Î32
fuffieianc. Iam vero fi àd |
pr^ftantioremjlôgerpeliorerà^oge clariofem iriuemmus
vifioftèm côrdiùm.quàm corporaliu öcalonim, qua fi quis
perfruitur, claufis etiam .'corporalib/KJCulis, fum ma. & irih"
ma valet intueri : à qua fi quis èxçiuditut.eriam pateqtibus
eifdembculis.opùmiquæq; no valetinfpicere. Hincnan*-
que vide «tes appellaci funt Prophet*,non quiacorporalir
bus,fed fpiritalibus oculis ventura & abfcondica yidçbanr.
Secundum itaque jforiorem vifionera, qua per fpiricum
fpiritaliafimul SC corporalia,infpiçimus,TvidereDeum-in
futurum certiffime rctinepaüs^cui»di^yeçqï«ffer|qi^*
qua per corpus corporalia tantum atque localia afpjän>«s,
non facile dixerith, quia (vt M um eft/ ^ m q $ ilfe ac?d*
uificaror fpiritus, nec corporeus nee localis eft. Erigamu^
ergo oculos vbi ad imaginem Dei condipfùmus , 6c ibi
Deum videre qnWmus, vbi quantulacumqùe eius imago
fumus. Sed ponelnda funt excmpla*quib,probemus Deum
nô corporalibusdedfpiritualibus poffe intueri. Quis,ep.im
nefeiat, eharitatéminiriie poffe oculis cerriicorppraftbus?
Si igitur doceri poteft, quod chantas coïporalîb us oculis
valeat intueri, fortalle poteft Sc Deus : fi autemJfta.niin-
quam,multo minuripfe fons eius. Neque enim per ocu-
\qs corporis,vei magnitudinem veipulçhritudinêpi chaii-
tads valemus videre, quia nec corpus eft aliquod.n eç irflo-
co videtur ôharitas.Ét quidem magna res ell charrias, pul-
chrare^eft, fed (vtdiximus)nçc localis, nec coi poralis rés
eft. Quia vero nec localis nec cor poralis res elf,fine mole.
ma*oa eft,fine colore pulchra eft,fine ftrepitu fonabilis eft,
finevifucpnfpicabilis eft>fine ta£tu pal papilis eft, fine fitu
pr*fenseft. Hanc quippeneccum magnamintelligipms,
aliquam molem inteUigendo luftramus: nec.cum pulçhri-
tudinem eius cogitanjus , quofdam irriaginarios cplores
introducimus: nec cum nobisifftus loquitur,vt fecundurn
earn viuamupj vllos perftrepere Coops audimus : ncc yt earn
cernamus, corporaUum lumen erigimusoculorummec vt
earn teneamus, fortriet cqrporalium virés præparamus la-
certorunv.ncc cum nobis vemt, in mente fentimuseius in-
- ceflum. Qmnapbrem fipignus æternaéclatitatis nec in loco
Vide tur , nec corporahbus oculis èernitur, nec circumfcribriur
vifu,nectàâu cenetur,necauditur affatumeefèntitürinceflu:
qùantomagis ipfàlux,£bns 8c prigp ipfius pignons
? i t yt ihcujcando idipfum repetamus > fiinterior
nofterhomo quantUlacumque imago eius, non de iilqge-
nria, fedab illp crearn, quaniufs adhuc rënouetur de die in
j diem,iam tarnen talimhabitatui'lumine, quo nullus ocp-
Jorum corporalium fenfus acccdit : quanto magis Deus
fenfibus , quo.
nec ipfmsnifi mundtpoteft elle cordis aecefluvîSi inquam
' optimum noftrum, hoc eft., interenbr homo, inuifibilis
eft interiorinoft^p/def^horninicxteriori^qiiomodq non
magis id quod éft melius optimo noftro,0 eus falicetani^
mænpftræ, iniûfiÊilisPàtinfeHorinoftro, fubaudis, corpora
noftroï Ocorporisoculi, radios«ternifolisanimam
iiltj fixantes, non. v aletis infpicere, &in ipfiim lolero prq-
; eaçjcer vultisintende_re?Abfit autem o quaecumque esani^
ma Chriftiana, yt ram exiguam rem Deum efTe arbitreris,.
