ç
Matth. ij.
Sof.j.
Luc* 19.
loan. i l .
D
Rewigii Atitifpoèlorenfis
ber pcruucarufittaautiobuuss ppaaûu^c os^ » digbn ôTatte„nad retmhsn,ifretrCt Willst du cedo.quæab oculis impiorum abfcondita«e*ftc, uare tarnen quxrcns,in ce fperaui. in quo non eft omnmo
quod offendat amantem. intefteraui, id èft. bmriem hdu-
tiam meam in te pofoi. Ideo in cè fperaui, quia offchfos
conrideratione hominum,ae per hoc te attendees »video
tevltqi hominem. Hoqioproficit,homodeficic.tulem-
peridemes. Etproptcrcarfixi.fcilicetin'cordemeo.Deus
meus estuôc ideo m x,c fperaridum. Et merito, quia in ma-
nibustuis,id eft,in dono gtatói»|örm»é^ideft,h«redi-
tasraea, qu* mihi ex mifericordia tua quafi per fortem
venit. quod aliam portionem non quæronifi te, ex gratia
tuaeft,ucut in mittenda forte non hominum mérita» non
petfonatum fit acceptio, fed illeaftumitur cui cafiis dedent
;ita in Deiefci&ohepbteft<rife*Kquisbrtfo, quatftiim
ilia dulcedo, quæ ab oeufis impiorum abftondita eft,
dabitur autem perfekte illis, qui non riment confireri dominum
i ad cum qui omnia cum cpnfilia facit, fed quia nos illud
ignoramus eius elcótioncm gratiam merito vocatnris.
Aliter : quod veft -m ilfem habeó ^ quse per fortem, id eft,
gratiajn mam dattir>fiilicet charitatero qua pcuiri diligo
& proximumjin manibus tuis eft-, hoc eft, in dono tuo,
non iu merito meo. Et quia in tc fperaui, tripe me de mani“
bus inimicorum meorum, id eft, ab nOminibus iniquiS, qui
r»nr manus perfequeniium, id eft, fpiriralium inimico-
rum, ô"a perfequenttbus me, idçft, diabolo 6t àngelis eius.
No permutas me capi ïaqqeis eoidrri,vël de manibus eo-
rum fcilicet, qui pererroremriiihi infidiatitur. Eta per-
fequencibus, id,éft, aperce impugnantibus pet errorem.
Et tandem illuftrafaciem tuamfuper ftruum tuum, id eft,
oftende beneuolentiam tuam in me ^ dando mihirefur-
re&ionem &immprtalitatem, fepara granaà paleis ,gra-
na aflumantur in horreum tuum. faluum me fac inmiferi-
cordiatua, nonin merito meo. Döwiweciiivóluntatie me
feruumexhibeo, ndn confundar æterna confiifione,ytilli
qui te dominum habere volupt. Quoniam inuocauit té.
Paruum videtur hoc meritum ad hoc quod optât, fed fi
bene atcendatur, magnum eft. Multi vocant dominum,
non propter doipinum,fed proprer aliud,fienimab alio
haberepoiTent quod defiderant, nöneumórarent,npn
illi adhoererent. Sedilli foli dominurii iriuocant, quim
hofpitium cordis fui dominum ydcant, & corfouma-
mniviriorum fordc purgant , vt talehofpitium dominus
ingredi non dedignetur. Ertibefcant itnjpij qui te non in-
uocant. Ethoc modo erubcfçant ,deddcanturin inférnum.
Méritaeotum deducant eos ex aduerfo, vt cum ferùi tui
fint ad dextéram , illi déducaritur ad finiftram. hi in vi-
tam x te mam, illi in fupplieium; «rernumV vel deduCan-
turhicin infernum,iqeft, inconfummatam nequitiam.
