i o 8 1 Päßhaßi Ratberti
Chriftuiii,proptcreâ fè dicit turbam illam reficere Dbmi-
nus)»<> deficiant «VM.Qjlk Hæcdifpen&tio.qua riobisDb* I
minus in cafheappareredigrtatus’éft » niliii aliud agit, nifi
vtad palmam fopernævdcationisfîne defëétu venire pbf
fimits. Per fidem cnim ambnlamijs ,&nori per fpecièm.
Vhdë Apôftolus Pàulus nondum fo dicit apprehenchfle
qtlbd jitrfeÆfcum eft ».fed qa quærëtro fnnroblitutft, &ad
I ea qùæ ante funt extetitum. Secundum intentionëra, iri4
Phil, y 14. quit,perfequorad palrrtamfiuferna vocations.Y ctuntamen,
in quod pérueniinüs , in eo ambulatnus, vt quia.tertio die
Domino adhærentes fumus, & ab illo paftinon defieia-
mus.Et ait illis léitisi
•. Qv o t panesbabettiÎA'fïüidixeruntfeptem.fHæcinter-
rogatio Domini non de lgnorantia venir, fed ex difpenfa-
tiorie diumâ, vt Àpoftoli'riÔifèmanerent dubii de his quae
pcrceperant donis , qU0niam Magiftri eiantfiituri Ecclei-
fiaruifi;fcirentq; qua: in C hrifto pe rceperant: quia i n ipjfo
ërant iuxta Efaiam Pr6phetam.ha:c feptemdona, in qui-
bus pafcenda erat omniS Ecclefid fub quadrato numéro
iii C hrifto iam colle&a vel cblligëndà:£freqUtefcet,incpxity
fiipereumSpiritiufapientra& intellects,Sptritus confilti & forma
dints, Spiritusfetenha &pietatis, &replebiteum Sptritusti-
vioris Domini. Ad cuiusprofèâ©'njdmeïmm}tOndempro-
uifi, exinduftria ntfagis Dei, quam ex^ucntu,& præparâti,
funt panes: vt difeerènt Apoftolife; habere ex gratia quod
non habüerartt pet nàtutam-, in qùïbüs etat Omnis fadetas
pleins. Et notandum quod fupra quinque panes ,hic feptem
bfferuntuf; illieduo pifçe&târitùm, hicindiffinitus,
fub paucitatis tamen ngtufîeàâfene,*ümérüs ponitur.1 ll-
licquinque miüia-virorum iuxta Pentatéüchum, me quatuor
iuxta Euagdium.Illic duodecim cophini,hic feptem
foortæ replenturjilli acc ubuerunt fiiper foenum,ifti fupra
folidam terranijilli diem tantumvbum faciunt cum Chrifto,
ifti tridüq perfouerantîrrenfotîHinc foperius de qut-
bufdam putoiam fàtis elle tra<ftatimf,& omnia fecundum
perfonam populi congruenter efTeïàbie&a.fignaui. Nüc
quoque competenter ratio pofcir,qüæ omiflâ font fingu-
krurn renim caulas paucisexpletc i vt fingulæ menfe cui
eongruant plebi Inc* ckrius patefcat. Nam quatuormil-
liaideopopulo noui ceftamenti comparantur,quia hie ot-
do fob quatuor Euangeliis degere probatur, & à quatuor
débilitât«
manforant,'propter
firmitatum, deraanu Domini rèftciùntur officio Appfto-
lorum, vt ad ea perueniant quandoque : quia grändis eis
iuxta Angeji vocetri reftat via,
E t acciptens ( inquit) feptem panes,gratiasagens>,fregit,ac
dabat difcipUltsfuis vt apportèrent. Etappofuerunt turban ] Quia
hæc omnia diuina facramenta,per manus Apoftolorum
diftribuenda erantEcclefiis.Sed benigniffimus Iefus ptius
gratias egitDeo patri pro fohlte cred en t ium ,ddinde benë-
dixir panes, vt ineius benedibbonccrefcerenrjac fregit,
quia nifi eos prius frangeret, nemô erat qui aperiret diuina
myfteria, Ik referaretàfæculisabfconditafocramenta.