quae poflit per oculos corporis » quantalihet excellentia
illuftratos,videri. Intfoduatitaqueidem Beatus Augufti-
nus ad h*ec confirm,ahda ceftes idoneos,& dicitiMagni vi-
n&infcripcuris fànâ:is. doâifîmi, qui plurimum Ecçle-
fiam Dei & bona.ftudia.fidelium fuiß litéris adiuuerunt,
vbi cis ocçafio dataeil, dixerunt inuifibilem Deum inùi-
fibilit’er vid'eriiKpc eft, per eam naturam quænofcis inuifi-
bilis éft,id eft,perfpiritum & cor raundum. Quique qua-
■. ; nïôradhibet,iedmihi cuius ftudiüm eftiftabreuiter com-
i* ; prebendere,duofufEciunt, praefèrtim cum feripturapro-
; nüntiet, indupbps vei tribus teftibus ftabit omne vet-
bum. Deniquedèvno horuinidemfrcloquitur; S an^115»
inquit»-Hierpnpaustficit nonfolum patris diuinitatem,
S fed nec hlij quidem & Spiritus fa n â t , quæ vnainTrinita-,
' te natùra eftipOue ocuioscarnisafpicere , fed oculos mentis,
4 e quibus ipfe Saluatoïait: Beat* mundo corde, qitoniam
ipfiDeumvidebunt. . Quid hac manifeftatioge lucidius f Si
enim^tancummodo dixiffet, nec patris, necfilij, nec Spiritus
faiîâi diuinitatem po|fe pcùlps carnisafpicere: pec addïdifTet
, fed oculos mentis, forcediceîetur ,;Çarnëmiam
nanelléappèlTândam'icumcorpustueritfpiritale.Adden-
dpergo &dicendoo fed oculqs mentis, ab dpmi généré
cprppaj aUenauit huiufinqdiyifionem,Nequisautem pu-
paret.eum tsptummo^o de pr«lenti. tempore locutum,
fubieci/eçiam.Dominrteftimoeia, volensoftehderequos
dixeriuoculos mentis. Quo teftimonip non præfentis, fed
futuræ v iûouis pxomiflio declaratur :.Beati mupdq.çorde,
quoniain ipfil/eumvidebunt.. Qu* fcilicetBeati tjiero-
-nymiafTercio vt firma maneret, .altcrius hapc idem pater
Auguftinus çurapit teftimonio ro.borare., dicens : Hinceft
quod etiam Beatiffimus Ambrofiiis Mediolanenfis Epi-
fcopus, inipfàrefurreâione dixit,mon facile elTeDeum
videcç, nifib is qui mundofu ntcor de, •& idepfcriptumeft,
Beati mundocorde.quoniamipfiDeum videbunt,. Quantos,
inquit> iam numetauerat,& tarnen eisvidendi Deum
nonpromiferat faculötem?De inde adiungit ôc dicitiSiet-
gp hi qui muhdafunt corde * y i<feb unt, v tique alij don vi-
debunt* Etneillos aliosaccipercmui , de quibus dixerat,
Beau pauper es, beatt mites, &.estera, continuo liibiunxi t :
N equeenim ihdigriïDeumvidebunt .indignos vriquefilnsvp-
, lensimefljgi, quilicetrefurganc» Deum vidcrcnonpote-
ruut,!qup niam ad damoationem,refiirgent,quia per ndem
veram quæ per dileâionem operatur, cor mundare no-
luérunt, & ideo feqyitur & dicit» neque is qui Deum videre
nqluéric,poteftDeu videre : deinde quia pçeurrçbat,
ibidem,
. F
etiam .omjxes impios veile Deum yidere , ftatim v tpften-
deiet quare dixerxt »-’qùi Dcumviderenoluerip ,'_quia vti-
quéiUômpdo Deum no yult videre.impius,qpia cor,muh-
. date non y ult-quo ille vidcripote ft,fecutus adiunxit & ait:
Nec in loco Deiisyidctur, fed corde mundo.: nec corpo-
ralibus oculfs Peus q uæritu rn ec circumferibicur yifu,
I neçtaâutcnetur, necauditùtafïatn, nec fentitur inceflu.