Ëttandem muta fiant labia dolofa, labia inimicorum Chri-
fti & Eçclefix, qui cum yidermt illos , quos habuerunt
inderifum, in gloria, le aùteminmiftriâ , non vitra pP-
terunc contradicere veritari. y ftenditqux fintillà labia
doloft, fcilicet qua hie loqmntur aduerfus iujlünt iniqutta-
tem. Iudaei aduerfus ÊKriftum y 'filon habémus règem nifi
Cafarem. Et increduli & hæretiçi aduerfus^ fîdelem po-
pulum,ifti pacem annunciant, illibellum iriferuritî ifti
falutem , illi mortem : ifti amfciriàm , illi odium. Infii-
perbia, ftquendo quæ Chriftus contenménda monftra-
uit.Er in abufione, id eft, contemptu, quia amatOres mtin-
d ï, contcmptores font fidei. Et Iudæi in Chriftum fo*
perbe locuri font, Nolumus hune regnare fuper nos. Et in
abufione, Ueforte ventant Romani, & tbUant nofirum locum
&gentem. Oùafi dicat : Ideo loquitur àdiierfos iuftum
iniquitatem, quia non attendunt quam dulcis eft dô-
minus.
Sedegoqùi iam guftaui, dico: jQuam magna multitudo
dulcedinis tua domine. Necocultuvidit, necaurit aud'iuit, qua
praparauit Deus diligentïbusfe. Sed febricitariti palato nori
italàpit, ricclippienrïbus oculis ita videtur. Hicnon ple-
niter aççipiunt præmium , ftd in futpro expeiftant, In
Deo nihil eft quod bonis dilplicèat, mhil autém quod
malis placeat. Quam abfcondifii timentibus te, vt foUilliad
ad earn perueniant. nihil dulçîus imtriortalitate fàpien-
tiæ , led a timbre inapîtür , 6c quandiu timetui:, bon per-
uiénitutadeam^edferuatUrvtpetuenia^ Perfecifii^dé^
pOrfeâre qftendifti eis quijperant in té in conjpettufiliorumho-
mitium, id eft, perfecte credentibus. jQui erubuerit me coeft
in confpeôku, id e ft, præfentia filiorum hominum
, id eft. peccatorum pertinentium ad vetuftatem
Adæ &Euæ, &nonad nouitatem Çhriftl Abfcondeseos
ab oculis filiorunv hominum in cælo, non in paradifo,
fed in abfcondito faciei tua, id eft, in fecretp loco præfentia:
tu*, quo non eft fas vlli impiorum accedere, vilefeat tibi
quicquideft pr*ter eum, habiter in t e , habitabis ineo.
Hfto domusillius, erit domus tua, abfconditampaiauit
tibi faciem foam vifione fua, præfentia fiia çuebitur te.
A conturbatione hominumMcfk, àperfecütione peccato-
rum, & interim dum ad illam dulcedinem tendunt, proteges
eos, fcilicet à deüotione inimicorum. Intabernaculo
tuôtid eft, in ecclefiafticis- inftitutis ,-inquibus tibimili-
tant,ii contradictions linguarum,vt vnitatem & veritatem fi-
dei teneant , hærefes non incurrant, contradicant hære-
ticorumlingu*. TuôChriftianeadtabcrnaculumfuge,
regulam tene. Aliter : Ab fondes us in abfcondito faciei tua,
id eft, intus in corde, vbifacies,ideft,pr*fentiatuaab-
feondita eft, à conturbatione hominum, vt illuc confu-
gientes defoper irrideant, foris conturbantes. Quemad-
modum illequi munitamdomum habet, illuc ferecipit
à facie tempeftatis ; ita ad coriftientiam puram in qua
Deus inhabitat, quilque fidelis recurrit : &à turbine per-
fecutionum tutus manet, & non folumintus p rotêts,
fedetiam foris. Proteges eos in tabernaculo tuoàcon-
tràdiftionc linguarum , foris, id eft, inmanifefto proteges
, in tabernaculo tuo, ideft ,inlàcramcntis ecclefiafticis
à cPntradidione linguarum, vt tenentes vnitatem
&veritatem fidei, non timeant prauum dogma hxreti-
corum. Et in his omnibus benenciis, vel habentesergo
tan tarn fpem per mifericordiam Dei, dicamus : Benedittus
dominas, id eft, multiplicetur & crefcatin fuis, Quoniam
mirificauit mifericordiamfuam mil;i,ideft, magnaro & mirà-
bilem mihi oftendit falüationem fuam. inciuitate muniea
alibi circunftante, ideft,in CatholicaËcclefia, quæptius
in Iudæa tantum parua , nunc munira eft populorumfre-
quentia per circulum terr*, illam priorem ambiente &
anuniente. Prius fuit EcclefiainfolaIudæa, quiaibi fuit
laus Dei, ibilàcramenta, ibiquodammodoacccnfiifunt
quædam ligna.id eft, Apoftoli igné diuini Ipiritus, & exi-
erunt & combuflèrünt omnes fyluas per çircuitum>ideft,
gentilitatem vndique per circuitum illius prioris ciuita-
tis,ad amorem Dei prædicando acccnderunt, & fie illam
priorem ciuitatem ampliauerunt & munietunt, vélin ci-
uitate munita, id eft, Ierulalem in medio mmido pofita,
ibi mirificauitmifericordiam foam,quiaibi natus,ibijpa.(-
lus, ibi afeendit. Vel munitam ciuitatem dicit Ecclefiam
Gatholicam, vndique perfidem munitam, vel Ierulalem
cælèftem, münitam angelorum frequentia. Et vtillami-
fericordia. ideft, redemprio & làluatio mirificaretur, Ego
autem dixi inexcejfu mentit mea,Proie£lusfum à facie ocular um
tu or um, cogitans me in primo parente tranfgreflorem
præcepti tui, quem ex magna mifericordia fimilem tibi
cteaueras, immortalem feceras, in gloria paradifipofoe-
ras , quandoque ad maiorem gloriam transfcrendum.
