mentis,
cæleftibus indigni perfruimurdonis, nuper in Apocalyp-
fimlohannisdecem edidilibros , Sc quanquam fufficeret
mihi quia fandtarum feripturarum teftimoniis-veræ fidël
congruen tibus roborati eranc ,<quia præcedentiumtraâa- ;
torum fènfii vigebantdiumilitati tarnen meæ prolpiciens,
peto vtveftroetiamdecreto profuturi firmi maneat, quod
videlicet nullùm præter me alium tradtatorem fecifle repei-
rio.Sed non ideo libertas fuccubuir, quia humilitas femet-
ipfati libéré proftrau.it» Jo quibusprofedto libris nee ipfî,
qui ob tredtatores mciefïè videbantur, aliquid fè inueniftè
quod redtæ fidei aduerfaretur, coram vobis teftati funt.
Quod cei tiffime vellen t,fi (quod abfic) vllo modo poflènt:
qui vtique voluerunt, ne vitra in hocopere defudarem.
Deo autem gratias, quia vt dilcipulü crucis: ac magiftrum
veritacisdecuit, nullihorum in hac parte beaticudo veftra
çonlènfic. Non enim illorum vekniæ aflenfiim præbuifti,
fèdpotiusvtid agerem, diuinis credo nutibusincitarus,
admonere ftuduifti. Sicnanque illis furentibus, mihi dixi-
fti.-Laboraficut coepifti. Laboroitaque venerabiiis pater in
hoc opéré gaudens, quia m onuifti, laborarem cette etiam
triftis, fi prohib uifïès, ne fcilicet humano lubdi tus tiîUori..
talentum qupd fidelifiuspopulis erogandum accepi, fub
terræ filentio damnandus conderem.
Defudabo mquam in hoc coepto labore pro viribus,
^ c i
E
terem.i.
ibidem.
ifa.$9.
Ifai-S*.
Aftuum j.
F,
Eccl.ÿ.
Iohan.f.
Malt.iS.
Matt.ifrs
Luc. iÿ.