Q^busvetbisBeâtus Ambröfius voluit admonere, quid
debeanc homines, præparare, qui vol une Deum videre,
h;oc,eft, çpr mundare perfidem ,quæper dileâionem o-
peratur dont? Spiritus lànâ^vode pignus accepimus, quo
iïlam v i f i o n e m defiderarppouerimus. J /e qua etiam bea-^
tueôç. ? v cita dixierim/ inuifibili Dei ylfione', vtrum ad ocu-
•iqa c orppris refgtri poflé crédatur, diligentius fe in qu ifitu-
rum idem egregi uj tra<ftatQrpromitte.ns,ad eandem rçli-
giof a m aivciiia m C hr ifti Paulinam præmifitdfeen'îQonec
diHgenti i'nquiUtione, ii Dpminusadiuuerit , reperiatv,r,
qui fecmidumicnpturasdefpiritalicorppre quod ip refùr-
reâipneptC^nittituj:.,probM)ilius fentiendum ii t. intérim
hpbiî fhfficjapqy vnigenjtu sfilius idem qj media1 or-Qei ôi.
hominü ^hcmoChriftiis Iefus*ftavidetpatré ficuc videtut
àpatre.Sedob.fecro tedoâprlfraél, curnpaddidifti, quo-
modo npncfiiium videatparerîNunquid nampum voluè-
nt videre,corp9 aiïîimitvtper Pcufoseum cpfpciatîQupd
ideirçovnp;fecili,i,quiaipfosetiamparuulusintelligeiecre-
didiftt,neqûaquampaefem perçorpus intuerifilium. De-
indè fiibinfert & dicit : Nqs autem ad illam vifionem qu*
nobis in refurreâioné promictitur ., npii ex hoc numdpifbm
edneupifeentiam ocUloNrum transferee conemur, lèd
mundandisrordibus pip llndeamus affeâu, nec corpora-
lemfaciemcogitemus , cum Apoftoluro dicere audimus.
yidemtîs nuiK per Ipeculum in ænigmate »rtunc autem
facie ad facjem, p r æ fe r c i me u m expremus dixerit : Tune du-
tem cogncfcam ficut &çognitusfum. Si igitur tune corporali
facie Deu cpgniofcemus, cprpor^li nunc etiam facièfqupd
nefeséftcredere,abipfo-cognitifiunus. At>in<\iiix,tUbCfo-
. gnofiam ficut & cognitusjum. Vnde qiiis eum non iiiteUi-
gat, eplpéo eciarn noftr^m faeiem fignificare illam voluiP
fe, * de quo dicit aliö loep.: Nos duiem reueUid facie glorwn
DomunJpeiulantes,in eandem miugme\n tramfomamuf.deglo-
rid ingloruim tanquani dDo)nit}i fiïritui>V)c gloria fctf/fidçi,m
gloriam cp6 temptatfeni:s.*]tern*j;Quj: ei^r^htemhçc re-
uekrafaçies^idem ^dhac Bçatas EpifeopiTS. eiufdem A_
poftoli téfiimonip an fubfequeHtibus explanat * ■ dice us:
Quant diu legitur Moyfe>, idipfura velameneïlfupercor eorum. Ibi
ergp eleâps réue^fam faciem. hab-ré dixic A.poftplus, |
vbi velomen eïl.hdoryfiUgis, ,id'eft,;incoide.^-ltemquc d^ea-,
'demfucura vifipne cdidam conlaceidpti C-r^ens ,ait: Si
enim hoc inuénerii.inquifitiodiiigentior tamam futuii
•- ‘ . ' -H - .;m ' ' ■ : ' . y '- cötpo.'