Dixi,id eft.cûgitaui. Proicdus fom à fàcie oculotum tuo-
rum. Tantæ fontiniquitatcs mcac originales , quod fi re-
(picis mérita, non fom dignus quem oculi tui videant, id
eft,mifericordiam pr*ftes,& hoc cogitaui in excelïu mentis
me*, id eft, in pauore. tdeo feilicec,quiahumilis meac-
cufaui,quiame recognoui. Exaudifti vocem orationismea,
ideft, liberam & validam intentionem exaudifti miferf-
corditetredimendo. Et hoc fecifti dum clamaremudte,nos\
ad aliud. Hoc eft quod alibi dipit: fidicebam , motus eil pet>
meus: adilluJT, ego dixi in excejjifinentümea, proiettusfuma
fade oculorum tuorum. Mifericordia tua domine adiuuabit me,
ad illud,Ideo exaudifti vocem orationis mea. Et quia dominus
tam mifericors eft,& tam promptus ad ignofeendum, Dt-
ligite dominum,non mundum,id eft,in dileôfcipne eius pet*
federate, qui prior dilexic vos, qui vos impios dilcxitvt
faceret iuftos, nuncfanüi fa<fti, diligite eum. Diligiteeum
foomerito, qui prior vos dilexic abfque veftro merito,
■ . Ideo
ïh Pfibrttô Endrrationes.
Ideo rioKtéadiledione cetlàre, quortiam veritatem requirtt
dominas, fcilicet vt perfeitereris in bonitate & in euftodia
niaridato'riim cïvfc.Qui eum dicit fr dihgere Deum,& mandfa-
taeintnon eußodir,in ndaxeft.veümem requiretad remu-
nerandum Eteconricrfo fetribuet abundanter fadentibus fu-
perbiam, ideft, p.erfeuerafntibus in peccatis. Abundanter
enim peccantçs, abundanterpaü'entur tormenta. Et ideô
cettide præmio, Yïriliter agite, nolitc deficere in labori-
bus. Etconforteturcor veftrum in fpe tantæ mercedis, 6c fi
caroinfirmetur. Omnes qüiJpèratis in domino, non in feculo
fcilicet qui præmium laiboi is veftrifperatis à domino, 6c
non in alia re nifi in ipfo domino. In Voce capitis expöfui-
musPfelmumfub petfonamémbrorturi .Poteft autem ex-
poni in voce 6c in perfonaipfiüs capjris, hoc modo i ln te
domine(befaui ego dominicus homo ^ domine verbum, in
te eft fpes corporalitatis meàr. pon fperaüi in me vrmifer
Adam. Et ideo non confundar in æternum. confitfus fom
in paflïone, non confundar in morte,qui dixi, poft très dies
refiirgam. Et v t non confundar,in tua iuftitia liberame,
fcilicëcà»morte,feilicet in humilitâte & obedientia, per
quam iuftificas.qui Adam deftituifti in-fna iuftitia. Hoc
modo libera: Inclina ad me aurem tuam ad infirmitatem h u-
manicatis, diuinitatem tuam inclina, vccum moriarex in
firmitatecàrnis, reforgam ex potentia diuinitatis. Accéléra
vteruat me^ CciUcet de fouea mortis, ne différas me re-
fiifeitarevfqueincommunem reforrçélionem. Efto mihi
in fyumproteRorem, in palfione : & indomum refugii, in
morte.