Quis enim tnanifeftaret filium patris ? -Autquis patrèrri
cogndfoeret nifi filius ? Cum ipfe dicat INemo no uitfilium f
nifiip lePater, nequePatrem quis nouit nifi filius, & cuivoluerii
. filius reuelare. Ipfe eft enim panis vitæ, qtii de ccelo defeen-
dir. Et quis hune paném per fe nobis demonfttareti vel
quomodo nos ad interiora eius cernenda penetrare potu-
iilemus, nifi aperiret ipfe nobis feptem ngnacula libri fi-
gnati ? In quo libro proculdubio feptem ifti panes fi-
gnati erant,& ideo longe diuProphetajftöransdicebat,
Paruuli petierunt panent ,& non erat quifrangeret eis. Quod
eft aliis verbis dicerc, indodti&ineruditiquæfieruntci-
bum verbi diuiniquopoflentad virtutem bom operis co-
ualefeere, & refici diuinis eloquiis, nec erat quieis arcana
feripturarum aperiret, çofqiiead^iam vèritatis inftrueret.
Acceptis igitur Dominus panibus, gratias egit, vt nos in--
ftruerec ad graciarum adtiones Deo Patri, foaquefoffragia
implorare, & vt ipfe quantum gaudeat de falute humani
generis, oftèndat.Idcircö &nos ad implorandamgratiam,
etiam & référéndam,infttuCti elfe de bemus, vt quidquid
beneficiorum eius perc ipi mus, gratias agamiis ei indefef-
fislaudibus.
=-M A.ïïb'vc a ver VN t &faturdüjùnij[ Hóe
quippe à fæculo per Dauid Prophetam prædidtumfue-
rat, Edent pauperes & faturabuntur,& laudabunt Dominum
qui requitunt etim, & viuent corda tor um infitculumfite uh. Ergo
quiaifti requifierunt, inuenerunt, & quia inueUerunr,
triduo permanferünt:& quiatriduo perman(erunt,mifer-
tus eorum eft , & laturati funt: & quoniäm faturatiflint,
Mat. lui
Pfa.u.ij
plagis coeli in vnitàte Eccléfiæcoîligitur. Quinumerus Viuént corda eorum infitculUmfdculi i Sed quantum ifti beati
fêmper in laude ponitur, quia quadratus kpis non ffu- | qui tali recreântur edulib,&fàtùranturdiUihisdapibus,
«ftuat, nec eftinftabilis. Et per hune plane numerum mul- ; tantum ittfcelices qui mandUcant, &nori fâturaritur; qui
titudo innumerabiliiim ex quatuor partibu s congregata panem verbi i quo viuit homo, audiunt°tiftant, fed
figuràtur, jpfàque nuiltitudp quatuorvirtutibus,vtfubfr- | non fide arque opèreperficîünt qqæ audiunt^hihilque
flat, fblidatuf. Quo la n e numéro etiam ipfomEuangelium I ex his foternaé dult edin i s per cipiun t , quo cor eorùm fir-
vcfirmum permaneat, quadrato numérofolidarur,&inf! meturvtpermaneant. Profeéto,nondicamhitaies,quia
foliditate vnitatisperfe6tiffimeconquadratur,ne vllis vaciller
teniporibus; Potro pauci pifces,& non duo fiçutfù-
pra,hi font qui primum defalfisgurgitibushuiusfieculi
capti per fidem Domino adhæfèrunt,& ip eius nomine,
iunóti fUnt,& miffi adprædicatiônem Euangelii, vt pro i-
g^o magno pifce,ideft ,'pro Chrifto legatione funge^en-
tur,vt in eorum ipndimento animæ fideiiumfàtiarentur,
ne vliUm kftidium plebs inualida lu ft in er et. S eu indiffini-
'tus pifeium numerü s, diiterfôrum donor um & charifma-
tum partitiohes miniftrationefquefîgnificat,quibus fides
gentium gratiarum diüerfitate fatiatur.^
Et pracepit turba vt difcumberentfuper Prior turba
quinque pànibus pafta^fopeffoe'num viridedifeubuit,'
nunc vbifeptem panibus refidôtür foper terram difeum-
bère iubentur, quia per foripturam legis carnis defidepa
calcare,& comprimere-iubemur-, quia Omnis carofoertû,
delonge vènèrUnt,ted quia longe fueriinr kfàlure,&alie-
ni à gratia. Nam quidam eorum quifàluantur,&fàtiantur
dénis coeleftibus, de longe venerunt s quidam vero,ficüt
Nathanaël, &c pluiimi in quibàs dolusnon erat, deproxi-
mo.’ Tamen omnes qui venerunt per fidetti nifi recefte- ;
rintàpeccato, languefeunt, & vtitadicam, mortuifunc.
quia longeëft à pèccacoribus fâlus.