corporis mütadonem, vt poffitvidereinuifibilia, nori(vt
opinor)ta!is pötentia corporis, menti auferet vifionem, vt
exlerior homö Deum yidere tunepöffit, hönpoffitinte-
rionquafitahturh fdri’s fit Deiis ad hominem.vt intus nori
fi^cum fit Deus ömrtid in omnibus:aütita fit intus ille, qui
finevllislocorumfpatiisvbiquetotus eft, vitforistantum
videriab exteriote fipmine poffit, intus autem ab inte-
riore non poffit. Qüöd fi abfurdilfime piitatur, magis
enirn pleni erunt Deo, nori inanes iritrinfeeüs, ab illo cir-
eumdabunturintrinfecus : riecc*ci eum iritrinfeeüs quö
pleni erunt, non videbunc, 6c tanttim forihfecüs oculiti
eum ejuo circumdabuntur,videbüt,reftatiriterim, vtnunc
de vifione Dei fecuridum interiorem homiriem cettifi-
mus, fi autem etiam corpus mira commutatione hoeva-
luerie,aliud acced'ec,non il lud abfeedet. Melius ergo id af-
firmamus,vnde minime dubitamus, quodhomo interior
videbit Deum, quomodo foliis pojeft videre chäritatem,
qu« cum laudaretur,di6lum eft, Deus (hdritds dl. Solds videre
poteft pacem dc fändlificationem,fine qua nemo po-
teftvidereDeura. Neq; enim charitatem, pacem,fandifi-
cationem ,& fi qua fimiiia videc modo vllus oculus carnis,
qu* tarnen omnia iam videt (quantum poteft; oculus metis
tanto purius,quanto p'urior. Vt autem eoru m demen-
tiam confutaret.qui poftrefurteiftionem corpora noftra in
fpitituconuertiamrmant,inhacipfaEpiftolaai;:Cogitan-
dum eft,ne quid infolenter audeamus.fi dixerimus corpu s
non fölum mortalitatem & corruptibilitatem, verumet-
iam hoc ipfum quod corpus eft, per gloriam refurre&ionis
amittere 6c Ipiritum fieri. Eo quippe modoauc condupli-
cabiturfubftancialpiritus, fi 6c corpus fpiritus ,eric, aut fi
; vnuserit fpiritus hominis, ita vt commuterar,& conuerfo
in Ipiritum corpore,nequegcminatione neq; incremento
conduplicetur, necomninoyllius accellu quandtatisvi-
geatur, metuendum eft, nedici aliud videatur,quam corporation
illa mutatione immortalia manfura.led nulla po-
riüs fiitüra & omnia perirura. Sed h*cidem Venersbilis ac
facundiffimus doiäor agens, potentius talium dementiam
fregiftet, fuamque fententiam firmius roboraflet, fiillo E-
uangelico teftimonip vfus fuiflet, quod poftrefurre&io-
nemDominusdifcipulisapparensdixit: Palpate &videte,
quid jpiritus carnem & offit non habet, ficut me videtis habere.
Äbfitautem vtnontalis permanere inreternumeredatur,
qualis refurrexiflearnortuis comprobatur. An forte in illo
permanebitveritas carnis, in nobis cömmutabitur? Quis
hocveldefipiens dixerit, cum Apoftolus clamet.Saluato-
; remexpe&amusIefiimChriftum,quireformabiccorpus
humilitaris noftr«, configuratum corpori claritatis fit«?