Ideo quoniam tu verbum,es fortitudo me* humanita-
tis& refugjum.Etquiatues prote«ftor& refugium, deduces
me de mortein vitam, vel decontradiâione iudai-
cipopuli, dreonftifues mein caput gentium. Etenutriesme,
ideft, ex perfeltis perfeôum corpus mihiadaptabis, hu-
militaris me* exemplo illos quafi laâe nutriens. propter
nomen tuum,feilicet per me clarificandum'.hoc modo
deduces:.Educes me de laqueo hoc.quem-abfconderunt
mihi, id eft, de morte qua me velut laqueo vindlum infb-
lalud*adetinefepütauerunt,vtmunnùs poft me non i-
ret, libcrabis. Abfcondemnt quantum ad fe, non quantum
ad me,quonian\ tu verbumes ptotfcâor meus, mei
hominis. Et quia tu es proteâor meus, in manus tuas
commendp fpiritum meum, in potentiam tuam trado a*
nimam meam exeuntem à corpore, vtcam reddasicum
poftulo,idefttexdiuinirace tua poteftatem habeam po-
nendianimam meam, 6c iterum afiùmendi earn.
Ideo tibi commendo,quia tu redemifti me, id eft,redîmes
à morte domine Deus veritatis. qui nunqua.m fol- i
lisinpfomilfis.Tucnimper prophetas refufeitatutu me i
promififti. & quia Deus veritatis, odifti obferuantes va-'
nitatesfupecuacue. fcilicet iudæos, qui ne amitterent lo-
cum&gentcm,inutilitermeocciderunt.£g0 4Mttm in do-
mino (peraui, exultabo & latabor in mifericordia tua. vt fopra,
hacfcilicetjfaluafti an imam meam,id eft, vitam meam. me
refufeitandp de neceffitatibus, id eft,de motte & paffibili-
tate.Quoniam rejpexfii hutnilitatem mem, ideft, aifomfi-
ftimortalitatem meam,velobedientiammeam refpexi-
fti,quidefpexiftiinobedientiam Adæ.Ët faluando, Nec
conclufiftime in manus intmici,id eft,in poteftate iudaici po-
puli, vtper mortem detinçrent mc inanguftiis Iudx*.
Claufifti mein poteftate illorum, quia mortuus fum : fed non
coriclûfifti, quiareforrexi. Fraäum eft vas vnguenti mei, &
tjfufiim eftvnguentum meum,id eftjodor notitiç meç per to-
tum mundum.ideo npn coriclûfifti pedes meos.id eft,prç
dicarbres. in loco fpatiofo, id eft, iri tota’gentilitace. Ac-
cenfiefontfilces in Iudæa,qu* exierunr&totum mondu
incenderunt. Mifcreremet domine. Quali dicat : Rcfufcita- j
tps & omni pambilitate ereptus, iam non terreor morte,
fed mifererè meis, pèrfice in eis quod incepifti in me,quo
niam tribulornonfome.fed inmeis,ideft,crudelitasper-
fecucorum magnum mihi timorem incucit inde , quia
ephturbatus eft oculus meus interior, id eft, ratio meoefi
cohtutbata eft in ira quam promeruit primus parens.Més
weorüm, qu* debuitvir eife, & Euam, id eft, carnem fo-
am regere, fi fub capitefoo manerët, récedens à eapite fiio
id eft, à Deo,infirmata eft. Et anima mea, id eft, fenfualitasjinfirmataeft:
quia vit Éu*. :d eft, tatib , noluit elle
fubcapitefiro:necEua,ideft.fenfoalitas, noluic eue foo
(uo capite.id eft, fub dominio rationis. nec valet èam ratio
refrenarc, quinexrendat manus ad illicira. fer verirer
meus, id eft, caro meorum conturbaca e ft, non valens
çoncuplfcentiis refiftçfe. Et ideo tribulor, quoniam vîta
mea, longzua vira quam debuit homo habere, fi a prxcc-
ptodominiDcifoinon recederet* defccit in dolore, id
eftjin verbo illovndefernpereftdolendum.Eméf/cwfd//.