E t fufiulerunt quad fuperauerat de fragment isyjêptemfpor-
tas. J Profeéto quia tufba in via pofita ad comedendifi-
nero peruenirenbnpotuiriideoreliâæfontefcæ. Sed A-
poftblorum chorus atq; Dobtorû reliquiarum fragmenta
perire non eft paffusyfèd impleuerunt mirabili làcra-
mentBfèptem fportas, quæfontfèptem Ecclelïæ, in qui--
bus vniuetfalitas defignatur, fèptem que caltdelabra lu-
centiacoram DominoUiuinolumine illuftrata.Quoniam
pufillis cum maiotibus fàtiatis, non deerunt in Ecclefia
& omnis gloria eius tanquam flos foeni:ih noubautem te- j Chrifti,vna cum Apoftolis, qui hæcaltiora perfebtionis
ftamento, Iplàm terrarb ac facilitates temporales rélio-
quere praecipimur. Vterque tamen pbpulus ad montana
ducitur. Sed ibi celfitudo propter carnalës homines &
Hierufàlem terrenam càrnali fpe & defiderio exaltatur,
hic remota omni faculrate carnali conuiuas noui tefta-
menti fperpermariëntis adaltior^educere curauit,a6fir-
marefoliditate iiicbrruptionis. Et ideo tanquam inipfius
! montis Oirifti füliditafé-loeatiinullo Feeno interpofitbe-
mol lieban tur /fêdfoia ætetnitate fiicomtptionis reficie-
bantur. £ t ideo poft cacitâtès Upoft claudicatiodéS'/poft
præceptajVelpotiusexhoitamenta&coUfiliuntcomple-
ant, & recôdant in vafis fois, quægeneralis.fidelium mub
titudo nô potëft fènfo caperé,nec operibus expie re.Vn de
bëne fèptem fportæ quibùs Domihicotumfontcondita
ciborum fragmenta memorantur, preptef foptifomiern
Ecclefiam ,quæ &ipfaob feptiform ernSpifitti s-S.gratia, •
fèptenatib numeroeenetaliter confècratiirj qiKë bene re-
liquiis Dominici prandii repleta cbgnofcitur, & faturata
elle nairatur,quia totüttfin culmine perfiçitur, quoalâti-
tudo déorfoni ca rnaliiun no capit/Tameu b'ttinés ad meo
«1.77.J?.
InËümg. LMaith. L ib jf iL
4 um kiuratimemprantur: quia fi funtin Ecclcfia
omnia relinquere non poffunt, neq; explere quod de vir-
ginibus dicitur, tamen iuxtamodumfuumvnufquifque
latiatur,dum quod inteUigit, &fousotdopopofcit,im-
plere fcftinat,vt ad vitamperueniat fompiternam.
E t dimijfa turba(inqmi)a/cenditinnauiculam.]<$u!£ non
dimittitur,nifi iatiata & repleta, Tamen omnibus diebus
vitasnofttie, nobifoum manet* Vnde& fignanter nauem,
qua: eft Ecclefia,afcendit,de qua & in qUacredentium
plebem ipfe gubemat eubernat & regit,reoir. ne nfnsfto
pafîa deïciadnterflm
dus,ne erudita -------au iüo lbinergrueat riunmte,rn aeu vraesg leiitar
ta frangatur longo itinere, ne etiatü appui (a impellatur
vends, ne fæuiente charybdinaufragetur turbinibus. Et
m i t in fines Magedan. Pro quo in Marco legiimis Daima-
nutha. Sed quia vnus ordo narracionis eftin.vcriique Eu-
angeliftis,idcirco non dubicandum eundem locum eflè
fub vtroquenomine. Nam&nonnullicodicesfîmiliter
haben: fecundum Marcum Magedan, quamuis in Gneco
fitMagdalan.
E t accefferunt adeum Pbarifiei érSaducai tentantes , &ro-
gauerunt eum vtfignum de coelo ofiendereteis. ] O quâm duri-
cordes /Signa quærunt, quafiquæviderahtoperadeitaris
Signa non fUerint.Sed quid quærant oftenditEuangelifta
cum ait, & rogauerunt vt fignum de coelo oftenderet eis.