Eut ergoglöria corporis, fed permanent veritas carnis. De hac
futuraDei vifione idemdodlorCatholicus in libro de ci-
uitate Dei extremo, cautifUme difputans, ait; Cum ex me
quxriturquid a6hiti fu nt fäncli ih illo corpore fpiricali, no
dico quid iam video, fed dico qilid credo, fecundum iUud
quodinPfälmolego: Credidipropter quodlocutusfium. Dico
icaque, vifuri funt Deum in ipfo corpore, fed vtrum per ipfum,
ficut per corpus fume videmus folem, Lunam, ftel-
las, mate ac terrain, & qu*ftmtinea, non paruaquæftio
eft.Dutum eft enim dicere, quod fànâi talia corpora tunc
habebunt, vt non poftint oculos claudere aut aperire,cum
Voliint: duriusautem, quôd'ibi Deum, quifquis oculos
clauferit.rion videbit. Si enim Propheta Elifeus puerum
fuumGiezi, abfente corpore , vidit accipientem munera
qu* dedit Naaman Syrus, quern Propheta memoratus à
lepr* deformitate.mundauerat,quid feruus nequamDo-
mino'ftio non vidènte lateriter fe feciffe putauerat: quanto
magisin illo corpore fpiritali videburit fànâi omnia, non
folum fi oculos claudant, verumetiam vride funt corpore
abferites’îTuncéîiim eritperfeâum illud, de quo loquens
Apoftolus: Ex parte, inqüit ,fcimusy & ex parte Prophetamus
aim autemvenerit quod perfect um ell t euacuabitur quodexparte
ell, Dciude vtquomodo police aliquafimilitudine often-
dere, quantum ab ilia qu*fiitura eft, diftet h*c vita non
qualiuincuinquehominum,verumetiam quiprçcipua hie
unâitate finît præditi:C«w ejfem,\ncpxk,paruulus, quafipar-
uulusfaptebam, quafiparuulus loquebar, quafi paruulus cogita-
bam/urn autemfail usfilm vir,eua. ttaui qua paruuli erant. Videmus
nunc perjpeculum inanigmate, tunc autem facie àd faciem:
nuncfcioexpartèt tuncautem cognofedm ficut & cognuus fum.
Siaurcm in hac vita vbi omnium mirabilium exccllentior
Prophetia,ita comparanda eftilli vit* -, quafi paruu!i ad iu-
uenem, vidit tarnen Elifeus accipientem munera feruiiiri
füum,vbi ipfe noh erat,itahecum venerit quod perfeâuth
eft, nec iam cörpus corruptibile a^grauabit animàm, fed
incorrupribilé nihil impediet illi ad ea qu* videndafunr,
fànâi oculis côrporis, quibus Elifeus abfens ad ferüum
fuum videndum no indiguit,indigebunt.? Nath fecundum
Septuaginta interprètes,irafunt ad Giezi verba Prophet*:
Nonne cor meumfuit tecum, quando corner fus ell vir de cùrru fui
inobuiamtibi, & accept flip ecunum & caserai ficut autem ex
Hebr*o interpretatus.eft presbyter Hieronymus, Nonne
cormeum, inquic, inprafentierat,quandoreuetfusellhemode
currufuoinoccurfumtuil Cordefuo ergofedixithoevidifle
P. oph'eta,adiutus quidem mirabiliternullodubitarite di-
uinitus. Sedquantöamplius runcothriesmuriereiftoa-
bundabitrir,cum Deus erit omnia in omnibus? Habebunt
tamenilli ocûli corporeiofficiumfuu,& in loco fuo erunt.