Etanni mei,ideft, anrii meorum xterni, qui foturi^erant,
defeceruntingemitibus, id eft, iri verbo illo vnde fèmper
eft, ingemifeendum. Infirmata eft in paüpertate virtus
irica, ideft, fenfualkas. & caro mea qu* ante prxuarieati-
Pncm firma erat, nunc laboraf-indigentiaplcpa. in nullo
enim habet fofficientiam. Etoffe mea,id eft, ratio 6 c intcl-
ligcntiao>nturbatafont, id eft, confufein cognitione
veri. Prö quibus n'eceffitatibiis auferendis veriienç ho-
mo dominicus irrimunisà peccato,fa<ftus fom opprobrium
yicinis méis, iudæis.qui fecundum carnem erantvici-
ni.foper omnes inimicos rneos, id eft, magis me delpexe-
runtquamaliquemgentiliutn quos canes & immundos
Vöcabanc, quâfî d.tanta & tam indigna patinon dedigna-
tus fum. Ec timor, fcilicet.fadus fom notis meis, id eft,
difeipulis.Nojfeparabamus quia ipfe ejfet redempturus Ifrael.
Quiiudicabane me, id eft, intellieebanr Deum per mira-
cula,forasfugerunt ame,ideft,ddiuinjtacc ad humanitärem
fe conuerterimt, qui prius Deum putabant, folum
hominem me crediderimt. Obliuioni datus fiundxorde
corum , tanquam morfuus fcilicet quilibet fe&us tan-
qùam vas perditum, ideft, tanquam vas inutile & npl-
livfoi aptum. ideo quoniamaudiui, ideft, patientertuli
vituperarionem multotum cpmmorantium in cireni-
tu,ideft, deledantium in terrenis. ideo me nihil pofte
putauerunt, quiamulta indigna patiens in nnllö reftiti.
vel commorahtium in cireuitu, id eft, quxrentium beati-
tudinemiuvanitatibus &nunqUam ad medium, id eft,
ad veram beatitudinem peruenientibus. ln eo fcilicet cireuitu
commorantes, id eft, amantes ea magis qu* ad per-
dirionemtrahunc, quam ea qu* ad falüationem, dum
vnanimes eflent in damnationem meam, qui ad faluatiQ-
nem eorum vencram, accipere animam meam confiliati
fiint jdeft, non (olum me, fedetiam meos perfecuti funt
vtperderent. Ego autem in tc fperaui domine iftud& cx-
qu* fequuntur, magis in petfpna.fuprum.dicit capuc,
quaminfoa. ^
IntelledusDauid. XXXI.
Eati quorum remffafünt iniquitates & quor*jm
L tecta funt peccata. Beatm vir cut non imputauit
S Dominus peccatum, nec eft in ftnritu eius dolus.
Quoniam tac ui, inueteraueruntoffa mea, ducla-
marem totadie. Quoniam dieacno ftegrauata eft
fuper me manus tua, conuerfus fum in arum na mea dum configi-
turßnna. Deltäummeum cognitum tibi fei,&iniuftitiamme-
am nonabfeondi. Dixhconfiteboraduerfumme iniuftitiam me-
am domino, & tu remififti impietatem peccatimei.Pro hac ora-
b t ad te omnis fanclus in tempore opportutto. Verumtamen in di-
luuio aquarum multarum ad eum non approteimabunt. Tu es re-
fugium meum a tribulations qua circundedit me, exultatio mea
a circundantibm me. Intclleäum tibi dabo, & inftruam te in
via hac quagradteris ,firmabo fuper te. oculosmeos. Noltte fieri
ficutequm & mulus, quibus non eftintelleftus.In ebamo & freno
mdxiüas eorum conßringe,quinonapproximant adte. Multaflagella
peccatoris,Jperantem autem indbmino mifericordia circun-
dabit, Lat amint in domino &exultdte iußi,& gloriamini om-
nesreüicorde
Cum in omnibus pfelmus fit intelle«ftus,huic maxime
6c fpiritualiter attribuitur nomen illud quod commune
eft,proprer dignitatem & excellentiam. vt cum dicitur
apoftolus, incelligitur Paulus ♦ pfopheta , Ifaias : vrbs,
Roma. ' i . . . . .
Continet enitp intelleäum cuiquc ndeli maxime ne-
ceffarium ad falüationem , hune fcilicet, ante fidem non
• --vir.: -y • " • T effe ia