Quçtebant ergo fîgnum de coelo, vtiam fopra,aut in more
m Heliæ,ignem defublimi venire,aut in fimilitudinem
Samuelis,æftiuo tempore tonitrua concrepare, corufcare
folgura, imbres ruere, de quibus etiam fupra diétum eft,
quafî non pofiènt ifta , & alia huiufoemodi calumniari ac
dicere,ex oçculcis &variis aeris paffionibusaccidiffe. Qua
de caufafenfos pater,quod non obaliud de coelo quçrunt
fignum vt credant, fèd vt ea quæ fecundo faâ»font de panibus,
euacuent. Quanqua & in Euangelio Ioannis mon-
ftrecur eos poft hoc miraculum de panibus, quæfiflè vt
Manna more Moyfî de coelo eis daret. Dieic enim Ioan-
nes eos ica dixifie. Quid ergo tufacisvt videamus & credamut
tibiï Quid operoris ? Patres nofiri Hanna manducauerunt in de-
fertûyficut feriptum eft, Panem de coelis dédit eis manducare. Ac fi
dicerent, vc qui mul ta milita hominum fecundo pauifti in
defèrto paucis de panibus, foc in exemplum Moyfi nobis
Manna venire de coelo,vt credamus tibi.Et hoc vere non
de puritate.fidei dixerunt, ficut nec patres eorum, quan-
do dicebant, Nunquidpanem poterit dare,aut parure menfim
in defetto? Quæ nimirum vox,non de creduhrate venir,fîc-
ut nec iftorum,fèd de infidelitate & duritia cordis vt ca-
lumnientur & euacuent quæ fada font à Domino,ne credences
fâlui fiant. At. iüerejpondens ait illis. Porro in Marco
habetur quod ingemifeens Spiritu dixerit, Generatio mala
& adultera, pmermiffis in medio quæ Matchæus cbm-
memorat, quoniam ficut fupra turbam credentem coele-
ftibus beneficiis refe&urus, gratias agebatjita nunc ob
ftulcam Pharifæotum noncredentiumperfidiam, &cen-
tationis callidam fraudis petitionem, gemit&contrifta-
tur. Quibus ait..
F acto vefpere, dicitis,ferenum eriUrubicundum eH enim
coelum y& male ,hodte tempeftas exit jrunlatenim trifte caelum.
Faciem ergo coeli diiudicare noftis, figrta autem temper urn nonpo-
teftisftire?] Hocapud plerofque codicesnonhabetur. Sed
fonfos manifeftus eft,etiam apud Gentiles,vnde Virgilius
canit: »
Sol quo^exoriens.&cum fecondet in vndas,
Signa dabitfolem certifima figna feqttentur,
Et qua mane refert, & quafur gent ib us dfiris.
Denique qui dvejperferns ve hat,vndeferenas
Ventusagatnubes,quidcogitethumidusAufier
S oltibifigna dab it. So lem quis dicerefalfum
Aude at. ~h-„_
Conftat igiturverum ,quod ex elementorum ordineac-
que ex confonantia rerum,poffint & feréni dies & plumai
s quam fæpe prænofci. Ecideoincrepantur Pharifei&
Scribæ ,qui videbanturlegis elle Dodores ,quodex cer-
tiore Prophecicb vaticinio- non poterant intelligereSal-
uatoris aduentum, de quo didum erat, Deftendeificutplip*
uiainvedus, & ficutftillicidiaßlUntiafuperterram, orietur in
diebus emiuftitia &abuniantiapacU. Qu« nimirum aperças
, j________ _ ioSz
' figӈ tucni,lt> quibus Jeprehendi potfe:
tempus aduentuseius. Mcircoincrcpimr.quoftefa
poçtC2acns qualicate notfcntdimdicirc. & deprehVnHc-
1 1 vtllla>':nl|a veto ûlutij fuiiióninrenderent née
întelligerent.fignaaduentus Deiécoelo in carné Er qui
buaprofeéto verbis,mirabilis D.ei tefponlîo commendà-
tnr m omnibus ; quia.lli hnmilitatém in Chrifto carnis &
codons contuentcs. doélrinam er bis quæ fub habita
hommis gère ba^dcdignabanturaccipcre, quorum fnlb^
rleunrati acmoe l&i cinoanmurtpart/c*m laâantiæ__ir_rjid- cns,. m. u: ltà ■ë uo s dé- nnaà--
Biblioth. Vet*Patr.Tom.r).Pars i-
. -------- -.«vumuÆunacns, mülta ëos de hàtara
coeli comicere <ol«erelpondit.cumaiiceitôrtüan.