Nequé enim & ille Propheta quianoneisindiguit,vt vide^
ret abfenf èriijrion eis vais eft ad videndapr*fentia,qù* tarnen
fpiritu videre^polfet j etiam fi illos clauderet,ficut vidit
abfentèm vbi cum eis ipfe non erat ? Abfitergo vt dica-
musiilosfanâosin ilia vita Deum claiifii oculis nonvifu-
ros, quem fpiritu videbürit. Sed vtrum videbünt 6c per
oculos corporis cum eosapertos habebunt , indeqüæftio
eft.Si enim tantum poteriint iii corpore fpiritali, éo modo
vbique etiam ipfi oculi fpiri taies,'qüàrituriibofîiint ifti qua-
1. s nunc habemus, prociildubio per eôs Deu? viderinon
poterir.Longc itaque alterius enintpôcénti*, fi për eos vi-
debiturin corporeaillanâtufa,qu£é rion coritinetur loco^
fed v bique cota eft. Non enim quia dicinnis Deum 6c iA
coelo elfe 6c in terra (ipfe quippe ait per Pi;6 pnëtàm ,ccelum
& ten am egoimpleo) aliam diâuri fùrrius eurii in coeio partem
habere,& in t erra aliam, fed totus in coelo eft & cotas
in terra non alternis temporibusjfèd vtratriq; fiihül -, quod
nulla natura corporalis poteft. Vis ifaqüe præpollentior
oculocum eritillorum,non vtaCriiisvideät, qiiam quidam
përhibentur videre ferpentes vel aquilç.Quantalibet enim
acrimoniacernendi, eadeni quoque animalia nihil aliud
polliinc videre quam corpora. Et certe quod fiepe pirotuli-
mus.quia Deum cordis oculis in futurüm fànâi videbunc,
certifnme retinemus, quia & hoc ift Euangelio legimus:
Beati mundo corde,quoniam ipfi Deum videbunt. Quos etiam
Apoftolus illuminariinterius cupiebat, cumfidelibusdi-
ceret,illuminato$ oculos habere cordis veftri. Sed vtrura
corporalibus oculis ibi eum videant, hociniftaquæftione
verfàmus. El quidem poflumusifta vH iliaautumantes dicere
, fed non yidencur aperça feripturarum teftimoniaoc-
currere.Illud verb quod feriptum eft. Sc videbit omnisca-
rofàlutare Dei, fine vllius modo difficultatis fic intelligi
poteft,ac fi di£tum fuerit:Ef videbit omnisbomo Chriftum Dei.
Qui vtique in corpore vifiis eft, & in corporevidebitur,
quando viuos Sc mormos iudicabit. Quod autem ipfe fit
falutare Dei, miilca funt & alia teftimoniaferipturarum.
Sed euidentius venerandi illius fenis Simeonis verba declarant,
qui cum infamem Chriftum accepiffet in manus
fuas.- Nunc, inquit, dimittis Domineferuum tuum fecundum ver-
bumtuuminpace, quia viderunt oculi metfalutare tuum. Illud
etiam quod Beams fob ait, & in carne mea videbo Deum fal-
u; tor an m eum,quem vifur us fum ego ipft, & oculi meiconjpeäu-
ri funt,&non alius : refu rreâionem quidem camis prophe-
tauit.non tamen dixit per carnem meam. Quod quidem fi
dixiffet, poffet Deus Chriftus intelligi, qui per carnem in
carne videbicur:nunc vero poteft & fie accipi,in carne mea
videboDeum, acfidiceret, in carnemeaerocum videbo
Deum.Et illud quod ait Apoikohii,facie ad faciem, non co-
git.vtDeum per hanc faciem corporalem, vbi funt oculi
corporales, ribs vifùros elle credamus, quem in fpiritu
fineintermiflionevidebimus. Nificnim effet interioris
etiam hominis facies,non diceretidem Apoftolus : Nos autem
reuelatafack Domini gloriam jpeculantes, in eandem imaginent
transformamur, degluria ingloriam tanquam d Dominifpi-
ritu:nec aliter intelligimus quod inPialmo canitur,Accedite
Mfkftotb. Vet.Patr.Tom.9. Pars.i. Yy, 3
Matth. 5.
Ephtf.U
jyä.40.
H
lob 19.
t.Cor.i}.
i.Cor.j.