rooe , au: ex vefpere, ferçnum nimbofumque aerem pffc
Tm “ ™ •J QUlbuS i ^ P r ^ s & p r a c o g n i i i s 'S u t
tiffimum docet cos ignorare aduentas ^ ife n a icumomms
Lex & Prophetæhuncannunciauerunllireventa
rum,& quando venturus effet, velquomodoprædixerét"
Necnon&operumquægerebat, indicia cum omhiadmi-
« t.0ne .ameumpert,beban:veqiff=. ItavrquemadiMdum
fidem tempefetis coeli rubor matutinî oeinporiSvei
ve^eitim reddit : ita manifeftam temporum cognitio-
oem, yittutumamue operum indicium lui aduentus præa.
OQuuoki ffiiaaore v"eVfpfei r“e frCanIgnu0mn ee fpfaclnfti-o nEist mC>hrraifctoi minp apinamtioo.
e Z f t 1’PeC“ tT m d^r.&mauehôdic
tempeftas valida fecundiaducnras. Rutilât enim trifte
coelum. Nam primus aduentas eius benp vefpericompa-
S r m fine &CUli M Vnde i l mbeat vt mû
Pn™- ÿ & S PUrPumai ■ taiïlen fereiius valde fuie
Portonfecundocumveneritqnafimaneeritifedmnclierir
m if e ä “bCara ri ’ " 0n iècetrUmfcd tempeftas
emtitt^Qoqfcoamoaqmui faircaubt .onr Pilflielmnoon adcnfai nmguein,eMjfemdeïtigi h-e
tttUt, & in arcuitu « « f d g «
aiuv>n CantlU^ di^turirew«^«, quod nos ignituiU poff maâ I B
appellareiquia omnis ,11a tune rurilatio de igné erioFaotaé
î " l a f r nT l Um yoxincrcpanris,vc( exprobran-
S w ö a a a s e
diçatur. Perpendat fidehs animus qUamdigHaOmniad.
miranone.Dommircfponlioiit, quant veraf quamfórtis
inreumcendo.quam ptudens indooendo, vtquemad-
modum fidem tenrpeftatis coeli matutini velvefpcritabor
redd,tuta manifeftam tempOrufticogniriorfemvirta-.
Pr tfæt aftaaXtede\boepreenmt.m ôQmu,rbusu,l av>ti ta diâcafml ,Ç inUcffitbeil*ite«ri»ta
refponfum tempetauit, vt ipfe omis 6 ccelo fignom his
t ó n M Cft?>ferire" r ftredarCt'V^ 0,mifertc0Fditerint«
rcaotn lefgtlel ldoenleem prhounmunil ditaattuimsrc dtofacbereettè.t.&quódfurutame^
] s ERA’U ? mal‘ & ‘<dulnrafi$tmnmnrit,&lignite I
n et , fidem Abrabæ, de quo nati eränt, ièrbarent. Sed *
qulalnapoftafiamcorruerantàfide,adulterieranti Vnde
qmbusf=fignumdarempromittit,rionqdalecaique,fed
him^0?,iaT fif ralPfw?-maSnun'^rti«i>ilepromi(.
fum. QraaficutlonasinprædicationeptenitentfæadN'iniuitas
miilus cft :pan fpecie de fe Cbriftustotum exhibu,
t,vtver,tasad.mpleretfig„uo,.Namomnefign„„tal
hctnns teffiguumeft, quofignatutres occultalatensVvef
futura. WarcareaepaffioÇhriftifignumlonædicW
ftt,fedqtdafign.Jo„æeftftdimpletio. OuæLciesapüd
Grammat,cos nooffima eft, v l d . C a t u t ^ u m ^
I I 1» * figw.fed quiafigniformara ö S
promiilàmmf trepræfentat, bfimionm!veurrsfisuienribusprmeetusmmateeft,&
deuoratusàceto',elbeftia.&
poft ttiduum de abyffo acdeveatrebeftiæviuusemiffus
eft.&iionretentusiceto.neqireiuabyffuconfumptuä,
neCGibl ctmdTtionem ventte confedtus, fed contra h , .
J j r r » inani